Εγινες ή θέλεις να γίνεις ανταποκριτής της μοναδικής εφημερίδας των φτωχών, του «Ριζοσπάστη». Πήρες ή θα πάρεις την κάρτα σου. Και τώρα; Διστάζεις να γράψεις στην εφημερίδα δυο λόγια. - Αραγε θα τα καταφέρω; Σκέφτεσαι. - Αραγε θα τα περάσουν; Απορείς.

Ακουσε, λοιπόν! Πρώτ' απ' όλα, θέλει λίγο θάρρος. Να ξέρεις ότι ο «Ριζοσπάστης» δεν είναι από τις φυλλάδες των παχύδερμων αριστοκρατών της πέννας. Γράφεται από τους εργάτες και για τους εργάτες. Οπως και αν γράψεις την επιστολή σου, θα κοιταχθεί από τη σύνταξη με τη μεγαλύτερη προσοχή και φροντίδα.

ΠΡΕΠΕΙ ΟΜΩΣ...

Να τι πρέπει. Να γράψεις για ένα ζήτημα που να συγκινεί όλους ή πολλούς εργάτες του εργοστασίου σου, του κύκλου σου και γενικά την εργατιά. Δεν αξίζει να καταπιαστείς μ' ένα ζήτημα που είναι ίσως για μια στιγμή φλέγον για σένα, μα που μπορεί να ενδιαφέρει μονάχα ένα δυο άτομα. Πρέπει ένα ζήτημα να το συνδέεις με μια γενικώτερη αιτία και συμπέρασμα. Ο επιστάτης έβρισε τον τάδε εργάτη; Ενδιαφέρον βέβαια αυτό το γεγονός και πρέπει να μας το καταγγείλεις. Μα γιατί τον έβρισε; Ασφαλώς ο εργάτης θα διαμαρτυρόταν για την απάνθρωπη εκμετάλλευση ή τρομοκρατία κ.λπ. Να λοιπόν που το ζήτημα έχει γενικώτερα αίτια και σημασία.

Πρέπει μέσα στην επιχείρησή σου να γίνεις ο ελεγκτής, το μάτι της εργατιάς. Το μάτι που δεν αφήνει καμμιά περίπτωση εκμετάλλευσης χωρίς να την καταγγείλει. Ο εργοδότης υποσχέθηκε, ύστερα από πίεση, να καλυτερέψει τους όρους της ζωής; Πραγματοποίησε την υπόσχεσή του; Μα ακόμα. Το σωματείο σου - είτε το διευθύνουν τα όργανα των εργοδοτών (...), μα επίσης και οι συνειδητοί επαναστάτες - πήρε απόφαση να κάνει το τάδε διάβημα, να οργανώσει τον αγώνα των εργατών. Τι έκανε; Εργάζεται καλά και σωστά;

Αυτές τις μέρες γίνεται στην Αθήνα η συνδιάσκεψη των εργατών ανταποκριτών της Αθήνας και του Πειραιά.

Πήγαινε σ' αυτήν. Φέρε κι άλλους εργάτες. Θ' ακούσεις πολλά, που θα σε ωφελήσουν. Ο «Ριζοσπάστης» θα εξακολουθήσει να σε βοηθάει στο δρόμο σου.

Η Σύνταξη του «Ν. Ριζοσπάστη»

(«Ριζοσπάστης», 5/10/1932)

«Ο καλός ανταποκριτής και η καλή ομάδα των ανταποκριτών του "Ριζοσπάστη" δουλεύει με πρωτοβουλία και με σύστημα. Κυττάν προσεχτικά στο εργοστάσιο, στην συνοικία και στον κλάδο δουλειάς τι είναι εκείνο που ενδιαφέρει τους εργάτες, ποιο είναι εκείνο που τους πονάει, ποιος είναι κείνος που φταίει το κακό που γίνεται στους τάδε ή στους δείνα εργαζόμενους.

Κι ύστερα αφού εξετάσει καλά μια κατάσταση, γράφει την ανταπόκριση. Αυτή η δουλειά όταν γίνεται κολεχτιβίστικα, δηλαδή όταν παίρνει μέρος όλη η ομάδα, έχει τεράστια σημασία. Μορφώνονται και κατατοπίζονται στα ζητήματα των εργατών οι ανταποκριτές και δεύτερο φτιάχνουν καλή και σωστή την ανταπόκριση.(...)

Καλοί ανταποκριτές και ομάδες είναι εκείνες που κάνουν τη δουλειά τους με σύστημα. Αυτοί μεταχειρίζονται όλα τα μέσα ν' απλώσουν την επιρροή τους παντού, ν' αγκαλιάσουν τα ζητήματα της περιοχής τους, να διαδώσουν τον "Ριζοσπάστη" γράφοντας για όλα τα ζητήματα των εργατών. Η ομάδα της Καλογρέζας κάνει τέτοια δουλειά. Κι από τις επαρχιακές της Λάρισας και του Τυρνάβου μας δίνουν λαμπρά παραδείγματα τόσο στις καλές ανταποκρίσεις τους όσο και στην καλή τους δουλειά για την οργάνωση των ανταποκριτών της Περιφέρειας. Παρακάτω δίνουμε ένα παράδειγμα:

Πήραμε το γράμμα με την κάρτα του κεντρικού ανταποκριτή και σας πληροφορούμε:

Χθες έγινε σύσκεψη των ανταποκριτών του επαναστατικού Τύπου και πήραν μέρος 11. Ενας του σωματείου εργατών γης, ένας των αμπελουργών, τρεις της νεολαίας, δυο του κόμματος, ένας από το κόκκινο κοινοτικό συμβούλιο του Τυρνάβου και η Εργατική Βοήθεια. Αναλύθηκε η σημασία του επαναστατικού Τύπου. Βγήκε τριμελής επιτροπή στον κάμπο που θα οργανώνει ομάδες ανταποκριτών στα χωριά. Πάρθηκαν αποφάσεις: Να οργανώσει το γραφείο των ανταποκριτών μια συνδιάσκεψη ανταποκριτών της Περιφέρειας. Να οργανωθούν από τους ανταποκριτές καμπάνιες για την κατάσταση των φτωχομεσαίων αγροτών. Να πάρουμε ενεργό μέρος στην καμπάνια που ανοίγει ο "Ριζοσπάστης" για την κατάντια που μας έριξε η κεφαλαιοκρατία με την "δημοκρατία της" (...)

Από εσάς όμως θέλουμε να μας καθοδηγήσετε σε αυτή τη δουλειά.

Με σ.χ. Κεντρικός αντ/της Τυρνάβου».

(«Η στήλη του Ανταποκριτή» στον «Ριζοσπάστη» 13/3/1934)

Πολλές φορές στο παρελθόν ο «Ριζοσπάστης» έγραψε:

«Η δύναμη του κομμουνιστικού Τύπου βρίσκεται στο ότι γράφεται από τις μάζες για τις μάζες του εργαζόμενου λαού».

Αυτό δεν ήταν μοναχά ένα σύνθημα, ούτε μια διακήρυξη. Διαχρονικά, πλάι στη Συντακτική Επιτροπή του «Ριζοσπάστη», το δημοσιογραφικό δυναμικό του, βρίσκεται ένα πλατύ δίχτυ ανταποκριτών στους χώρους δουλειάς, στις γειτονιές, στις σχολές κ.α. Πρόκειται για τους ίδιους τους αναγνώστες του, τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος και της ΚΝΕ, εργαζόμενους και εργαζόμενες, φτωχούς αγρότες και επαγγελματίες.

Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930, οι εργάτες - ανταποκριτές του «Ριζοσπάστη» «τροφοδοτούσαν» καθημερινά την εφημερίδα με ανταποκρίσεις, πληροφορίες και ρεπορτάζ απ' όλη τη χώρα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τον Φλεβάρη του 1933, ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευε καθημερινά, κατά μέσο όρο, εξήντα ανταποκρίσεις εργατών και αγροτών.

Παράλληλα, ο αριθμός των ανταποκριτών συνεχώς μεγάλωνε: Στην 1η Συνδιάσκεψη των ανταποκριτών Αθήνας και Πειραιά, τον Απρίλη του 1932, οι ανταποκριτές ήταν 100. Στη σύσκεψη που έγινε τον Οκτώβρη του 1932 (και στην οποία αναφέρεται το παραπάνω κείμενο της σύνταξης του «Νέου Ριζοσπάστη») ήταν 175 και στη 2η Συνδιάσκεψη είχαν φτάσει τους 330. Το 1934, όταν έγινε η 1η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη των εργατών - ανταποκριτών, ο αριθμός τους έφτανε τους 800.

Ολα τα επόμενα χρόνια, ακόμα και εκείνα της σκληρής παρανομίας, ο «Ριζοσπάστης» στηρίχτηκε από πολλούς «ανώνυμους» διακινητές, τυπογράφους, δημοσιογράφους και ανταποκριτές. Αλλά και στις σημερινές συνθήκες, ο «Ριζοσπάστης» - με τη συνδρομή των αναγνωστών του - έχει τη δυνατότητα να αποκαλύπτει όσα συμβαίνουν μέσα στους χώρους δουλειάς, όσα δεν χωρούν ούτε σε μονόστηλο στον αστικό Τύπο.

Βλ. περισσότερα:

Συντακτική Επιτροπή του Οδηγητή (Επιμ.), «Κομματικός - Επαναστατικός Τύπος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή» - «Οδηγητής», Αθήνα, 2010.