Το προηγούμενο διάστημα, τον Δεκέμβρη που μας πέρασε, ολοκληρώθηκαν οι αιτήσεις για τη Χορωδία της ΚΝΕ, που αρχίζει αυτή την περίοδο τις πρόβες της, ενώ παράλληλα εδώ και περίπου έναν χρόνο λειτουργεί και η Ορχήστρα της ΚΝΕ, ένα αξιολογότατο μουσικό σχήμα, που έχουμε ήδη απολαύσει στις δυο πρώτες εμφανίσεις του. Με αφορμή αυτές λοιπόν, ο «Ριζοσπάστης» συνομίλησε με τον Πέτρο Γκιώνη, μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού του ΚΣ της ΚΝΕ, και τον μουσικό Τεό Λαζάρου, για τη δημιουργία και τη δουλειά της ορχήστρας. Παραθέτουμε τη συνέντευξη:

-- Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία μιας ορχήστρας της ΚΝΕ και πώς δουλέψατε για να στηθεί αυτό το σχήμα;

Πέτρος Γκιώνης: Είχαμε συζητήσει πολλές φορές στην Επιτροπή Πολιτισμού του ΚΣ της ΚΝΕ ότι υπάρχει ανάγκη να έχουμε ένα μόνιμο μουσικό σύνολο, μία μικρή ορχήστρα. Θέλαμε να έχουμε ένα σχήμα που να μπορεί να συμβάλει, μέσα από τη μελέτη και την επαφή με τις συνθέσεις και τους κύκλους τραγουδιών των συνθετών και των ποιητών μας, στην πολιτιστική μας δραστηριότητα στον τομέα της μουσικής. Ηδη μουσικοί, μέλη της ΚΝΕ, από τις Οργανώσεις της Αττικής, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συνεργάζονταν γι' αυτό τον σκοπό, ένα σχήμα με μία πιο σταθερή σύνθεση μουσικών υπήρχε.

Βλέποντας, λοιπόν, τη δυνατότητα ξεκινήσαμε να οργανώνουμε τη δημιουργία της ορχήστρας. Προσκαλέσαμε περισσότερους νέους μουσικούς να συμμετέχουν, συζητήσαμε με όσους, ήδη, ασχολούνταν για τον χαρακτήρα του εγχειρήματος κ.λπ. Εχει σημασία πως ήρθαμε σε επαφή με τον μουσικό Τεό Λαζάρου και το συγκρότημα «Ρωμιοσύνη», για να συζητήσουμε πάνω στο θέμα του ρεπερτορίου και τις απαιτήσεις της λειτουργίας ενός τέτοιου σχήματος. Με τη βοήθεια του Τεό Λαζάρου, που έχει τη μουσική επιμέλεια του συγκροτήματος, ξεκινήσαμε τις πρόβες.

Η ορχήστρα «επίσημα» άρχισε να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2024. Συναντιέται σταθερά κάθε βδομάδα για πρόβα, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει κάποια άμεση συναυλία κ.λπ. Εχει ως «έδρα» της το Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας «Μάνος Λοΐζος», ουσιαστικά λειτουργεί ως εργαστήρι μουσικής μελέτης. Με τη φετινή έναρξη του προγράμματος του Στεκιού Πολιτισμού δώσαμε τη δυνατότητα να εγγραφούν και νέοι. Εχουμε στόχο, ακριβώς, επειδή λειτουργεί ως εργαστήρι, να φτιάξουμε μελλοντικά κάποια μουσική βιβλιοθήκη. Να συγκεντρώσουμε από παρτιτούρες και ενορχήστρωσες, μέχρι άλλο υλικό, να διαμορφώσουμε δηλαδή μία υποδομή για τη μελέτη στη μουσική. Στην πορεία του έτους που ολοκληρώθηκε, η ορχήστρα δούλεψε πάνω σε συγκεκριμένο ρεπερτόριο, στο πολιτικό και λαϊκό τραγούδι.

-- Από τι όργανα αποτελείται το σχήμα και υπάρχουν περιορισμοί ή προϋποθέσεις για να συμμετάσχει κάποιος;

Π.Γ.: Στην ορχήστρα όλοι όσοι συμμετέχουν είχαν συγκεκριμένη επαφή με τη μουσική από πριν. Βοήθησε ότι οι περισσότεροι είχαν και ωδειακές σπουδές στα μουσικά όργανα. Επιδιώκουμε, όμως, το σχήμα μέσα από τη λειτουργία του να εμπλουτίζει, να αναβαθμίζει τη μουσική γνώση όσων συμμετέχουν. Σίγουρα σε ό,τι αφορά την κατανόηση του ρεπερτορίου, της ιστορίας του κάθε τραγουδιού και της μουσικής. Για να συμμετέχει κάποιος, πρέπει να έχει επαφή με τη μουσική, να μπορεί να ανταποκριθεί, σε κάποιο βαθμό, στην πρόβα. Η εκμάθηση μουσικών οργάνων είναι πολύ απαιτητική, δεν την υποτιμούμε. Γι' αυτό στην ορχήστρα όπως λειτουργεί δεν μπορεί να έρθει κάποιος που πρώτη φορά ξεκινάει... «πιάνει» το όργανο. Υπάρχουν βέβαια νέοι, που ενώ δεν έχουν κλασικές σπουδές στη μουσική, με την προσωπική ενασχόληση και τριβή έχουν αποκτήσει ένα καλό επίπεδο και συμμετέχουν.

Τεό Λαζάρου: Αυτήν τη στιγμή η ορχήστρα αποτελείται σταθερά από ντραμς, κρουστά, πιάνο, κιθάρες, μπουζούκια, μπάσο και φωνές. Ανάλογα με το τι ετοιμάζουμε, μπορεί να ενταχθούν και κάποια πνευστά όργανα, γενικά επιδιώκουμε να την εμπλουτίσουμε με πνευστά, άλλα έγχορδα.

-- Πάνω σε τι έργα δουλεύετε και τι σας εμπνέει για αυτή τη συλλογική προσπάθεια;

Τ.Λ.: Η ορχήστρα δουλεύει κυρίως πάνω στην ελληνική έντεχνη μουσική. Η έντεχνη μουσική στην Ελλάδα, όπως διαμορφώθηκε, εντάσσεται ουσιαστικά στην κλασική μουσική. Αξιοποιεί τη μουσική παράδοση και την ανασυστήνει με στοιχεία λαϊκής και παραδοσιακής ελληνικής μουσικής. Για παράδειγμα με την ένταξη του μπουζουκιού σε συμφωνικά έργα.

Το ρεπερτόριο που δουλεύουμε είναι συνθετών όπως ο Μ. Θεοδωράκης, ο Χρ. Λεοντής, ο Μ. Λοΐζος, ο Γ. Μαρκόπουλος, ο Θ. Μικρούτσικος κ.ο.κ. Δουλεύουμε πάνω στο πολιτικό και το λαϊκό τραγούδι, δίνουμε έμφαση στην επαφή και με το αντάρτικο τραγούδι - αυτό που έπαιξε καθοριστικό ρόλο τη δεκαετία του 1940 στην Ελλάδα, συνδέθηκε με το ΕΑΜικό κίνημα και τον ΕΛΑΣ, με τον ΔΣΕ κ.λπ. Η κληρονομιά τού «πολεμάμε και τραγουδάμε» πιστεύουμε είναι ζωντανή και επίκαιρη γιατί η μουσική μπορεί να δώσει την ηθική ανάταση, να συμβάλλει στην αγωνιστική στάση που είναι και σήμερα απαραίτητη στους αγώνες της νεολαίας και του λαού. Στην Ελλάδα υπάρχει μουσική παράδοση που δέθηκε με το εργατικό - λαϊκό κίνημα, την ιστορία του. Ευρύτερα μουσική που αγκάλιασε το πλατύ συναίσθημα του λαού μας, τις αγωνίες, τις χαρές, τις λύπες του. Είναι σημαντικό πως το ρεπερτόριο που δουλεύουμε είναι συνδεδεμένο σε πολύ μεγάλο βαθμό με την ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα, την ποίηση που μελοποιήθηκε. Με αυτόν τον τρόπο ερχόμαστε σε επαφή με το έργο μεγάλων συνθετών και μεγάλων ποιητών.

Π.Γ.: Είναι το ίδιο το περιεχόμενο της μουσικής που μας εμπνέει. Είναι σημαντική, βέβαια, η συλλογική λειτουργία, ότι συναντιόμαστε στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας, είμαστε μέρος της ευρύτερης προσπάθειας που κάνει η ΚΝΕ στην παρέμβασή της στον πολιτισμό. Σκεφτείτε πως οι πρόβες γίνονται στο studio του Στεκιού Πολιτισμού, στο κτίριο της Τροίας 36. Ακριβώς από πάνω μας βρίσκεται το πιάνο του Μάνου Λοΐζου, τα άλλα όργανά του, μετά από την ευγενική προσφορά της οικογένειάς του στην ΚΝΕ. Ετσι εμπνεύστηκε άλλωστε και η μετονομασία του Στεκιού με το όνομα του μουσικοσυνθέτη, για να τον τιμήσουμε. Πάνω βρίσκεται το πιάνο και εμείς στην ακριβώς κάτω αίθουσα μαθαίνουμε, παίζουμε τα τραγούδια του Μ. Λοΐζου. Ολο αυτό «δίνει» κάτι στην προσπάθεια που κάνουμε...

Μας εμπνέει ο σκοπός για τον οποίο υπάρχει η ορχήστρα. Κερδίζουμε και εμείς που συμμετέχουμε. Δεν είναι και λίγο πράγμα να παίζεις στο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή», στον ιστορικό χώρο του Πολυτεχνείου προς τιμήν του τεράστιου αγώνα, του ξεσηκωμού της νεολαίας και του λαού τότε. Ο στόχος να συμβάλλουμε στην πολιτική και πολιτιστική δραστηριότητα της ΚΝΕ μέσα από την ορχήστρα μάς κινητοποιεί, θέλουμε να αναβαθμίζουμε το αποτέλεσμα που πετυχαίνουμε. Μας απασχολεί να συμβάλλουμε μέσα από τη μουσική στη γνωριμία της νεολαίας με το καλό και ποιοτικό τραγούδι, με τη μουσική που έχει να δώσει πολλά, πολλές φορές και γι' αυτό μένει στο περιθώριο, στις μάχες και τους αγώνες που δίνουμε σήμερα.

-- Σας έχουμε δει έως τώρα σε μια εμφάνιση στον Περισσό με τραγούδια αφιερωμένα στην ΕΠΟΝ και μια στο Πολυτεχνείο με τραγούδια της αντιδικτατορικής πάλης. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Π.Γ.: Η ορχήστρα είχε προετοιμάσει και αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο, θα παιζόταν στο 50ό Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή». Δυστυχώς οι καιρικές συνθήκες της ημέρας που ήταν προγραμματισμένο δεν το επέτρεψαν. Το ρεπερτόριο και το αφιέρωμα, όμως, είναι έτοιμα, όποτε θα τα παρουσιάσουμε με κάποιο τρόπο το επόμενο διάστημα.

Φέτος επίσης θα ασχοληθούμε με δυο πολύ μεγάλους συνθέτες στους οποίους οφείλει πολλά - τα περισσότερα - η ελληνική μουσική. Τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι. Η αφορμή δόθηκε γιατί το 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή τους. Η Επιτροπή Πολιτισμού του ΚΣ σχεδιάζει και εκδήλωση με ανάλογο θέμα στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας «Μάνος Λοΐζος» το επόμενο διάστημα. Σίγουρα μας ενέπνευσε και η μεγάλη συναυλία που έκανε η ΚΕ του Κόμματος «Ο Μάνος Χατζιδάκις στα χρόνια της θύελλας». Γενικά το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Η λογοτεχνία στα χρόνια της θύελλας», που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2024, θα μας βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση, αφού καταπιάνεται σε μεγάλο βαθμό με την ποίηση που μελοποιήθηκε από τους δυο συνθέτες, ήταν η εποχή για το ξεκίνημα και των δύο.

Τ.Λ.: Ο Μίκης και ο Μάνος είναι τεράστια μεγέθη της μουσικής. Φέτος είναι η αρχή, θα δώσουμε συνέχεια σε αυτή τη δουλειά με στόχο να παρουσιάσουμε μελλοντικά με ολοκληρωμένο τρόπο κάποιο κύκλο κ.λπ. Σε πρώτη φάση υπάρχει η σκέψη να ασχοληθούμε με το ρεπερτόριο από το έργο «Μαγική Πόλη», όπου συνεργάστηκαν οι δυο συνθέτες στη μουσική της και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό.