Στο φόντο της εύθραυστης εκεχειρίας που εφαρμόζεται στη Λωρίδα της Γάζας από τις 19 Γενάρη και υπό τις συνεχείς απειλές του Ισραήλ για επανάληψη της αιματοχυσίας, εξελίσσονται το παζάρι και οι διαβουλεύσεις ανάμεσα στις αστικές αραβικές κυβερνήσεις για την κατάστρωση ενός «σχεδίου για την ανοικοδόμηση και διακυβέρνηση της περιοχής».

Βασικός στόχος αρκετών αραβικών χωρών είναι να αποτραπούν οι σχεδιασμοί ΗΠΑ - Ισραήλ αφενός για μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» μέσω του διωγμού και εκτοπισμού 2,3 εκατομμυρίων Παλαιστινίων και αφετέρου να προκληθεί ευρύτερη αποσταθεροποίηση, ώστε να δημιουργηθούν νέα δεδομένα που θα επιτρέψουν νέες «συμφωνίες του Αβραάμ» στο πλαίσιο του ινδικού διαδρόμου εμπορίου.

Οι προσπάθειες αυτές ενισχύονται ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση του Ισραήλ πως κατέστρωσε ειδικό σχέδιο για τη μαζική «μετανάστευση» των Παλαιστινίων αμάχων που θέλουν να φύγουν και να ζήσουν στο εξωτερικό. Ρόλο σε αυτήν την κατεύθυνση παίζουν και οι σκόπιμες ισραηλινές καθυστερήσεις στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας στη Γάζα, που υποτίθεται πως θα ξεκινήσει την 1η Μάρτη. Οι καθυστερήσεις αυτές συνεχίστηκαν και αυτή τη βδομάδα, με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου να παρακάμπτει τους επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Mossad και των υπηρεσιών εσωτερικής ασφάλειας Shin Bet και να ορίζει ως νέο επικεφαλής των Ισραηλινών διαπραγματευτών τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, που βρίσκεται από την Πέμπτη στις ΗΠΑ συναντώντας στο Μαϊάμι τον ειδικό απεσταλμένο του Προέδρου Τραμπ για το Μεσανατολικό Στιβ Γουίτκοφ. Ο Γουίτκοφ σε συνέδριο «Μη Κερδοσκοπικών οργανισμών» στο Μαϊάμι προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις δηλώσεις Τραμπ στις 4/2 περί μετατροπής της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» μέσω εκτοπισμού των Παλαιστινίων, λέγοντας πως ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν εννοούσε τον διωγμό των Παλαιστινίων, αλλά να δοκιμάσει «διαφορετικές λύσεις από όσες έρχονται εδώ και 50 χρόνια». Κατά τον Γουίτκοφ ο Τραμπ ήθελε τάχα με τις δηλώσεις αυτές να επιτύχει τον στόχο «για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για τους Παλαιστίνιους»...

Σε αυτό το πλαίσιο, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία πρωταγωνιστούν στις προσπάθειες προκειμένου να καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την «επόμενη μέρα» στη Γάζα και την κατεχόμενη Δυτική Οχθη, σε αντιδιαστολή με το σχέδιο ΗΠΑ - Ισραήλ.

Ατυπη σύσκεψη πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Φλεβάρη στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με τη συμμετοχή των χωρών του «Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου» (GCC, που απαρτίζουν το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), της Αιγύπτου και της Ιορδανίας. Η Παλαιστινιακή Αρχή επιλέχθηκε να μην προσκληθεί στην παρούσα φάση, γεγονός που αντανακλά ένα μέρος των διεργασιών που γίνονται αυτή την περίοδο προς διάφορες κατευθύνσεις, αλλά και των πιέσεων που ασκούνται για την λεγόμενη «αναμόρφωση» και «ανανέωσή της».

Βασικό θέμα συζήτησης στην άτυπη σύνοδο του Ριάντ είναι το σχέδιο της Αιγύπτου για την «ανοικοδόμηση και διακυβέρνηση της Γάζας» μετά το τέλος του πολέμου, εφόσον βεβαίως γίνει εφικτό να περάσουμε από την πρώτη φάση της σημερινής εύθραυστης συμφωνίας εκεχειρίας στη δεύτερη και τρίτη φάση, που καθυστερούν σκόπιμα ΗΠΑ και Ισραήλ.

Επισήμως το αραβικό εναλλακτικό σχέδιο που καταρτίζει η Αίγυπτος σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία θα παρουσιαστεί στην έκτακτη σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο στις 4 Μάρτη (αντί της 27ης Φλεβάρη που είχε αρχικά ανακοινωθεί).

Μία μικρή πρόγευση έδωσε την Πέμπτη στη Μαδρίτη ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Σίσι, στην κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ.

Ο Σίσι επιβεβαίωσε την ανάγκη να υποστηριχτεί διεθνώς ένα «σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας» δίχως τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων σε τρεις φάσεις. Εκανε έκκληση για συνέχιση της διαδικασίας ανταλλαγής ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων (που αυτό το Σάββατο 22/2 ολοκληρώνεται η πρώτη φάση παράδοσης έξι ζώντων Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση 602 Παλαιστινίων). Επανέλαβε την ανάγκη για απρόσκοπτη συνέχιση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας για την ανακούφιση των 2,2 εκατομμυρίων εκτοπισμένων αμάχων και την άμεση έναρξη προσπαθειών ανοικοδόμησης και αποκατάστασης της περιοχής που επλήγη καταστροφικά κατά τις 15μηνες ισραηλινές επιθέσεις και τους βομβαρδισμούς. Επίσης ο Πρόεδρος Σίσι επιβεβαίωσε την υποστήριξή του στην οργάνωση αρωγής των Παλαιστινίων προσφύγων του ΟΗΕ, που είναι γνωστή ως UNRWA, και επανέλαβε την έκκλησή του για λύση στη βάση δύο κρατών.

Νεότερες πληροφορίες της αιγυπτιακής εφημερίδας «Al Ahram», που αναμετέδωσε την Παρασκευή το CNN, ανέφεραν πως το Κάιρο θα προτείνει 10ετές ή 20ετές «σχέδιο ανοικοδόμησης της Γάζας» με χρηματοδότηση χωρών του Κόλπου, «που θα αποκλείει η Χαμάς να αναλάβει ξανά ρόλο διακυβέρνησης στη Γάζα, ενώ θα επιτρέψει την παραμονή των 2,1 εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων». Η εφημερίδα «Al Ahram» επικαλούμενη αιγυπτιακές πηγές ανέφερε πως το σχέδιο θα πρέπει να εξασφαλίσει «την πλήρη υποστήριξη των αραβικών χωρών» που διαφωνούν στο πώς θα κυβερνηθεί η Γάζα. Πάντως, ο Αιγύπτιος πρωθυπουργός Μουστάφα Μαντμπούλι την Τετάρτη δήλωσε με υπερβολική δόση αισιοδοξίας πως η Αίγυπτος θα ανοικοδομήσει τη Γάζα «σε τρία χρόνια» ώστε να γίνει «καλύτερη από πριν».

Γεγονός είναι πως μέχρι την επίσημη παρουσίαση του αιγυπτιακού σχεδίου η πληροφόρηση παραμένει περιορισμένη και ανεπίσημη κυρίως από πρώην αξιωματούχους όπως ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου και νυν στέλεχος της αιγυπτιακής δεξαμενής σκέψης «Αιγυπτιακό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων», Μοχάμεντ Χεγκάζι.

Ο Χεγκάζι (σύμφωνα και με ρεπορτάζ της αιγυπτιακής εφημερίδας «Al Ahram» στις 13/2) είχε δηλώσει πως είναι «κρίσιμο» να «σωθεί ο λαός της Γάζας από την καταστροφή και να ανοίξει ο δρόμος για την επιτυχία της πρώτης φάσης ανάκαμψης ώστε να ακολουθήσει η ανοικοδόμηση». «Η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει να τους απογοητεύσει σε ανθρωπιστικό επίπεδο, όπως τους απογοήτευσε σε πολιτικό», ανέφερε ο Χεγκάζι χαρακτηριστικά. Ο ίδιος είχε παράλληλα τονίσει την κλιμάκωση της βίας των ισραηλινών κατοχικών αρχών στη Δυτική Οχθη, επισημαίνοντας πως επιδιώκουν τη δημιουργία τετελεσμένων και μίας «νέας πραγματικότητας» ώστε να εξαναγκάσουν τον διωγμό αμάχων.

Νεότερες πληροφορίες ανέφεραν ότι το σχέδιο που καταρτίζει το Κάιρο προβλέπεται να εκτελεστεί σε τρεις φάσεις. Η πρώτη προβλέπει την άμεση απομάκρυνση των ερειπίων, η δεύτερη την ασφαλή μετεγκατάσταση των αμάχων σε προκατασκευασμένα σπίτια και καλύτερα εξοπλισμένες σκηνές και η τρίτη φάση την έναρξη ανοικοδόμησης.

Σχετικό ρεπορτάζ του σαουδαραβικού δικτύου «Al Arabiya» στα μέσα του μήνα ανέφερε πως το αιγυπτιακό σχέδιο στη Γάζα συμπεριλαμβάνει τη δημιουργία «ασφαλών οικιστικών μονάδων σε ένα 18μηνο», ασφαλείς ζώνες εντός της Λωρίδας της Γάζας που θα δημιουργηθούν με την απομάκρυνση ερειπίων ώστε να καταστεί εφικτή η μετεγκατάσταση αμάχων μέσα στο πρώτο εξάμηνο και την επακόλουθη έναρξη προσπαθειών ανοικοδόμησης με τη συμμετοχή 24 πολυεθνικών κατασκευαστικών εταιρειών. Το «Al Arabiya» μετέδωσε επίσης πως σχεδιάζεται η συγκρότηση μίας αιγυπτιακο-αραβικής επιτροπής που θα επιβλέψει το έργο ανοικοδόμησης της Γάζας «χωρίς τον εκτοπισμό των κατοίκων της». Τόνισε ιδιαίτερα τον ρόλο που θα κληθούν να παίξουν ευρωπαϊκές χώρες, επισημαίνοντας αφενός πως με τη βοήθειά τους θα διοργανωθεί μία διεθνής σύνοδος δωρητών για την ανοικοδόμηση της Γάζας και αφετέρου πως αρκετές από αυτές τις ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να συμμετάσχουν στις προσπάθειες ανοικοδόμησης.

Στις 20/2 το παλαιστινιακό πρακτορείο ειδήσεων WAFA μετέδωσε πως ο 89χρονος Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούτ Αμπάς αναφέρθηκε στο «παλαιστινιακό όραμα» που θα παρουσιάσει στην Αραβική Σύνοδο της 4ης Μάρτη στο Κάιρο. Μεταξύ άλλων ανέφερε την ενίσχυση του Κράτους της Παλαιστίνης, ώστε να έχει «την πλήρη ευθύνη για τη Γάζα όπως κάνει στη Δυτική Οχθη», υπό τον όρο πλήρους αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων και της ανάληψης πλήρους ελέγχου των μεθοριακών περασμάτων στη Γάζα που θα τα λειτουργεί σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Πρότεινε επίσης σχέδιο «ανοικοδόμησης και ανάκαμψης» σε διαβουλεύσεις με την Αίγυπτο και με διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, τα Ηνωμένα Εθνη, η Ευρωπαϊκή Ενωση. Συνέχιση των διαδικασιών θεσμικών, νομικών και άλλων μεταρρυθμίσεων με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στον παλαιστινιακό λαό. Επίτευξη μακροπρόθεσμης εκεχειρίας στη Γάζα και στη Δυτική Οχθη (συμπεριλαμβανομένης της Ιερουσαλήμ), υπό την προϋπόθεση ανάσχεσης των μονομερών ισραηλινών ενεργειών «που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και υπονομεύουν λύση δύο κρατών» ενώ διατηρούν «το ιστορικό και νομικό καθεστώς των ισλαμικών και χριστιανικών ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ». Ζητά επίσης συνέχιση πολιτικών και νομικών προσπαθειών για την ίδρυση ανεξάρτητου, κυρίαρχου και βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους και «ταχεία σύγκληση μίας διεθνούς ειρηνευτικής συνδιάσκεψης» τον Ιούνη του 2025 από τη Σαουδική Αραβία και τη Γαλλία.

Επιπλέον, ο Πρόεδρος Αμπάς αναφέρθηκε στη σημασία διατήρησης της εθνικής ενότητας στη βάση των δεσμεύσεων της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), επισημαίνοντας πως είναι «ο μόνος νόμιμος αντιπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού».

Στο φόντο αυτό, και με πρόσχημα την αναίμακτη έκρηξη βομβιστικών μηχανισμών σε ισάριθμα αστικά λεωφορεία αργά το βράδυ της Πέμπτης, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπ. Νετανιάχου μετέβη (για πρώτη φορά) στην Τουλκαρέμ της Δυτικής Οχθης, για να ενημερωθεί από τον στρατό για την πορεία των επιθέσεων σε βάρος των παλαιστινιακών κατεχόμενων περιοχών. Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Νετανιάχου, φορώντας αλεξίσφαιρο γιλέκο του στρατού, ανήγγειλε την περαιτέρω κλιμάκωση των επιθέσεων του στρατού στη Δ. Οχθη με πρόσχημα την «τρομοκρατία».