Τα παζάρια γύρω από την ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζονται και απλώνονται σε όλο τον χάρτη, ενώ ταυτόχρονα οι αντιθέσεις εντός του ευρωατλαντικού άξονα οξύνονται σχετικά με τη «μοιρασιά της λείας» και τον γεωπολιτικό συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη.

Χθες ο Μ. Γουόλτς, σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό Οίκο, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να επαναληφθούν οι αποστολές όπλων στην Ουκρανία αν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για «ειρήνη», βασικό μέρος των οποίων είναι και η συμφωνία για την εκμετάλλευση σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών από αμερικανικά μονοπώλια.

Ο Γουόλτς είχε επίσης συνομιλία με τον Α. Γιερμάκ, προσωπάρχη του Ουκρανού Προέδρου, ενόψει μιας συνάντησης Ουκρανών και Αμερικανών αξιωματούχων «στο εγγύς μέλλον».

Ο Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι συζήτησαν «για την ημερομηνία, τον τόπο και την ομάδα διαπραγμάτευσης», προσθέτοντας ότι «ήδη συζητάμε για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, που στη συνέχεια θα τα μεταφέρουμε στους Ρώσους».

Η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ για αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ πάρθηκε μετά την επίθεσή του στον Ουκρανό ομόλογό του, Β. Ζελένσκι, την περασμένη Παρασκευή στον Λευκό Οίκο, και αφορούσε όλα τα οπλικά συστήματα που δεν βρίσκονται ακόμα σε ουκρανικό έδαφος, καθώς και τα όπλα που είναι ήδη προς μεταφορά ή στην Πολωνία, εν αναμονή να παραδοθούν.

Την Τρίτη ο Ζελένσκι εξέφρασε την ετοιμότητα του Κιέβου να υπογράψει με τις ΗΠΑ τη συμφωνία για τα ορυκτά και να προσέλθει «στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατόν, για να φέρουμε πιο κοντά μια διαρκή ειρήνη», ενώ ο Τραμπ διάβασε τη σχετική επιστολή μιλώντας στο Κογκρέσο.

«Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για τα ορυκτά και την ασφάλεια, η Ουκρανία είναι έτοιμη να την υπογράψει οποιαδήποτε στιγμή σάς βολεύει», διάβασε ο Τραμπ.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος είπε επίσης ότι είχε «σοβαρές συζητήσεις με τη Ρωσία» και πως έλαβε «ισχυρά μηνύματα ότι είναι έτοιμοι για ειρήνη».

Θετικό χαρακτήρισε το Κρεμλίνο το γεγονός ότι ο Ζελένσκι είναι πρόθυμος να διαπραγματευτεί, προσθέτοντας ωστόσο ότι δεν είναι σαφές πώς θα λειτουργήσει αυτό, καθώς το Κίεβο έχει εκδώσει διάταγμα που αποκλείει τις διαπραγματεύσεις με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν.

Κύριο καθήκον της Ρωσίας παραμένει το να επιφέρει τη «μέγιστη ήττα» στην Ουκρανία στο πεδίο της μάχης, τόνισε χθες ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμ. Μεντβέντεφ, καθώς «η Ρωσία προελαύνει» αλλά «ο εχθρός αντιστέκεται και δεν έχει ακόμα ηττηθεί».

Στο μεταξύ, χθες οι «Financial Times» μετέδωσαν ότι οι ΗΠΑ - σε ένα ακόμα μέσο πίεσης - διέκοψαν την ανταλλαγή πληροφοριών με το Κίεβο, κάτι που ενδέχεται να παρεμποδίσει σοβαρά την ικανότητα του ουκρανικού στρατού να στοχεύσει τις ρωσικές δυνάμεις.

Σχολιάζοντας, ο Γουόλτς παραδέχτηκε ότι οι ΗΠΑ «κάνουν ένα βήμα πίσω» και ότι η κυβέρνηση «εξετάζει όλες τις πτυχές» της σχέσης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών με την Ουκρανία.

Εξάλλου, μιλώντας στο «Fox Business» ο διευθυντής της CIA Τζον Ράτκλιφ επιβεβαίωσε εμμέσως τον περιορισμό της παροχής πληροφοριών των ΗΠΑ στην Ουκρανία, αλλά ισχυρίστηκε ότι είναι μικρής έκτασης και προσωρινή, για να αναγκάσει τις πλευρές να επιστρέψουν σε διαπραγματεύσεις.

Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, οι μελλοντικές συνομιλίες μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ απλώνονται σε όλο τον χάρτη, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων συζητήσεις σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επιβεβαίωσε ότι το θέμα είχε θιγεί στον αρχικό γύρο συνομιλιών ΗΠΑ - Ρωσίας, τον περασμένο μήνα, ενώ πρόσθεσε πως η Ρωσία (που έχει υπογράψει Συνθήκη Στρατηγικής Συνεργασίας με το Ιράν) πιστεύει ότι τα προβλήματα γύρω από το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα πρέπει να επιλυθούν με διπλωματικά μέσα.

Στο μεταξύ οι ΗΠΑ εξετάζουν σχέδιο ελάφρυνσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με πηγές του «Reuters».

Ο Λευκός Οίκος φέρεται να έχει ζητήσει από τα υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών να συντάξουν έναν κατάλογο κυρώσεων όπου θα μπορούσε να γίνει χαλάρωση, για να συζητήσουν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι με Ρώσους εκπροσώπους τις επόμενες μέρες, στο πλαίσιο των συνομιλιών για τη βελτίωση των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων, ανέφεραν οι πηγές.

Οι υπηρεσίες επεξεργάζονται τώρα μια πρόταση για την άρση των κυρώσεων σε επιλεγμένες οντότητες και άτομα, σύμφωνα με τις πηγές. Δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής γνωστό τι θα μπορούσε να ζητήσει η Ουάσιγκτον ως αντάλλαγμα.

Η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου παγκοσμίως, και ενδεχόμενη χαλάρωση των αμερικανικών κυρώσεων στο ενεργειακό της σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποτροπή της αύξησης των τιμών των καυσίμων αν ο Τραμπ περιορίσει τις εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, μέλος του ΟΠΕΚ.

Να σημειωθεί επίσης ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα της «Bild» και των «Financial Times» διεξάγονται μυστικές συνομιλίες μεταξύ αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Ρωσίας με στόχο την επαναλειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2», με αμερικανική συμμετοχή στα έσοδα.

Οπως επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα, εδώ και βδομάδες βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελβετία συνομιλίες προκειμένου ρωσικό φυσικό αέριο να ρεύσει και πάλι προς την Ευρώπη, μέσω του «Nord Stream 2», ο οποίος καταλήγει στη Γερμανία μέσω Βαλτικής και χρειάζεται επισκευές μετά τις δολιοφθορές που είχε υποστεί το 2022.

Σύμφωνα με την «Bild», οι ΗΠΑ διεκδικούν ρόλο μεσάζοντα: «Οι δύο δυνάμεις θα υπογράψουν σύμβαση προμήθειας, με τις ΗΠΑ ως διαμεσολαβητή ο οποίος θα ρυθμίζει την παροχή, έναντι προμήθειας». Η αμερικανική κυβέρνηση δεν σκοπεύει σε αυτήν τη φάση να εμπλακεί επισήμως, αλλά θα συμμετάσχουν Αμερικανοί επενδυτές.

Στο ευρωπαϊκό «στρατόπεδο», οι ηγέτες των κρατών - μελών της ΕΕ συναντιούνται σήμερα στις Βρυξέλλες σε μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, με δύο βασικά και αλληλένδετα θέματα: Την Ουκρανία και τον λεγόμενο «επανεξοπλισμό» της Ευρώπης, με μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών της ΕΕ ώστε να έχει μεγαλύτερη «αυτονομία» από τις ΗΠΑ.

Στόχος είναι να εγκριθεί το σχέδιο «ReArm Europe» της Κομισιόν για στρατιωτικές δαπάνες των κρατών - μελών, του προϋπολογισμού της ΕΕ και μέσω δανείων στα 800 δισ. ευρώ.

Οπως σημείωσε αξιωματούχος των Βρυξελλών, «το πλαίσιο της έκτακτης Συνόδου Κορυφής είναι η κατάσταση στην Ουκρανία, λαμβάνοντας υπόψη τη θέση των ΗΠΑ, η οποία έχει αλλάξει. Αυτό είναι το σημείο εκκίνησης».

Η ΕΕ λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι «οι ΗΠΑ συμμετέχουν σε συνομιλίες με τη Ρωσία». «Αυτές οι συνομιλίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατάσταση στην Ουκρανία. Βλέπουμε την πρόθεση των ΗΠΑ να επεκτείνουν αυτές τις συνομιλίες», τόνισε.

Ο αξιωματούχος της ΕΕ επεσήμανε ότι η αλλαγή στη θέση των ΗΠΑ δεν επηρεάζει τη θέση της ΕΕ στην Ουκρανία: «Η στρατηγική μας παραμένει αμετάβλητη, αλλά τώρα έχουμε μεγαλύτερη ευθύνη».

«Θα υπογραμμίσουμε τη θέση της ΕΕ για τον πόλεμο της Ουκρανίας και το μέλλον των διαπραγματεύσεων, δίνοντας καθαρά μηνύματα υποστήριξης της Ουκρανίας, της ενίσχυσής της αλλά και των εγγυήσεων ασφαλείας».

Οι ηγέτες δηλαδή θα απαντήσουν στο ερώτημα «ποια θα είναι η συμβολή της Ευρώπης, τι είναι έτοιμη να κάνει και πώς μπορεί να συνεισφέρει με δυνατότητα στρατιωτικής αποστολής», δηλαδή «να συγκεκριμενοποιηθεί τι πρέπει να κάνουμε».

Για τα αποτελέσματα της Συνόδου θα ενημερωθούν στη συνέχεια οι κυβερνήσεις της Βρετανίας, της Ισλανδίας, της Νορβηγίας και της Τουρκίας.

Ουγγαρία και Σλοβακία έχουν θέσει ανοιχτά τις διαφωνίες τους σε μια κοινή στάση στήριξης της Ουκρανίας. Μάλιστα ο Ούγγρος πρωθυπουργός Β. Ορμπαν έστειλε επιστολή στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντ. Κόστα, προτρέποντας την ΕΕ «να ξεκινήσει απευθείας συνομιλίες με τη Ρωσία για κατάπαυση του πυρός και βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία» και ζητώντας να μην υπάρξουν γραπτά συμπεράσματα στην έκτακτη Σύνοδο.

Hδη κυκλοφορούν σενάρια συγκρότησης «συμμαχίας προθύμων» εντός της ΕΕ. Στο άρθρο 44 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης προβλέπεται ότι «το Συμβούλιο μπορεί να αναθέσει την εκτέλεση καθήκοντος σε ομάδα κρατών - μελών που είναι πρόθυμα και διαθέτουν την αναγκαία ικανότητα για την εκτέλεση αυτού του καθήκοντος. Τα εν λόγω κράτη - μέλη, σε συνεργασία με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ενωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, συμφωνούν μεταξύ τους για τη διαχείριση του έργου».

Αν και το εν λόγω άρθρο δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές ενδέχεται να επιτρέψει σε ορισμένα κράτη - μέλη να παράσχουν «εγγυήσεις ασφάλειας» για την Ουκρανία, παρακάμπτοντας με αυτόν τον τρόπο το «βέτο» του Ορμπαν.

Χθες ο Β. Ζελένσκι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον απερχόμενο καγκελάριο της Γερμανίας Ολ. Σολτς και «συμφώνησαν στη σημασία του ηγετικού ρόλου του Προέδρου των ΗΠΑ, με στόχο να επιτευχθούν μια ταχεία έναρξη της κατάπαυσης του πυρός και διαρκής ειρήνη στην Ουκρανία», ανακοίνωσε εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης.

«Δεν θέλουμε προσωρινή εκεχειρία, αλλά ένα οριστικό τέλος του πολέμου. Με τις συντονισμένες προσπάθειές μας και με την ηγεσία των ΗΠΑ, είναι πλήρως εφικτό», δήλωσε ο Ζελένσκι.

Οι δύο ηγέτες μοιράστηκαν επίσης το όραμά τους για τη μελλοντική «αρχιτεκτονική ασφαλείας».

Ο Σολτς είχε τονίσει προηγουμένως ότι «πυρήνας οποιασδήποτε μελλοντικής ειρηνευτικής τάξης θα πρέπει να είναι το ότι η Ουκρανία πρέπει να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της και να διαθέτει ισχυρό στρατό (...) Ολες οι αρχιτεκτονικές ασφάλειας θα πρέπει να βασίζονται σε αυτό, το οποίο αφορά και τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης».

Η αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, που απαιτεί η Μόσχα, «δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή» και το θέμα θα συζητηθεί στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Επιπλέον μίλησε υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.