2025 The Associated Press. All

Αστυνομικοί σε δράση την Πέμπτη για «αποκατάσταση της τάξης» στην Κωνσταντινούπολη

Λίγα μόλις 24ωρα πριν το - προγραμματισμένο για την Κυριακή 23 Μάρτη - συνέδριο του σοσιαλδημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP - είναι το μεγαλύτερο κόμμα της κεμαλικής αντιπολίτευσης), όπου θα έπαιρνε και επίσημα το χρίσμα για τις προεδρικές εκλογές του 2028 και μία μόλις μέρα αφότου ακυρώθηκε το πτυχίο του (χωρίς κατοχή του οποίου τυπικά δεν μπορεί να είναι υποψήφιος Πρόεδρος της χώρας), ο Ιμάμογλου συνελήφθη τα ξημερώματα της Τετάρτης. Ακολούθησαν πάνω από 100 συλλήψεις συνεργατών του και στελεχών του CHP γενικότερα.

Οκτώ χρόνια μετά την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν και τα όσα ακολούθησαν, και πέντε χρόνια μετά τη νίκη του Ιμάμογλου στο βασικότερο οικονομικό κέντρο της Τουρκίας, δεν περνά απαρατήρητο ότι το νέο αυτό επεισόδιο στις ενδοαστικές αντιπαραθέσεις στη γείτονα έρχεται σε συνθήκες όπου οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί σε όλη την περιοχή οξύνονται, με την Τουρκία να επιχειρεί να αναβαθμίσει τα συμφέροντά της σε αυτή, μέσα από ένα σύνθετο παζάρι σε πολλαπλά μέτωπα: Με προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, διεκδικώντας ανταλλάγματα όπως η επανένταξη στο πρόγραμμα των F-35, για τον ρόλο της στην επόμενη μέρα στη Συρία και στην Ουκρανία, όπου και βρίσκεται με αναβαθμισμένες θέσεις. Με επιχείρηση ένταξής της στα σχέδια της ΕΕ για τους πακτωλούς δισ. για την πολεμική οικονομία και συνολικά την «πολιτική ασφάλειας» την επόμενη μέρα, αξιοποιώντας τη μεγάλη και εξειδικευμένη βιομηχανική της βάση, τη θέση της στο ΝΑΤΟ, όπου στο τραπέζι ανοίγονται πλέον ζητήματα συνοχής, και τις σχέσεις με δυνάμεις όπως η Ρωσία. Και με επιχείρηση «διευθετήσεων» σε Ανατολική Μεσόγειο και Ελληνοτουρκικά, με την οριστικοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου και «γενναίο μερίδιο» από το πέρασμα των ενεργειακών και εμπορικών δρόμων στην περιοχή, ανταγωνιστικά προς τα σχέδια που αναπτύσσονται με επίκεντρο τον άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας (π.χ. Interconnector, IMEEC). Στο πλαίσιο αυτό οξύνονται και οι «τριβές» στο εσωτερικό της αστικής τάξης της γείτονος, ταυτόχρονα με την προσπάθεια να κλείσουν και μια σειρά από εσωτερικά μέτωπα.

Οι ενδοαστικές αντιπαραθέσεις αποτυπώνονται άλλωστε το τελευταίο τρίμηνο και σε διώξεις μεγαλοεπιχειρηματιών (από Κατασκευές, Χρηματοπιστωτικό κ.λπ.), ενώ ενδεικτικοί ήταν και οι τόνοι που ύψωσε ο Ερντογάν κατά της εργοδοτικής ένωσης TUSIAD, με κατηγορίες ενάντια σε εκείνους που - όπως ανέφερε - θέλουν «η Τουρκία να γίνει μια αδύναμη αγορά στο παγκόσμιο εμπόριο, εγκαταλείποντας την εγχώρια - εθνική της παραγωγή» αλλά «εμείς δεν θα το επιτρέψουμε ποτέ». Σημειωτέον, μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου τέθηκε υπό δικαστικό έλεγχο και η κατασκευαστική εταιρεία «Imamoglu Construction, Trade and Industry», της οποίας είναι συνιδιοκτήτης, στο πλαίσιο ερευνών για οικονομικό έγκλημα.

Τις ενδοαστικές διεργασίες αποτυπώνουν και οι εξελίξεις γύρω από το Κουρδικό, μετά το δημόσιο κάλεσμα του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, φυλακισμένου ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ), για αφοπλισμό και αυτοδιάλυση του ΡΚΚ, ενώ οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις συνεχίζουν στρατιωτικά πλήγματα εναντίον θέσεων Κούρδων ανταρτών.

Μετά τη δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς ότι «ένας κατάδικος όπως ο Οτσαλάν δεν μπορεί να απελευθερωθεί και να επιβλέψει ένα συνέδριο», αλλά και ότι «αν δεν εφαρμοστεί ο αφοπλισμός, ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί», παρέμβαση έκανε και ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτης του Εθνικιστικού Κινήματος (ΜΗΡ), στενού εταίρου του κυβερνώντος ΑΚΡ. Την Πέμπτη δήλωσε για το PKK ότι «η αποσχιστική τρομοκρατική οργάνωση πρέπει να αποφασίσει άμεσα» συνέδριο και πρότεινε αυτό να γίνει «την παραμονή του "Εντερλέζι", στις 4 Μάη, στο Μαλαζγκίρτ της επαρχίας Μιους. Με τη στήριξη, συμβολή και βοήθεια του δημάρχου του (σ.σ. φιλοκουρδικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος) DEM, να λήξουν το θέμα».

Στο μεταξύ η ηγεσία του CHP χαρακτήρισε τη σύλληψη Ιμάμογλου «κρατικό πραξικόπημα κατά της αντιπολίτευσης» και ο πρόεδρός του, Οζγκιούρ Οζέλ, δήλωσε ότι «το επόμενο διάστημα κανείς δεν πρέπει να περιμένει πολιτική από το CHP σε αίθουσες και κτίρια. Από εδώ και πέρα θα είμαστε στους δρόμους, στις πλατείες», διευκρινίζοντας - στο «Reuters» - ότι το κόμμα του θα συνεχίσει τις πορείες, «χωρίς όμως διατάραξη της τάξης».

Την Παρασκευή ο Οζέλ ανακοίνωσε ότι στις 6 Απρίλη θα συγκληθεί έκτακτο συνέδριο του CHP, μπροστά στα κατασταλτικά μέτρα και στις νομικές ενέργειες με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπο, καθώς «τρέχει» και έρευνα για παρατυπίες στο τελευταίο του συνέδριο, το 2023.

Στο μεταξύ, μετά τη τετραήμερη απαγόρευση συγκεντρώσεων που επέβαλαν την Τετάρτη οι αρχές της Κωνσταντινούπολης, την Παρασκευή και το Γραφείο του κυβερνήτη της Αγκυρας εξέδωσε αντίστοιχη απαγόρευση μέχρι και την Τρίτη 25 Μάρτη, όπως αντίστοιχα έκανε και το Γραφείο του κυβερνήτη της Σμύρνης για πέντε 24ωρα.

Ωστόσο, μόνο μέχρι την Παρασκευή είχαν ήδη γίνει διαμαρτυρίες σε πάνω από 20 επαρχίες όλης της χώρας.

Κεντρικές πλατείες και άλλα σημεία σε Κωνσταντινούπολη και άλλα μεγάλα αστικά κέντρα είχαν γεμίσει από την Τετάρτη με αστυνομικούς οπλισμένους σαν αστακούς, ενώ την Πέμπτη διαδηλωτές ήρθαν αντιμέτωποι με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες έξω από το δημαρχείο Κωνσταντινούπολης.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς χαρακτήρισε το κάλεσμα του CHP σε διαμαρτυρίες «ανεύθυνο», προσθέτοντας ότι «το κάλεσμα στους δρόμους για μία εν εξελίξει νομική έρευνα είναι παράνομο και απαράδεκτο».

Ο ίδιος ο Ερντογάν είπε ότι στο CHP «προσπαθούν να παρουσιάσουν τις εσωτερικές διαμάχες της αντιπολίτευσης ή τις διαμάχες της με τον νόμο ως πρόβλημα της χώρας. Η φιλοδοξία τους έχει σχεδόν καταλάβει το μυαλό τους (...) Καταφεύγουν στην ευκολία της εξαπάτησης του έθνους», καταλήγοντας: «Ούτε προσωπικά, ούτε ως κόμμα έχουμε χρόνο να ασχοληθούμε με τους θεατρινισμούς της αντιπολίτευσης (...) Δεν θα επιτρέψουμε διατάραξη της δημόσιας τάξης, δεν θα ενδώσουμε σε βανδαλισμούς ή στην τρομοκρατία του δρόμου».

Σε κοινή τους δήλωση μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου, η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας και η επίτροπος Διεύρυνσης Μάρτα Κος ανέφεραν ότι οι συλλήψεις «γεννούν ερωτήματα σχετικά με την προσήλωση της Τουρκίας στη μακροχρόνια δημοκρατική της παράδοση», προτρέποντας «τις τουρκικές αρχές να παράσχουν πλήρη διαφάνεια και να ακολουθήσουν τη δέουσα διαδικασία».

Στη Γερμανία ο Σ. Φίσερ, εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, μίλησε για «αυξανόμενες νομικές πιέσεις» σε βάρος του Ιμάμογλου και «ασυνήθιστη συγκέντρωση διαδικασιών» εναντίον του.

Στη Γαλλία ο Κρ. Λεμουάν, εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, είπε ότι οι συλλήψεις «είναι πιθανό να έχουν σοβαρές συνέπειες για την τουρκική δημοκρατία».

Στη Ρωσία, από την άλλη, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η σύλληψη του Ιμάμογλου είναι «εσωτερικό θέμα της Τουρκίας».

Από τη μεριά τους οι δυνάμεις του ΚΚ Τουρκίας (ΤΚΡ) και της ΚΝ Τουρκίας ξεκίνησαν εξορμήσεις για να συζητήσουν με τον λαό τις εξελίξεις. Σε ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής του το TKP καταγγέλλει την κλιμάκωση της καταστολής και των περιορισμών, τονίζοντας ότι «η υπεράσπιση του δικαιώματος του λαού στην οργάνωση και στη συμμετοχή στην πολιτική θα είναι η ισχυρότερη απάντηση σε αυτούς τους παράλογους περιορισμούς».