Τις έντονες αντιδράσεις των εκπροσώπων των θεραπευτικών κοινοτήτων προκάλεσε η τροπολογία που δημοσιοποίησε η υφυπουργός Υγείας, Χρ. Σπυράκη, σύμφωνα με την οποία εκχωρείται στην επιχειρηματική ασυδοσία ακόμα και η τιτάνια προσπάθεια της απεξάρτησης, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε ιδιωτικές κλινικές και ιδιώτες γιατρούς να συνταγογραφούν ανταγωνιστικές, προς την ηρωίνη, ουσίες.

Με δηλώσεις του στο «Ρ» ο διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), Μπάμπης Πουλόπουλος, και η επιστημονική υπεύθυνη της Θεραπευτικής Κοινότητας «18 Ανω», Κατερίνα Μάτσα, σημειώνουν ότι η εμπορευματοποίηση της απεξάρτησης είναι επικίνδυνη επιλογή και ζητούν να ενισχυθούν και να επεκταθούν οι δημόσιες μονάδες απεξάρτησης, που έχουν ως τελικό στόχο την επανένταξη των εξαρτημένων στην κοινωνία.

Στην ίδια λογική κινείται και άλλη τροπολογία, με την οποία το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) γίνεται εφταμελές - από 15μελές - με κύριο χαρακτηριστικό τον εξοβελισμό από αυτό των κοινωνικών φορέων και των θεραπευτικών κοινοτήτων, οι οποίες διαθέτουν τη μεγαλύτερη εμπειρία σε όλα τα επίπεδα αντιμετώπισης των ναρκωτικών.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, απαγορεύεται η χορήγηση ουσιών για υποκατάσταση της εξάρτησης από τα οπιούχα όσο και των ανταγωνιστικών ουσιών (ναλτρεξόνη και ναλοξόνη) των οπιούχων. Κατ' εξαίρεση η χορήγησή τους επιτράπηκε μόνο σε δημόσιες μονάδες και ύστερα από σχετική απόφαση του υπουργού Υγείας.

«Ωστόσο, όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, η Επιτροπή Ναρκωτικών, υπόψη της οποίας ετέθη το ζήτημα των ουσιών αυτών, προκειμένου να γνωμοδοτήσει σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης ανταγωνιστικών ουσιών, επισήμανε την ανάγκη τροποποίησης της διάταξης αυτής και ειδικότερα την άρση της απαγόρευσης χορήγησης των ουσιών αυτών κατόπιν ιατρικής συνταγογράφησης. Αλλωστε, οι ανταγωνιστές, σε αντίθεση με τις ουσίες υποκατάστασης των οπιούχων, δεν προκαλούν εξάρτηση και χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση των εξαρτημένων από οινοπνευματώδη και οπιούχα, μετά τη φάση αποτοξίνωσής τους».

Στη συνέχεια της αιτιολογικής έκθεσης διαπράττονται δύο σφάλματα: Το πρώτο είναι ότι επιχειρείται να δοθεί η εντύπωση της καταπολέμησης των ναρκωτικών με τη χορήγηση υποκατάστατων και το δεύτερο ότι παρουσιάζεται ο τοξικομανής ως άρρωστος - ας πούμε όπως ο διαβητικός - που χρειάζεται τη «μόνιμη δόση του φαρμάκου του». «Με βάση τα δεδομένα αυτά, συνεχίζει η αιτιολογική έκθεση, και τη γενικότερη πολιτική για την καταπολέμηση των ναρκωτικών, βασική φιλοσοφία της οποίας είναι η αντιμετώπιση του χρήστη ως ασθενή που χρήζει και ιατρικής-φαρμακευτικής βοήθειας, προτείνεται η άρση της απαγόρευσης χορήγησης ανταγωνιστών, τα οποία δεν είναι ναρκωτικά. Οι ουσίες αυτές θα χορηγούνται, υπό προϋποθέσεις, όχι μόνο από δημόσιους φορείς αλλά και από ιδιωτικές κλινικές και ιδιώτες γιατρούς».

Στα σχετικά άρθρα της τροπολογίας αναφέρεται ότι η χορήγηση των ουσιών αυτών επιτρέπεται από τους δημόσιους και τους ιδιωτικούς φορείς με απόφαση του υπουργού Υγείας, μετά από γνώμη του ΟΚΑΝΑ, και από τον ΟΚΑΝΑ, μετά από σχετική άδεια που χορηγείται με απόφαση του υπουργού Υγείας. Στις ανωτέρω αποφάσεις καθορίζονται ειδικώς οι ουσίες των οποίων επιτρέπεται η χορήγηση και οι όροι κάτω από τους οποίους θα χορηγούνται.

Επίσης προβλέπει ότι όποιος χορηγεί ουσίες για υποκατάσταση της εξάρτησης κατά παράβαση αυτής της διάταξης και των σχετικών υπουργικών αποφάσεων, τιμωρείται σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 2161/1993.

Η άλλη τροπολογία προβλέπει ότι το ΔΣ του ΟΚΑΝΑ θα είναι εφταμελές, αποτελούμενο «από καταξιωμένα και αναγνωρισμένα πρόσωπα της οικονομικής και επιστημονικής ζωής του τόπου ή της δημόσιας διοίκησης, που μπορούν με τις γνώσεις και την πείρα τους να συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των σκοπών του Οργανισμού», όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση. Δηλαδή, σύμφωνα με το πνεύμα της έκθεσης, οι οικονομικοί παράγοντες έχουν καλύτερη γνώση και μεγαλύτερη πείρα απ' τους εκπροσώπους των θεραπευτικών κοινοτήτων στην αντιμετώπιση των ναρκωτικών.

Ωστόσο, όμως, με την επιλογή αυτή «επιτυγχάνεται ένα ευέλικτο ΔΣ που τα μέλη του επιλέγονται με κριτήριο τόσο την αποτελεσματική διοίκηση του Οργανισμού, όσο και την επιστημονική προσέγγιση και αντιμετώπιση των προβλημάτων, σε αντίθεση με την προηγούμενη διάταξη που προέβλεπε ένα δυσκίνητο και πολυπληθές Διοικητικό Συμβούλιο», όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση.

Αυτά, βέβαια, είναι τα προσχήματα καθώς θέλουν να απαλλαγούν απ' τον ενοχλητικό έλεγχο της κοινωνίας και να προχωρήσουν σε μια πολιτική που υπακούει στη λογική κόστους-οφέλους. Μέχρι τώρα, και σύμφωνα με όσα προέβλεπε ο Ν. 2161/93, ο ΟΚΑΝΑ διοικείται από 15μελές Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ), που διορίζεται με απόφαση του υπουργού Υγείας-Πρόνοιας. Το 15μελές αυτό Συμβούλιο αποτελείται από τέσσερις επιστήμονες, εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Ελλάδας, τον πρόεδρο του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου κατ' άρθρο 1 παρ. 4 του Ν. 1729/1987 και από έναν εκπρόσωπο των υπουργείων Υγείας-Πρόνοιας, Δικαιοσύνης, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Δημόσιας Τάξης, Οικονομικών, Εμπορικής Ναυτιλίας και Πολιτισμού, που προτείνονται από τους αντίστοιχους υπουργούς. Επίσης, από έναν εκπρόσωπο της ΚΕΔΚΕ και έναν από τις κοινότητες αποθεραπείας.

Επίσης, με την ίδια τροπολογία προβλέπεται η κατάργηση της θέσης του γενικού διευθυντή του ΟΚΑΝΑ.