Η προσχολική αγωγή υποβαθμίζεται ολοένα και περισσότερο, ως αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής σ' όλους τους τομείς παροχής κοινωνικών υπηρεσιών.

Το θέμα αυτό, που είναι ζωτικό για κάθε οικογένεια με μικρά παιδιά, έχει απασχολήσει την Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας. Ηταν χαρακτηριστική η ομιλία από το μέλος του ΔΣ της ΟΓΕ, στο τελευταίο της συνέδριο, εκπαιδευτικό, Ρούλα Χαλάτση, από την οποία και αντλούμε τα στοιχεία του θέματος.

Οι ανάγκες που υπάρχουν δεν πληρούνται σήμερα. Για έναν πληθυσμό 928.000 παιδιών από 0-5 χρόνων λειτουργούν 1.438 ιδρύματα βρεφονηπιακής ηλικίας με 38.000 βρέφη - νήπια και 5.648 νηπιαγωγεία με 127.000 νήπια. Τα νηπιαγωγεία καλύπτουν το 28% των νηπίων και οι παιδικοί σταθμοί το 8% των παιδιών!!!

Σήμερα η προσχολική αγωγή ή εκπαίδευση όπως πια ονομάζεται (τα τμήματα νηπιαγωγών στα πανεπιστήμια ονομάζονται «Προσχολικής Εκπαίδευσης») και η απασχόληση των παιδιών προσχολικής ηλικίας παρέχεται:

1) Στους Βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς όπου προσφέρεται ουσιαστικά μόνο δυνατότητα απασχόλησης και που ανήκουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας. Ενα μεγάλο μέρος πέρασαν με το νόμο του 1995 στους δήμους και το υπόλοιπο θα περάσει υποχρεωτικά αυτό το διάστημα. Αυτό γίνεται χωρίς αντίστοιχη επαρκή χρηματοδότηση στους δήμους με αποτέλεσμα:

Την υποβάθμιση της αγωγής.

Την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων των εργαζομένων, που έτσι κι αλλιώς επιχειρούνται σε όλους τους τομείς.

Τη μετατροπή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε διαχειριστή και μακρύ χέρι μιας φορομπηχτικής πολιτικής και υπεύθυνη για την άσκηση παιδαγωγικών προγραμμάτων.

Τα τροφεία, που σημαίνει τη μετακύληση του οικονομικού κόστους από το κράτος στους γονείς.

Ολα αυτά γίνονται στα πλαίσια των αναδιαρθρώσεων που επιχειρούνται στη χώρα μας για την περίφημη σύγκλιση...

2) Στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς που είχαν ιδρυθεί από τους δήμους και καλύπτουν πολύ μικρές ανάγκες, ενώ οι γονείς πληρώνουν ποσά όπως στους ιδιωτικούς.

3) Στους παιδικούς σταθμούς που έχουν οργανώσει ΔΕΚΟ, όπως ΔΕΗ - Τράπεζες κ.λπ. και εξυπηρετούν ανάγκες υπαλλήλων. Τι θα γίνει μετά την ιδιωτικοποίηση ή μετοχοποίηση πολλών απ' αυτές; Θα χάσουν αυτή την παροχή οι εργαζόμενοι;

4) Στους παιδικούς σταθμούς που έχουν ιδρυθεί από φιλανθρωπικά σωματεία.

5) Στα νηπιαγωγεία, που ανήκουν στο υπουργείο Παιδείας και παρέχουν αγωγή και όχι φύλαξη. Αυτά βέβαια δεν καλύπτουν τις ανάγκες. Δεν είναι ούτε καν υποχρεωτική η φοίτηση των νηπίων. Εδώ επιχειρείται η δεύτερη μεγάλη τομή.

Με στόχους την αγωγή - εκπαίδευση, αλλά και την απασχόληση των νηπίων μέσα από το άρθρο 3 του περίφημου νόμου 25/25/97 ιδρύονται τα ολοήμερα σχολεία - νηπιαγωγεία ή διευρυμένου ωραρίου όπως κατ' ουσία είναι. Ξεκίνησαν με 160 τμήματα και σήμερα λειτουργούν 1.000, με στόχο να μετατραπούν όλα τα νηπιαγωγεία σε τέτοιου τύπου. Αυτό γίνεται με μεγάλη δυσκολία και μεγάλη πίεση στους νηπιαγωγούς και γονείς, που αρνούνται να δεχτούν αυτόν τον τύπο παιδοφυλακτηρίου. Με 600.000 επιχορήγηση, με δύο στρώματα για ύπνο, με ένα ψυγείο και έναν φούρνο μικροκυμάτων, με το τάπερ του φαγητού από το σπίτι, χωρίς εξοπλισμό, χωρίς κατάλληλο πρόγραμμα, σε ακατάλληλες κατά κανόνα κτιριακές συνθήκες λειτουργούν αυτού του τύπου τα νηπιαγωγεία.

Η ουσία αυτής της αλλαγής βρίσκεται πάλι στις αναδιαρθρώσεις που επιχειρούνται συνολικά, και στην εκπαίδευση, με τα γνωστά αποτελέσματα. Και όλα έχουν το μανδύα της κοινωνικής ανάγκης - που πραγματικά υπάρχει, αφού το υπάρχον νηπιαγωγείο δεν καλύπτει τις ανάγκες ούτε σε αριθμό ούτε σε ωράριο. Τα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών θα είναι:

• Μεταβολή των εργασιακών σχέσεων των νηπιαγωγών με την επιμήκυνση και ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας τους και την επαγγελματική και επιστημονική υποβάθμισή τους.
• Η υπονόμευση του δημοσίου και δωρεάν χαρακτήρα, αφού υπεισέρχονται τόσο η Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και οι σύλλογοι γονέων.
• Η συνολική υποτίμηση της αγωγής και απασχόλησης των παιδιών της προσχολικής ηλικίας, που σαφώς ανήκουν στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού με την πολύωρη παραμονή τους μέσα σ' αυτού του τύπου τα νηπιαγωγεία και μέσα στις γνωστές άθλιες μερικές φορές συνθήκες (κτίρια, εξοπλισμός, ωράριο, προγράμματα κ.λπ.), με επιπτώσεις στην υγεία και προσωπικότητά τους.

6) Στη διεύθυνση του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας υπάγονται δημόσιοι φορείς που λειτουργούν 170 παιδικούς σταθμούς (ΕΟΠ, ΠΙΚΠΑ, ΙΒΣΑ).

7) Τέλος, υπάρχουν και οι ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί και τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, τομέας όπου αναπτύσσεται η επιχειρηματική δραστηριότητα και παρατηρείται μια σημαντική αύξηση και γιατί οι δημόσιοι παιδικοί σταθμοί δεν επαρκούν και γιατί μπήκαν τροφεία.

8) Μέσα από τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης και μέσα από τα προγράμματα τύπου «NOW» προωθούν την κατάρτιση γυναικών χωρίς ιδιαίτερα προσόντα, «για καταρτιζόμενες με χαμηλή εξειδίκευση» όπως λένε και οι ίδιοι, για να φροντίζουν τα παιδιά στα σπίτια τους. Είναι οι λεγόμενοι «κοινωνικοί βοηθοί» που με ενδεικτικό Γ? Γυμνασίου και 6μηνη κατάρτιση θα έχουν το δικαίωμα της φύλαξης.

Η κάλυψη των αναγκών για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας γίνεται από τα ολοήμερα σχολεία, τα σχολεία διευρυμένου ωραρίου ή τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ). Αυτό ισχύει για τα οικονομικά ασθενέστερα λαϊκά στρώματα, αφού αυτά δεν έχουν τη δυνατότητα να καταφύγουν σε ιδιωτικό φορέα, ο οποίος έναντι αδρής αμοιβής δίνει κάποιες λύσεις σ' αυτού του είδους τα προβλήματα...

Η κυβέρνηση με τις επιλογές της αυτές θέλει να προβάλει το «φιλολαϊκό της πρόσωπο» και να δείξει ότι συμμερίζεται τις ανάγκες και τα προβλήματα των εργαζομένων. Ταυτόχρονα προσπαθεί να πείσει πως οι τεράστιες θυσίες και διαφόρων τύπων περικοπές για την είσοδο στην ΟΝΕ δεν είναι μάταιες, αφού τάχα είναι δεδομένη η κοινωνική ευαισθησία της.

Να δείξει πως σε συνθήκες σύγκλισης υπάρχει δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής με την αξιοποίηση διαφόρων προγραμμάτων και μάλιστα τις παροχές που προκύπτουν τις διοχετεύει όχι στους «έχοντες και κατέχοντες», αλλά σ' αυτούς που έχουν ανάγκη.

Να παρουσιάσει μειωμένους δείκτες ανεργίας με την απασχόληση ανέργων παιδαγωγών με δελτίο παροχής υπηρεσιών με περιορισμένα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Παράλληλα τους καλλιεργεί φρούδες ελπίδες για μόνιμη απασχόληση, αφού αποκρύπτει το γεγονός ότι οι θέσεις είναι πρόσκαιρες με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Να μετακυλίσει το κόστος για την εκπαίδευση και αγωγή από τον κρατικό προϋπολογισμό στους γονείς.

Και η εκπρόσωπος της ΟΓΕ κατέληξε σε συγκεκριμένες προτάσεις:

Αυτό που πραγματικά χρειάζεται, είπε, είναι:

Η οργάνωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος ιδρυμάτων προσχολικής αγωγής που θα απαντούν στις εκάστοτε σύγχρονες ανάγκες που διαμορφώνονται. Θα λειτουργούν κάτω από κρατικό έλεγχο με κεντρικό σχεδιασμό σύμφωνα με τις ανάγκες των παιδιών και των γονιών, με λειτουργίες ακόμα και σε 24ωρη βάση, σε δύο κατευθύνσεις πρόνοιας και διαπαιδαγώγησης άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.

Εκεί θα εξασφαλίζονται οι όροι της άνετης διαβίωσης, θα καλλιεργούνται όλες οι ψυχοσωματικές και κοινωνικές δεξιότητες. Θα υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ΥΠΕΠΘ. Η φοίτηση θα είναι υποχρεωτική και οι δαπάνες θα καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς καμιά επιβάρυνση των γονέων. Θα στελεχώνονται, πέρα από το εκπαιδευτικό προσωπικό (νηπιαγωγοί, βρεφοκόμοι) από τεχνικό και από βοηθητικό προσωπικό, καθώς και από προσωπικό πρόνοιας. Το προσωπικό θα έχει πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα και θα ανήκει οργανικά είτε στο παιδικό κέντρο είτε στη νομαρχία.

Είναι κατανοητό πως μια τέτοια πρόταση δε χωράει στην αντικοινωνική πολιτική της ΟΝΕ και της ΕΕ. Θα ήταν αυταπάτη να περιμένουμε την υλοποίησή της από μια κυβέρνηση που κεντρικός άξονας των πολιτικών της επιλογών είναι η προσαρμογή της οικονομίας στους δείκτες της ΟΝΕ, ο περιορισμός των δραστηριοτήτων του κράτους και οι ευρύτατες αποκρατικοποιήσεις. Προφανώς μια τέτοια πρόταση χωράει σε μια άλλη πολιτική ανάπτυξης, σε όφελος του λαού. Μιας πολιτικής που βρίσκεται στον αντίποδα της σημερινής και η οποία μπορεί να επιβληθεί μέσα από τις διαδικασίες σύγκρουσης μ' αυτή.

Η ΟΓΕ με τους συλλόγους της θα διαθέσει όλες της τις δυνάμεις προκειμένου μια τέτοια πρόταση να ζυμωθεί στις γυναίκες και να κατανοηθεί σαν στόχος διεκδίκησης με τα άλλα κινήματα...