Στο μεταξύ θεωρείται βέβαιο ότι την προσεχή Τετάρτη θα αναβληθεί η συζήτηση στο ΑΕΔ. Ο εισηγητής της υπόθεσης, σύμβουλος επικρατείας Π. Χριστόφορος, σύμφωνα με πληροφορίες, θα ζητήσει την αναβολή της εκδίκασης της υπόθεσης, γιατί δεν είναι έτοιμος, λόγω σοβαρών νομικών θεμάτων που τίθενται. Διευκρινίζεται ότι η υπόθεση παραπέμφθηκε στο ΑΕΔ με το σκεπτικό ότι υπήρξε διχογνωμία μεταξύ της ιστορικής απόφασης της Ολομέλειας του ΑΠ (11/2000) που δικαίωνε τα θύματα του Διστόμου και άλλης απόφασης του Α Τμήματος του ίδιου δικαστηρίου, στο οποίο προεδρεύει ο Στ. Ματθίας, που δικαίωνε το γερμανικό δημόσιο και αφορούσε προσφυγή του δικηγόρου Μ. Μαργέλου.

Μεθαύριο συζητιέται και στο Α Τμήμα του Αρείου Πάγου αίτηση ανάκλησης της υπ' αριθμό 131/2001 απόφασης (αφορά την προσφυγή Μαργέλου), που είχε παραπέμψει το θέμα της αρμοδιότητας των ελληνικών δικαστηρίων να δικάζουν αγωγές αποζημίωσης κατά του γερμανικού δημοσίου στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο. Επίσης, θα συζητηθεί και αίτημα των συγγενών των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας για εξαίρεση του Στ. Ματθία από τη συνεδρίαση του Τμήματος, επειδή συμμετείχε και στην Ολομέλεια του ΑΠ που εξέδωσε με συντριπτική πλειοψηφία (15-5) την ιστορική απόφαση (11/2000), που δικαίωνε τους συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου και επιδίκαζε στο γερμανικό δημόσιο αποζημίωση 15 δισ. δραχμών.

Πάντως, μετά την τροπή που πήρε το θέμα με τις γερμανικές αποζημιώσεις είναι ανοιχτό πλέον το ενδεχόμενο να ανατραπούν στο ΑΕΔ οι προσδοκίες που βάσιμα δημιουργήθηκαν τον περασμένο Μάη στα χιλιάδες θύματα του ναζισμού. Σε περίπτωση που το ΑΕΔ κρίνει ότι δεν είναι αρμόδια τα ελληνικά δικαστήρια να εκδικάσουν τις γερμανικές αποζημιώσεις αλλά τα γερμανικά, θα «κλείσουν» όλες οι διεκδικήσεις των θυμάτων, ενώ είναι πολύ δύσκολο για τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας να συνεχίσουν ένα άνισο και οικονομικά εξοντωτικό δικαστικό αγώνα στα δικαστήρια της Γερμανίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εισήγηση του αρεοπαγίτη Δ. Λινού απέρριπτε την αίτηση του γερμανικού δημοσίου, συμφωνώντας με την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΑΠ (11/2000) που είχε δεχτεί πως δεν μπορεί το γερμανικό δημόσιο να επικαλεστεί ότι έχει κρατική ασυλία (ετεροδικία), ώστε να μη δικαστούν στην Ελλάδα οι αξιώσεις των θυμάτων. Στη συνεδρίαση του Α Τμήματος που παρέπεμψε το θέμα στο ΑΕΔ προήδρευε ο Στ. Ματθίας, ενώ συμμετείχαν οι δικαστές Α. Κατσίφας, Σ. Γκιάφης, Γ. Κάπος και Δ. Λινός (εισηγητής), από τους οποίους κανένας δεν είχε πάρει μέρος στην κρίσιμη Ολομέλεια του ΑΠ.

Πάντως, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο θα κληθεί να απαντήσει στα εξής δύο ερωτήματα:

-- Αν υπάρχει γενικά παραδεγμένος κανόνας του Διεθνούς Δικαίου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την ετεροδικία, που να προβλέπει ότι εξαιρούνται από την ετεροδικία τα αδικήματα που τελέστηκαν από το δράστη, ως πράξεις κυριαρχίας στο έδαφος ξένου κράτους.

-- Αν η εξαίρεση από την ετεροδικία καλύπτει και αξιώσεις αποζημιώσεων από αδικήματα που προκύπτουν από ένοπλες συγκρούσεις, αλλά πλήττουν άτομα περιορισμένου κύκλου, τα οποία δεν έχουν σχέση με τις ένοπλες συρράξεις και δε μετέχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις (δηλαδή ο άμαχος πληθυσμός).

Σύμφωνα με πληροφορίες, το Πολιτικό Εφετείο της Αθήνας εξέδωσε χτες απόφαση, με την οποία γίνονται δεκτές οι δύο εφέσεις της Γερμανίας κατά ισάριθμων αποφάσεων του Μονομελούς Πρωτοδικείου, που έδιναν το «πράσινο φως» για την εκποίηση γερμανικών ακινήτων (Ινστιτούτο Γκαίτε, Γερμανική Σχολή, Γερμανική Αρχαιολογική Εταιρία) με σκοπό να αποζημιωθούν οι συγγενείς των 295 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο. Το Πολιτικό Εφετείο έλαβε υπόψη του το άρθρο 923 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (αυτό, άλλωστε, επικαλείται και η γερμανική πλευρά), σύμφωνα με το οποίο «αναγκαστική εκτέλεση κατά αλλοδαπού δημοσίου δεν μπορεί να γίνει χωρίς προηγούμενη άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης». Ετσι, «παγώνει» και πάλι κάθε διαδικασία για τον πλειστηριασμό των παραπάνω κτιρίων, που είχε οριστεί για τις 19 Σεπτέμβρη.

«Δημοκρατική Αγωνιστική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και τις Δημοκρατικές Κατακτήσεις» συγκροτήθηκε στη Μαγνησία, σε ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσε η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα Σωματείων και Συνδικαλιστών Βόλου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Η Γραμματεία της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης» που αποτελείται από 17 μέλη, τα οποία προέρχονται από διάφορους πολιτικούς χώρους (ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ, ΔΗΚΚΙ, ΑΚΟΑ, Κομμουνιστική Ανανέωση, από χώρους της οικολογίας και ανοργάνωτοι στον ευρύτερο χώρο της αριστεράς) και είναι: Κάρμεν Αναστασίου, γραμματέας ΔΣ Δημοκρατικού Συλλόγου Γυναικών Μαγνησίας, Ιωαν. Αντωνιάδης, μέλος αντιπροσωπείας ΤΕΕ Μαγνησίας, Γ. Ανυφαντής, εργαζόμενος στην ΕΡΑ - τεχνικός, Ν. Γανταδάκης, βιοτέχνης, Απ. Κατοίκος, εκπαιδευτικός, Ν. Κατσιαούνης, πρόεδρος ΔΣ Σωματείου Εργαζομένων Δημοτικών Επιχειρήσεων Δήμου Βόλου, Απ. Κλωτσοτήρας, μέλος ΔΣ Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας, Λένα Κούτρα, δημοσιογράφος, Ξ. Κωνσταντής, μέλος ΔΣ Φοιτητικού Συλλόγου Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Σοφία Λιάκου, πτυχιούχος Νομικής Σχολής, Γ. Μακρυγιάννης, οικονομολόγος, Αλ. Μοντεσάτος, μέλος ΔΣ Σωματείου Εργαζομένων εργοστασίου ΕΒΙΕΣΚ, Απ. Νάνος, νομαρχιακός σύμβουλος, Β. Ντακούμης, κοινωνιολόγος, Απ. Παπαδόπουλος, γραμματέας Διοικούσας Επιτροπής ΠΕΤ - ΟΤΕ Μαγνησίας, Π. Πλάκας, καθηγητής μουσικής, Τ. Τριανταφυλλάκος, μέλος ΔΣ Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Βόλου.

Οπως επισημαίνεται στη διακήρυξη της «Δημοκρατικής Αγωνιστικής Συσπείρωσης για τις Λαϊκές Ελευθερίες και τις Δημοκρατικές Κατακτήσεις», στόχος είναι «η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η δραστηριοποίησή της για την υπεράσπιση των δημοκρατικών κατακτήσεων του λαού μας, που απειλούνται, υπονομεύονται συστηματικά, συρρικνώνονται δραστικά». Και υπογραμμίζεται: «Αποφασίσαμε να ενώσουμε τις φωνές μας και να καταβάλουμε κοινές προσπάθειες προκειμένου ο ελληνικός λαός να μην απολέσει τις όποιες δυνατότητες έχει σήμερα ν' αμφισβητεί, να λέει τη γνώμη του, να διαμαρτύρεται, να ελέγχει τις εξουσίες, να αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο. Κρίναμε σκόπιμο ν' αγωνιστούμε από κοινού για την υπεράσπιση των λαϊκών ελευθεριών, της δυνατότητας, δηλαδή, του λαού ν' αμύνεται και να παρεμβαίνει, όταν δέχεται επιθέσεις στο βιοτικό και πολιτιστικό του επίπεδο, όταν αφαιρούνται τα κοινωνικά του δικαιώματα, όταν θίγεται το φυσικό περιβάλλον, να παρεμβαίνει καθοριστικά στις εξελίξεις και να μη μένει παθητικός θεατής στο περιθώριο, ψηφοφόρος μια φορά στα τέσσερα χρόνια, έρμαιο ποικιλόμορφων εκβιασμών και πελατειακών σχέσεων».

Στην εκδήλωση για τα δημοκρατικά δικαιώματα, που διοργάνωσε η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα Σωματείων και Συνδικαλιστών Βόλου, μίλησαν εκπρόσωποι της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης». Μιλώντας ο Αγγ. Ρεμπής, τέως εφέτης, τόνισε ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, μετά τον «τρομονόμο» ετοιμάζει, επιπλέον, κατασκευάσματα, με στόχο τη νομιμοποίηση της καταστολής, την απαγόρευση των διαδηλώσεων και συγκεντρώσεων, αλλά και τον περιορισμό των διαφημίσεων, με στόχο να πλήξει κεκτημένα που κατακτήθηκαν με αγώνες πολλών δεκαετιών. Μιλώντας και ο Χ. Σμυρνιώτης, συνδικαλιστής, επισήμανε ότι η ανάγκη της συσπείρωσης έγινε από πολίτες και ανθρώπους απ' όλο το πολιτικό φάσμα, που ανησυχούν για τις εξελίξεις που προδιαγράφονται. Και πρόσθεσε πως η σκλήρυνση της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής των δικαιωμάτων έδειχνε ότι θ' ακολουθηθεί η μέθοδος του «μπαστουνιού» και του «καρότου».

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν, μεταξύ των άλλων, ο Ν. Γκατζής, βουλευτής Μαγνησίας του ΚΚΕ, ο Π. Πλάκας, υπεύθυνος της Περιφερειακής Οργάνωσης Θεσσαλίας του ΔΗΚΚΙ και δεκάδες εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων και μαζικών φορέων του νομού.