Παπαγεωργίου Βασίλης

Το βράδυ της περασμένης Τρίτης ο Πρόεδρος των ΗΠΑ παρουσίασε το πακέτο μέτρων, που αποσκοπεί στην τόνωση των επενδύσεων και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. «Εκείνο που απαιτείται είναι ένα πακέτο μέτρων τόνωσης της οικονομίας, που θα είναι αρκετά μεγάλο ώστε να της δώσει την απαιτούμενη ώθηση βραχυπρόθεσμα και αρκετά μικρό ώστε να μην επηρεάσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια...», τόνισε ο Τζ. Μπους. Σε ό,τι αφορά στα συγκεκριμένα μέτρα, αν και δεν ανακοινώθηκαν λεπτομερώς, είναι σαφές ότι θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της ζήτησης, πιθανότατα μέσω νέων φοροαπαλλαγών.

Ωστόσο, αρκετοί οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα μέτρα αυτά δεν είναι ικανά να αντιστρέψουν το κλίμα και πολύ περισσότερο να ανακόψουν την ύφεση. Στελέχη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ σημείωναν ότι με τέτοια μέτρα υπάρχει κίνδυνος να παρουσιάσει ελλείμματα ο προϋπολογισμός, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί το αμερικανικό δημόσιο σε δανεισμό και με συνέπεια την άνοδο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων. Με τη σειρά τους τα αυξημένα επιτόκια θα περάσουν στα στεγαστικά και στα καταναλωτικά δάνεια, θέτοντας σε νέα αρνητική τροχιά τη ζήτηση και επιτείνοντας την ύφεση.

Μια απόδειξη του μεγέθους των προβλημάτων, που αντιμετωπίζει η οικονομία των ΗΠΑ, είναι η χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα μείωση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Αυτή τη βδομάδα ο Αλαν Γκρίνσπαν ανακοίνωσε την ένατη, μέσα σε δέκα μήνες, μείωση των επιτοκίων. Ηδη, τα επιτόκια μετά τη νέα μείωση βρίσκονται στο 2,5%, στο επίπεδο που βρίσκονταν το 1962... Παρ' όλα αυτά, το πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων «Μπλούμπεργκ» σε σχόλιό του τονίζει ότι θα χρειαστούν δύο ακόμη μειώσεις μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Οσον αφορά στις φοροαπαλλαγές, οι οποίες ήταν κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του Μπους, μέχρι στιγμής δε δείχνουν να έχουν κάποιο αποτέλεσμα στην αύξηση της κατανάλωσης. Αντίθετα, ενώ προσφέρουν ζεστό χρήμα στους καπιταλιστές, είναι ο κυριότερος λόγος για τη μείωση των κοινωνικών δαπανών και ειδικότερα στη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος.

Οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο, θα πληρώσουν σχεδόν εξ ολοκλήρου το κόστος από την ύφεση. Το πιο ακριβό τίμημα είναι φυσικά η τεράστια αύξηση της ανεργίας. Οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν, για πρώτη φορά, για το επίδομα ανεργίας, σημείωσαν νέο ρεκόρ εννιαετίας, την περασμένη βδομάδα. Σύμφωνα με την έκθεση του υπουργείου Εργασίας, η εβδομαδιαία ανεργία αυξήθηκε σε 528.000 άτομα, τη βδομάδα έως τις 29 του Σεπτέμβρη - το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλη του 1992 - από 457.000 άτομα την περασμένη βδομάδα. Το ποσοστό αύξησης είναι από τα μεγαλύτερα και παραπέμπουν στο 1967.

Οσον αφορά στις αεροπορικές εταιρίες, η αρχή των κρατικών ενισχύσεων έγινε από τις ΗΠΑ, όπου η κυβέρνηση αποφάσισε τη χορήγηση 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ως επείγουσα βοήθεια για τις εταιρίες που είχαν (ή επικαλούνται) ζημιές μετά το χτύπημα της 11ης του Σεπτέμβρη. Ακολούθησε η απόφαση της μεγάλης ελβετικής αεροπορικής εταιρίας Swissair να περάσει στη διαδικασία της πτώχευσης. Σχεδόν αυτόματα η κυβέρνηση της Ελβετίας προχώρησε στην έκτακτη ενίσχυση της Swissair με 278,5 εκατομμύρια δολάρια. Τη σκυτάλη πήρε η κυβέρνηση του Βελγίου, η οποία ανακοίνωσε την έκτακτη οικονομική ενίσχυση της κρατικής εταιρίας Sabena με ποσό 125 εκατομμυρίων ευρώ. Ειδικά, όσον αφορά στην υπόθεση της Sabena, έχουμε την παραβίαση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την απαγόρευση οποιασδήποτε (άμεσης, ή έμμεσης) οικονομικής ενίσχυσης των εταιριών στο πλαίσιο της πολιτικής του ανταγωνισμού και της απελευθέρωσης.