ΟΤΑΝ έφτανε του πολέμου η ώρα, εκείνο το φθινοπωρινό, γλυκό χάραμα, Δευτέρα 28 του Οκτώβρη 1940, που ο φασισμός του Μουσολίνι μάς χτυπούσε πισώπλατα και δολοφονικά, είχαμε ήδη πάρει μια πρώτη ενημέρωση μ' όσα μας δίδασκε ο σοφός αντιφασίστας καθηγητής μας Νίκος Βέης.

ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ πως ο πόλεμος θα χτυπούσε την πόρτα μας, όσο κι αν ήθελε ο Μεταξάς να τ' αποκρύψει, ήταν πολλά και χειροπιαστά, ύστερα μάλιστα από την κατάληψη της Αλβανίας (Απρίλης 1940) και αργότερα με το βομβαρδισμό της «Ελλης»...

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ της Ιστορικής Γεωγραφίας, που δίδασκε ο σοφός εκείνος καθηγητής, μαζί φυσικά μ' όλα τα άλλα, μας έφερνε στα σημεία της ελληνικής γης, εκεί που λίγους μήνες αργότερα θα πολεμούσαμε τους εισβολείς. Μα πιότερο απ' όλα σταματούσε το λόγο του στην Πίνδο. Πλουσιοπάροχη αυτή η διδαχή. Με τις συχνές παρεκβάσεις του θύμιζε συχνά τα λόγια του κοσμοκαλόγερου της Πίνδου, του Κοσμά του Αιτωλού: «Ευλογημένες να 'ναι ετούτες οι ράχες. Θα σώσουνε μια μέρα πολλές ψυχές».

ΠΕΤΡΙΝΗ, ατέλειωτη αλυσίδα η Πίνδος. Ραχοκοκαλιά γεωφυσική, που χωρίζει στα δυο την ελληνική γη. Με τις ρίζες της ψηλά, βαθιά στα Βαλκάνια, κατηφορίζει ως τον Κορινθιακό. Ογκος βαρύς, ορεινός, με χίλια πρόσωπα, με άπειρες διακλαδώσεις. Με φαράγγια, με κλεισούρες, με μυστικά οροπέδια, δρυμούς, λίμνες, στενοπορίες και βρυσομάνες.

ΑΠΟ ΤΟΥΤΗ τη ραχοκοκαλιά ξεκινάν οι φλέβες που θα γονιμοποιήσουν την ελληνική γη. Οι κορυφές της Πίνδου είναι οι μάνες του νερού και ο ζυγός τους το διαχωριστικό σύνορο ανάμεσα στις ελληνικές θάλασσες. Στο πέρασμά του από τα χωριά ρίχνεται μέσα στα φαράγγια και ζωντανεύει τους μύλους, τα μαντριά, τα πριόνια.

Η ΠΙΝΔΟΣ είναι και το πιο ιστορικό τοπίο. Είναι ο σιωπηλός μάρτυρας όλων των μετακινήσεων του αρχαίου, του μεσαιωνικού αλλά και του νεότερου κόσμου της χερσονήσου. Αλλοτε λειτουργούσε σαν φράχτης κι άλλοτε σαν καταφύγιο. Στην Πίνδο και τα βουνά της βρήκαν άσυλο οι καμπίσιοι για να γλιτώσουν από τους κάθε λογής καταπιεστές και τους τυράννους. Εκεί άθλησαν οι κλέφτες κι οι αρματολοί. Κι έπειτα της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού οι πολεμιστές. Βουνά-κάστρα αντίστασης και λευτεριάς.

ΤΕΙΧΟΣ με διαδοχικές τις επάλξεις η Πίνδος. Και λαβύρινθος πολυσχιδής. Και σ' αυτόν ακριβώς το λαβύρινθο εισχώρησαν του Μουσολίνι οι μελανοχίτωνες εκείνο το ηρωικό πρωινό βαθιά τα χαράματα, σαν σήμερα, το 1940, εδώ και 61 χρόνια.

ΑΠΟ τα ίδια τα κλεισορέματα, πριν από πολλούς αιώνες πέρασαν οι ρωμαϊκές λεγεώνες, που νίκησαν το Φίλιππο τον Ε΄ κι αργότερα τον Περσέα. Στα διάσελα της Πίνδου η Ρώμη είχε εγκαταστήσει φρουρές για να έχει τον έλεγχο στις συγκοινωνίες. Επειτα μπήκαν βυζαντινές κι ύστερα τα τούρκικα δερβένια με τους δερβεναγάδες. Από την Πίνδο περνούσε ο στρατιωτικός δρόμος που έφερνε από το Δυρράχιο στον Εβρο.

ΜΙΚΡΟΙ οικισμοί φύτρωναν πίσω από τις αθέατες ράχες και τα κρυφά γούπατα. Μακριά από το ληστρικό κι εκδικητικό χέρι των κατακτητών. Ξεκομμένοι ριζώνουν σε τόπους κακοτράχαλους. Στην ερημιά αντλούν για τη ζωή τους όλα τα χρειαζούμενα από το φυσικό περιβάλλον: Την πέτρα του βουνού, το ξύλο της οξιάς και του έλατου. Το βουνό τρέφει τα κοπάδια τους.

ΤΡΑΝΑ και ξακουστά της κτηνοτροφίας τα βασίλεια. Η Πίνδος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας εφοδίαζε με κτηνοτροφικά προϊόντα την οθωμανική αυτοκρατορία ολόκληρη αλλά κι άλλες χώρες μακρινές. Στάνες με χιλιάδες γιδοπρόβατα. Η μεγάλη αυτή ανάπτυξη της κτηνοτροφίας βοήθησε να αναπτυχθούν κι άλλοι παραγωγικοί κλάδοι.

ΣΤΗΝ ΠΙΝΔΟ, λοιπόν, και τα βουνά της θα γραφτεί το 1940 μια λαμπρή σελίδα της Νεότερης Ιστορίας μας. Δίπλα στο στρατό μας θα πολεμούσαν τους φασίστες επιδρομείς γυναίκες, παιδιά και γέροντες ακόμη. Και πρώτες πρώτες οι γυναίκες. Που με τη ζαλίκα σκαρφάλωναν στα βουνά κουβαλώντας πολεμοφόδια στους φαντάρους μας. Η γυναίκα της Πίνδου στις πρώτες γραμμές του Αγώνα.

Παπαγεωργίου Βασίλης

Κατ' αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον ορισμό της CIA, ως μυστική δράση νοείται «κάθε κρυφή ή μυστική δραστηριότητα, η οποία έχει ως στόχο να επηρεάσει ξένες κυβερνήσεις, γεγονότα, οργανώσεις ή άτομα, για να στηρίξει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, και η οποία θα διεξάγεται με τέτοιο τρόπο, ώστε η ανάμειξη της αμερικανικής κυβέρνησης να μην είναι εμφανής»...

Οσο για το «όραμα» και την «αποστολή» της CIA, όπως διαβάζει κανείς στην ιστοσελίδα της στο Ιντερνετ συνοψίζεται στης εξής φράση: «Στηρίζουμε τον Πρόεδρο, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας και όλους όσοι καταρτίζουν και εφαρμόζουν την εθνική πολιτική για την ασφάλεια των ΗΠΑ... Στηρίζουμε τη συλλογή πληροφοριών που συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαχείριση των κρίσεων, τη διεξαγωγή πολέμου και την ανάπτυξη πολιτικής..., δουλεύουμε... με πλήρη συμμετοχή ενός εξέχοντος και ποικίλου εργατικού δυναμικού»...

Τη λίστα αυτή ετοίμασε ο Tom Gervasi του Κέντρου Στρατιωτικής Ερευνας και Ανάλυσης το 1984, και για το λόγο αυτό η περίοδος που εξετάζει είναι μεταξύ 1947 - 1983. Μάλιστα, ο συγγραφέας είχε την «έμπνευση» δίπλα στη μελέτη του να σημειώνει σε αρκετές περιπτώσεις ποιες από αυτές τις «επιχειρήσεις» της CIA στέφθηκαν από «επιτυχία» και ποιες όχι.

Ας δούμε:

• 1946 - 1949, Ελλάδα: Επανέφερε τη μοναρχία, στρατιωτική βοήθεια στις αντικομμουνιστικές δυνάμεις στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Επιχείρηση «επιτυχής».
• 1946 - 1955, Δυτ. Γερμανία: Χορήγηση περίπου 6 εκατ. δολαρίων ετησίως για τη στήριξη του δικτύου πληροφοριών του πρώην ναζί στρατηγού Reinhard Gehien. («Επιτυχής»).
• 1948 - 1968, Ιταλία: Χορήγηση περίπου 30 εκατ. δολ. ετησίως σε πολιτικούς και συνδικαλιστικούς ηγέτες για τη στήριξη των αντί-κομμουνιστών υποψηφίων στις εκλογές. («Επιτυχής»).
• 1949 - 1953, Ουκρανία: Οργάνωσε και στήριξε αντιστασιακό ουκρανικό κίνημα. («Ανεπιτυχής»).
• 1949 - 1961, Κίνα: Στήριξε την εισβολή 12.000 εθνικιστών στρατιωτών υπό την ηγεσία του στρατηγού Lima στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. («Ανεπιτυχής»).
• 1950 - 1952, Πολωνία: Οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη του «Κινήματος για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία της Πολωνίας». («Ανεπιτυχής»).
• 1950, Αλβανία: Ανατροπή της κυβέρνησης Χότζα. («Ανεπιτυχής»).
• 1951 - 1954, Κίνα: Εισβολή αεροπορικών δυνάμεων στη ΛΔΚ. («Ανεπιτυχής»).
• 1953, Ιράν: Ανατροπή της κυβέρνησης του Μοσαντέγκ και εγκατάσταση του Ζαχεντί. Κόστος 10 εκατ. δολ. («Επιτυχής»).
• 1953, Φιλιππίνες: Δολοφονία και εκστρατείας προπαγάνδας για την αντιμετώπιση της αντίστασης Huk και εγκαθίδρυση της κυβέρνησης του Ραμόν Μαγκσαγιά. («Επιτυχής»).
• 1953, Κόστα Ρίκα: Ανατροπή της κυβέρνησης του Χοσέ Φιγκέρες. («Ανεπιτυχής»).
• 1954, Νότιο Βιετνάμ: Εγκαθίδρυση της κυβέρνησης του Νγκο Ντιν Ντιεμ. («Επιτυχής»).
• 1954, Δυτική Γερμανία: Οργάνωσε την απαγωγή και δυσφήμιση του Δυτικογερμανού αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών Otto John και τον αντικατέστησε με τον Reinhard Gehlen. («Επιτυχής»).
• 1954, Γουατεμάλα: Ανατροπή της κυβέρνησης του Τζιάκομπο Αρμπενς Γκούζμαν και αντικατάσταση από τον Κάρλος Καστίγιο Αρμας. («Επιτυχής»).
• 1955, Κίνα: Δολοφονία του Τσου Εν Λάι καθ' οδόν προς τη Διάσκεψη στο Μπαντούγκ. («Ανεπιτυχής»).
• 1956, Ουγγαρία: Οικονομική και στρατιωτική βοήθεια για την οργάνωση και υποστήριξη «αντιστασιακού» κινήματος στη χώρα και ευρεία εκστρατεία προπαγάνδας για την ενθάρρυνσή του. («Ανεπιτυχής»).
• 1956, Κούβα: Συγκρότηση αντικομμουνιστικής αστυνομικής δύναμης υπό το καθεστώς Μπατίστα. («Επιτυχής»).
• 1956, Αίγυπτος: Ανατροπή κυβέρνησης Νάσερ («Ανεπιτυχής»).
• 1956, Συρία: Ανατροπή κυβέρνησης Γκάζι. Απέτυχε λόγω της εισβολής των Ισραηλινών στην Αίγυπτο.
• 1956 - 1957, Ιορδανία: Παροχή 750.000 δολ. ετησίως προσωπικά προς τον βασιλιά Χουσεΐν. Σύμφωνα με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η χρηματοδότηση σταμάτησε όταν αποκαλύφθηκε το 1976.
• 1957, Λίβανος: Οικονομική βοήθεια για την εκλογή των φιλο-αμερικανών υποψηφίων στη Βουλή της χώρας. («Επιτυχής»).
• 1958, Ινδονησία: Στρατιωτική και οικονομική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων βομβαρδιστικών Β-26 για τις δυνάμεις των ανταρτών προκειμένου να ανατραπεί η κυβέρνηση Σουκάρνο. («Ανεπιτυχής»).
• 1958 - 1961, Θιβέτ: Διείσδυση θιβετιανών «ανταρτών», οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί από τις ΗΠΑ για να πολεμήσουν τους Κινέζους κομμουνιστές. («Ανεπιτυχής»).
• 1959, Καμπότζη: Δολοφονία του πρίγκιπα Νοροντόμ Σιχανούκ. («Ανεπιτυχής»).
• 1960, Γουατεμάλα: Στρατιωτική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βομβαρδιστικών, στην κυβέρνηση του Μ.Φουέντες, για να καταστείλει τις ομάδες των ανταρτών. («Επιτυχής»).
• 1960, Αγγόλα: Οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς τους αντάρτες του Χ. Ρομπέρτο.
• 1961 - 1965, Λάος: Οικονομική ενίσχυση για τη συγκρότηση στρατού κατά του Πάτετ Λέο. («Επιτυχής»).
• 1961 - 1966, Κούβα: Εξι απόπειρες δολοφονίας του Φ. Κάστρο. Εκπαίδευση και στήριξη Κουβανών εξορίστων για την ανατροπή της σοσιαλιστικής κυβέρνησης και στήριξη της εισβολής τους στον Κόλπο των Χοίρων. Κόστος 62 εκατ. δολ. μέχρι το 1963 («Ανεπιτυχείς»). Ευρύ σχέδιο σαμποτάζ, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών επιθέσεων σε παράκτιους στόχους και βιολογικός πόλεμος, σε μία προσπάθεια να πλήξουν την κυβέρνηση του Κάστρο. («Ανεπιτυχής»).
• 1961, Εκουαδόρ: Ανατροπή της κυβέρνησης του Βελάσκο Ιμπάρα. («Επιτυχής»).
• 1961 - 1964, Κονγκό: Επίσπευση των συνθηκών που οδήγησαν στη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα. Στρατιωτική και οικονομική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων και αεροσκαφών Β-26 και Τ-28 και Αμερικανών και Κουβανών εξόριστων πιλότων υπό τον Ζόζεφ Μομπούτου και τον Σύριλ Αντουλά και αργότερα υπό τον Μοϊζ Τσόμπε για να συντρίψουν τους αντάρτες που πρόσκεινται στον Λουμούμπα. («Επιτυχής»).
• 1961, Δομινικανή Δημοκρατία: Επίσπευση των συνθηκών που οδήγησαν στη δολοφονία του Ραφαέλ Τρουγίλο. («Επιτυχής»).
• 1962 - 1964, Βρετανική Γουινέα: Διοργάνωση απεργιών και εξεγέρσεων για την ανατροπή της κυβέρνησης του Τσέντι Γιάγκαν. («Επιτυχής»).
• 1962 - 1964, Βραζιλία: Διοργάνωση εκστρατείας απεργιακών κινητοποιήσεων των εργαζομένων και προπαγάνδας για την ανατροπή της κυβέρνησης του Ζοάο Γκούλαρντ. («Επιτυχής»).
• 1963 - 1984, Ελ Σαλβαδόρ: Σύσταση των δικτύων ORDEN και ANSESAL των μυστικών υπηρεσιών υπό τη διεύθυνση του στρατηγού Χοσέ Αλμπέρτο Μεντράνο και του συνταγματάρχη Νίκολας Καράνσα και παροχή υποστήριξης των μυστικών υπηρεσιών και εκπαίδευσης στις τεχνικές παρακολούθησης, ανάκρισης και δολοφονίας. («Επιτυχής»).
• 1964, Χιλή: Βοήθεια 20 εκατ.δολ. προς τον Ε. Φρέι για να νικήσει τον Αλιέντε στις εκλογές. («Επιτυχής»).
• 1964, Βραζιλία, Γουατεμάλα, Ουρουγουάη, Δομινικανή Δημοκρατία: Εκπαίδευση σε τεχνικές δολοφονίας και ανάκρισης προς την αστυνομία και τους υπαλλήλους των υπηρεσιών πληροφοριών. («Δεν ολοκληρώθηκε»)
• 1964 - 1967, Νότιο Βιετνάμ: Πρόγραμμα «Phoenix» για την εξόντωση της πολιτικής υποδομής των Βιετ-Κονγκ με πάνω από 20.000 δολοφονίες. («Μερική επιτυχία»).
• 1970 - 1973, Χιλή: Εκστρατεία δολοφονιών, προπαγάνδας, εργατικών απεργιών και διαδηλώσεων για την ανατροπή της κυβέρνησης Αλιέντε. Κόστος: 8.400.000 δολ. («Επιτυχής»).
• 1975, Αυστραλία: Προπαγάνδα και πολιτικές πιέσεις για τη διάλυση της κυβέρνησης των εργατικών του Ουίτλαμ. («Επιτυχής»).
• 1976, Τζαμάικα: Στρατιωτικό πραξικόπημα για την ανατροπή της κυβέρνησης του Μάικλ Μάνλεϊ. («Ανεπιτυχής»).
• 1973 - 1978, Αφγανιστάν: Στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την κυβέρνηση του Μοχάμεντ Ντουάντ κατά του κομμουνιστή ηγέτη Μοχάμεντ Ταρακί. («Ανεπιτυχής»).
• 1979, Ιράν: Εγκαθίδρυση στρατιωτικής κυβέρνησης για την αντικατάσταση του Σάχη. («Ανεπιτυχής»).
• 1979, Αφγανιστάν: Στρατιωτική βοήθεια προς τους Ζία Νεζρί, Καν Νασρί, Γκουλμπουντίν Εκματιάρ, Σαγιέντ Αχμετ Γκαϊλανί και τους συντηρητικούς μουλάδες για την ανατροπή της κυβέρνησης. («Ανεπιτυχής», λόγω εγκαθίδρυσης νέας λαϊκής κυβέρνησης και της αντίδρασης της ΕΣΣΔ).
• 1980, Γρανάδα: Πραξικόπημα από μισθοφόρους για την ανατροπή της κυβέρνησης του Μορίς Μπίσοπ. («Επιτυχής»).
• 1980 - 1984, Αφγανιστάν: Συνεχής στρατιωτική βοήθεια προς τις ίδιες δυνάμεις των «μουτζαχεντίν» για την ανατροπή της κυβέρνησης του Μπαμπράκ Καρμάλ.
• 1980 - 1984, Νικαράγουα: Στρατιωτική βοήθεια προς τους πρώην αξιωματούχους της Εθνικής Φρουράς του Σομόζα για να στρατολογήσουν, να εκπαιδεύσουν και να εξοπλίσουν δυνάμεις κατά των «Σαντινίστας», ώστε να διεξάγουν τρομοκρατικές επιθέσεις και δολιοφθορές στη Νικαράγουα από καταφύγια στην Ονδούρα και την Κόστα Ρίκα, σε μία προσπάθεια αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης του Ντανιέλ Ορτέγκα.
• 1981 - 1984, Λιβύη: Εκστρατεία άσκησης οικονομικών πιέσεων, προπαγάνδας, στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Αίγυπτο, το Σουδάν και τον Κόλπο Σίντρα, καθώς και διοργάνωση με εξόριστους του Μετώπου Απελευθέρωσης της Λιβύης για την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης του Καντάφι. («Δεν ολοκληρώθηκε»).
• 1982, Ιορδανία: Στρατιωτική βοήθεια για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση δύο ιορδανικών ταγμάτων ως αραβική δύναμη επίθεσης για την υλοποίηση των πολιτικών στόχων των ΗΠΑ.
• 1982, Βολιβία: Στρατιωτικό πραξικόπημα για την ανατροπή της κυβέρνησης του Σέλσο Τορέλιο. («Επιτυχής»).
• 1984, Ελ Σαλβαδόρ: Χρηματική βοήθεια 1,4 εκατ. δολ. για την εκλογική εκστρατεία του προέδρου Χοσέ Ναπολεόν Ντουάρτε. («Επιτυχής»).

Κλείνοντας, δεν πρέπει να παραλείψουμε μια αναφορά στις χώρες που δέχτηκαν την επίσκεψη των ΗΠΑ (και συνεπώς και της CIA) κατά τη μετέπειτα περίοδο από αυτή που πραγματεύεται στη μελέτη του ο Tom Gervasi. Ετσι οι δεκαετίες του 1980 και 1990 «σφραγίστηκαν» από τις επεμβάσεις των Αμερικανών σε Παναμά, Ιράκ, Σομαλία, Βοσνία, Σουδάν, Κένυα, Γιουγκοσλαβία, Αλβανία, Σκόπια. Και, φυσικά, ουδείς πλέον μπορεί να αμφιβάλλει για το ρόλο της CIA στην ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, το 1989...