ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

1979: Ο λαός του Ιράν γκρεμίζει το καθεστώς του σάχη

Το 1979 άρχισε εξαιρετικά δυσοίωνα για τον «Οίκο του Παγωνιού», όπως ονομαζόταν η δυναστεία που κυβερνούσε το Ιράν. Κατά τη διάρκεια του 1978, ο σάχης Ρεζά Παχλεβί είχε χρεωθεί αλλεπάλληλες εκατόμβες, σε μια μάταιη προσπάθεια να αναχαιτίσει τα ογκούμενα κύματα των λαϊκών διαδηλώσεων για την ανατροπή της μοναρχίας. Η διάχυτη εντύπωση ότι το καθεστώς «μετράει μέρες» ενισχύθηκε τις τελευταίες μέρες του Δεκέμβρη, όταν έγινε γνωστό ότι μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας έφυγαν κιόλας κρυφά για τις ΗΠΑ, φυγαδεύοντας λαθραία μέρος από τα αμύθητα περιουσιακά στοιχεία του «Ιδρύματος Παχλεβί».

Την Πρωτοχρονιά του 1979, ο σάχης αποφάσισε να παίξει το τελευταίο του χαρτί. Η στρατιωτική κυβέρνηση του στρατηγού Αζάρ έδωσε τη θέση της σε πολιτική κυβέρνηση υπό τον Σαπούρ Μπαχτιάρ, σε μια ατμόσφαιρα πληθωρικών υποσχέσεων για άρση του στρατιωτικού νόμου και ελεύθερες γενικές εκλογές. Ο Μπαχτιάρ ήταν από τους πλέον προβεβλημένους Ιρανούς πολιτικούς, γνωστός για τις φιλελεύθερες απόψεις του και στέλεχος του παράνομου Εθνικού Μετώπου.

Αλλά τα αισιόδοξα σενάρια δε δικαιώνονται από τις εξελίξεις, καθώς η κυβέρνηση Μπαχτιάρ καταγγέλλεται και από τους δυο βασικούς πόλους της ιρανικής αντιπολίτευσης: Το Ισλαμικό Επαναστατικό Συμβούλιο, του οποίου ηγείται ο εξόριστος στη Γαλλία αγιατολάχ Ρουχολά Χομεϊνί, και το επίσημο Εθνικό Μέτωπο του Καρίμ Σαντζάμπι.

Στις 16 Γενάρη 1979, λίγες ώρες μετά την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από το ιρανικό Κοινοβούλιο στην κυβέρνηση Μπαχτιάρ, ο σάχης και η αυτοκράτειρα Φαράχ εγκαταλείπουν το Ιράν και καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Στην επίσημη ανακοίνωση γίνεται λόγος για σύντομες διακοπές, αλλά η πλειοψηφία των πολιτικών παρατηρητών, μέσα και έξω από το Ιράν, αμφιβάλλουν ζωηρά κατά πόσον ο σάχης θα μπορέσει να επιστρέψει ποτέ στη χώρα του.

Ενας στρατιώτης σκύβει να φιλήσει τα παπούτσια του σάχη, κατά την αναχώρηση του αυτοκρατορικού ζεύγους από το αεροδρόμιο της Τεχεράνης. Στην άλλη φωτογραφία, διαδηλωτές γύρω από ένα άγαλμα του σάχη, που μόλις γκρέμισαν στο κέντρο της ιρανικής πρωτεύουσας

Ο ίδιος ο σάχης μπορεί να είχε στο μυαλό του το σενάριο του 1953, όταν αναγκάστηκε να περάσει κάμποσες μέρες στη Ρώμη, μέχρι να ανατρέψουν οι Αμερικανοί την κυβέρνηση Μοσαντέκ και να τον επαναφέρουν στον αυτοκρατορικό του θρόνο. Αλλο πράγμα, όμως, είναι η ανατροπή μιας ενοχλητικής κυβέρνησης, όπως εκείνη του Μοσαντέκ, και άλλο η αναχαίτιση μιας λαϊκής πλημμυρίδας. Νωρίς το απόγευμα της 16ης Γενάρη 1979, ατέλειωτα πλήθη κατεβαίνουν στους κεντρικούς δρόμους και τις πλατείες, από τη μια άκρη του Ιράν ως την άλλη, με χορούς, τραγούδια και συνθήματα και γκρεμίζουν αγάλματα του σάχη, γιορτάζοντας το τέλος της δυναστείας των Παχλεβί.

1962 Πέθανε στο Βερολίνο ο Πέτρος Κόκκαλης. Χειρουργός, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Εξέχων κοινωνικός παράγοντας. Πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, συνεργάστηκε με το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) και έγινε μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Μέλος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Ενταγμένος στο ΚΚΕ.

Μετά την υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας, κατέφυγε με άλλους πολιτικούς πρόσφυγες στις σοσιαλιστικές χώρες. Διατέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής Βοήθειας στα παιδιά και σε άλλα προσφυγικά όργανα.

Στην Αθήνα, μετά το διώξιμο των χιτλερικών, έπαιξε μαζί με τον καθηγητή Ν. Κιτσίκη και άλλους επιστήμονες και διανοούμενους πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση της εταιρίας «Επιστήμη - Ανοικοδόμηση». Στο ανατολικό Βερολίνο οργάνωσε Κέντρο Χειρουργικών Ερευνών. Εργάστηκε ως την τελευταία του πνοή για την Εθνική Ανεξαρτησία και την πρόοδο της Ελλάδας.

1933 Σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

1962 Πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Καραμανλή καταθέτει η Ενωση Κέντρου, κατηγορώντας την ότι αποκρύπτει τα περί βίας και νοθείας στοιχεία που έχει στη διάθεσή της.

1962 Ανακοινώνεται ότι το νέο αεροδρόμιο Φιουμιτσίνο της Ρώμης θα στοιχίσει 66 δισεκατομμύρια λιρέτες αντί του προϋπολογισθέντος ποσού των 15 δισεκατομμυρίων. Στο σκάνδαλο φέρεται αναμεμειγμένος ο υπουργός Αμυνας Τζούλιο Αντρεότι.

1968 Το επίσημο τέλος της βρετανικής αυτοκρατορίας ως παγκόσμιας υπερπόντιας δύναμης κηρύσσει σε μια σκυθρωπή Βουλή των Κοινοτήτων ο πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον.

1968 Ερευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου στο Αιγαίο ανακοινώνει ότι πρόκειται να πραγματοποιήσει η τουρκική κυβέρνηση, τονίζοντας ότι «είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο με θάρρος και αποφασιστικότητα».

1972 Συρμός του «Ακρόπολις Εξπρές» της γραμμής Αθηνών - Μονάχου συγκρούεται μετωπικά με μεγάλη ταχύτητα με αμαξοστοιχία της γραμμής Αθηνών - Θεσσαλονίκης 40 χιλιόμετρα νοτίως της Λάρισας. Οι δυο συρμοί τυλίγονται στις φλόγες, με αποτέλεσμα 18 άτομα να χάσουν τη ζωή τους και 38 να τραυματιστούν.

Σε όλη τη χώρα προβλέπονται νεφώσεις με τοπικές βροχές. Καταιγίδες θα εκδηλωθούν κυρίως στα δυτικά. Χιόνια θα πέσουν στη δυτική Μακεδονία και στα ορεινά της υπόλοιπης ηπειρωτικής χώρας. Οι άνεμοι θα πνέουν στα βόρεια ανατολικοί μέχρι μέτριοι και στις υπόλοιπες περιοχές νότιοι μέχρι μέτριοι και στα πελάγη πρόσκαιρα ισχυροί. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στα βόρεια από -3 έως 7, στο Ιόνιο και τα υπόλοιπα ηπειρωτικά από 1-11, στο Αιγαίο από 6-13 και στη Θεσσαλονίκη από 3-7 βαθμούς.

Για την Αττική προβλέπονται νεφώσεις με παροδικές βροχές. Οι άνεμοι θα πνέουν νότιοι, νοτιοανατολικοί μέχρι μέτριοι. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 7-11 βαθμούς.