Παρά το προκάλυμμα της «πλήρους ομοφωνίας» στην «αντιτρομοκρατική συμμαχία», σοβαρές διεργασίες έρχονται συνεχώς στο φως γύρω από την αντιπαράθεση των ιμπεριαλιστών σε όλη την περιοχή της Α. Μεσογείου, του Περσικού Κόλπου, της Κεντρικής Ασίας. Επιβεβαιώνεται πως άλλα διακηρύσσουν οι κυβερνήσεις κι άλλοι οι στόχοι τους. «Καταλύτης» εξελίξεων γίνεται το νέο απόφθεγμα του Τζορτζ Μπους περί «άξονα του κακού», που δείχνει πως η ιμπεριαλιστική «αδηφαγία» κάθε άλλο παρά υποχώρησε μετά την «κατάποση» του Αφγανιστάν.

Πρόσφατα μιλώντας στο «έθνος» ο Μπους, προσδιόρισε 3 κράτη, υποψήφια - θύματα της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας: Ιράκ, Ιράν, ΛΔ της ΚΟ της Κορέας. Οι 3 χώρες χαρακτηρίστηκαν «άξονας του κακού». (Η συγκεκριμένη 45λεπτη ομιλία του Μπους -στο αμερικανικό Κογκρέσο-, διακόπηκε 77 (!) φορές από χειροκροτήματα. Κάθε μισό λεπτό! Οπως φαίνεται, στις ΗΠΑ δεν ισχύει η παροιμία «το πολύ το "κυρ ελέησον" το βαριέται και ο παπάς»!). Γυρίζοντας στον «τόπο του εγκλήματος», βλέπουμε τις ΗΠΑ να δοκιμάζουν για «μαστίγιο» το αγαπημένο τους θέμα: «δημοκρατικές ελευθερίες», «ανθρώπινα δικαιώματα». Πρόσφατο «θύμα» ο πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν Ισλάμ Καρίμοφ, που, αν και παραχώρησε... «γην και ύδωρ» στα αμερικανικά στρατεύματα, δέχτηκε επίθεση. Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να στείλουν «παρατηρητές» για τη «δημοκρατικότητα» του πρόσφατου δημοψηφίσματος που διοργάνωσε η Τασκένδη, παρατείνοντας 2 χρόνια την προεδρική θητεία. (Αλήθεια υπήρχαν Ουζμπέκοι «παρατηρητές» στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ;). Δημοσιογραφικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το «μαστίγιο» των ΗΠΑ δε θα γλιτώσει το Τουρκμενιστάν, μέχρι στιγμής «απάτητο» για Αμερικανούς. Συνδέεται μάλιστα η έκτακτη επίσκεψη στη Μόσχα του προέδρου Σαπουρμουράτ Νιγιάζοφ, με τις φήμες ότι το Τουρκμενιστάν βρίσκεται ήδη στο στόχαστρο των ΗΠΑ, που θα θελήσουν να ψάξουν τον... Μπιν Λάντεν και τον Μουλά Ομάρ ακριβώς εκεί! Επίσης, ΗΠΑ, ΕΕ ανέσυραν το «πονεμένο» θέμα της Ρωσίας, την Τσετσενία. Ο εκπρόσωπος του Μασχάντοφ, προέδρου της αυτοανακηρυγμένης «Ισλαμικής Δημοκρατίας της Ικτσερίας» (Τσετσενίας) συναντήθηκε με επίσημους σε Ουάσιγκτον και Συμβούλιο Ευρώπης. Σκληρή «κόντρα» ΗΠΑ - Ρωσίας για το μέλλον του πυρηνικού αφοπλισμού την περασμένη βδομάδα στη Γενεύη. Η Ρωσία κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι «δυσκολεύουν την κατάσταση... αδυνατίζουν το διεθνές σύστημα στον τομέα του αφοπλισμού»¹. Η «Washington Post» σημείωνε (από ανώνυμες πηγές στο Λευκό Οίκο) ότι οι απειλές Μπους κατά του «άξονα του κακού» αφορούν και τις Ρωσία - Κίνα, που θα πρέπει στο εξής να είναι πιο προσεκτικές στην εξαγωγή των πολεμικών τεχνολογιών².

Οι ΗΠΑ φρόντισαν να δώσουν και «καρότο» στον πρωθυπουργό της Ρωσίας Μιχαήλ Κασιάνιοφ (συναντήθηκε με τον Μπους πρόσφατα), που το μόνο που ψέλλισε ήταν για μια «διαφορά» εκτίμησης μεταξύ Ρωσίας - ΗΠΑ σχετικά με τους κινδύνους για την παγκόσμια ασφάλεια³... Το «καρότο» για τη Ρωσία «παραγεμισμένο» υποσχέσεις για: αμερικανική συνδρομή στην ένταξή της στον ΠΟΕ, κατάργηση των περιορισμών στις εισαγωγές των ρωσικών εμπορευμάτων στις ΗΠΑ και αγορά ρωσικού πετρελαίου! Σ' αντάλλαγμα, υποστηρίζεται, ότι ζητήθηκε από τη Μόσχα να πάρει αποστάσεις από τον «άξονα του κακού»⁴. Το αμερικάνικο «καρότο» δοκίμασαν το Αζερμπαϊτζάν, η Ουκρανία. Για το Αζερμπαϊτζάν καταργήθηκαν οι περιορισμοί που υπήρχαν (λόγω Αρμενίας) στην αμερικανική «βοήθεια». Στην Ουκρανία έγινε πρόταση για συμμετοχή στην κατασκευή, εκμετάλλευση του αγωγού Μπακού - Τσεϊχάν (από τουρκικό έδαφος). Η αμερικανική πρόταση δεν «έπεσε» τυχαία. Πρόσφατα στη Βαρσοβία ο Βλαντίμιρ Πούτιν συμφώνησε για την κατασκευή αγωγού που θα παρακάμπτει την Ουκρανία, από πολωνικό έδαφος (μέσω Λευκορωσίας). Σχέδιο, βέβαια, που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την ΕΕ και πρωτίστως τη Γερμανία.

Τις κινήσεις των ΗΠΑ παρακολουθούν προσεκτικά ΕΕ - Ευρωπαίοι «σύμμαχοι». Ο Αγγλος ΓΓ του ΝΑΤΟ, Τζ. Ρόμπερτσον, δήλωσε: «Η υποστήριξη του Βορειοατλαντικού Συμφώνου προς τις ΗΠΑ έχει και τα όριά της», προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ υποστήριξε τις ΗΠΑ ενάντια στους Ταλιμπάν, γιατί υπήρχαν αποδείξεις για την εμπλοκή τους στις τρομοκρατικές ενέργειες της 11 του Σεπτέμβρη. «Ομως - συνέχισε - δεν υπάρχουν προς το παρόν κάποια στοιχεία ότι πίσω από αυτές τις ενέργειες ήταν το Ιράκ, το Ιράν ή η Βόρεια Κορέα. Συμπερασματικά δεν υπάρχει κάποια βάση για την ενεργοποίηση του 5ου άρθρου του ΝΑΤΟ για την κοινή άμυνα»⁵. Και ο Τζ. Στρο, επικεφαλής του αγγλικού ΥΠΕΞ, που βρισκόταν στις ΗΠΑ (για να πάρει οδηγίες;), δεν ακολούθησε τον Μπους στους συλλογισμούς του. Τα όργανα της ΕΕ επεξεργάζονται τη στρατηγική της ΕΕ. Σε «Σχέδιο Εκθεσης» που συντάχθηκε στις 22/11/2001 σημειώνεται: «...Οι ΗΠΑ επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στην πλούσια από άποψη πετρελαίου περιοχή και να αποφύγουν, με πετρελαιοπαραγωγούς και με την κατασκευή δρόμων για τη μεταφορά, τη Ρωσία και την Αρμενία, που είναι υπό την προστασία της, και να ενισχύσουν την Τουρκία, που είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ... Είναι καταφανής ο κίνδυνος ο Νότιος Καύκασος να εξελιχθεί σε πεδίο συγκρούσεων μεταξύ των υπερδυνάμεων που έχουν αντικρουόμενες φιλοδοξίες και εμπορικά συμφέροντα... Δυστυχώς δε φαίνεται δυνατόν να αποφευχθεί εντελώς η ανάμειξη της μεγάλης δύναμης των ΗΠΑ, στα ζητήματα της περιοχής. Εντούτοις, ο στόχος της ΕΕ πρέπει να είναι η ενίσχυση της πραγματικής ανεξαρτησίας των τριών κρατών του Νοτίου Καυκάσου και η καταπολέμηση οποιασδήποτε μορφής "νεοαποικισμού"»⁶. Η ΕΕ προωθεί «εργαλεία» επέμβασης, με χρηματοδότηση χωρών, αποστολή «πολιτικού ειρηνευτικού σώματος», ώστε να «συμβάλλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών ομάδων»⁷. Σε στρατηγικό επίπεδο η ΕΕ θα παρεμβαίνει μέσω του «Οικονομικού Συμβουλίου της Μαύρης Θάλασσας», «στο οποίο - όπως σημειώνεται στο ίδιο ντοκουμέντο - η ΕΕ, μέσω της διεύρυνσης προς τα διάφορα κράτη της Μαύρης Θάλασσας, αυτομάτως θα συμμετάσχει»⁸. Στόχος της ΕΕ να δοθεί ένας «ρόλος» στα κράτη της περιοχής. Στη Ρωσία μια «σκανδιναβική διάσταση» και μια υποχώρηση της επιρροής σε Ν. Καύκασο - Κεντρική Ασία. «Ρόλο» θα πρέπει να πάρει και το Ιράν, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία «ρωσο-ιρανικού» άξονα. Η ΕΕ επιδιώκει νέο «Σύμφωνο σταθερότητας» Μαύρης Θάλασσας, Καυκάσου, Κασπίας, για να γίνει ευκολότερα η διείσδυσή της. Προτείνεται να δοθεί στις χώρες της περιοχής καθεστώς «λιγότερο ανεπτυγμένων», κάτι που θα βοηθούσε στον εμπορικό τομέα της διείσδυσης της ΕΕ, με την πολιτική «τα πάντα εκτός από όπλα».

Η Ρωσία αφού άφησε να «κυλήσουν» μερικά 24ωρα, καταδίκασε τη «θερμοπολεμική» ομιλία Μπους. Ο υπουργός Αμυνας Σεργκέι Ιβανόφ δήλωσε ότι η Ρωσία δε συμφωνεί με τις εκτιμήσεις περί «άξονα του κακού». Η Ρωσία, σημείωσε, δεν έχει στοιχεία που να δείχνουν ότι οι κυβερνήσεις των 3 χωρών στηρίζουν την τρομοκρατία. Προσθέτοντας πως η Μόσχα δε θα συμμετέχει σε τυχόν «αντιτρομοκρατική» επιχείρηση ενάντια σε αυτές τις χώρες⁹. Η Μόσχα ενεργοποιείται προς κάθε δυνατή κατεύθυνση.

-- Ρωσία - Ιράν:Η «φωτογράφιση» του Ιράν ως στόχου δεν έμεινε απαρατήρητη στην Τεχεράνη. Πολύ περισσότερο που μια τέτοια επίθεση στο Ιράν μπορεί να συνδεθεί με το σχέδιο του διαμελισμού του και εμφάνισης του «μεγάλου Αζερμπαϊτζάν»¹⁰, που θα «παραλάβει» τους Αζέρους (και τα εδάφη τους) στο σημερινό Ιράν. Σύμφωνα με διπλωματικές πληροφορίες, το Ιράν έκανε θεαματική στροφή και συμφώνησε με Ρωσία και τις υπόλοιπες παρακασπίες χώρες για την οριοθέτηση της Κασπίας¹¹. Αν επαληθευτεί η είδηση, θα σημαίνει ότι «λύνεται» το σοβαρότατο ζήτημα της προηγούμενης δεκαετίας. Το Ιράν κρατά «ανοιχτή γραμμή» συνεργασίας με Μόσχα σε πολλούς τομείς στρατηγικής σημασίας, όπως της μεταφοράς εμπορευμάτων, πρώτων υλών από τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες και της στρατιωτικής συνεργασίας.

-- Ρωσία - Ιράκ:Δεν πρόλαβε ο Μπους να διατυπώσει απειλή ενάντια στο Ιράκ κι ο αντιπρόεδρος της χώρας, Ταρέκ Αζίζ, βρέθηκε στη Μόσχα. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Ιγκορ Ιβανόφ σημείωσε πως συζητήθηκε η διαδικασία άρσης του εμπάργκο και οι διμερείς σχέσεις. «Φυσικά - είπε - δεν αποφύγαμε κι ένα τέτοιο επίκαιρο ζήτημα, όπως η αντιπαράθεση με τη διεθνή τρομοκρατία. Οι προσεγγίσεις των χωρών μας σ' ό,τι αφορά την απόρριψη του εξτρεμισμού σε όλες τις μορφές κι εμφανίσεις του, είναι αρκετά κοντινές. Θεωρούμε ανεπίτρεπτη την αστήρικτη επέκταση των βίαιων δραστηριοτήτων στα πλαίσια της αντιτρομοκρατικής επιχείρησης σε βάρος αυθαίρετα προσδιορισμένων χωρών. Είμαστε πεπεισμένοι πως κέντρο του συντονισμού των πράξεων των κρατών στη σφαίρα του αγώνα με την τρομοκρατική πρόκληση πρέπει να παραμείνει ο ΟΗΕ»¹².

-- Ρωσία - Κεντροασιατικές Δημοκρατίες:Καθόλου τυχαία δεν ήταν η πρόταση του Πούτιν να δημιουργηθεί «ευρωπαϊκός ΟΠΕΚ», των χωρών που εξάγουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Η Ρωσία προτείνει να διαθέσει τους αγωγούς της για να διοχετευτεί αέριο στη Δύση. Τα κράτη που απευθύνεται η πρόσκληση της Ρωσίας είναι τα Καζαχστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, με τα οποία ήδη υπάρχουν αγωγοί επικοινωνίας. Ο Πούτιν, δελεάζοντας οικονομικά τις συγκεκριμένες χώρες, προσπαθεί να βρει έναν ακόμα λόγο για να είναι υπό την επιρροή της Ρωσίας¹³.

-- Ρωσία - Καύκασος:Η Ρωσία εξακολουθεί να πιέζει τη Γεωργία για να πετύχει είσοδο ρωσικών στρατευμάτων στο γεωργιανό έδαφος με στόχο τους Τσετσένους, που έχουν στρατοπεδεύσει στο γεωργιανό έδαφος. Η Γεωργία έδωσε συγκατάθεση για είσοδο μόνο Ρώσων «πολιτικών διαμεσολαβητών», που θα βοηθήσουν στην επιστροφή του άμαχου πληθυσμού. Ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας Ιβανόφ σημείωσε ότι ναι μεν η Μόσχα καταλαβαίνει πως η Γεωργία δυσκολεύεται να βάλει τάξη στο έδαφός της, αλλά ζήτησε από τη Γεωργία... να καταλάβει και τη Ρωσία. Και όπως είπε, η Ρωσία δεν μπορεί «χρόνια να δέχεται να δρουν κάτω από τη μύτη της συμμορίες διεθνών τρομοκρατών και να μην κάνει τίποτα»¹⁴.

-- Ρωσία - Ευρωπαϊκές πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες:Τον τελευταίο μήνα υπήρξε σειρά συναντήσεων προέδρων, πρωθυπουργών της Ρωσίας με τους ομολόγους τους από Ουκρανία, Λευκορωσία, Μολδαβία. Θέμα των συζητήσεων: η παραπέρα διείσδυση του ρωσικού κεφαλαίου. Εργαλείο πίεσης: η ενεργειακή εξάρτησή τους από τη Ρωσία. Ηδη η Ουκρανία προχώρησε σε διακανονισμό των χρεών της και σειρά επιχειρήσεών της περνά σε Ρώσους επιχειρηματίες. Στη Μολδαβία η Ρωσία επιθυμεί να αναλάβει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του τομέα ηλεκτρενέργειας, ενώ στη Λευκορωσία ασκεί αφόρητη πίεση για να αρχίσουν ιδιωτικοποιήσεις¹⁵.

-- Ρωσία - Κίνα:Στις 7/1/2002 (Πεκίνο) πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση της «Ομάδας της Σαγκάης» («Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης» -- ΟΣΣ). Μετέχουν Κίνα, Ρωσία, Καζαχστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν. Στο κοινό ανακοινωθέν της ΟΣΣ σημειώνονται μεταξύ άλλων τα εξής: «Αφγανικό: Θέλουμε το Αφγανιστάν να γίνει ειρηνικό κι ουδέτερο κράτος, που θα σέβεται τα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες του ανθρώπου, θα έχει φιλικές σχέσεις με όλες τις γειτονικές χώρες και θα υλοποιεί τις διεθνείς δεσμεύσεις του... Ολα τα μέλη της διεθνούς κοινότητας θα πρέπει να σέβονται την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την κρατική ενότητα του Αφγανιστάν, να μην επιτρέπουν την επέμβαση στις εσωτερικές του υποθέσεις...». «Αντιτρομοκρατική συμμαχία: Τα κράτη -μέλη της ΟΣΣ ενιαία θεωρούν πως ο κυρίαρχος ρόλος στο διεθνή αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία ανήκει στον ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας...». «Μέλλον της ΟΣΣ: Η ΟΣΣ είναι μια ανοιχτή δομή. Είμαστε έτοιμοι για συνεργασία με γειτονικά κράτη, όπως και με κράτη και ενώσεις εκτός περιοχής, στην υπόθεση διασφάλισης και σταθερότητας στην περιοχή μας. Θα κάνουμε πρακτικές προσπάθειες για την επίλυση των καθηκόντων της περιφερειακής ασφάλειας κι ανάπτυξης και ταυτόχρονα θα επιταχύνομε την οργανωτική διαμόρφωση της ΟΣΣ και των δομών της στη συνάντηση κορυφής της Οργάνωσης στην Αγία Πετρούπολη τον Ιούνη του 2002...»¹⁶. Οι χώρες της ΟΣΣ διατυπώνουν έτσι θέσεις αντίθετες με την αμερικανική πρακτική: της ωμής επέμβασης στο Αφγανιστάν, των σχεδίων «ομοσπονδιοποίησής» του, της παραπέρα αγνόησης του ΟΗΕ. Εμφανής η τάση διαμόρφωσης «δομών» της ΟΣΣ, που δηλώνει «ανοιχτή» σε νέα μέλη.

Οπως φαίνεται υπάρχει γενική αναταραχή στην περιοχή, και κάθε άλλο παρά κλίμα σταθερότητας δε δημιούργησε η επέμβαση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, με το πρόσχημα της «τρομοκρατίας». Στην Αθήνα (26-27/1/2002) πραγματοποιήθηκε συνάντηση Κομμουνιστικών, Εργατικών Κομμάτων Νότιας - Ανατολικής Μεσογείου, Ερυθράς Θάλασσας και Περσικού Κόλπου. Οι εκπρόσωποι των ΚΚ διαπίστωσαν: «Ολόκληρη η ανθρωπότητα είναι στο στόχαστρο ενός ιδιαίτερα επικίνδυνου σχεδίου που βάζει σε κίνδυνο την ασφάλεια, την ειρήνη και τη σταθερότητα σε ευρύτερες περιοχές του πλανήτη μας. Ιδιαίτερο στόχο αποτελούν ο δίκαιος αγώνας του παλαιστινιακού λαού για ανεξαρτησία και δημιουργία του δικού του κράτους, καθώς και οι λαοί των αραβικών κρατών και των χωρών της περιοχής του Κόλπου και της Κεντρικής Ασίας». Οι εξελίξεις αυτές έχουν να κάνουν με τον «πλήρη έλεγχο των πηγών ενέργειας και των δρόμων μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου στη στρατηγική αυτή περιοχή που συνδέει τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας με τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, και των άλλων χωρών της περιοχής»¹⁷. Η τεράστια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών που προγραμματίζουν οι ΗΠΑ τα επόμενα 5 χρόνια, δείχνει το επίπεδο της προετοιμασίας που γίνεται και ότι ο «άξονας του κακού» είναι απλώς μια νέα δικαιολογία. Πίσω της βρίσκεται η ίδια η επιθετική φύση του ιμπεριαλισμού. Κι αν όντως έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι ο κόσμος μας το 2002 όλο και περισσότερο μοιάζει με αυτόν του 1933, το ερώτημα που προκύπτει για τους λαούς είναι: Θα τους αφήσουμε να αιματοκυλήσουν και πάλι την ανθρωπότητα;

1) www.inosmi.ru, 30/01/2002

2) www.kommersant.ru, 2/02/2002.

3) www.strana.ru, 5/02/2002.

4) www.ng.ru, 5/02/2002.

5) www.kommersant.ru, 2/02/2002.

6) Σχέδιο έκθεσης επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το ΕΚ για τις σχέσεις της ΕΕ με το Ν. Καύκασο. Επιτροπή ΕΥΔΑ, ΚΑΑΠ, 22/11/2001. Αιτιολογική έκθεση, σελ. 10, 18.

7) Στο ίδιο, σελ. 8 και 16.

8) Στο ίδιο, σελ. 17.

9) www.nns.ru, 3/02/2002.

10) Στο παραπάνω «Σχέδιο έκθεσης», σελ. 11.

11) www.gazetasng.ru, 31/1/2002

12) www.mid.ru, 24/01/2002

13) www.inosmi.ru, 01/02/2002

14) www.nns.ru, 4/02/2002.

15) www.fr.ru, 05/02/2002

16) www.mid.ru.

17) www.rizospastis.gr, 03/02/2002