ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τα μονοπώλια κυριαρχούν στην ελληνική βιομηχανία

Σε πολύ λίγα, ελάχιστα χέρια, βρίσκεται η βιομηχανία στη χώρα μας. Οπως προκύπτει από το σχετικό πίνακα που παραθέτει ο «Ρ» και στηρίζεται σε στοιχεία της εταιρίας ICAP για το έτος 1998, σε ένα σύνολο 4.404 βιομηχανικών επιχειρήσεων με τη νομική μορφή της Ανώνυμης Εταιρίας ή της ΕΠΕ, ο έλεγχος της παραγωγής και, κατά συνέπεια, των τιμών βρίσκεται στα χέρια 155 μονοπωλιακών επιχειρήσεων ή 3,5% του συνολικού δείγματος. Πρόκειται για απτό δείγμα για το βαθμό συγκέντρωσης κεφαλαίου στο χώρο της μεταποίησης, ο οποίος βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Τάση, η οποία ενισχύεται και επιταχύνεται, πράγμα που σημαίνει ότι ο τομέας της βιομηχανίας έχει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης και κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από το μονοπωλιακό κεφαλαίο. Σαν φυσιολογική συνέπεια των εξελίξεων αυτών, η οικονομική - και όχι μόνο - πολιτική της σημερινής, αλλά και της αυριανής κυβέρνησης στο συγκεκριμένο τομέα και σε ό,τι έχει σχέση μ' αυτόν, χαράσσεται με βάση τα στενά και ιδιοτελή συμφέροντα της μονοπωλιακής αυτής ολιγαρχίας, ελληνικής και ξένης. Είναι γνωστό ότι στους πιο δυναμικούς κλάδους του βιομηχανικού κεφαλαίου έχει εισρεύσει και ξένο κεφάλαιο.

Ανάμεσα στις 155 μονοπωλιακές αυτές επιχειρήσεις, φιγουράρουν τα πιο δυναμικά ονόματα του ελληνικού βιομηχανικού κεφαλαίου, όπως η ΑΓΕΤ και ο ΤΙΤΑΝΑΣ στην τσιμεντοβιομηχανία, η ΠΕΣΙΝΕ, η ΙΝΤΡΑΚΟΜ, η ΔΕΛΤΑ και η ΦΑΓΕ στα τρόφιμα, η ΠΕΤΡΟΛΑ του Λάτση, η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ του Βαρδινογιάννη κλπ. Με βάση τις εσωτερικές διεργασίες συσσώρευσης του «ελληνικού» βιομηχανικού κεφαλαίου, προκύπτουν ορισμένα συμπεράσματα.

Το πρώτο είναι ότι η λεγόμενη απρόσωπη αγορά κάθε άλλο παρά τέτοια είναι. Είναι πολύ ολιγάριθμη και πολύ προσωποποιημένη και όσοι εκ του πονηρού κάνουν λόγο για την επιβολή δικτατορίας των πανίσχυρων και ...αόρατων αγορών, στις οποίες πρέπει να υποταχθούμε για να μη μας συντρίψουν, αναφέρονται, στην πραγματικότητα, στα ελάχιστα αυτά ονόματα της οικονομικής ολιγαρχίας.
Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι ο πληθωρισμός, η ακρίβεια και η κερδοσκοπία, η οποία έχει εκδηλωθεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ επώνυμα μεγέθη. Κερδοσκοπία ασκούν όσοι ελέγχουν την παραγωγή και την εμπορία των προϊόντων. Και αυτοί είναι, τελικά, ελάχιστοι. Αλλωστε, ποτέ δεν έκρυψαν, όσοι τους εκπροσωπούν, ότι ο πληθωρισμός είναι ένας βασικός μηχανισμός αύξησης των κερδών.
Το τρίτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι όταν οι κυβερνητικοί παράγοντες και οι οπαδοί της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης, ισχυρίζονται ότι ένας από τους στόχους των εφαρμοζόμενων πολιτικών είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού, επιδιώκουν την ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση των μονοπωλίων. Εδώ επιβεβαιώνονται οι θέσεις του μαρξισμού, ότι ο κεφαλαιοκρατικός ανταγωνισμός, σε ένα χαμηλό επίπεδο, οδηγεί νομοτελειακά στη συσσώρευση του κεφαλαίου, στην απαλλοτρίωση των μικρότερων κεφαλαίων από τα μεγαλύτερα, στη δημιουργία, σε τελική ανάλυση, των μονοπωλίων, τα οποία έχουν μεν την τάση της κυριαρχίας, αλλά δεν καταργούν τον ανταγωνισμό, μα βρίσκονται πάνω σ' αυτόν,(μονοπωλιακός ανταγωνισμός), που οξύνεται στο έπακρο. Ο ανταγωνισμός, όπως προβάλλεται από την αστική προπαγάνδα, ότι, δηλαδή, συμβάλλει στην πτώση των τιμών, ή ότι μπορούν να υπάρχουν ελεύθερα δίπλα στα μονοπώλια οι μη μονοπωλιακές επιχειρήσεις, χωρίς εξάρτηση απ' αυτά, είναι μία αυταπάτη. Αφού και τις τιμές διαμορφώνουν όπως τα συμφέρει και τα μικρά κεφάλαια απαλλοτριώνουν ό,τι ώρα θέλουν. Τον επικαλούνται, όμως, όσοι θέλουν να συγκαλύψουν τη σημερινή κίνηση του κεφαλαίου, καθώς και εκείνοι, οι οποίοι υποκριτικά αναζητούν στοιχεία ελευθερίας στα πεδία εκείνα, που κατ' εξοχήν λειτουργούν πρακτικές του πιο βίαιου οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού εξαναγκασμού για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και άκρατης έντασης της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Μικρή παρουσίαση της ελληνικής βιομηχανίας

Είδη Διατροφής

Θεωρείται ο πιο δυναμικός κλάδος της ελληνικής βιομηχανίας με δραστηριότητα 733 επιχειρήσεων. Το 1998 τα πάγια κεφάλαια του κλάδου ανέρχονταν σε 1.200 δισ. δραχμές, ο κύκλος εργασιών σε 1.745 δισ. δρχ., τα ίδια κεφάλαια στα 728 δισ. δρχ., τα καθαρά κέρδη 64,7 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούσε 49.365 εργαζόμενους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η ΔΕΛΤΑ, η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης, η ΦΑΓΕ, η ΤΣΙΠΙΤΑ και η ΝΕΣΤΛΕ.

Ποτά

Θεωρείται κλάδος «μεσαίας» κεφαλαιοποίησης, με πάγια κεφάλαια 394 δισ. δραχμές, κύκλο εργασιών 765 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 484 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούσε 8.753 εργαζόμενους. Δραστηριοποιούνται 154 επιχειρήσεις με πρώτες την 3Ε, την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ, την ΠΕΠΣΙΚΟ - ΗΒΗ, τον ΜΕΤΑΞΑ και τον ΤΣΑΝΤΑΛΗ.

Προϊόντα καπνού

Κλάδος στον οποίο δραστηριοποιούνται έξι όλο κι όλο επιχειρήσεις, με πρώτη την ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΒΕ. Δέχεται μεγάλη πίεση από τις ξένες φίρμες τσιγάρων, ιδιαίτερα τις αμερικανικές.

Κλωστοϋφαντουργικές

Από τους παλιούς ακμάζοντες κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας, με φθίνουσα όμως πορεία τις τελευταίες δεκαετίες. Δραστηριοποιούνται 341 επιχειρήσεις με πάγια κεφάλαια 527 δισ. δραχμές, κύκλο εργασιών 712 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 332 δισ. δραχμές και 19.872 απασχολούμενους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται τα ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ ΝΑΟΥΣΗΣ, η ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ, η ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ, ο ΜΟΥΖΑΚΗΣ και ο ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ.

Ενδύματα - εσώρουχα - αξεσουάρ

Θεωρείται κλάδος χαμηλής κεφαλαιοποίησης όπου δραστηριοποιούνται 302 επιχειρήσεις και απασχολεί 17.799 εργαζόμενους. Μεταξύ των πρώτων βρίσκονται οι επιχειρήσεις ΦΑΝΚΟ, ΣΕΞ ΦΟΡΜ, ΠΕΤΣΑΣ, ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΛΑΣ.

Επιπλα

Κλάδος χαμηλής κεφαλαιοποίησης, όπου δραστηριοποιούνται 157 επιχειρήσεις, ενώ απασχολούνται 5.216 εργαζόμενοι. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η ΝΕΟΣΕΤ, η ΣΑΤΟ, η ΚΟΥΡΝΑ, ο ΔΡΟΜΕΑΣ ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ κλπ.

Εφημερίδες - περιοδικά

Κλάδος χαμηλής κεφαλαιοποίησης με συσσωρευμένο πάγιο κεφάλαιο 94 δισ. δραχμές, κύκλο εργασιών 209 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 94 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνται 8.715 εργαζόμενοι και δραστηριοποιούνται 113 επιχειρήσεις. Το μεγάλο όνομα του χώρου είναι φυσικά ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ και ακολουθούν οι ΠΗΓΑΣΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ (Μπόμπολας), ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

Ελαστικά - πλαστικά

Από τους ανερχόμενους κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας με κύκλο εργασιών το 1998 353 δισ. δραχμές, πάγιο κεφάλαιο 259 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 159 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνται 10.297 εργαζόμενοι. Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 261 επιχειρήσεις, ενώ στις πρώτες θέσεις βρίσκονται ο ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ, τα ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ, ο ΜΟΡΝΟΣ, τα ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ, και ο ΙΜΑΣ ΑΕ.

Χημικά - αέρια - χρώματα - καλλυντικά

Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 170 επιχειρήσεις, ο κύκλος εργασιών ανερχόταν το 1998 σε 336 δισ. δραχμές, το πάγιο κεφάλαιο σε 228 δισ. δραχμές, τα ίδια κεφάλαια σε 155 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνται 7.451 εργαζόμενοι. Μεταξύ των πρώτων βρίσκονται οι: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ, ΧΗΜΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, VPI ΑΕ, ΜΠΑΓΙΕΡ ΕΛΛΑΣ, και ΒΙΒΕΧΡΩΜ.

Φάρμακα - καλλυντικά - απορρυπαντικά

Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 108 επιχειρήσεις και το 1998 παρουσίασε κύκλο εργασιών 480 δισ. δραχμές, πάγιο κεφάλαιο 209 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 167 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούσε 11.488 εργαζόμενους. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η ΛΑΒΙΦΑΡΜ, ο ΣΑΡΑΝΤΗΣ, η ΟΥΝΙΛΕΒΕΡ, η ΓΚΛΑΤΣΚΟ και η ΒΙΑΝΕΞ.

Πετρέλαιο - άνθρακας

Κλάδος όπου δραστηριοποιούνται δύο από τα πιο γνωστά ονόματα της ελληνικής ολιγαρχίας, οι όμιλοι Λάτση και Βαρδινογιάννη. Τα διυλιστήριά τους όμως, ΠΕΤΡΟΛΑ και ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ωχριούν μπροστά στις επιδόσεις των ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝ - ο γίγαντας του χώρου - τα οποία εκποιούνται. Ο κύκλος εργασιών ανήλθε το 1998 σε 592 δισ. δραχμές, τα πάγια κεφάλαια σε 442 δισ. δραχμές, τα ίδια κεφάλαια σε 359 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνταν 5.405 εργαζόμενοι.

Μη μεταλλικά ορυκτά

Ο δεύτερος πιο σημαντικός κλάδος στην ελληνική βιομηχανία, με κύκλο εργασιών 861 δισ. δραχμές, πάγια κεφάλαια 698 δισ. δραχμές, ίδια κεφάλαια 471 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνται 21.944 εργαζόμενοι. Συνολικά δραστηριοποιούνται 439 επιχειρήσεις. Τα δύο μεγάλα ονόματα του χώρου είναι φυσικά οι τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝΑΣ και ΗΡΑΚΛΗΣ, ενώ ακολουθούν η ΑΡΓΥΡΟΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ, τα ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ κλπ.

Μεταλλουργικά προϊόντα

Στο χώρο δραστηριοποιούνται 27 μόλις επιχειρήσεις με μεγάλο όνομα, το ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΠΕΣΙΝΕ). Ακολουθούν η ΕΛΒΑΛ, η ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ, η ΣΥΝΕΔΟΡ, η ΧΑΛΚΟΡ κλπ. Ο κύκλος εργασιών το 1998 ανήλθε σε 443 δισ. δρχ., τα πάγια κεφάλαια σε 522 δισ. δρχ., τα ίδια κεφάλαια σε 264 δισ. δρχ., ενώ απασχολούνται 4.913 εργαζόμενοι.

Μεταλλικά προϊόντα

Κλάδος υψηλής κεφαλαιοποίησης, με το ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό, οι δύο πρώτες επιχειρήσεις να θεωρούνται προβληματικές. Πρόκειται για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΟΠΛΩΝ και το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΥΡΙΤΙΔΟΠΟΙΕΙΟ & ΚΑΛΥΚΟΠΟΙΕΙΟ ΑΕ (πρώην Μποδοσάκης). Ο κύκλος εργασιών το 1998 ανήλθε σε 829 δισ. δραχμές, τα πάγια κεφάλαια σε 502 δισ. δραχμές, τα ίδια κεφάλαια σε 265 δισ. δραχμές - με αρνητικά κεφάλαια 89 δισ. δρχ. του πρώην Μποδοσάκη - ενώ απασχολούνται 20.075 εργαζόμενοι.

Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός

Κλάδος «μεσαίας» κεφαλαιοποίησης όπου δραστηριοποιούνται 110 επιχειρήσεις. Το 1998 ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 361 δισ. δραχμές, το πάγιο κεφάλαιο σε 198 δισ. δραχμές, τα ίδια κεφάλαια σε 128 δισ. δραχμές, ενώ απασχολούνται 7.668 εργαζόμενοι. Το μεγάλο όνομα του χώρου είναι η ΙΝΤΡΑΚΟΜ (Σ. Κόκκαλης) και ακολουθούν ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ, η ΣΙΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, η ΦΟΥΛΓΚΟΡ και τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ.

Μεταφορικά μέσα

Κλάδος υψηλής κεφαλαιοποίησης με τις δύο, όμως, πρώτες επιχειρήσεις, την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ και την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ, να παρουσιάζουν αρνητική κερδοφορία. Ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 575 δισ. δραχμές, τα πάγια κεφάλαια σε 490 δισ. δρχ., τα ίδια κεφάλαια σε 302 δισ. δρχ., ενώ απασχολούνται 10.755 εργαζόμενοι. Αλλες σημαντικές επιχειρήσεις - 96 στο σύνολο - είναι τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ, οι ΝΑΥΠΗΓΙΚΕΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ, ο ΣΑΡΑΚΑΚΗΣ κλπ.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ

Τα στερνά σε ακυρώνουν Μιχαήλ...

Στο πρόσωπο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ «συνάντησε την ιστορία» ο συνάδελφος κ. Χατζηνικολάου στη συνέντευξη που είχε πρόσφατα μαζί του. Πολύσημο αυτό το κλείσιμο της συζήτησης, καθώς στη συνάντηση με την ιστορία, άλλοτε «τα στερνά τιμούν τα πρώτα», αλλά και αντίθετα, τα στερνά ακυρώνουν και κηλιδώνουν τα πρώτα. Αν δηλαδή υπήρξαν στην περίπτωσή του «καλά πρώτα», καθώς ο Γκορμπατσόφ, σε παλιότερες δηλώσεις του είχε ομολογήσει ότι πολιτικός του στόχος ήταν το αναποδογύρισμα του σοσιαλιστικού και του σοβιετικού συστήματος.

Ετσι, η φενάκη της περεστρόικα εκφυλίστηκε στη διαφήμιση πίτσας «για την εξοικονόμηση των προς το ζην», που συνοδεύτηκε κατά την πρόσφατη συνέντευξη με την παραδοχή ότι δεκαπέντε μέρες πριν την ανατροπή, όπου εν γνώσει του βυσσοδομούσαν οι εκθεμελιωτές του σοσιαλισμού, εκείνος παραθέριζε στο Σότσι της Κριμαίας, προσποιούμενος, προφανώς άγνοια, για τα συνωμοτούμενα.

Με την ίδια άνεση ομολόγησε ότι ήταν υπέρ της συνένωσης των δύο Γερμανιών, της «απελευθέρωσης» από τα σοσιαλιστικά πλαίσια των «δορυφόρων», που συμπαρασύρθηκαν στην ανατροπή, σύμφωνα με τη θεωρία του ντόμινο.

Η πολιτική μας πράξη, δήλωσε, έπρεπε ν' αλλάξει κατεύθυνση και πραγματικά άλλαξε, με τη συσσώρευση βαρύτατων προβλημάτων στον ηρωικό λαό της Ρωσίας και των άλλων περιοχών και κρατών. Χωρίς την παραμικρή αναφορά σε έννοιες όπως καπιταλισμός, εργατική τάξη, κοινωνικοί αγώνες απέδωσε την παγκοσμιοποίηση στην έλλειψη κατανόησης - (από τις ΗΠΑ) - για την οικοδόμηση της νέας τάξης πραγμάτων και πώς θα λυθούν τα φοβερά προβλήματα από την κλιμακούμενη πλανητική βία; Το ένστικτο, λοιπόν, της αυτοσυντήρησης θα μας σώσει - είπε - και η προώθηση της συνεργασίας, (σ.σ. με τους εφτά ισχυρούς) που διαμοιράζουν τον κόσμο, με την κλιμάκωση ενός πολέμου διαρκείας για την υποταγή των λαών.

Του
Γιώργου Κ. ΤΣΑΠΟΓΑ

Οι αριθμοί του πίνακα αντιπροσωπεύουν μερίδια, δηλαδή, είναι ποσοστά που κατέχουν οι 5 και οι 15 πρώτες εταιρίες στο σύνολο των αντίστοιχων κλάδων