Σε νέο «διάγγελμα» περί «εθνικής ομοψυχίας» και «συμπαράταξης» προέβη και χτες ο Κ. Σημίτης μετά τις συναντήσεις του με τους πολιτικούς αρχηγούς και με αφορμή τις εξελίξεις στα θέματα του ευρωστρατού, του Κυπριακού και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ο Κ. Σημίτης μίλησε για «ζητήματα εθνικής σημασίας που εισέρχονται στην τελική ευθεία τους (...) για να ληφθούν οριστικές αποφάσεις». Αναφερθείς στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ -- μια πολιτική που όπως είπε στήριξε και προωθεί το ΠΑΣΟΚ -- σημείωσε ότι «τίποτα δεν αποκλείει τα πράγματα να κυλήσουν ομαλά και να ολοκληρωθούν απρόσκοπτα όλες οι διαδικασίες», εντούτοις πρόσθεσε ότι «τίποτα δεν αποκλείει επίσης κάποιοι να θελήσουν να ανακόψουν αυτή την πορεία, εμπλέκοντάς τη με το επιχείρημα της δήθεν ανάγκης προηγούμενης επίλυσης του καθ' εαυτού κυπριακού προβλήματος και στη συνέχεια να πραγματοποιηθεί η ένταξη».
Ο πρωθυπουργός στο σημείο αυτό επικαλέστηκε τις αποφάσεις του Ελσίνκι, όπου, όπως δήλωσε, «περιέχεται η ρήτρα ότι η επίλυση του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου δεν είναι προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση και άρα θα πρέπει η ένταξη να προχωρήσει ομαλά».
Το δεύτερο σημείο στο οποίο αναφέρθηκε ήταν το Κυπριακό, χαρακτηρίζοντας «κρίσιμη καμπή» την περίοδο που διανύουμε. Οπως είπε, στις συνομιλίες με το Γλ. Κληρίδη διαπιστώθηκε ότι «η τουρκοκυπριακή πλευρά πραγματοποιεί τακτικούς ελιγμούς», με συνέπεια οι συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ να μην οδηγούν σε αποτέλεσμα. Οπως εκτίμησε, οι κινήσεις της Αγκυρας «αποβλέπουν είτε στην παραδοχή των γνωστών απαράδεκτων θέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς, είτε, κατά το διάστημα των επόμενων μηνών, στην εμπλοκή των αποφάσεων ένταξης της Κύπρου στην Ενωση».
Κατόπιν ο πρωθυπουργός -- αφού εξύμνησε για μια ακόμα φορά τη λεγόμενη Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Αμυνας της ΕΕ -- αναφέρθηκε στην «εκκρεμότητα του ευρωστρατού», ισχυριζόμενος ότι η ελληνική πλευρά επιδιώκει «αυτονομία της ΕΕ στη λήψη των αποφάσεων», «ισοτιμία μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ», «όχι διακριτικές μεταχειρίσεις», «αμοιβαιότητα στις οποιεσδήποτε εγγυήσεις», για να συμπληρώσει: «Δε θέλουμε να έχουμε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης τις εμπλοκές τις οποίες εγνώρισε η Ελλάδα εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ».
Και στα τρία παραπάνω ζητήματα «ήρθε η ώρα της ευθύνης», ήταν τα λόγια του Κ. Σημίτη, ο οποίος επανέλαβε ότι «χρειάζεται εγρήγορση, συσπείρωση, αγωνιστικότητα και προπαντός χρειάζεται εθνική ομοψυχία». Και συνέχισε: «Καλώ και από αυτό το βήμα όλους τους Ελληνες και όλες τις Ελληνίδες που θέλουν την ισχυρή Ελλάδα, την Ελλάδα της ασφάλειας και της ειρήνης, μια Ελλάδα της ευημερίας, να συμπαραταχτούν σ' αυτή την εθνική προσπάθεια για να λύσουμε προς όφελος της χώρας μας τα τρία αυτά μεγάλα θέματα».
Σε ό,τι αφορά στις συναντήσεις του με τους πολιτικούς αρχηγούς, ο πρωθυπουργός ισχυρίστηκε πως διαπίστωσε την ύπαρξη «κοινής θέλησης (...) παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις», ενώ ερωτηθείς αν θα ασκήσει «βέτο» για το θέμα του ευρωστρατού απέφυγε να απαντήσει ευθέως, περιοριζόμενος να δηλώσει πως «η Ελλάδα έχει πει ότι θα πρέπει να αλλάξει το κείμενο της Αγκυρας και σ' αυτό θα επιμείνουμε».
Σε ερώτημα, δε, αν υπάρχει περίπτωση διασύνδεσης του θέματος του ευρωστρατού με το θέμα της ένταξης της Κύπρου, επί δανικής προεδρίας, απάντησε ότι «δε θα πρέπει να συνδεθεί», συμπληρώνοντας ότι «δε δεχόμαστε κάποιο τέτοιο πακέτο, αλλά στη ζωή όλα πρέπει να προβλέπονται»...
«Αδιάλλακτος» εμφανίστηκε στις θέσεις του για τα εθνικά θέματα ο Κ. Καραμανλής, σε μια προφανή προσπάθεια να στηρίξει την κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις με τους «συμμάχους» για Ευρωστρατό και Κυπριακό. Ταυτόχρονα όμως άσκησε κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς, μεταθέτοντας τις ευθύνες στις πλάτες του Κ. Σημίτη, επιδιώκοντας έτσι να αποτρέψει την προσπάθεια της κυβέρνησης να αξιοποιήσει τα εθνικά θέματα για «μικροκομματικές» επιδιώξεις.
«Εθνική συνεννόηση δε γίνεται, όταν ο πρωθυπουργός την επικαλείται μόνο σε περίπτωση που οι λανθασμένοι χειρισμοί του οδηγούν τα εθνικά θέματα σε σοβαρές δυσκολίες», είπε ο πρόεδρος της ΝΔ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Κ. Σημίτη. Η κριτική του εστιάστηκε στο θέμα του Ευρωστρατού, για το οποίο είπε ότι οι ευθύνες της κυβέρνησης είναι «σαφείς και μη αμφισβητήσιμες», αποδίδοντας στην «ολιγωρία» της την ευθύνη για το κείμενο της Αγκυρας, «βγάζοντας λάδι», ως συνήθως, ΗΠΑ και ΕΕ. Οσον αφορά τη θέση του κόμματός του, επανέλαβε ότι «σε κάθε περίπτωση το κείμενο της Αγκυρας δεν μπορεί να γίνει δεκτό».
Για το Κυπριακό ανέφερε την πάγια θέση του, ότι η επίλυση του πολιτικού προβλήματος δεν μπορεί να αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Καταλήγοντας, είπε ότι τόνισε στον πρωθυπουργό πως τα εθνικά θέματα δεν αρκεί να συζητούνται περιστασιακά ή συγκυριακά, αλλά είναι «επείγουσα ανάγκη να επανεκτιμήσουμε, να επανεξετάσουμε σε βάθος καίριες πτυχές της εξωτερικής μας πολιτικής».
Πηγές της Ρηγίλλης ανέφεραν ότι ο Κ. Καραμανλής, στη διάρκεια της συνάντησης, ζήτησε «να παλέψουμε να γίνουν αλλαγές στο κείμενο της Αγκυρας», ενώ αναρωτήθηκε γιατί η κυβέρνηση δεν έθεσε το ζήτημα των εξωθεσμικών διαδικασιών για τη διαμόρφωση του κειμένου της Αγκυρας. Επιπλέον, επικαλέστηκε δημοσίευμα της «Καθημερινής», σύμφωνα με το οποίο ο Γ. Παπανδρέου είχε αποδεχτεί αυτό το κείμενο σε κάποια από τις συνόδους με τους ομολόγους του στην ΕΕ, λέγοντας, μάλιστα, ότι η αντιπολίτευση είναι αυτή που αντιδρά. Ο Κ. Σημίτης απάντησε ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο και επανέλαβε ότι δεν πρόκειται να δεχτεί το κείμενο της Αγκυρας ως έχει, ενώ για όποιες αλλαγές γίνουν θα τον ενημερώσει. Στη διάρκεια της συνάντησης, ο πρωθυπουργός έδωσε στον Κ. Καραμανλή δύο έγγραφα, που αφορούν τη συζήτηση στο πλαίσιο του ΟΗΕ για το Κυπριακό μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς.
***
Αφ' ενός, αφήνοντας περιθώρια και για το «καλύτερο», αλλά και για το «χειρότερο», επιδιώκει οτιδήποτε προκύψει που θα είναι «λιγότερο κακό» από το «χειρότερο», να το εμφανίσει σαν «επιτυχία»...
Αφ' ετέρου, και κυριότερο, αν ο πρωθυπουργός παραδεχτεί το αδιέξοδο για θέματα που αποτέλεσαν σημαία της πολιτικής του εδώ και μια 6ετία, τότε είναι αναγκασμένος να ομολογήσει το λαθεμένο αυτής της πολιτικής...
***
Κι όμως: Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή είχε τονίσει ότι η συμφωνία του Ελσίνκι άνοιγε επικίνδυνους δρόμους για το Κυπριακό, είχε προειδοποιήσει ότι η πολιτική της «φιλίας» με ευρωΝΑΤΟικό «φέσι» δε λύνει προβλήματα, αλλά οδηγεί Ελλάδα και Κύπρο σε ακόμα πιο δυσχερή θέση έναντι των τουρκικών προκλήσεων.
Κι όμως: Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή είχε τονίσει ότι η στρατιωτικοποίηση του ιμπεριαλιστικού κέντρου των Βρυξελλών και ο ιμπεριαλιστικός ευρωστρατός θα ήταν ένας επιπλέον βραχνάς για όλους τους λαούς της περιοχής, θα ήταν ένας ακόμα μοχλός όχι διασφάλισης αλλά αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
***
Μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό ο πρόεδρος του ΣΥΝ Ν. Κωνσταντόπουλος άσκησε κριτική για παραλείψεις και αστοχία στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι άφησε περιθώρια για να ασκούνται πιέσεις στη χώρα μας, ενώ τάχθηκε κατά του συμψηφισμού, όπως είπε, του θέματος του ευρωστρατού με την ένταξη της Κύπρου. «Δεν πρέπει να γίνουν υποχωρήσεις στο θέμα του ευρωστρατού», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΝ.