Πλήθος ερωτημάτων, παρατηρήσεων, καθώς και φόβοι για τη διάνοιξη ενός νέου κεφαλαίου στη βιομηχανία αντιμετώπισης εργαστηριακών ελέγχων, που θα καταπατά ανθρώπινα δικαιώματα, θα κατακρεουργεί το σεβασμό και την αξιοπρέπεια του ατόμου, διατυπώθηκαν χτες σε ημερίδα, που διοργάνωσε η μονάδα απεξάρτησης 18 ΑΝΩ με θέμα: «Χρήση ουσιών και ατομικά δικαιώματα. Ανίχνευση στο εργαστήριο και έλεγχος στην κοινωνία».

Η συνισταμένη των προβληματισμών απηχεί την αντίθεση στην αναγωγή της πρόληψης σε υποχρεωτικό έλεγχο, ο οποίος, τελικά, ενισχύει τον κοινωνικό έλεγχο με το πρόσχημα της προστασίας της δημόσιας υγείας.

«Η πρόληψη ανάγεται σε υποχρεωτικό έλεγχο, η προστασία της δημόσιας υγείας γίνεται η συνέχεια για να καταπατούνται ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν αποβλέπει στη λήψη μέτρων, αλλά σε σύνολα και πληθυσμιακές μονάδες, προκειμένου να ελέγξει το "πώς" αυτής της ζωής. Ο έλεγχος δεν είναι η μόνη έκφραση, είναι και η πολιτική των υποκαταστάτων, η διαχείριση της εξάρτησης», τόνισε η Κατερίνα Μάτσα, επιστημονική υπεύθυνη του 18 ΑΝΩ και κατέληξε: «Για να αλλάξει η κατάσταση, πρέπει να υπάρξει πολιτική, που να εμπνέεται από την πρόληψη, που θα προλάβει το κακό. Γιατί τα ατομικά, πολιτικά, κοινωνικά δικαιώματα έχουν πίσω τους ανθρώπινες ανάγκες».

«Η πολιτεία δεν παίρνει κανένα ουσιαστικό μέτρο για την πρωτογενή πρόληψη. Η ανίχνευση ουσιών περιλαμβάνει ζητήματα, που άπτονται των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αξιοπρέπειας και σεβασμού. Οι προσπάθειες απεξάρτησης και αντιμετώπισης των εξαρτημένων οδηγούν στην ανατροπή αιτιών που παράγουν και αναπαράγουν την εξάρτηση. Οδηγούν στη ρήξη με τις κοινωνικές νόρμες, αντιτάσσοντας το διάλογο, τη συλλογικότητα. Η λογική του περιορισμού της βλάβης αποσκοπεί στην αποφυγή των παραπάνω, στον έλεγχο των εξαρτημένων και την ομαλοποίηση της κοινωνικής συμπεριφοράς. Η ομαλοποίηση της εξάρτησης νομιμοποιεί κοινωνικές συμπεριφορές και διασφαλίζει τις ανάγκες και τις αρχές που βασίζονται στην εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου πόνου και του κέρδους», επισήμανε ο Ηλίας Μιχαλαρέας, υπεύθυνος του Τομέα Ερευνας 18 ΑΝΩ.

Τη διαφύλαξη των προσωπικών επιλογών των ατόμων, που εμπλέκονται με τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, νόμιμων και παράνομων, υποστήριξε, σε μήνυμά της, η υφυπουργός Υγείας Ελπίδα Τσουρή και επισήμανε: «Θεωρώ πολύ σημαντική την προστασία των ατόμων, που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση, από την παραβίαση των βασικών ατομικών τους δικαιωμάτων, που πολλές φορές επιχειρείται ή και πραγματοποιείται για λόγους διαφήμισης και προβολής από τα ΜΜΕ».

«Η ανίχνευση είναι ένα μικρό μέσο στη δουλιά μας. Μη μείνουμε σ' αυτό, γιατί μπορεί να αποτελέσει παγίδα και να κάνει ζημιά», τόνισε ο Χαρ. Πουλόπουλος, διευθυντής του ΚΕΘΕΑ, ενώ η Ελένη Μωραΐτη, από το ΕΣΥΝ, υπογράμμισε ότι «καλύτερα να προλαβαίνεις, παρά να αναγκάζεσαι να θεραπεύεις».

Η πρώτη αναφορά για χρήση χασίς στο στρατό έγινε το 1920. Το 1930 πήρε ανησυχητική έκταση η χρήση ηρωίνης ως πρώτη ουσία και ως δεύτερη η κάνναβη. Το 1940 παρουσιάζεται εκτεταμένη χρήση ουσιών στα ελληνικά στρατόπεδα στη Μέση Ανατολή.

Σήμερα είναι αυξητική η τάση των νέων που κρίνονται ακατάλληλοι για στράτευση λόγω χρήσης ουσιών, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε χτες στην ημερίδα ο Παύλος Χατζητάσκος, ψυχίατρος και διευθυντής Ψυχιατρικής Κλινικής 251 του Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας.

Στο Στρατό Ξηράς, τα στοιχεία για στρατιώτες που κρίθηκαν Ι₅ (δηλαδή, ακατάλληλοι για στράτευση) με διάγνωση «διαταραχή από χρήση ουσιών» είναι: Το 1998 κρίθηκαν 258 στρατιώτες, το 1999 298 στρατιώτες και το 2000 κρίθηκαν 304.

Στην Πολεμική Αεροπορία, νοσηλευθέντες σμηνίτες για τους οποίους έγινε διάγνωση «διαταραχή από χρήση ουσιών»: Το 1996 κρίθηκαν 8 σμηνίτες, το 1997 κρίθηκαν 9, το 1998 κρίθηκαν 15, το 1999 27 σμηνίτες, το 2000 42 σμηνίτες, το 2001 κρίθηκαν 48 και για το 2002 οι σμηνίτες είναι 51.

Τα αποτελέσματα τοξικολογικής εξέτασης ούρων σε νοσηλευόμενους σμηνίτες είναι: Το 2000 από τους 356 νοσηλευόμενους εξετάστηκαν οι 263 και θετικοί ήταν οι 245. Το 2001 από τους 340 νοσηλευόμενους, εξετάστηκαν οι 265 και θετικοί ήταν οι 128. Το 2002 από τους 304 νοσηλευόμενους εξετάστηκαν οι 233 και θετικοί ήταν οι 64.

Σχετικά με την έναρξη καπνίσματος, το 55% των χρηστών ξεκίνησε πριν τα 18 έτη, στην ίδια ηλικία ξεκίνησε το 26% των μη χρηστών. Στα οινοπνευματώδη, συχνή ως καθημερινή χρήση κάνει το 69,8% των χρηστών σμηνιτών και το 54,3% των μη χρηστών. Το 82,4% του συνόλου θεωρούν το χασίς ακίνδυνη ουσία.