Οι εξελίξεις που σημειώθηκαν από την ημέρα της επίσημης κατάθεσης του σχεδίου για το Κυπριακό από τον ΓΓ του ΟΗΕ (11.11.2002) επιβεβαιώνουν την αρχική εκτίμηση του ΚΚΕ (ανακοίνωση του ΠΓ της ΚΕ, 13/11), ότι το σχέδιο αποτελεί στην ουσία «ένα τελεσίγραφο αποδοχής μιας "νέας κατάστασης πραγμάτων" και τετελεσμένων αποφάσεων, που φέρνουν τη σφραγίδα της νέας ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων για την επίλυση του Κυπριακού».

Το αμερικανοβρετανικής έμπνευσης σχέδιο στην ουσία αποδέχεται ως τετελεσμένα τα αποτελέσματα της εισβολής και κατοχής του 38% των εδαφών της Κύπρου και αποτυπώνει την απόφαση της «Ομάδας των 7» πιο ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών (ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνίας, Βρετανίας, Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας) και της Ρωσίας, της 20 Ιούνη του 1999 στην Κολωνία για το Κυπριακό. Εκεί καλούνταν «τα δυο μέρη» να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ανοιχτή την ατζέντα και «χωρίς προϋποθέσεις». Επιπροσθέτως, γινόταν η αναφορά, ότι, για την επίτευξη λύσης, τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ «θα παίρνονταν απλώς υπόψη», αντί αυτά να αποτελούν τη βάση της λύσης.

Με το «σχέδιο Ανάν», δημιουργείται ένα «κοινό κράτος» με μια «κοινή κυβέρνηση» και ένα νέο Σύνταγμα. Το «κοινό κράτος» οικοδομείται στην αντίληψη της ύπαρξης δυο «συστατικών κρατών», το κάθε ένα με το δικό του «βασικό νόμο», που θα αυτοκυβερνώνται. Τα «συστατικά κράτη» έχουν ισότιμο καθεστώς και οργανώνονται ελεύθερα κάτω από τα δικά τους Συντάγματα.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι πολύ αμφίβολο, προβληματικό έως και αδύνατο, να μπορεί να λειτουργήσει το «κοινό κράτος» και να ασκήσει κυρίαρχα τις εξουσίες που θα καθορίζει το «κοινό Σύνταγμα» και οι οποίες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η Κύπρος θα μπορεί να μιλάει και να ενεργεί με μια φωνή διεθνώς, καθώς και να προστατεύει αυτοτελώς την ακεραιότητά της και τα σύνορά της. Στο κείμενο Ανάν γίνεται μια ευχή, ότι το «κοινό κράτος» και τα «συστατικά κράτη» θα πρέπει να σέβονται απόλυτα και να μην υπονομεύουν το ένα τις εξουσίες και τις λειτουργίες του άλλου. Και αυτό, διότι προβλέπεται ρητά ότι δε θα υπάρχει ιεραρχία ανάμεσα στους νόμους του «κοινού κράτους» και εκείνους των «συστατικών κρατών». Προβλέπεται, επίσης, ότι το Σύνταγμα της Κύπρου μπορεί να τροποποιείται με χωριστή πλειοψηφία των ψηφοφόρων σε κάθε «συστατικό κράτος».

Η λογική αυτή διαπερνά και τις προτάσεις που αφορούν την ιθαγένεια (τρεις στην ουσία - μια η ενιαία και από μια για κάθε χωριστό κράτος), αλλά και τη σύσταση της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Η κατοχύρωση των τριών ελευθεριών εμφανίζεται επίσης προβληματική.

Οι ελευθερίες διακίνησης και εγκατάστασης και το δικαίωμα ιδιοκτησίας είχαν γίνει δεκτά και από τις δυο πλευρές στην Κατευθυντήρια Γραμμή 3 της Συμφωνίας Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου - Ντενκτάς και είχαν επαναβεβαιωθεί στη Συμφωνία Κυπριανού - Ντενκτάς. Δεν ενσωματώνονται, όμως, στις νέες προτάσεις για το Συνταγματικό και εισάγονται χρονικοί περιορισμοί και πολλές εξαιρέσεις.

Τα ζητήματα των προσφύγων, των περιουσιών τους, αλλά και της επιστροφής τους παραμένουν προβληματικά.

Οι ρυθμίσεις που προβλέπονται για την αποστρατιωτικοποίηση είναι επίσης προβληματικές. Μια Επιτροπή Επιτήρησης από τις εγγυήτριες δυνάμεις, το «κοινό κράτος» και τα «συστατικά κράτη», με επικεφαλής τα Ηνωμένα Εθνη, θα επιβλέπουν την εφαρμογή των ρυθμίσεων αυτών. Μάλιστα, προβλέπεται ρύθμιση, με την οποία η Κύπρος δε θα μπορεί να θέτει το έδαφός της στη διάθεση καμιάς διεθνούς στρατιωτικής επιχείρησης χωρίς την έγκριση της Ελλάδας και της Τουρκίας (άρθρο 8, παράγραφος 4, Αποστρατιωτικοποίηση). Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει δυνατότητα και να αρνηθεί την παρουσία τέτοιων δυνάμεων στο έδαφος της!

Καθιερώνεται, συμπερασματικά, ένα ιδιόμορφο καθεστώς κράτους, μοναδικό στα χρονικά του διεθνούς δικαίου, που αποτελεί μια συγκαλυμμένη μορφή Συνομοσπονδίας και μια συγκαλυμμένη διχοτόμηση. Η προβληματική λειτουργία του «κοινού κράτους» θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία επικίνδυνων καταστάσεων, όπως και το να βρίσκεται κάτω από μια διαρκή εποπτεία του ΟΗΕ και της ΕΕ, των Αγγλοαμερικανών.

Αυτό προκύπτει και από τη συνοδευτική επιστολή Ανάν στο σχέδιό του, όπου απαιτεί από τα ενδιαφερόμενα και εμπλεκόμενα μέρη να απαντήσουν αν δέχονται ή απορρίπτουν το σχέδιο (τελευταία προθεσμία μέχρι 30 Νοέμβρη ή 2 Δεκέμβρη) και μέχρι τις 12-13 Δεκέμβρη να υπογράψουν τη συμφωνία «συνολικής διευθέτησης του Κυπριακού προβλήματος», ώστε να παρουσιαστεί στην Κοπεγχάγη, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, όπου οι 15 ηγέτες θα αποφασίσουν και για την ένταξη της Κύπρου. Στις 30 Μάρτη του 2003 πρέπει να πραγματοποιηθούν τα χωριστά δημοψηφίσματα στις δυο κοινότητες για την έγκριση της Ιδρυτικής Συμφωνίας, του Συντάγματος, των όρων του Σχεδίου Συνθήκης μεταξύ Κύπρου - Ελλάδας - Τουρκίας - Μεγάλης Βρετανίας, καθώς και της προσχώρησης της Κύπρου στην ΕΕ, σε συμφωνία με τους όρους της προσχώρησης που καταγράφονται στο Σχέδιο Συνθήκης, που αφορά στην προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ (Παράρτημα ΙΧ του «σχεδίου Ανάν»). Στις 16 Απρίλη 2003 θα γίνει η υπογραφή για την οριστική επίλυση μαζί με τις συμφωνίες προσχώρησης. Συνεπώς η αποδοχή του «σχεδίου Ανάν» και η ενταξιακή πορεία της Κύπρου πάνε «πακέτο».

Αλλά και η ίδια η διενέργεια του δημοψηφίσματος είναι εκβιαστική, μια και στο Σχέδιο προβλέπεται ότι «εάν η Ιδρυτική Συμφωνία δεν εγκριθεί στα ξεχωριστά, ταυτόχρονα δημοψηφίσματα, θα είναι άκυρη και κενή περιεχομένου, και οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται με αυτή τη Συνολική Διευθέτηση δε θα έχουν περαιτέρω νομική ισχύ» (άρθρο 1,5 Ιδρυτική Συμφωνία). Επιπλέον στο σχέδιο (Επίμετρο Α΄, άρθρο 1 παράγραφος 5) αναφέρεται ρητά ότι δεσμεύεται από τώρα η Κύπρος που θα προκύψει και θα ενταχθεί στην ΕΕ να υποστηρίξει την ένταξη και της Τουρκίας σ' αυτήν.

Με τις ρυθμίσεις αυτές φαίνεται καθαρά ότι:

Οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές ανάμεσα στις άλλες επιδιώξεις τους θέλουν να διασφαλίσουν επίσης την απρόσκοπτη ένταξη και της Τουρκίας στην ΕΕ.

Οι Βρετανοί ιμπεριαλιστές, πέρα από τη διασφάλιση της συνέχειας του ρόλου τους ως εγγυήτριας δύναμης στο νέο κράτος που θα δημιουργηθεί, εξασφαλίζουν και τη διαιώνιση του καθεστώτος των στρατιωτικών τους βάσεων, αφού καμιά αναφορά δε γίνεται σ' αυτές.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ρ. Πρόντι και οι άλλες ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ επιδιώκουν να διασφαλίσουν την επίτευξη μιας πολιτικής λύσης για το Κυπριακό πριν από την απόφαση ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Αυτό το σαφέστατο νόημα έχουν οι αναφορές στο «σχέδιο Ανάν» (άρθρο 4: Προϋποθέσεις ένταξης στην ΕΕ) της απόφασης και του Συμβουλίου Κορυφής των Βρυξελλών στις 24 και 25 Οκτώβρη 2002 που στο σημείο 4 επαναλαμβάνει ότι η ΕΕ προτιμά να ενταχθεί μια επανενωμένη Κύπρος, με βάση μια συνολική διευθέτηση, και απευθύνει έκκληση στους ηγέτες των δυο κοινοτήτων να επωφεληθούν της ευκαιρίας και να καταλήξουν σε συμφωνία πριν από το τέλος των διαπραγματεύσεων προσχώρησης εφέτος, στη βάση των προτάσεων Ανάν. Αυτή είναι η «καθαρή» λύση την οποία επιδιώκει ο κ. Σημίτης για το Κυπριακό το Δεκέμβρη στην Κοπεγχάγη!

Η όλη μεθόδευση αποδείχνει ότι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ όχι μόνο δε θα διασφαλίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα όλου του Κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά θα διαιωνίσει και θα εντείνει την εξάρτηση και την κηδεμονία της Κύπρου από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Το ΚΚΕ, μπροστά στις κρίσιμες στιγμές που αντιμετωπίζει η Κύπρος, με λύσεις υπαγορευμένες από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και τις ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ, που οδηγούν σε μια θεσμική πλέον αναγνώριση της διχοτόμησης και αποδοχής των τετελεσμένων της εισβολής και κατοχής, θεωρεί το σχέδιο απαράδεκτο, επικίνδυνο, μη βιώσιμο. Πρόκειται για σχέδιο - παγίδα για τα δικαιώματα των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, για τα συμφέροντα των λαών της Ελλάδας και της Τουρκίας, για την ευρύτερη περιοχή. Το σχέδιο αυτό δεν οδηγεί σε δίκαιη και βιώσιμη λύση το κυπριακό ζήτημα.

Το ΚΚΕ καλεί το λαό και τη νεολαία να κινητοποιηθούν μαζικά και να εκδηλώσουν την κατηγορηματική αντίθεσή τους στα τελεσίγραφα και στην υπαγόρευση λύσεων από τους ιμπεριαλιστές σε βάρος της Κύπρου και του λαού της.

ΑΘΗΝΑ 02/12/2002

Η ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ