Ελπίδα για την επίτευξη συμφωνίας εξέφρασε από την Κοπεγχάγη ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλβάρο Ντε Σότο, μετά τη συνάντησή του με τον Γλ. Κληρίδη. «Προσπαθούμε, είπε ο ντε Σότο μετά τη συνάντηση με τον Κύπριο Πρόεδρο, να τους οδηγήσουμε, ει δυνατόν, σε μία συμφωνία. Ελπίζω ότι θα συμφωνήσουν. Ελπίζω να τους πείσω, ελπίζω ότι θα υπογράψουν αυτό που τους πρότεινε ο Γενικός Γραμματέας. Αυτός είναι ο στόχος». Δήλωσε επίσης ότι μετά την άφιξη στην Κοπεγχάγη και της τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας, ότι οι δύο πλευρές δε θα έχουν «απευθείας συναντήσεις», αλλά ότι ο ίδιος θα παίξει το ρόλο του μεσάζοντα «μέχρι την τελευταία στιγμή, αδιάφορο πότε θα είναι αυτή». Ο Αλβάρο Ντε Σότο άφησε ανοιχτό και το ενδεχόμενο τα δύο μέρη, να υπογράψουν κατ' αρχήν μια διακήρυξη.

Ο πρόεδρος Κληρίδης συναντήθηκε χτες το απόγευμα με τον ειδικό απεσταλμένο της Βρετανίας για το Κυπριακό Λόρδο Χάνεϊ, αλλά μετά τη συνάντηση δεν έγιναν δηλώσεις. Σύμφωνα με το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, βρετανικοί διπλωματικοί κύκλοι στο Λονδίνο δήλωσαν ότι ο Ντέιβιντ Χάνεϊ βρίσκεται στην Κοπεγχάγη, προωθώντας τις βρετανικές θέσεις για την καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για εξεύρεση λύσης μέχρι και την τελευταία στιγμή. Οι ίδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι η Αγκυρα, θα βρει, αν έχει τη βούληση, τρόπο υπερπήδησης των προβλημάτων της υγείας και της μη εποικοδομητικής στάσης του Ραούφ Ντενκτάς. Πάντως ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης Μιχ. Παπαπέτρου απαντώντας σε ερώτηση σχετική με το περιεχόμενο των συνομιλιών Κληρίδη - Ντέιβιντ Χάνεϊ, μετέφερε την «αίσθηση» πως «ασκούνται πιέσεις.

Για διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας έκανε λόγο χτες ο επίτιμος πρόεδρος του ΚΙΣΟΣ, Β. Λυσσαρίδης, προειδοποιώντας πως όσοι αποδεχτούν λύση του Κυπριακού με βάση το «σχέδιο Ανάν» και κατ' επέκταση διάλυση του υφιστάμενου κράτους θα είναι συνταγματικά έκπτωτοι.

Συγκεκριμένα ο Β. Λυσσαρίδης δήλωσε ότι θεωρεί ως συνταγματική εκτροπή το ενδεχόμενο υπογραφής λύσης του Κυπριακού με βάση το «σχέδιο Ανάν», και κατ' επέκταση διάλυση του υφιστάμενου κράτους, χωρίς προηγουμένως να ερωτηθεί ο λαός. Εκείνοι που θα πράξουν κάτι τέτοιο, τονίζει, θα είναι συνταγματικά έκπτωτοι.

Ο Β. Λυσσαρίδης, σε συνέντευξή του, ανέφερε ότι «το χέρι που θα υπογράψει αυτή τη λύση θα μείνει στην ιστορία ως το χέρι που διέλυσε την Κυπριακή Δημοκρατία και ίσως να είναι η απαρχή του τέλους του κυπριακού Ελληνισμού». Απαντώντας στη δήλωση του Προέδρου Κληρίδη περί «τρελών» που θα συμβούλευαν μη υπογραφή συμφωνίας, υπενθύμισε ότι και ο ίδιος ο Γλ. Κληρίδης συμφώνησε ότι το «σχέδιο Ανάν» δεν είναι αποδεκτό ως έχει.

Ο επίτιμος πρόεδρος του ΚΙΣΟΣ ανέφερε, επίσης, ότι η θέση του ταυτίζεται με αυτήν του κόμματός του, προσθέτοντας ότι το ΚΙΣΟΣ θα ταχθεί ενάντια σε μια τέτοια λύση, στην περίπτωση που τεθεί σε δημοψήφισμα.

Δεν προβλέπεται για τώρα λύση του Κυπριακού, δήλωσε χτες και ο πρόεδρος του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών, Γιαννάκης Ομήρου, επικαλούμενος τις δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Αμπ. Γκιουλ ότι «όταν εισέλθει η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα είναι εύκολο να λυθούν όλα τα μικρά, προβλήματα, περιλαμβανομένου του Κυπριακού». Ως εκ τούτου, πρόσθεσε ο Γ. Ομήρου, η Κύπρος θα πρέπει να εξασφαλίσει μιαν ξεκάθαρη απόφαση για την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας, δήλωσε στην Κοπεγχάγη ότι η ένταξη της Κύπρου θα είναι καθαρή και χωρίς οποιουσδήποτε όρους, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει ποιες θα είναι οι εξελίξεις το επόμενο εικοσιτετράωρο. Σε σχέση με το Κυπριακό ανέφερε πως ουδέποτε διατηρούσε την ελπίδα ότι οι δύο πλευρές θα κατέληγαν σε συμφωνία.

Εκφράζοντας την άποψη ότι η Τουρκία θα σκληρύνει τη θέση της στο Κυπριακό, αν δεν εξασφαλίσει ό,τι θέλει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, τόνισε ότι οι όποιες εκτιμήσεις για το αύριο πρέπει να γίνουν με νηφαλιότητα και στη βάση όλων των δεδομένων, που θα προκύψουν.

Η εισαγωγή του σε νοσοκομείο της Αγκυρας, όπου θα παραμείνει για μια περίπου βδομάδα, δεν εμποδίζει τον κατοχικό ηγέτη, Ρ. Ντενκτάς, να επαναλαμβάνει τις θέσεις του με κάθε ευκαιρία στα ΜΜΕ της Τουρκίας. Σε χτεσινές του δηλώσεις ανέφερε πως «κάνουν λάθος όσοι θεωρούν ότι το Κυπριακό αποτελεί εμπόδιο στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ», καθώς και ότι «η Κύπρος θα πρέπει να περιμένει να ενταχτεί και η Τουρκία στην ΕΕ». Αλλωστε, όπως πρόσθεσε «αν η ΕΕ δεχτεί τους Ελληνοκυπρίους, στη συνέχεια θα καταλάβει ότι έχει ανάγκη και τους Τουρκοκυπρίους. Η ΕΕ θέλει την ένταξη όλης της Κύπρου. Γι' αυτό θα πρέπει να ακούσει και να λάβει υπόψη τους Τουρκοκύπριους».

Ο Ρ. Ντενκτάς διέψευσε ότι αρνείται να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις, όπως τον κατηγόρησε ο Ταγίπ Ερντογάν και υποστήριξε ότι «λυπούμαστε γιατί δεν έχουμε χρόνο για διαπραγματεύσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δε δεχόμαστε το σχέδιο, αλλά εκείνο που θέλουμε είναι να γίνουν διαπραγματεύσεις».

Αναφερόμενος στις σχέσεις του με τη νέα ηγεσία της Τουρκίας ο Ρ. Ντενκτάς είπε ότι «γνωρίζουν τις απόψεις μας όσον αφορά αυτή την εθνική υπόθεση» και ισχυρίστηκε ότι «δεν υπάρχει διαφορά απόψεων με την Αγκυρα, είμαστε στην ίδια γραμμή».

Για έλλειψη σοβαρότητας κατηγόρησε την ΕΕ ο Τούρκος Πρόεδρος Ν. Σεζέρ κατά την επίσκεψή του στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται ο Ρ. Ντενκτάς. Συγκεκριμένα, δήλωσε προεξοφλώντας ότι η απόφαση των «δεκαπέντε» στην Κοπεγχάγη θα είναι μάλλον αρνητική για τη χώρα του, ο Σεζέρ δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Οι χώρες της ΕΕ δεν είναι σοβαρές».

Ο Τούρκος Πρόεδρος κατέκρινε ακόμα το συσχετισμό που γίνεται, όπως είπε, από τις ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ της λύσης του Κυπριακού και του ορισμού ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στην ΕΕ. «Ο Τύπος λέει ότι (οι χώρες της ΕΕ) μπορεί να προωθήσουν την ημερομηνία (έναρξης των διαπραγματεύσεων) σε περίπτωση που προωθηθεί και ο φάκελος της Κύπρου. Δεν είναι σοβαροί», επανέλαβε.

Εντονες είναι οι διπλωματικές διαβουλεύσεις και το παρασκήνιο σε σχέση με τον προσδιορισμό της ημερομηνίας έναρξης των διαπραγματεύσεων ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά και σε σχέση με το Κυπριακό.

Λίγη ώρα μετά τη συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, ο Τούρκος πρωθυπουργός Αμπντουλάχ Γκιούλ και ο Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ενώ αναμενόταν χτες το βράδυ να συναντηθούν και με το Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ.

Σήμερα αναμένεται να υπάρξει στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής συνάντηση των Τούρκων αξιωματούχων με τον πρόεδρο της Γαλλίας Ζακ Σιράκ και τον Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Οι Τούρκοι ηγέτες θέλουν να πείσουν τη Γαλλία και τη Γερμανία να επισπεύσουν για περίπου έξι μήνες το χρονοδιάγραμμα, που έχουν προτείνει στην ΕΕ για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αγκυρα, όπως έγινε γνωστό από διπλωματική πηγή στην Κοπεγχάγη.

Αλλωστε, αμέσως μετά τη συνάντηση των Τούρκων αξιωματούχων με τον Σ. Μπερλουσκόνι, ο τελευταίος υποστήριξε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ στις αρχές του 2004. Συμπλήρωσε δε πως ο χρόνος αυτός είναι αρκετός, ώστε η Τουρκία να υλοποιήσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες έχει δεσμευτεί σε τομείς όπως η απελευθέρωση της αγοράς, η συνταγματική αναθεώρηση και τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Θα υπερασπιστώ το τουρκικό αίτημα σαν να ήταν δικό μου αίτημα», είπε χαρακτηριστικά και επισήμανε ότι δε θα πρέπει να υπάρξει διασύνδεση μεταξύ της επίλυσης του Κυπριακού και του αιτήματος της Τουρκίας για τον καθορισμό ημερομηνίας ένταξης. Εξήγησε, πάντως, ότι ο καθορισμός ημερομηνίας για την Τουρκία θα μπορούσε να διευκολύνει σημαντικά την επίλυση του πολιτικού ζητήματος στην Κύπρο.

Σε ενεργοποίηση βρίσκεται ο αμερικανικός παράγοντας προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του σχετικά με το θέμα της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ και την προώθηση του «σχεδίου Ανάν» για το Κυπριακό.

Στα πλαίσια αυτά ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ κάλεσε χτες τον Δανό ομόλογό του Περ Στινγκ Μέλερ, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία της ΕΕ, να πιέσει κατά τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για τον καθορισμό μιας συγκεκριμένης ημερομηνίας για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. «Ο Κόλιν Πάουελ, είπε ο Δανός υπουργός, με κάλεσε στο τηλέφωνο για να αναφερθεί στην ιστορική απόφασή μας για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και για να μου υπογραμμίσει ότι η Τουρκία έχει τη θέση της - κατά τη δική του γνώμη - στην ευρωπαϊκή οικογένεια».

Η παρέμβαση αυτή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών έγινε μία ημέρα μετά από παρόμοια ενέργεια του Προέδρου των ΗΠΑ Τζ. Μπους, ο οποίος απευθύνθηκε στον Δανό πρωθυπουργό, Αντερς Φογκ Ράσμουσεν για να υπερασπιστεί «το στρατηγικό ενδιαφέρον» της εισδοχής της Τουρκίας στην ΕΕ. «Θεωρώ, σημείωσε ο Δανός υπουργός, ότι είναι τελείως θεμιτό να λένε οι Αμερικανοί φίλοι μας αυτά που σκέπτονται. Δεν είναι καθόλου άσκηση πιέσεων».

Παράλληλα ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κυπριακό Τομ Γουέστον, δήλωσε αισιόδοξος ως προς το ενδεχόμενο επίλυσης του Κυπριακού στην Κοπεγχάγη. Μιλώντας προς ομάδα δημοσιογράφων ο Τομ Γουέστον ανέφερε ότι οι προοπτικές για την επίλυση του Κυπριακού εξακολουθούν να παραμένουν καλές, παρά τα κάποια προβλήματα που υπάρχουν.

Την ίδια ώρα διπλωματικοί παράγοντες στην Κοπεγχάγη σημείωναν όπως μεταδίδεται από τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ότι η εξαιρετικά έντονη παρέμβαση των ΗΠΑ υπέρ της Τουρκίας περισσότερο ενοχλεί παρά ωφελεί την υπόθεση της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι ίδιοι παράγοντες σημείωναν ότι η βούληση των ΗΠΑ να δοθεί μια ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία είναι εξαιρετικά ισχυρή, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα είναι και αποτελεσματική.

Στις αμερικανικές παρεμβάσεις υπέρ της Τουρκίας πιο έντονη είναι η αντίδραση Γάλλων αξιωματούχων. Η Γαλλίδα υπουργός Βιομηχανίας Νικόλ Φοντέν δήλωσε χτες πως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους θα πρέπει να σταματήσει να ασκεί πιέσεις υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, επειδή δεν είναι δική του δουλιά. Ενώ ένας άλλος ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος, ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Πασκάλ Λαμί, ρωτούσε πώς θα αισθανόταν ο Μπους αν η Ευρώπη ζητούσε από τις ΗΠΑ να καταργήσει τα σύνορά της με το Μεξικό. «Είναι, πρόσθεσε, κλασικό χαρακτηριστικό της διπλωματίας των ΗΠΑ να θέλουν να βάλουν την Τουρκία στην Ευρώπη. Οσο μακρύτερα επεκταθούν τα όρια της Ευρώπης, τόσο καλύτερα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των ΗΠΑ».

Την ώρα που οι Ερντογάν και Γκιουλ ζητούν την ελληνική στήριξη για την προώθηση της ευρωπαϊκής της πορείας, η Αγκυρα προβαίνει σε νέες προκλήσεις στο Αιγαίο. Δεκαπέντε σχηματισμοί τουρκικών αεροσκαφών προέβησαν σε 25 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, τα 36 τουρκικά αεροσκάφη - εκ των οποίων 10 ήταν οπλισμένα - αναγνωρίστηκαν και αναχαιτίστηκαν άμεσα από αντίστοιχα ελληνικά μαχητικά, ενώ σε 12 περιπτώσεις η διαδικασία της αναχαίτισης εξελίχθηκε σε εμπλοκή.

Να δρέψει τις δάφνες που της αναλογούν και να μην αφήσει την κυβέρνηση να καρπωθεί μόνη της τη «δόξα» από το νέο «εθνικό θρίαμβο» της Κοπεγχάγης (την ευρωδιχοτόμηση της Κύπρου), πασχίζει η ηγεσία της ΝΔ. Στο πλαίσιο αυτό, ο Κ. Καραμανλής πρόβαλε ότι υπερασπίστηκε τις «εθνικές θέσεις» στους ομοϊδεάτες του στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. «Η Σύνοδος της Κοπεγχάγης πρέπει να ολοκληρωθεί με την ένταξη της Κύπρου στην ευρωπαϊκή οικογένεια, χωρίς κανέναν μα κανέναν όρο», δήλωσε αργότερα. Ο στόχος για τον οποίο αγωνιζόμαστε, συμπλήρωσε, είναι να ενταχθεί, «ανεξάρτητα από λύση και βεβαίως χωρίς όρους ή προϋποθέσεις».

Παράλληλα, κράτησε πιο σκληρή στάση απέναντι στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας. «Ενθαρρύνουμε, είπε, τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας, όμως, πρέπει, πρώτ' απ' όλα, η ίδια να αποδείξει - και να αποδείξει πλήρως - ότι ικανοποιεί απόλυτα όλα τα κριτήρια που της έχουν τεθεί». Ως κυριότερα κριτήρια, ανέφερε «την εσωτερική μεταρρύθμιση εκδημοκρατισμού της» και την «υιοθέτηση κανόνων ευρωπαϊκής συμπεριφοράς στις εξωτερικές της σχέσεις, με όλους τους γείτονές της».

Ο πρόεδρος της ΝΔ συναντήθηκε χτες το πρωί με τον Πρόεδρο της Κύπρου Γλ. Κληρίδη και τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ Ν. Αναστασιάδη.