Παπαγεωργίου Βασίλης

Τα δέκα νέα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα είναι: Η Πολωνία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Κύπρος και η Μάλτα. Εκτός των δύο τελευταίων, τα υπόλοιπα κράτη είναι στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, μια περιοχή που παλιά χαρακτηριζόταν «μεγάλη αυλή της Γερμανίας».

Η οικονομική σημασία της διεύρυνσης είναι τεράστια. Για τους ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης η ένταξη αυτών των κρατών σημαίνει άνοιγμα μιας τεράστιας νέας αγοράς για τα προϊόντα τους και δημιουργία μιας δεξαμενής άφθονης, φθηνής εργατικής δύναμης. Ο συνολικός πληθυσμός αυτών των κρατών υπολογίζεται σε 74 εκατομμύρια.

Στην Κοπεγχάγη επισφραγίστηκε μια δεκαετής πορεία ανηλεούς εκμετάλλευσης των υποψήφιων κρατών και των λαών τους. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι συμπεριφέρθηκαν ως επικυρίαρχοι απέναντι στη λεία τους, από την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Παραθέτουμε μερικούς αριθμούς για να γίνει κατανοητό το μέγεθος αυτής της ληστρικής πολιτικής:

Δεχόμαστε ότι ένας σχετικά αντιπροσωπευτικός δείκτης της οικονομικής κατάστασης μιας χώρας και του λαού της είναι το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ). Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση των δεκαπέντε κρατών-μελών είναι 26.445 ευρώ, ενώ στα οκτώ νέα κράτη-μέλη είναι 5.450 ευρώ, δηλαδή περίπου το 20%!

Για μια καλύτερη εικόνα αναφέρουμε ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Πολωνία είναι 5.100 ευρώ, στην Ουγγαρία 5.700, στην Τσεχία 6.200, στη Σλοβακία 4.200, στη Λιθουανία 3.800, στη Λετονία 3.600, στην Εσθονία 4.500 και στη Σλοβενία 10.500.

Η εικόνα όμως γίνεται πιο καθαρή αν ξέρουμε ποια είναι η σημερινή θέση αυτών των κρατών σε σχέση με το παρελθόν. Απ' την άποψη αυτή, είναι χαρακτηριστικό ότι η Σλοβενία, η οποία κινείται με ρυθμούς πολλαπλάσιους από τους υπόλοιπους, μόλις τώρα, το 2002, έχει το ΑΕΠ που είχε το 1990, δώδεκα χρόνια πριν..! Για τα άλλα κράτη θα χρειαστούν πέντε, δέκα, ή δεκαπέντε χρόνια ακόμη για να βρεθούν εκεί που ήταν το 1990. Αυτό για να εκτιμηθεί η συμβολή της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην εξαθλίωσή τους.

Οι εμπορικές σχέσεις δείχνουν μεταξύ των άλλων και το βαθμό οικονομικής εξάρτησης αυτών των κρατών. Ετσι, λοιπόν, οι εισαγωγές τους προέρχονται κατά 56,45% από τα δεκαπέντε κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ το 64,11% των εξαγωγών τους προορίζονται για την ΕΕ. Για ορισμένα από τα νέα κράτη-μέλη η εξάρτηση είναι απόλυτη. Το ποσοστό των εισαγωγών από την ΕΕ είναι για την Πολωνία 61,4%, την Ουγγαρία 57,8%, την Τσεχία 61,8%, τη Σλοβακία 49,8%, τη Λιθουανία 44%, τη Λετονία 52,6%, την Εσθονία 56,5% και τη Σλοβενία 67,7%. Η μερίδα του λέοντος στις εμπορικές σχέσεις με τα κράτη αυτά ανήκει φυσικά στη Γερμανία, η οποία θεωρεί την περιοχή δική της «ενδοχώρα».

Οι διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση ενόψει της Συνόδου της Κοπεγχάγης επικεντρώθηκαν στο ύψος των κονδυλίων που θα διατεθούν από την ΕΕ στις υποψήφιες χώρες-μέλη. Το 1999 στη Σύνοδο του Βερολίνου αποφασίστηκε στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2000» η διάθεση 42,5 δισ. ευρώ για τα έξι υποψήφια μέλη.

Το ποσό αυτό κρίθηκε στη συνέχεια πολύ γενναιόδωρο και με πρωτεργάτιδα τη Γερμανία στη Σύνοδο των Βρυξελλών (Οκτώβρης 2002) μειώθηκε στα 39 δισ. ευρώ, ενώ ο αριθμός των δικαιούχων κρατών αυξήθηκε στα δέκα. Η απόφαση αυτή προκάλεσε την αγανάκτηση των υποψηφίων μελών ειδικά για τις επιπτώσεις που θα είχε η μείωση στον αγροτικό κυρίως τομέα.

Στη συνέχεια, η δανική προεδρία αύξησε το ποσό στα 40,42 δισ. ευρώ και στην Κοπεγχάγη το παζάρι έκλεισε στα 40,7 δισ. ευρώ. Για να έχουμε ένα μέτρο της «προσφοράς» των «δεκαπέντε» στα νέα κράτη-μέλη αξίζει να σημειώσουμε ότι το ποσό των 40,7 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 0,1% του ΑΕΠ των «δεκαπέντε» και μεταφράζεται σε 25 ευρώ ανά κάτοικο των υπό ένταξη κρατών το χρόνο..!

Με το ποσό αυτό επιχειρούν όχι μόνον οι «δεκαπέντε» αλλά και οι κυβερνήσεις των νέων κρατών-μελών να δελεάσουν τους εργαζόμενους, τους αγρότες, τα λαϊκά στρώματα για να δεχτούν τη νέα σφαγή που θα ακολουθήσει. Ομως, οι κινητοποιήσεις στην Τσεχία, στην Πολωνία, στην Ουγγαρία και σε άλλες υπό ένταξη χώρες δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά εύκολο θα είναι κάτι τέτοιο.

Νέα αύξηση των πολεμικών δαπανών αποφάσισε την περασμένη Τρίτη η κυβέρνηση των ΗΠΑ στο πλαίσιο της «αντιτρομοκρατικής σταυροφορίας». Απ' την άλλη η διόγκωση των πολεμικών δαπανών λειτουργεί ως διέξοδος από τις συνθήκες της ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας, με την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας. Διαβάζουμε, λοιπόν, στην εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ» ότι η κυβέρνηση Μπους δεσμεύτηκε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του Πενταγώνου, περίπου κατά 14 δισ. δολάρια, στα 378 δισ. δολάρια το 2004, προκειμένου «να καλύψει το κόστος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του στρατού». Ορισμένοι, ωστόσο, αξιωματούχοι από τον αμυντικό τομέα αναφέρουν ότι πιθανώς να ζητηθούν ακόμη περισσότερα χρήματα κατά τις συναντήσεις του υπουργού Αμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ με τους υπεύθυνους στρατιωτικών και πολιτικών θεμάτων. Ειδικά, το Ναυτικό εκδηλώνει ανησυχίες ότι εάν δεν αυξηθεί το ποσό, θα αναγκαστεί να αγοράσει λιγότερα πλοία και αεροπλάνα κατά το προσεχές έτος. Η κυβέρνηση Μπους δεν έχει ακόμη αποφασίσει εάν θα προσφέρει στο Πεντάγωνο περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό του τρέχοντος οικονομικού έτους για την κάλυψη «απρόσμενων» δαπανών. Στις αρχές του έτους, αξιωματούχοι της κυβέρνησης είχαν προτείνει την αύξηση του προϋπολογισμού του Πενταγώνου, ύψους 366 δισ. δολαρίων, κατά το τρέχον οικονομικό έτος κατά 10 δισ. δολάρια, για την κάλυψη «απρόσμενων δαπανών». Το Κογκρέσο, ωστόσο, δε δέχεται να προσφέρει στο Πεντάγωνο χρήματα, χωρίς να γνωρίζει ακριβώς πώς θα δαπανηθούν. Οι διαμορφωτές πολιτικής είχαν πει στο Πεντάγωνο να ζητήσει συμπληρωματική αύξηση το 2003, εάν αυτό ήταν αναγκαίο. Τώρα, όμως, η κυβέρνηση Μπους φαίνεται να αλλάζει στάση, υπογραμμίζοντας ότι το Πεντάγωνο ίσως να μη χρειάζεται επιπλέον χρήματα, για να καλύψει τις «απρόσμενες δαπάνες» του προσεχούς έτους. Την ίδια στιγμή, οι στρατιωτικές υπηρεσίες ασκούν πιέσεις για μεγάλη αύξηση το 2003, ακόμη και στην περίπτωση που δε γίνει πόλεμος με το Ιράκ.