ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 30 Μάρτη 2003
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Θέατρο γεμάτο ζωή

Θεατρικές αφίσες της εποχής με την Κοτοπούλη και την Κυβέλη
Θεατρικές αφίσες της εποχής με την Κοτοπούλη και την Κυβέλη
Το αρχαίο δράμα, η τραγωδία και η κωμωδία, το θεατρικό έργο γενικότερα, αλλά και ο θεατρικός χώρος στο πέρασμα των αιώνων εξελίσσονται στενά συνδεδεμένα. Από τους ελληνιστικούς χρόνους και μετά, το θεατρικό οικοδόμημα γίνεται απαραίτητο κομμάτι κάθε οργανωμένης πολεοδομικά κοινότητας τόσο στην Ελλάδα όσο και έξω από αυτήν. Η γέννηση και η εξέλιξη του θεάτρου συνδέεται με τις ιστορικές εποχές, την κοινωνική δομή και τις ανάγκες των καιρών στους οποίους άνθισε. Οπως είναι γνωστό, το θέατρο γεννήθηκε στην Αρχαία Αθήνα, από τους λατρευτικούς κυκλικούς χορούς γύρω από το βωμό του αγροτικού θεού Διονύσου τον 6ο π.Χ. αιώνα. Το αρχαίο θέατρο ήταν θεσμός της Δημοκρατίας και οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης και ο κωμικός Αριστοφάνης ανήγαγαν το δημόσιο διάλογο και την πολιτική κριτική σε καλλιτεχνικό προϊόν. Ο Ευριπίδης και ο Μένανδρος στην περίοδο της Αλεξανδρινής ακμής και αργότερα της ρωμαιοκρατίας έγιναν τα πρότυπα και μέσω των Ρωμαίων διαμόρφωσαν το θέατρο της Δύσης, από την Αναγέννηση και μετά.

Αυτή η σύντομη αναφορά συνοδεύει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, που ήταν η 27η του Μάρτη και όπως κάθε χρόνο κάποια προσωπικότητα του θεάτρου γράφει ένα μήνυμα. Φέτος, λοιπόν, το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, που διαβάστηκε σε όλες της χώρες του κόσμου, έγραψε ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας Τάνκρεντ Ντορστ.

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου

«Θέτουμε πάντοτε το ερώτημα: έχει ακόμη επαφή το θέατρο με την εποχή μας; Για δύο χιλιάδες χρόνια το θέατρο αντικατόπτριζε τον κόσμο, υποδεικνύοντας τη θέση του ανθρώπου μέσα σ' αυτόν. Η Τραγωδία - όπως πολύ συχνά και η Κωμωδία - παρουσίαζε τη ζωή να υπόκειται στη Μοίρα. Ο Ανθρωπος δεν είναι τέλειος, κάνει λάθη μοιραία, συγκρούεται με τον περίγυρό του, είναι δυνατός, είναι αδύνατος, είναι κακόβουλος και αφελής, ευτυχισμένος στην άγνοιά του και χτυπημένος από τους Θεούς. Ακούω να λένε ότι η ζωή σήμερα έχει ξεπεράσει τη χρήση των παραδοσιακών μέσων του θεάτρου και της δραματουργίας και συνεπώς δεν είναι πλέον δυνατόν να διηγούμαστε ιστορίες. Εχουμε πια διαφορετικά είδη κειμένων, χωρίς διαλόγους, με δηλώσεις κυρίως. Καθόλου Θέατρο. Ενα νέο είδος ανθρώπου αρχίζει να προβάλλει στον ορίζοντα: άνθρωποι που μπορούν να κλωνοποιηθούν και να χειραγωγηθούν γενετικά βάσει επιθυμιών και προθέσεων. Αυτά τα αψεγάδιαστα νέα πλάσματα, στο μέτρο που είναι δυνατόν να υπάρχουν, δεν έχουν πλέον την ανάγκη του θεάτρου έτσι όπως εμείς το αντιλαμβανόμαστε. Θα είναι ανίκανα να κατανοήσουν τις συγκρούσεις που το διέπουν. Ομως δε γνωρίζουμε το μέλλον. Πιστεύω πως εξαρτάται από εμάς τους ίδιους να αφιερώσουμε όλη μας την ενέργεια και το ταλέντο που μας έχει δοθεί - από ποιον δε γνωρίζουμε - ώστε να προστατέψουμε από αυτό το αβέβαιο μέλλον, το κακό, όμορφο και ατελές παρόν μας, τα παράλογα όνειρά μας και τις μάταιες προσπάθειές μας. Τα μέσα που διαθέτουμε είναι πολλά. Το θέατρο είναι μια ποικίλη τέχνη και σ' αυτό έγκειται η ζωτική του δύναμη. Χωρίς ενδοιασμούς, χρησιμοποιεί ό,τι βρίσκεται στο δρόμο του. Συνέχεια προδίδει τις αρχές του. Αναμφίβολα επηρεάζεται από τα σημεία των καιρών, χρησιμοποιεί εικόνες από άλλα μέσα, άλλες φορές μιλά αργά, άλλες φορές γρήγορα. Τραυλίζει και σιωπά. Είναι εκκεντρικό και κοινότοπο, είναι ασαφές, καταστρέφει ιστορίες και δημιουργεί ταυτόχρονα καινούριες. Είμαι βέβαιος ότι το θέατρο θα είναι πάντοτε γεμάτο ζωή - όσο οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να δείχνουν αυτό που είναι, αυτό που δεν είναι, και τι θα έπρεπε να είναι. Ζήτω το θέατρο. Το θέατρο είναι μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις του ανθρώπου, τόσο μεγάλη όσο η ανακάλυψη του τροχού και η χειραγώγηση της φωτιάς».

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Μέρες έκφρασης και δημιουργίας 2003» των «Φίλων του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη» γιόρτασε την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, στο χώρο της έκθεσης θεατρικής έκφρασης, στο Περίπτερο 2 της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης. Στην εκδήλωση διαβάστηκε το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, ενώ ακολούθησε παρουσίαση ενός σπάνιου ντοκιμαντέρ για τη δουλιά των Γκροτόσφσκι, Μπρουκ, Μαρσό και Καντόρ, σημαντικών ανθρώπων του παγκόσμιου θεάτρου. Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, θέλοντας να τιμήσει την Ημέρα Παγκόσμιου Θεάτρου, πρόσφερε στο θεατρόφιλο κοινό ελεύθερη είσοδο στην παράσταση «Το Κατερινάκι από το Χαϊλμπρόν».

H ζωτική δύναμη του θεάτρου θα παραμένει ισχυρή όσο υπάρχουν άνθρωποι, ζωή, κοινωνία και όσο θα υπηρετεί τις ανάγκες του ανθρώπου για ζωή, ειρήνη, δικαιοσύνη.


Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ


Η παρέλαση!

Παρέλαση είχα να πάω από τότε που ήμουνα φοιτητής! Ναι, δεν υπερβάλλω. Μου ήτανε αδύνατο να συνηθίσω το θέαμα των μαθητών, των φαντάρων, των τανκς και των μακεδονομάχων, των παλαιών πολεμιστών και των προσκόπων, που, με βήμα στρατιωτικό, ρυθμιζόμενο, δήθεν, από τις δημοτικές και τις άλλες μπάντες περνούσαν για ώρες ολόκληρες μπροστά από τους επισήμους, χαιρετώντας τους, μάλιστα, στρέφοντας «την κεφαλήν δεξιά». Και προπαντός μου ήτανε αδύνατο να συνηθίσω το ακρόαμα του δημοσιογράφου που αναμετέδιδε την παρέλαση από το ραδιόφωνο, λέγοντας εκείνες τις ανατριχιαστικές «παρλαπίπες», για να συγκινήσει τον κόσμο, που δεν αποφάσιζε να κατεβεί στην παρέλαση και να συμμετάσχει κι αυτός στην υστερία της εθνικής έξαρσης, γιατί, λέει, σαν εκείνη την ημέρα κάποιοι, δικοί μας άνθρωποι κι αυτοί, έδωσαν τη ζωή τους για να είμαστε εμείς ελεύθεροι, λέει, και να απολαμβάνουμε τα αγαθά μιας ελεύθερης και υπερήφανης Ελλάδας.

Κι αυτός ακριβώς ήτανε ο λόγος που δεν μπορούσα να συνηθίσω την παρέλαση, γιατί δε συμβολίζει τίποτε άλλο παρά μια τιμητική πορεία παλιών, νέων και υποψήφιων ηρώων μπροστά στον πόλεμο. Ναι, είχε μπει από νωρίς αυτή η σκέψη μέσα στο κεφάλι μου και δε μ' άφηνε να ησυχάσω. Η σκέψη πως όλες εκείνες οι μουσικές, οι μαθητές με τα καινούρια τους κοστουμάκια, οι φαντάροι με τις καλοσιδερωμένες στολές και οι μακεδονομάχοι με τις φουστανέλες έστρεφαν την «κεφαλήν δεξιά», για να χαιρετίσουν τον πόλεμο, για όποια αιτία και αν έγινε αυτός. Για να αποδώσουν τιμές στους ηρωικούς μας νεκρούς. Δε λέω βέβαια πως δε χρειάζεται να θυμόμαστε πως κάποιοι άλλοι έχασαν τη ζωή τους για το δικό μας καλό. Και να το θυμόμαστε πρέπει και την πράξη τους αυτή να την τιμούμε. Μήπως όμως θα έπρεπε να θυμόμαστε κιόλας πως αυτό το «δικό μας καλό» δεν έβγαινε πάντοτε κερδισμένο και έτσι όλοι εκείνοι οι ηρωικοί θάνατοι πήγαιναν στο βρόντο; Μήπως, λέω εγώ, πρέπει να θυμόμαστε πως πολλοί από τους «επίσημους», προς τους οποίους στρέφεται η «κεφαλή δεξιά» φταίνε πολύ συχνά, γιατί πάνε τζάμπα οι ηρωικοί θάνατοι και πως οι πόλεμοι που προκάλεσαν αυτούς τους θανάτους έγιναν για να ωφεληθούν κάποιοι άλλοι που ούτε την παρέλαση παρακολουθούν ούτε τους νεκρούς αυτών των πολέμων τιμούν;

Γι' αυτό και γω σκέφτομαι και επιμένω σ' αυτή μου τη σκέψη, πως η παρέλαση, έστω κι αν γίνεται μ' αυτόν τον πανηγυριώτικο τρόπο, έπρεπε να είναι και ένα μάθημα αυτοσυνείδησης, πολιτικής αυτοσυνείδησης. Επρεπε να συμβολίζει ταυτόχρονα και τη ματαιότητα των ηρωισμών και το άδικο των θανάτων, όταν αυτοί γίνονται για να ωφεληθούν οι λίγοι. Επρεπε ακόμα, και δε νομίζω πως είναι υπερβολικό αυτό που λέω, η παρέλαση, η κάθε παρέλαση, πρέπει να είναι μια πορεία προς την αλήθεια και να μη συνοδεύεται με χειροκροτήματα και με δεξιώσεις στις λαμπρές αίθουσες της «Λέσχης των Αξιωματικών». Επρεπε να είναι ένα σιωπηλό μνημόσυνο όχι μόνον μπροστά στους τάφους των ηρώων, αλλά και μπροστά στους τάφους της αξιοπρέπειας και της ειλικρίνειας.

Κι όλες αυτές οι σκέψεις με βάραιναν, όταν προχτές, βουλευτής για, πήγα να παρακολουθήσω την παρέλαση. Ευθυτενής κι εγώ και υπερήφανος, γεμάτος από μια «ελευθερία» που δεν μπορούσα να τη ζήσω με όλη της την ουσία, γιατί μέσα στ' αυτιά μου και πίσω από τα «υπερήφανα» μάτια μου συνωθούνταν οι κρότοι του πολέμου στο Ιράκ. Οι νεκροί ενός πολέμου που αυτοί που τον προκάλεσαν μας είπαν πως γίνεται για την Ελευθερία, τη Δημοκρατία και την Ειρήνη. Και είπα από μέσα μου: Τέρμα οι παρελάσεις!


Του
Γ.Χ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ