Οι ΗΠΑ θα υποδαυλίσουν τις θρησκευτικές και εθνοτικές διαφορές στο Ιράκ προκειμένου να κάμψουν τη λαϊκή αντίσταση και να επιβάλουν την κατοχή τους στη χώρα, εκτιμά ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚ Ιορδανίας. Ο Μουνίρ Χαμάρνεχ, μιλώντας στο «Ρ», υποστηρίζει ότι η εισβολή και η κατοχή του Ιράκ είναι η πρώτη πράξη της διαδικασίας αναδιαμόρφωσης του συνόλου της Μέσης Ανατολής, που έχουν σχεδιάσει οι ΗΠΑ και εξυπηρετεί τα ισραηλινά συμφέροντα, και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο αλλεπάλληλων κοινωνικών εκρήξεων στις αραβικές χώρες.

- Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ιράκ έχουν τελειώσει. Κατά την εκτίμησή σας, ποια θα είναι η επόμενη ημέρα; Πιστεύετε ότι τα αμερικανο-βρετανικά στρατεύματα μπορούν να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο της χώρας, έτσι ώστε να διασφαλιστεί, τουλάχιστον, η εδαφική ακεραιότητά της, η εθνική της ενότητα και κάποιο επίπεδο ηρεμίας;

- Από τη στιγμή που τελείωσαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, η αμερικανική κατοχική διοίκηση άρχισε να λαμβάνει αποφάσεις σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη κατεύθυνση αφορούσε στην εγκαθίδρυση μιας πολιτικής διοίκησης σε όλες τις ιρακινές πόλεις προκειμένου να επιτευχθεί ασφάλεια διά μέσου συζητήσεων με τις ιρακινές αντιπολιτευτικές δυνάμεις που συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ και ορισμένους φυλάρχους. Απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθούν τοπικές αρχές που θα χειρίζονται τη νέα κατάσταση. Η δεύτερη κατεύθυνση, στην οποία κινούνται οι αποφάσεις της αμερικανικής κατοχικής διοίκησης, είναι αυτό που ονομάζεται «πρόγραμμα ανοικοδόμησης του Ιράκ».

Για να είναι υπό πλήρη έλεγχο η διαδικασία ανοικοδόμησης, οι αμερικανικές κατοχικές αρχές έχουν παραχωρήσει, πολύ νωρίτερα, τα συμβόλαια των έργων σε αμερικανικές κατασκευαστικές εταιρίες, κυρίως όσον αφορά στην υποδομή του Ιράκ. Η ιρακινή υποδομή υπέστη τεράστιες καταστροφές σε, σχεδόν, όλες τις ιρακινές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, των μονάδων υδροδότησης, των αποθηκών καυσίμων (πετρελαίου και αερίου). Επιπροσθέτως, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, όπως είναι τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες, καταστράφηκαν.

Οπως φαίνεται δεν υπάρχει παραγωγικός τομέας που να μη χρειάζεται εργασίες συνολικής ανοικοδόμησης ή τουλάχιστον αποκατάστασης σημαντικότατων ζημιών. Κατά συνέπεια, οι αμερικανικές κατοχικές αρχές στρέφουν, κατά προτεραιότητα, το ενδιαφέρον τους στο να μοιράσουν εργασίες στις μεγάλες αμερικανικές εταιρίες, και ιδιαίτερα σε όσες σχετίζονται με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, με στελέχη του ή με τον ίδιο τον Πρόεδρο Μπους.

Δε σημαίνει, όμως, ότι όσα ενδιαφέρουν τις αμερικανικές κατοχικές αρχές, ενδιαφέρουν και τον ιρακινό λαό. Δημιουργείται ένα λαϊκό κίνημα, όπως εκφράζεται με καθημερινές διαδηλώσεις σε πόλεις όπως η Βαγδάτη, η Βασόρα, η Νασιρίγια, η Καμπάλα, και η Μοσούλη, που απαιτεί τον τερματισμό της αμερικανικής κατοχής. Οι Ιρακινοί υιοθετούν συνθήματα που ζητούν το τέλος της αμερικανικής κατοχής και τη διεξαγωγή ελεύθερων και δημοκρατικών εκλογών για την ανάδειξη μιας ιρακινής κυβέρνησης. Η πλειοψηφία του ιρακινού λαού επιθυμεί να αναλάβει ο ΟΗΕ κεντρικό ρόλο στη μεταβατική περίοδο πριν τη διεξαγωγή αυτών των εκλογών, ενώ μόνο μια μειοψηφία, που έχει ελάχιστο λαϊκό έρεισμα, συναινεί στο να αναλάβουν αυτό το ρόλο οι ΗΠΑ.

Μπορεί η Ουάσιγκτον να κατάφερε να καταλάβει το Ιράκ στρατιωτικά εύκολα και σε μικρό χρονικό διάστημα, όμως, βρίσκεται, ήδη, αντιμέτωπη με πολλές δυσκολίες, τώρα, που έχει επιβληθεί ως κατοχική δύναμη. Οι δυσκολίες αυτές προκύπτουν από την αυξανόμενη αντίσταση που υποστηρίζεται από τις ιρακινές προοδευτικές, εθνικές και θρησκευτικές δυνάμεις.

Αυτό είναι μια ένδειξη ότι οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν τεράστια εμπόδια στην προσπάθειά τους να ελέγξουν το Ιράκ. Η πλειοψηφία του ιρακινού λαού κατηγορεί τις δυνάμεις κατοχής ότι βρίσκονται πίσω από τις λεηλασίες και την καταστροφή ιστορικών και πολιτιστικών τόπων όπως μουσεία, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και δημόσια ή διοικητικά κτίρια. Επίσης, κατηγορεί τους εισβολείς επειδή επέδειξαν αμέλεια στην προστασία αυτών των σημαντικών τοποθεσιών, αλλά ασχολήθηκαν με ζήλο με τη διασφάλιση των πετρελαιοπηγών και των εγκαταστάσεων της πετρελαιοβιομηχανίας. Το εύρος της καταστροφής και των ανθρωπίνων απωλειών κατέρριψε κάθε πρόσχημα των κατοχικών δυνάμεων στα μάτια του ιρακινού λαού.

Γι' αυτό και η κρίση που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κατακτητές άρχισε αμέσως μετά το τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η αμερικανική κατοχική αρχή θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει την ύπαρξη εθνικών και θρησκευτικών διαφορών για να δημιουργήσει περισσότερες αντιθέσεις προκειμένου να υπερσκελίσει το εμπόδιο της λαϊκής αντίστασης και να παρατείνει την κατοχή.

- Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η αραβική κοινή γνώμη είναι τόσο οργισμένη με την εισβολή στο Ιράκ που μια κοινωνική έκρηξη σε ορισμένες, τουλάχιστον, από τις αραβικές χώρες θα πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή. Ποια είναι η δική σας άποψη;

- Πραγματικά, η αραβική κοινή γνώμη είναι εξαιρετικά οργισμένη με την αμερικανική στρατιωτική εισβολή και την κατοχή του Ιράκ. Η αγανάκτηση αυτή εκφράζεται ακόμη και από διάφορα πολιτικά κόμματα, που συνήθως υποστηρίζουν τις ΗΠΑ. Η αμερικανο-βρετανική κατοχή στο Ιράκ προκάλεσε αγανάκτηση και θυμό στις αραβικές λαϊκές μάζες. Παράλληλα, γέννησε το φόβο σε όσους, συνήθως, υποστηρίζουν τις ΗΠΑ.

Η Ουάσιγκτον διαλαλεί την πρόθεσή της να αναδιαμορφώσει τον γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής, να επιβάλει αυτό που ονομάζει εκδημοκρατισμό, να φτιάξει μια νέα Μέση Ανατολή, στην οποία το Ισραήλ θα έχει την οικονομική και πολιτική ηγεσία. Υπό αυτό το πρίσμα, θα επιβληθεί μια διευθέτηση του Παλαιστινιακού ζητήματος που θα ικανοποιεί τις ισραηλινές επεκτατικές βλέψεις και δε θα έχει καμία σχέση με την εφαρμογή των αποφάσεων της διεθνούς νομιμότητας και με τη δικαίωση των νομίμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της επιστροφής των προσφύγων, της αυτοδιάθεσης και της ίδρυσης ενός Παλαιστινιακού κράτους με την αραβική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσά του.

Επιπλέον, ο θυμός της αραβικής κοινής γνώμης εντείνεται ακόμη περισσότερο όσο αυξάνονται οι αμερικανικές και ισραηλινές απειλές κατά της Συρίας. Αυτές οι απειλές έχουν διττό στόχο. Πρώτον, να καλλιεργήσουν το φόβο έτσι ώστε να αναγκαστεί η Συρία να υπαναχωρήσει από τη διακηρυγμένη πολιτική της που ζητά εφαρμογή της διεθνούς νομιμότητας και απαιτεί έναν αποτελεσματικότερο ρόλο για τον ΟΗΕ στο Ιράκ και στην Παλαιστίνη. Και, δεύτερον, να μεταφέρουν σε όλους τους Αραβες, το μήνυμα ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει τα σχέδιά της στην περιοχή, τα οποία άρχισαν με την κατοχή του Ιράκ, ό,τι και αν γίνει.

Είναι, όντως, πολύ πιθανό αυτή η οργή να ξεσπάσει, ιδιαίτερα επειδή οι λαϊκές αραβικές μάζες συνδέουν τα αμερικανικά σχέδια με τις ισραηλινές βλέψεις. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την εμβέλεια και το χρόνο αυτής της έκρηξης, αν και υπάρχουν ορισμένες σχετικές ενδείξεις. Καταρχάς, είναι τα συνθήματα που κυριάρχησαν στις διαδηλώσεις υποστήριξης προς τον ιρακινό λαό, και κατά δεύτερον, είναι ο τεράστιος αριθμός των συμμετεχόντων σε αυτές τις διαδηλώσεις, παρά τις άμεσες ή έμμεσες επίσημες απαγορεύσεις σε όλες σχεδόν τις αραβικές χώρες. Ολα αυτά δείχνουν ότι, πιθανώς, η στιγμή αυτής της έκρηξης να μη βρίσκεται τόσο μακριά όσο νομίζει κανείς.

Οι εξελίξεις, ήδη από την προετοιμασία της εισβολής στο Ιράκ αλλά και μέχρι σήμερα, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις έτσι ώστε να αναπτυχθεί ένα είδος επικοινωνίας ανάμεσα σε διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και να επιτευχθεί ένας συντονισμός αντίδρασης στην αραβική κοινή γνώμη απέναντι στα σχέδια των ΗΠΑ για την περιοχή και για την παγκόσμια ηγεμονία τους. Ο συντονισμός αυτός γίνεται ακόμη εντονότερος ανάμεσα στις αραβικές μάζες, όταν εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στον ιρακινό λαό και στον αγώνα του ενάντια στην αμερικανική κατοχή και υπέρ της δημοκρατίας και της ενότητας στο Ιράκ. Οι αραβικοί λαοί ζητούν να μην αναγνωριστεί η επιβληθείσα κατοχική αρχή στη Βαγδάτη.

- Η ιορδανική ηγεσία ήταν μία από αυτές τις αραβικές ηγεσίες, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, υποστήριξαν τη στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ. Υπήρχαν άλλες επιλογές; Με δεδομένο ότι αυτή η κυβερνητική θέση, όπως φάνηκε, δεν αντανακλά τα συναισθήματα της κοινής γνώμης, ποια είναι η ατμόσφαιρα, σήμερα, στο εσωτερικό της χώρας;

- Οντως, η ιορδανική ηγεσία δέχτηκε πλήθος επικρίσεων επειδή διευκόλυνε τις αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις στο Ιράκ. Ανάμεσα σε αυτές τις διευκολύνσεις περιλαμβάνεται και η παροχή άδειας για την παραμονή αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο ιορδανικό έδαφος. Αν και επισήμως η ιορδανική ηγεσία διέψευσε αυτές τις κατηγορίες, τόσο οι ΗΠΑ όσο και ο ξένος Τύπος επιβεβαίωσαν την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στην Ιορδανία.

Κατά συνέπεια, είναι πολύ λογικό ότι τα κυρίαρχα συνθήματα στις πολλές διαδηλώσεις που έγιναν στην Ιορδανία ζητούσαν την απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα και τάσσονταν ενάντια στις ξένες στρατιωτικές βάσεις. Διαδηλώσεις έγιναν σε όλες τις πόλεις της χώρας. Τα ίδια αιτήματα με τους διαδηλωτές έθεσαν στην ιορδανική ηγεσία σε όλα τα επίπεδα και όλα τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης.

Η είδηση της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στην Ιορδανία προκάλεσε τεράστια αντίδραση στην πλειοψηφία του ιορδανικού λαού και σίγουρα συντέλεσε στον να οξυνθεί ακόμη περισσότερο η λαϊκή οργή ενάντια στις ΗΠΑ και να ενταθεί το συναίσθημα αλληλεγγύης προς τον ιρακινό λαό. Ως αποτέλεσμα, 4 πρώην πρωθυπουργοί και ένας μεγάλος αριθμός πρώην υπουργών και πρώην βουλευτών, απευθύνθηκαν στο βασιλιά με ανοιχτή επιστολή εκφράζοντας την κάθετη αντίθεσή τους στην αμερικανο-βρετανική εισβολή στο Ιράκ και την ολόψυχη υποστήριξή τους στον ιρακινό λαό. Αυτή η επιστολή αντανακλά με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τη διάθεση του ιορδανικού λαού.

Παρ' όλα αυτά, η γρήγορη κατάληψη της Βαγδάτης αντίθετα από όλες τις προσδοκίες και η αποκάλυψη της αδύναμης αντίστασης που προβλήθηκε εκεί, προκάλεσε, θα μπορούσε κανείς να πει, ένα σοκ στους Ιορδανούς και στο κίνημα αλληλεγγύης προς τον ιρακινό λαό. Είναι σαφές σήμερα, σύμφωνα με αρκετές διαφορετικές αναλύσεις, ότι την ευθύνη για αυτήν την εξέλιξη φέρει η δικτατορία του Σαντάμ Χουσεΐν. Ομως, το γεγονός αυτό δε σημαίνει ότι δε συγκλόνισε τους Αραβες και το κίνημα αλληλεγγύης παγκοσμίως.

Πιστεύουμε ότι οι ισχυρές αμερικανο-ιορδανικές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις, δεν αποτελούν, σε καμία περίπτωση, επαρκή δικαιολογία για την παροχή διευκολύνσεων εκ μέρους της Ιορδανίας στους εισβολείς μιας άλλης αραβικής χώρας. Επίσης, πιστεύουμε ότι οι διευκολύνσεις που παρείχαν μια σειρά από αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιορδανίας, κατάφεραν ένα μεγάλο πλήγμα στο αραβικό απελευθερωτικό κίνημα και αποτέλεσαν οπισθοδρόμηση για την αραβική και διεθνή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στο σιωνισμό.

- Ποιες συνέπειες πιστεύετε ότι ο πόλεμος στο Ιράκ θα επιφέρει σε ολόκληρη την περιοχή της Μ. Ανατολής; Θεωρείτε πιθανό να ακολουθήσουν και άλλες στρατιωτικές επεμβάσεις ή να υπάρξουν φαινόμενα τύπου ντόμινο στον αραβικό κόσμο; Πώς πιστεύετε ότι θα επηρεαστεί το Παλαιστινιακό;

- Η κατοχή του Ιράκ προκαλεί, σίγουρα, σωρεία συνεπειών που επηρεάζουν ολόκληρη την περιοχή. Η πιο σημαντική συνέπεια είναι το γεγονός ότι επετράπη στην αμερικανική διοίκηση να πετύχει μια στρατιωτική νίκη που θα ανοίξει το δρόμο για την αναδιαμόρφωση του γεωπολιτικού χάρτη της περιοχής και θα οδηγήσει στη δημιουργία «μιας Νέας Μέσης Ανατολής». Αυτό συνεπάγεται, φυσικά, την εξομάλυνση των αραβο-ισραηλινών σχέσεων, την περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής συμμαχίας ΗΠΑ - Ισραήλ σε βαθμό τέτοιο που το Ισραήλ να μεταβληθεί σε ηγέτιδα δύναμη, οικονομικά και πολιτικά, την καταπίεση των αραβικών δυνάμεων που αντιστέκονται στον ιμπεριαλισμό και τη διάλυση των δυνάμεων εκείνων που αντιστέκονται στο Ισραήλ και ζητούν να εφαρμοστεί μια δίκαιη πολιτική λύση για το Παλαιστινιακό, βασισμένη στη διεθνή νομιμότητα.

Ηταν, κατά συνέπεια, μάλλον αναμενόμενο το ότι η Ουάσιγκτον άρχισε να απειλεί τη Συρία για να αναγκάσει έναν πιθανό αντίπαλο να παραδοθεί και να ανοίξει ο δρόμος για την περαιτέρω εφαρμογή των σχεδίων της. Παρομοίως, το Ισραήλ άρχισε να απαιτεί ένα μίνιμουμ ασφάλειας που θα διαφυλάττει αυτό που το ίδιο ονομάζει «ασφάλειά του», ως βάση για την οποιαδήποτε λύση του Παλαιστινιακού. Οι απειλές κατά της Συρίας αποσκοπούν στο να προκαλέσουν φόβο στις άλλες αραβικές χώρες και να επηρεάσουν τη στάση και άλλων χωρών του κόσμου, ειδικά ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι η Γαλλία, η Γερμανία ή η Ρωσία.

Η νίκη στο Ιράκ βοηθά την αμερικανική ηγεσία στις προσπάθειές της να επιβάλει τη Νέα Τάξη Πραγμάτων που φέρει τις ΗΠΑ στην ηγεμονική θέση, ως τη μοναδική κυρίαρχη δύναμη ενός μονοπολικού κόσμου. Ελαχιστοποιείται ο ρόλος του ΟΗΕ ή ακόμη και αντικαθίσταται πλήρως. Παράλληλα, οι ΗΠΑ υπερασπίζονται με τον πλέον κυνικό τρόπο την παγκοσμιοποίηση, η οποία βρέθηκε περικυκλωμένη από ένα ισχυρό κίνημα εναντίον της.

Το παλαιστινιακό ζήτημα θα επηρεαστεί εξαιρετικά αρνητικά από τις εξελίξεις αυτές. Θα ασκηθεί ακόμη περισσότερη πίεση προς την Παλαιστινιακή Αρχή προκειμένου να προχωρήσει σε μεγαλύτερες υποχωρήσεις, ειδικά για να τερματιστεί η Ιντιφάντα και να επιβληθεί μια άδικη πολιτική διευθέτηση. Το Ισραήλ, φυσικά, θα συνεχίσει τα εγκλήματά του σε βάρος του παλαιστινιακού λαού στα κατεχόμενα εδάφη και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κλείνουν τα μάτια όταν γίνονται εγκλήματα με θύματα Παλαιστινίους.