Πανελλαδική σύσκεψη για τους Αστικούς Συνεταιρισμούς θα συγκαλέσει τις πρώτες μέρες του Ιούλη η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, η οποία καλεί «όλες τις Συνδικαλιστικές και Συνεταιριστικές οργανώσεις να καταθέσουν τον προβληματισμό τους για την επιτυχία της». Στη σύσκεψη θα εξεταστούν η σημερινή κατάσταση του συνεταιριστικού κινήματος, το θεσμικό πλαίσιο, οι ασκούμενες πολιτικές και το μέλλον του συνεταιριστικού κινήματος.

Στην ανακοίνωσή του, το προεδρείο της ΓΣΕΒΕΕ επισημαίνει ότι «σε μια εποχή που η συγκέντρωση του κεφαλαίου και η είσοδος των πολυεθνικών στην αγορά συνθλίβουν τους Επαγγελματίες, Βιοτέχνες και Εμπόρους και αναδιανέμουν την αγορά προς όφελός τους, η άμυνα και η ανασυγκρότηση των μικρών επιχειρήσεων μέσα από τη συνεταιριστική δράση προβάλλει επιτακτική και αναγκαία».

Το κορυφαίο αυτό Συνέδριο στο χώρο των γαλλόφωνων οικονομολόγων συνήλθε για δεύτερη φορά στην ιστορία του στη χώρα μας (η πρώτη ήταν στη Θεσσαλονίκη το 1978). Ελαβαν μέρος εκπρόσωποι από 20 χώρες, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ερευνητές, τραπεζίτες, πολιτικοί, επιχειρηματίες και, στη διάρκεια των τριήμερων εργασιών του, παρουσιάστηκαν 50 εισηγήσεις γύρω από το κεντρικό θέμα «Ευρώ, σύγκλιση και ανάπτυξη».

Στην εναρκτήρια συνεδρίαση παρέστη ο πρώην πρωθυπουργός κ. Γεώργιος Ράλλης, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό και εξέφρασε ορισμένες σκέψεις και προβληματισμούς για την πορεία και το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.

Παρά την αντικειμενική αδυναμία εξαγωγής γενικών και απόλυτων συμπερασμάτων, από τα ευρύτατα πλαίσια αυτού του εντελώς νέου επιστημονικού πεδίου, το οποίο επιπλέον δεν έχει σαφώς διευκρινιστεί και δεν έχει, προς το παρόν, αποκτήσει τα απαραίτητα μέσα προσέγγισής του, υπήρξαν ωστόσο κάποιες ενδιαφέρουσες κατευθυντήριες γραμμές, καθώς και ορισμένες πρωτότυπες προτάσεις, που θα επιχειρήσω να συνοψίσω:

Ι. Η πρώτη γενική παρατήρηση αναφέρεται στη διαπίστωση του υψηλού βαθμού αβεβαιότητας, που επικρατεί γύρω από το ευρώ, και που μοιραία επεκτείνεται και στη μορφή των συνεπειών του στα πραγματικά μεγέθη των ευρωπαϊκών οικονομιών. Πράγματι:

- Το ευρώ μπορεί να είναι ένα «ουδέτερο νόμισμα», ένα «νόμισμα - φάντασμα», που υπάρχει μόνο μέσα από το Σύμφωνο Σταθερότητας, ένα κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, που όμως δε στηρίζεται από υπερεθνική κυβέρνηση, ένα νόμισμα που αποσκοπεί στο να ανταγωνίζεται το αμερικανικό δολάριο.

- Οταν η εξωτερική αξία του ευρώ έναντι του αμερικανικού δολαρίου ανέρχεται, αντιμετωπίζουμε προβλήματα ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών μας, αλλά και όταν αυτή μειώνεται, επικρατεί και πάλι δυσαρέσκεια στην Ευρώπη. Προκύπτει, έτσι, ότι δε διαθέτουμε τα απαραίτητα επιστημονικά εργαλεία για να προβούμε στην ανάλυση της υφής του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Γι' αυτό και δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι αρκετοί αναλυτές αναζήτησαν λύσεις σε παλιές νομισματικές θεωρίες, όπως αυτές του Hayek ή του Wicksell.

- Ακριβώς, επειδή είναι εξαιρετικά προβληματικός ο προσδιορισμός της φύσης του ευρώ, οι όποιας μορφής διασυνδέσεις του με την ανάπτυξη, τη σύγκλιση ή την απόκλιση μπορούν, προς το παρόν, να διερευνηθούν μόνο βάσει υποθέσεων. Τελικά, η βαριά σκιά του Συμφώνου Σταθερότητας πέφτει, μόνιμα, επάνω στο ευρώ.

- Η θεαματική άνοδος της αξίας του ευρώ έναντι του αμερικανικού δολαρίου, αμέσως μετά από τον πόλεμο του Ιράκ, δε θα έπρεπε να αποδοθεί στη δήθεν καλύτερη πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας (ή στη λιγότερη κακή), σε σχέση με την αντίστοιχη των ΗΠΑ, αλλά σε σωρεία άλλων παραγόντων, κυρίως, ψυχολογικής υφής και αβεβαιότητας.

- Η υποχρεωτική τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας αναγνωρίζεται ως το υπ' αριθμόν 1 πρόβλημα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, χωρίς η άρση του, αν δε ληφθούν κάποια άλλα μέτρα, να υπόσχεται ικανοποιητική λύση.

ΙΙ. Η δεύτερη γενική διαπίστωση, που συνδέεται με την αμέσως προηγούμενη, αναφέρεται στην αποτύπωση της έλλειψης εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων στο νέο τους νόμισμα. Με βάση ορισμένες υποθέσεις, που ωστόσο δεν είναι δυνατόν να επαληθευτούν προς το παρόν, το ευρώ ενδέχεται να οδηγήσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε επιθυμητές εξελίξεις, όπως επίσης και σε καταστρεπτικά αποτελέσματα. Εξάλλου, οι εισηγήσεις του Συνεδρίου και οι συζητήσεις που τις ακολούθησαν έδειξαν ότι, συχνά, υπάρχει η τάση να αποδίδονται ορισμένες εξελίξεις σύγκλισης ή απόκλισης των οικονομιών στο ευρώ, ενώ στην πραγματικότητα αυτές οφείλονται σε άλλους παράγοντες και σε διαφορετικά αίτια. Συμπερασματικά, μπορεί να υποστηριχτεί ότι οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται διστακτικοί στις κρίσεις τους για το ευρώ και η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό και με τις επιπτώσεις των προληπτικών πολέμων τους, αφήνουν, τελικά, στενά περιθώρια για να το εκτιμήσουν. Πράγματι, το ευρώ μπορεί θεωρητικά να προκαλέσει την εμφάνιση πληθωριστικών φαινομένων, αλλά είναι εξίσου πιθανό να οδηγήσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε αποπληθωρισμό ή και σε στασιμοπληθωρισμό.

ΙΙΙ. Μία τρίτη κατεύθυνση του Συνεδρίου στράφηκε προς τον πολύ μεγάλο αριθμό προβλημάτων που συνδέονται με την ευρωπαϊκή διεύρυνση και που καθιστούν, ακόμη, πιο απειλητικό και πιο αβέβαιο το ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί το ευρώ. Η διεύρυνση της ΕΕ - επιθυμητή ασφαλώς και ταυτόχρονα επιβεβλημένη - θα ενισχύσει ή θα εξασθενίσει το ευρώ; Θα συμβάλει στην αναθέρμανση της ευρωπαϊκής οικονομίας ή, αντίθετα, στην περαιτέρω επιβράδυνσή της; Και τα προβλήματα της μακρόχρονης ανεργίας, της συνεχιζόμενης διεύρυνσης των κάθε μορφής ανισοτήτων, το κενό δημοκρατίας, της οικονομικής διαφθοράς, του ανερχόμενου ευρωσκεπτικισμού, σε ποιο βαθμό και προς ποια κατεύθυνση θα επηρεαστούν από την ευρωπαϊκή διεύρυνση; Οι εισηγήσεις, συχνά, εξαιρετικού επιπέδου, καθώς και οι συζητήσεις είναι αλήθεια ότι δεν κατέληξαν και ούτε θα μπορούσαν να είχαν καταλήξει σε συμπεράσματα καθολικής αποδοχής. Μπόρεσαν, όμως, να διανοίξουν νέους και απέραντους ορίζοντες πρωτότυπης σκέψης και προβληματισμού, να προτείνουν λύσεις αξιόλογες κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να προκαλέσουν νέες επιστημονικές περιέργειες και να προετοιμάσουν το ξεκίνημα για νέες έρευνες. Αυτά τα εφόδια πήραν μαζί τους οι 130 σύνεδροι, που ήρθαν στην Αθήνα από τη «γηραιά» και τη «νέα» Ευρώπη, τον Καναδά, την Αφρική και την Ασία και αυτά αναμένεται να καρποφορήσουν στο μέλλον, προσφέροντας λύσεις σε προβλήματα που, τώρα, φαίνονται να μην έχουν λύση.