Αρκετή φιλολογία έχει αναπτυχθεί τους δύο τελευταίους μήνες σχετικά με μια υποτιθέμενη «μεταπολίτευση» στην Τουρκία: Τα «πακέτα» μεταρρυθμίσεων που κατέθεσε η κυβέρνηση του ...γητευτή των αλόγων Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και πέρασε η Βουλή της χώρας -τελευταίο, και θεωρητικά σημαντικότερο, το 7ο «πακέτο», που έγινε νόμος αυτήν τη βδομάδα - χαιρετίστηκαν ακόμη και από αναλυτές, που θα όφειλαν να ξέρουν καλύτερα^(1), ως «θεσμική αποδυνάμωση» της επιρροής του στρατού στα πολιτικά πράγματα της γείτονος. Ενώ, παράλληλα, η «μερική αμνηστία» που υποσχέθηκε η Αγκυρα στους Κούρδους μαχητές του ΡΚΚ χαρακτηρίστηκε απόπειρα «αλλαγής προσέγγισης» στο Κουρδικό. Αστεία πράγματα. Το σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση του αμφιταλαντευόμενου Ερντογάν και του διαμορφωτή στρατηγικής Αμπντουλάχ Γκιούλ είναι έτοιμη να συνθηκολογήσει δε φάνηκε μόνο με την άτακτη υποχώρηση στο θέμα του διορισμού στρατιωτικού στη θέση του γενικού γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ), αλλά και από μια σειρά άλλων κινήσεων που, ουσιαστικά, αναιρούν τις «μεταρρυθμίσεις» και ακυρώνουν ακόμα και την υποψία αλλαγής πολιτικής στο Κουρδικό.

Η εκτίμηση ότι «οι εξουσίες της Γενικής Γραμματείας (του ΣΕΑ) περιορίζονται και επικεφαλής εφ' εξής θα είναι ένας εκ των αντιπροέδρων της κυβέρνησης (και) παύει, επίσης, να ισχύει η υποχρέωση όλων να δίνουν στη ΓΓ όποια πληροφορία τους ζητηθεί» εκτός συγκλονιστικού απροόπτου μένει, με τον επαναδιορισμό στρατηγού στη Γενική Γραμματεία, το πιο ισχυρό όργανο του στρατού στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας, στα χαρτιά - ή στην καλύτερη περίπτωση, παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες.

Στην πιο χαρακτηριστική τέτοια κίνηση όμως προέβη το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας που «απέστειλε ήδη προ μηνός εγκύκλιο στα δικαστήρια και στις αστυνομικές διευθύνσεις με την οποία πληροφορεί ότι "καταργηθέντος - λόγω των "πακέτων μεταρρυθμίσεων" - του άρθρου 8 του αντιτρομοκρατικού νόμου, μπορούν να χρησιμοποιούν το άρθρο 169 του Ποινικού Κώδικα με το ίδιο αποτέλεσμα", πράγμα που σημαίνει ότι οι Τούρκοι πολίτες οποιασδήποτε καταγωγής θα εξακολουθούν να συλλαμβάνονται οπουδήποτε και οποτεδήποτε για "διαμελιστική προπαγάνδα"»^(2).Δε χρειαζόταν βέβαια η εγκύκλιος για να καταδειχτεί η έλλειψη της δυνατότητας ή της πρόθεσης (ό,τι κι αν συμβαίνει, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο) της κυβέρνησης του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης όσον αφορά στην αλλαγή της πρακτικής του συμπλέγματος που αποκαλείται «βαθύ κράτος», σχετικά με τα πολιτικά δικαιώματα. Η συνέχιση της βαρβαρότητας στις φυλακές, όπου η απεργία πείνας των πολιτικών κρατουμένων συνεχίζεται με 108 νεκρούς, αλλά και το γεγονός ότι τα βασανιστήρια και οι ταπεινώσεις αριστερών και μελών της κουρδικής μειονότητας εξακολουθούν να αποτελούν τη δεδομένη πρακτική⁽³⁾, ειδικά μετά την αναθέρμανση του μειονοτικού μετά τον πόλεμο ενάντια στο Ιράκ, αποδεικνύουν τη «συνέχεια» της τουρκικής πραγματικότητας.

Ο κατά φαντασίαν «εκδημοκρατισμός» στην Τουρκία είναι μόνον ο ένας από τους δύο λόγους που το ΔΝΤ (δηλαδή, η κυβέρνηση Μπους) ανέκτησε το αίσθημα της γενναιοδωρίας έναντι της Αγκυρας. Ο άλλος αποκαλύφθηκε κατόπιν εορτής: Την Κυριακή, ο νέος επικεφαλής της CentCom, Τζον Αμπιζέιντ, ζήτησε από τους ηγέτες των δύο ιρακινών κουρδικών οργανώσεων, τον Τζαλάλ Ταλαμπάνι της Πατριωτικής Ενωσης του Κουρδιστάν (PUK) και τον Μασούντ Μπαρζάνι του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος (KDP) να αφήσουν να διέλθουν από το Βόρειο Ιράκ 12.000 Τούρκοι στρατιώτες, για να συμβάλουν στην κατοχή του Ιράκ, αναλαμβάνοντας τη φύλαξη της Φαλούτζα^(6). Οι Κούρδοι αρνήθηκαν κατηγορηματικά, αλλά φαίνεται πως ήδη υπάρχει συμφωνία Ουάσιγκτον-Αγκυρας και η τουρκική συμμετοχή στην κατοχή είναι ζήτημα ρύθμισης τεχνικών λεπτομερειών. Η πλήρης αντιστροφή της «αντιιμπεριαλιστικής» ρητορικής της κυβέρνησης Ερντογάν ρίχνει τις όποιες μάσκες είχαν μείνει στη θέση τους λόγω της άρνησης της Βουλής να συνδράμει την εισβολή στο Ιράκ...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. The Economist, «Turkey: A revolution, of sorts», 31 του Ιούλη 2003, και «Η Καθημερινή», «Πρώτο βήμα "μεταπολίτευσης" στην Τουρκία», 3 του Αυγούστου 2003.

2. «Ποντίκι», 7 του Αυγούστου 2003.

3. Τουλάχιστον 300 σχετικές καταγγελίες έχουν κατατεθεί στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας φέτος. Βλ. «Turkish Daily News», «Over 300 applications to Human Rights Commission», 7 του Αυγούστου 2003.

4. BBC News, «Turkey gets IMF extension», 3 του Αυγούστου 2003.

5. «Financial Times», «Kurds block Turkish mission into Iraq», 7 του Αυγούστου 2003.