Μεσουρανεί το καλοκαίρι και ο μεγαλοπρεπής βασιλικός είναι στις καλές του. Ετσι όπως είναι φουντωτός, προκλητικός και καμαρωτός, μας δημιουργεί την επιθυμία να τον τσιμπήσουμε. Να τον απαλλάξουμε από το μεγάλο καταπράσινο τοπίο του και να φτιάξουμε μια μακαρονάδα αλ πέστο. Θα κόψουμε, λοιπόν, μερικά από τα φύλλα του, θα τα πλύνουμε και μαζί με τρεις σκελίδες σκόρδο, λάδι, τυρί παρμεζάνα και ένα φακελάκι κουκουνάρι θα τα βάλουμε στο μίξερ για να φτιάξουμε τη σάλτσα. Τόσο απλό είναι. Ενα μυστικό: Στο νερό που θα βράσουμε τα μακαρόνια θα βάλουμε μια μεγάλη καθαρισμένη πατάτα! Γιατί; Γίνεται νοστιμότερο. Μόλις βράσουν τα μακαρόνια, θα τα ρίξουμε σε μια πιατέλα και θα τα ανακατέψουμε με τη σάλτσα. Και καλή μας όρεξη...

Συννεφοσκέπαστος ο ουρανός κι ανταριασμένη η Οίτη, μας στέλνουν τα πρώτα καλωσορίσματα, καθώς ανηφορίζουμε τη Νεόπατρα - τη σημερινή Υπάτη - ανάμεσα σ' ένα οργιαστικό πράσινο. Το μάτι αρμέγει τη γραφική ομορφάδα του τοπίου και τα ρουθούνια ρουφάνε αχόρταγα τ' αρώματα, που ξεχύνουν τα έλατα, τα αγριοπούρναρα και το υγραμένο χορτάρι.

Γοργώνουμε το βήμα, βιαζόμαστε να σιμώσουμε στη Μονή Αγάθωνος. Σ' ολάκερη τούτη τη διαδρομή, ο νους μου βαλαντώνει να σκέφτεται άναρχα και το μάτι μου να σαϊτεύει τη Μονή. Σαγηνεμένος από το θέαμα, νιώθω ν' αναδίνουν μέσα μου ποιητικές ευαισθησίες, ζωγραφικές εμπνεύσεις και φιλοσοφικοί διαλογισμοί. Ως σιμώσαμε το μοναστήρι και βρέθηκα αντίκρυ του, ένα χαρούμενο χαμόγελο άνθισε στ' αχείλι μου. Κοίταζα, κοίταζα εξεταστικά το χτίριο του μοναστηριού, το αποθαύμαζα και μονοστιγμής σπίθισαν στο νου μου τα λόγια του φίλου Θ. Β. Λαϊνά ως ήσαν γραμμένα στο βιβλίο του «Ιερά Μονή Αγάθωνος»: «Το ταξίδι στη Φθιώτιδα αυτοκορυφώνεται με την επίσκεψή μας στη Μονή Αγάθωνος. Είναι η πιο ελκυστική μοναστική όαση στην περιοχή της Φθιώτιδας».

Και πραγματικά, εδώ, ήταν το «αποκορύφωμα» τούτης της εκδρομής μας, καθώς διασχίζαμε την «Πατρατζικιώτικη γη».

Για μας, ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Γιατί, τούτη η Μονή Αγάθωνος δε μοιάζει με κείνα τα παγερά, πένθιμα μοναστήρια, που σε ρίχνουν στη θλίψη και σου φέρνουν πλάκωση στην ψυχή, διαλογίστηκα, κι ευθύς αποφάνθηκα: Τούτος ο μαγευτικός, ειδυλλιακός τόπος είναι ένας παραδείσιος χώρος, ένας αληθινός κήπος της Εδέμ.

Οι κοκκινοβαμμένες γλάστρες, αραδιασμένες με τάξη, στόλιζαν τον αυλόγυρο της Μονής, τα δέντρα και τα παρτέρια σού φέρνουν μια ρομαντική διάθεση. Κι εκείνες οι μαυλιστικές μελωδίες, που φτάνουν στ' αυτιά σου από τα κελαρύσματα των τρεχούμενων νερών από τις σκόρπιες βρύσες, σ' έσπρωχναν σε μια υπερκόσμια ρέμβη. Τι ηρεμία, τι γαλήνη στ' αλήθεια!

Απλωμένη, ολούθε, γύρα, μια ησυχία, μια άφατη ειρήνη μερώνει την ψυχή τ' ανθρώπου και κάνει να κατέβει στο νου ο στοχασμός. Η Μονή Αγάθωνος, στημένη εδώ στη βορειοδυτική πλαγιά της «Πατρατζικιώτικης Οίτης», γύρω στο δέκατο πέμπτο αιώνα, είναι πραγματικά μια όαση κι ένα αρχιτεκτονικό στολίδι στην περιοχή.

Φέρνω γύρα το βλέμμα μου, το ζυγαριάζω κατά το μεγαλόπρεπο καμπαναριό κι αναμετρώ τ' αψήλωμά του. Βγαλμένο από το μυαλό, και φτιασμένο απ' τ' άξιο χέρι του λαϊκού τεχνίτη, σ' εντυπωσιάζει και σ' εκστασιάζει. Γοητευμένος, ρίχνω εξεταστικές ματιές στο Καθολικό, και στα γύρω αραδιασμένα κελιά, κι αδυσκόλευτα ξεκρίνω πως τούτη η εκκλησιά της μονής ανήκει στους «τρίκοχους» ναούς της βυζαντινής εποχής. Σιγά σιγά, προχωρούμε και χωνόμαστε στο εσωτερικό της εκκλησιάς κι αρχίζουμε το ψαχούλεμα με το μάτι. Τι κρίμα! σιγοψιθυρίζει η γυναίκα μου, «για κοίταξε τούτες τις μισοσβησμένες τοιχογραφίες που μαρτυράνε την καταστροφική δουλιά του χρόνου και του γερμανικού βανδαλισμού στον καιρό της Κατοχής». Ευτύχημα είναι που κρατιέται κάπως το ξυλόγλυπτο τέμπλο, που φτιάχτηκε στα μέσα του δέκατου όγδοου αιώνα και στέκει εδώ για να δείχνει τη μαστοριά και το μεράκι του ανώνυμου λαϊκού καλλιτέχνη. Αξιόλογες είναι και οι εικόνες, πραγματικά εθνικός πλούτος. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν η εικόνα του Αϊ - Γιάννη του Προδρόμου, έργο του δέκατου αιώνα και μερικές ακόμα βυζαντινής τεχνοτροπίας, φτιαγμένες το 15ο, 16ο και 17ο αιώνα. Γιομάτοι συλλογή, με μερωμένη την ψυχή, περνάμε στο σκευοφυλάκιο, όπου βρίσκονται αξιόλογα κειμήλια, όπως σταυροί, κοσμημένοι περίτεχνα, ένας ξυλόγλυπτος επαργυρωμένος και στολισμένος με πολύτιμα πετράδια, καμωμένος το δωδέκατο αιώνα. Μέσα στο σκευοφυλάκιο, υπάρχουν διάφορα μικρά και μεγάλα θυμιατήρια, ιερά ευαγγέλια, τυπωμένα στη Βενετία, καθώς και πολλά χρυσοκέντητα άμφια και άλλα συμπληρωματικά της δεσποτικής αμφίεσης.

(Συνεχίζεται)

Δυο χρόνια μόνον πέρασαν από τότε και όμως, μοιάζει σαν να έχουν έχουν κυλήσει αργά και βασανιστικά, αιώνες. Δυο πόλεμοι, χιλιάδες νεκροί, εκατοντάδες χιλιάδες τραυματίες. Οταν το αναλογιζόμαστε τρέλα μας πιάνει. Σήμερα θα διαβάσουμε το βιβλίο του Αμερικανού διανοούμενου και δοκιμιογράφου Gore Vidal «Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη: Πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις SCRIPTA.

Στην εισαγωγή ο συγγραφέας σημειώνει: «Οι ΗΠΑ έχουν αποδυθεί σε ό,τι ο μεγάλος ιστορικός Charles A. Beard ονόμασε "διαρκή πόλεμο για διαρκή ειρήνη"». Η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων έχει καταγράψει διακόσιες περίπου στρατιωτικές εισβολές από το 1945 και μετά, στις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο αρχόμενος χειρών αδίκων. Σε μια σειρά διεισδυτικών και αφυπνιστικών δοκιμίων, στην οποία κεντρική θέση καταλαμβάνει ένα σχόλιο για τα γεγονότα της 11ης Σεπτέμβρη 2001 (που μέχρι την έκδοση του παρόντος βιβλίου είχε κριθεί υπερβολικά οχληρό για να δημοσιευτεί στην Αμερική), ο Gore Vidal αμφισβητεί την παραμυθητική συναίνεση που επακολούθησε τόσο της 11ης Σεπτέμβρη, όσο και της βομβιστικής ενέργειας του Μακ Βέι στο ομοσπονδιακό κτίριο της πόλης της Οκλαχόμα, ότι αυτές ήταν απλώς πράξεις «κακοποιών στοιχείων»...

«Καμιά από αυτές τις εξηγήσεις δεν ήταν ιδιαίτερα πειστική, όμως οι ηγέτες μας, εδώ και πάνω από μισό αιώνα, έχουν εξασφαλίσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να μάθουμε την αλήθεια για τα όσα οι κυβερνήσεις μας έχουν κάνει σε βάρος άλλων λαών, πολύ περισσότερο δε, στην περίπτωση του Μακ Βέι, σε βάρος του δικού μας... Το ενδεχόμενο, η χούντα που μας κυβερνά να έχει σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην οργή του Μακ Βέι (ενός ήρωα του Πολέμου του Κόλπου, καταγόμενου από την αμερικανική ζωτική ενδοχώρα) και του Μπιν Λάντεν, ενός επίδοξου μουσουλμάνου υπερασπιστή της Πίστης, ουδέποτε εξετάστηκε... Εμείς, οι καταναλωτές, δε χρειάζεται να μαθαίνουμε τις αιτίες για οτιδήποτε. Εννοείται πως, όσοι από εμάς επιμένουν ν' αναζητούν κάποιαν αιτία, περνούν διά πυρός και σιδήρου ωσότου κατορθώσουν ν' ακουστεί η φωνή τους στα χρηματοδοτούμενα από τις μεγάλες εταιρείες αμερικανικά ΜΜΕ,... οπότε θεώρησα χρήσιμο να περιγράψω τις ποικίλες από πλευράς μας προκλήσεις που οδήγησαν αυτούς τους δυο ανθρώπους στη διάπραξη τέτοιων φρικτών πράξεων».

«Οι τρομερές υλικές βλάβες που μας προκάλεσαν ο Μπιν Λάντεν και η συντροφιά του την 11η Σεπτέμβρη δεν είναι τίποτε μπροστά στο τελειωτικό χτύπημα που δέχτηκαν οι εξανεμιζόμενες ελευθερίες μας - την αυστηρότερη εφαρμογή του Αντιτρομοκρατικού Νόμου του 1996, σε συνδυασμό με τα πρόσφατα αιτήματα προς το Κογκρέσο για εκχώρηση πρόσθετων εξουσιών, να υποκλέπτονται τηλεπικοινωνίες χωρίς προηγούμενη δικαστική απόφαση, να απελαύνονται νόμιμοι μόνιμοι κάτοικοι, επισκέπτες και παράνομοι μετανάστες χωρίς να τηρείται η νόμιμη διαδικασία κ.ο.κ.».

Η «Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Ερωτικής Ποίησης», με εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια από την Γεωργία Παδάκη, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ροές». Η Ανθολογία αυτή περιλαμβάνει μικρά κοσμήματα, γνωστά και άγνωστα, 3.000 διαχρονικού ερωτικού λόγου ποιήματα, που είδαν το φως σε καιρούς που η πλούσια ελληνική γλώσσα ήταν ακόμη ολοκαίνουρια κι αστραφτερή από τα βάθη της Ιστορίας μέχρι τους Αλεξανδρινούς Χρόνους.

Επίσης, από τις «Ροές» κυκλοφορεί η Ανθολογία Μπιτ Ποίησης. Πρόκειται για μια πλήρη παρουσίαση στη γλώσσα μας του έργου των σημαντικών εκπροσώπων αυτής της γενιάς (Κερουάκ, Γκίνσμπεργκ, Ρέξροθ, Νορς Μακ Κλουρ, Ορλόφσκι, Ουέιλιν, Ουίνερ, Λαμάντια, Ο Χάρα, Τζόνους, Μπαράκα, Ουέλς, Κόρσο, Ντι Πρίμα, Σνάιντερ, Μπέιλς, Εβερσον, Φερλινγκέτι, Ουέλς, Μισελίν, Φρέιζερ, Κάουφμαν, Κρίλι και Χίρσμαν), σε μετάφραση Γιάννη Λειβαδά. Ο όρος «beat» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, στη διάρκεια του B` Παγκοσμίου Πολέμου, από μουσικούς της τζαζ, αλήτες και περιθωριακούς και σήμαινε κάποιος στα όριά του, τσακισμένος, φτωχός και απελπισμένος... Με τα χρόνια, ο όρος συνεχώς εμπλουτιζόταν, με αποτέλεσμα να αποκτήσει τη δεκαετία του '60 ένα ιδιώνυμο καλλιτεχνικό κίνημα.

Για μερικούς, δυστυχώς, οι Σπέτσες είναι ένα όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού, στο οποίο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνεται το μισό Κολωνάκι. Για τους άλλους όμως, για εκείνους που ξέρουν, οι Σπέτσες είναι ένα νησί, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Πιτυούσα και παρόλο που δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες εικάζεται ότι θα πρέπει να είχε κατοικηθεί από την Εποχή του Χαλκού, και πως, κατά τον 15ο αιώνα, άρχισαν να εγκαθίστανται εκεί Αλβανοί, ενώ διακόσια χρόνια αργότερα προσέλκυσε τους Πελοποννήσιους από την Αργολίδα, την Κυνουρία και άλλες περιοχές, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί γρήγορα, αλλά δυστυχώς να καταστραφεί το 1770 από τους Τούρκους, λόγω της συμμετοχής του στα Ορλωφικά. Γι' αυτούς, λοιπόν, που ξέρουν, οι Σπέτσες είναι συνώνυμες της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας που έγραψε ιστορία με τον ηρωισμό της, αλλά και της Αναργυρίου Σχολής που ήταν η ίδια ιστορία του νησιού για πολλές δεκαετίες. Γι' αυτήν τη Σχολή θα μιλήσουμε σήμερα, μια και στα χέρια κρατάμε το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο «H Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Σπετσών: Ενα υποδειγματικό σχολείο» του Γιώργου Σταματίου, Εκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Σπετσών 2003, που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη μελέτη με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ενα βιβλίο, το οποίο αναφέρεται στην ιστορία της Αναργυρείου από την ίδρυσή της μέχρι και την αναστολή της λειτουργίας της το 1983. Ενα σχολείο, που η ιστορία του είναι συνδεμένη με την ιστορία του τόπου μας. Γι' αυτό το λόγο, η ιστορική αναφορά του Γιώργου Σταματίου δεν ενδιαφέρει μονάχα τους απόφοιτους της Σχολής, αλλά όλους τους Ελληνες.

Θα μπορούσαμε να κλείσουμε τη μικρή αναφορά μας στο βιβλίο του Γιώργου Σταματίου, έτσι: «Κάποτε στις Σπέτσες λειτουργούσε ένα όμορφο σχολείο».