Τι σημαίνει η απελευθέρωση στα πλαίσια της παγκόσμιας αγοράς;

Σημαίνει ελευθερία της κίνησης των κεφαλαίων, εμπορευμάτων, εργατικού πληθυσμού και υπηρεσιών. Πρόκειται για πολιτικές που αποσκοπούν στην ελευθερία δράσης του μονοπωλιακού κεφαλαίου, γιατί σε τελική ανάλυση το χρήμα, το εμπόρευμα, οι υπηρεσίες, η ίδια η εργατική δύναμη, δεν είναι παρά οι διαφορετικές μορφές που παίρνει το κεφάλαιο στους τομείς της βιομηχανίας, του εμπορίου, των υπηρεσιών και της πίστης. Οι εκπρόσωποι του μονοπωλιακού κεφαλαίου επιδιώκουν τα λιγότερα δυνατά εμπόδια στη λειτουργία της παγκόσμιας αγοράς με μείωση έως κατάργηση τελωνειακών και άλλων προστατευτικών δασμών. Θέλουν μια αγορά όπου τα εθνικά σύνορα δε θα αποτελούν εμπόδιο στην ελευθερία δράσης του κεφαλαίου.

Η ίδια η διαδικασία της απελευθέρωσης της κίνησης του κεφαλαίου συντελείται είτε σε περιφερειακό επίπεδο, με τη δημιουργία περιφερειακών οικονομικών ενώσεων (ΕΕ, ΝΑΦΤΑ, ΑΣΕΑΝ), είτε σε διεθνές επίπεδο, π.χ., μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), της Παγκόσμιας Τράπεζας ή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Πρόκειται, όμως, για μια διαδικασία σύνθετη, η οποία πολλές φορές αναιρείται από τους ίδιους τους εμπνευστές της. Ο λόγος είναι ότι η διαδικασία της απελευθέρωσης προσκρούει στις καπιταλιστικές αντιθέσεις. Δηλαδή, ανταγωνίζονται μεταξύ τους οι διάφοροι μονοπωλιακοί όμιλοι για την εξασφάλιση ολοένα και μεγαλύτερων μεριδίων στην αγορά κάθε κράτους. Ετσι, οι ίδιες οι κυβερνήσεις των κρατών που απαιτούν ελευθερία κίνησης του κεφαλαίου για να μπορούν τα μονοπώλιά τους να δρουν στις αγορές άλλων κρατών, έρχεται στιγμή που προστατεύουν τη δική τους αγορά, τα δικά τους μονοπώλια, από τη δράση μονοπωλίων άλλων κρατών.

Ετσι η αμερικανική κυβέρνηση, ενώ μέσω του ΠΟΕ θέτει πιεστικά το ζήτημα της απελευθέρωσης των αγροτικών προϊόντων και εισαγωγής μεταλλαγμένων στις ευρωπαϊκές αγορές, την ίδια στιγμή ακολουθεί πολιτική προστατευτισμού στην αμερικανική αγορά, σε μια σειρά προϊόντων, όπως ο χάλυβας. Στην πρόσφατη σύνοδο του ΔΝΤ οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι άσκησαν αφόρητες πιέσεις στην Κίνα και στην Ιαπωνία, στην κατεύθυνση να ανατιμήσουν οι δυο ασιατικές χώρες τα νομίσματά τους, ώστε να διευκολυνθούν οι εισαγωγές αμερικανικών και ευρωπαϊκών εμπορευμάτων στις ασιατικές αγορές. Στην πράξη αποδεικνύεται ότι κάθε ιμπεριαλιστική χώρα πίσω από τις διακηρύξεις περί «απελευθέρωσης» υπονοεί την προώθηση των ιδιοτελών συμφερόντων των «δικών της» κεφαλαίων σε βάρος των ανταγωνιστών. Αυτό αποδεικνύεται και από τις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις που εκδηλώθηκαν με αφορμή τον τυχοδιωκτικό πόλεμο κατά του Ιράκ.

Η ελεύθερη κίνηση των κεφαλαίων συμβάλλει στην ενδυνάμωση του καπιταλισμού, άρα της εκμετάλλευσης σε κάθε χώρα. Απαιτεί την εφαρμογή της πολιτικής των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, δηλαδή, την απελευθέρωση των αγορών, στην προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, στην εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, στην εμπορευματοποίηση της Υγείας, της Πρόνοιας, της Παιδείας, στην ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και στην ιδιωτικοποίηση της Κοινωνικής Ασφάλισης. Αναδιαρθρώσεις οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της αναπαραγωγής και της συσσώρευσης του κεφαλαίου, για την ενίσχυση της κερδοφορίας του. Επιδιώκουν επίσης τη συμπίεση των μισθών, ώστε να φτηναίνουν οι εργάτες, και την εφαρμογή πολιτικών λιτότητας. Ταυτόχρονα, δίνεται η δυνατότητα της μεταφοράς επιχειρήσεων από μια χώρα σε άλλη όταν αυτές εκτιμούν ότι με τη μεταφορά θα αυξήσουν την κερδοφορία τους. Ετσι η ελεύθερη κίνηση συμβάλλει στην αύξηση της ανεργίας.