ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας

ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Το Ατλαντικό Συμβούλιο (NAC) του ΝΑΤΟ, σε επίπεδο πρέσβεων μονίμων αντιπροσώπων, άρχισε χτες στις Βρυξέλλες έκτακτη διήμερη συνεδρίαση, μετά από απαίτηση των ΗΠΑ, για περισσότερη «διαφάνεια» επί των σχεδίων ευρωπαϊκής «άμυνας», η οποία θα ολοκληρωθεί σήμερα το βράδυ, με κοινή συνάντηση ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ).

Σύμφωνα με την υπηρεσία Τύπου του ΝΑΤΟ, η έκτακτη συνάντηση πραγματοποιείται «κεκλεισμένων των θυρών» και δεν αναμένεται επίσημη «ανακοίνωση». Η επίσημη αιτιολογία για τη σύγκληση του NAC αφορά σε γενικόλογες «ανησυχίες» των ΗΠΑ, που απαιτούν «διευκρινίσεις» επί της πορείας της ευρωπαϊκής «άμυνας», όπως διαμορφώνεται στην ουσιαστική διαπραγμάτευση επί του σχεδίου ευρωπαϊκού συντάγματος, που άρχισε στις 4/10/2003 στη Ρώμη. Υποτίθεται ότι οι σχέσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ έχουν τακτοποιηθεί, μετά και την ελληνοτουρκική εκκρεμότητα περί του Ευρωστρατού, που διευθετήθηκε πρόσφατα, έτσι ώστε να τεθούν σε πλήρη ισχύ οι συμφωνίες του Βερολίνου (1996) και της ΝΑΤΟικής Συνόδου Κορυφής της Ουάσιγκτον (Απρίλης 1999), και, όσον αφορά στην ΕΕ, με την υλοποίηση σωρείας ομόφωνων αποφάσεων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, αρχής γενομένης στο Ελσίνκι (Δεκέμβρης 1999) και τη Νίκαια (Δεκέμβρης 2000).

Μετά το «διατλαντικό» ρήγμα εξαιτίας του Ιράκ, στις 29/4/2003 στις Βρυξέλλες, η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο ανακοίνωσαν ξεχωριστή αμυντική συμφωνία, στα πλαίσια της ΕΕ, με στόχο τη δημιουργία ξεχωριστού «ευρωπαϊκού Γενικού Επιτελείου», στο Τερβίρεν (Βέλγιο), σε ορισμένο χρονοδιάγραμμα («εντός του 2004»). Η λεγόμενη «πρωτοβουλία των τεσσάρων» δε θίγει τα συμπεφωνηθέντα σε ΝΑΤΟ - ΕΕ. Εξάλλου, σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας, «το ΝΑΤΟ παραμένει η βάση της συλλογικής άμυνας των μελών της ΕΕ και θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των κρίσεων. Η ανάπτυξη της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΕΠΑΑ) συμβάλλει στη ζωτικότητα του ανανεωμένου διατλαντικού δεσμού (...) Η διεργασία αυτή, διεξαγόμενη χωρίς περιττές αλληλοεπικαλύψεις, δε συνεπάγεται τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού». Μ' άλλα λόγια, δεν πρόκειται για ασφάλεια «της», αλλά «στην» Ευρώπη, και δεν αφορά «ευρωπαϊκό στρατό», αλλά ενδεχόμενη δράση ευρωπαϊκών «Δυνάμεων Ταχείας Επέμβασης» (ΔΤΕ), εκτός των ευρωπαϊκών «επιχειρησιακών ορίων», για παράδειγμα στα Βαλκάνια, στον Καύκασο, στη Μ. Ανατολή ή την Αφρική.

Η εκδήλωση «ανησυχίας» εκ μέρους των ΗΠΑ αφορούσε στην «επαναπροσέγγιση» της Βρετανίας στην «ευρωπαϊκή άμυνα», ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών (16-17 Οκτώβρη 2003). Το θέμα έλαβε διαστάσεις, κυρίως στο βρετανικό Τύπο, ο οποίος και (...) διέρρευσε ότι την περασμένη Τετάρτη, 15/10/2003, στο τακτικό εβδομαδιαίο NAC, ο Αμερικανός πρέσβης Νίκολας Μπερνς δήλωσε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι «ορισμένες» ευρωπαϊκές «αμυντικές» πρωτοβουλίες αποτελούν «απειλή για το μέλλον του ΝΑΤΟ». Ο Τ. Μπλερ συναντήθηκε στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ ξεχωριστά με τους «τέσσερις» και οι ΗΠΑ απαίτησαν έκτακτη συνεδρίαση του ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη χτεσινή συνεδρίαση του NAC, όλες οι πλευρές «παρέμειναν στις γνωστές τους θέσεις». Από πλευράς των ΗΠΑ, επανελήφθησαν οι απαιτήσεις για «έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση» από πλευράς των Ευρωπαίων, όσον αφορά στις «εξελίξεις» περί «άμυνας» στη διαπραγμάτευση επί του σχεδίου ευρωπαϊκού Συντάγματος. Οι Αμερικανοί ζητούν «εξηγήσεις» βασικά για το αναγγελθέν «Ευρωπαϊκό Γενικό Επιτελείο» στο Τερβίρεν (Βέλγιο), ξεχωριστά από το ΝΑΤΟ, παρόλο που στις 6/10/2003 η γερμανική Καγκελαρία «ανακοίνωσε» ότι το σχέδιο μπορεί και να μην πραγματοποιηθεί.

Η γαλλική πλευρά κατέστησε σαφές ότι υπάρχουν «τυπικές διαδικασίες» στην εξέλιξη της δημιουργίας της «ευρωπαϊκής άμυνας». Σύμφωνα με δηλώσεις του Γάλλου ΥΠΕΞ Ντ. ντε Βιλπέν, την Κυριακή το βράδυ στο βρετανικό BBC, «δεν μπορεί να υπάρχει Ευρώπη, χωρίς Ευρώπη της άμυνας, και δεν μπορεί να υπάρχει Ευρώπη της άμυνας χωρίς Βρετανία».

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η στάση της Βρετανίας στο χτεσινό NAC χαρακτηρίζεται ως «καθησυχαστική», αφού το Λονδίνο διαμήνυσε προς όλους ότι η βρετανική συμπεριφορά δεν αλλάζει παρά τα (...) γραφόμενα στον Τύπο. Σήμερα το βράδυ, αναμένεται κοινή συνάντηση στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, μεταξύ των πρέσβεων της Ατλαντικής Συμμαχίας και της ΕΕ.

Επίσκεψη ρουτίνας, η οποία, μετά το φιάσκο με τη ματαίωση της επίσκεψης του Κόλιν Πάουελ, θα γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθεί επικοινωνιακά από την ελληνική κυβέρνηση, πραγματοποιεί σήμερα και αύριο ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιούλ.

Ο Τούρκος υπουργός θα ξεναγηθεί από αέρος στα Ολυμπιακά έργα, θα φωτογραφηθεί με την κυρία Αγγελοπούλου και τον Γ. Παπανδρέου, δεν αναμένεται ωστόσο, η επίσκεψή του αυτή να σηματοδοτήσει εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά ή στο Κυπριακό. Οι σχετικές συζητήσεις γύρω από τα «καυτά» ζητήματα, άλλωστε, εξακολουθούν να γίνονται στο «μισοσκόταδο» των «κατ' ιδίαν» συναντήσεων ή των «συνεδρίων», ανάμεσα σε Ελληνες και Τούρκους πολιτικούς, διπλωμάτες κλπ., σαν αυτό που διοργανώνει το αμερικανικό Western Policy Center, κατά σύμπτωση (!) σήμερα αύριο και μεθαύριο.

Μιλώντας χτες από τη Βαρκελώνη, όπου βρισκόταν προσκεκλημένος του πρώην δημάρχου της πόλης και προέδρου των σοσιαλιστών της Καταλωνίας, ο Γ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στην επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών. «Είναι η πρώτη επίσκεψη του κ. Γκιούλ από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας στην Ελλάδα και πρόκειται για επίσκεψη που έχει πλέον καθιερωθεί. Κάθε εξάμηνο, συνέχισε ο υπουργός, ανταλλάσσουμε επισκέψεις. Αυτό και μόνο το γεγονός δείχνει νομίζω τη διαφοροποιημένη σχέση η οποία χτίζεται μεταξύ των δύο χωρών. Πέρα από αυτό όμως, έχουμε και σειρά θεμάτων να συζητήσουμε. Μια σειρά συμφωνιών σε περίπου 15 τομείς, οι οποίες έχουν ήδη επικυρωθεί από τα κοινοβούλια της Ελλάδας και της Τουρκίας».

Σε άλλο σημείο των δηλώσεών του ο Γ. Παπανδρέου αναφέρθηκε και στην «ουσία» της επίσκεψης: «Θα έχουμε τη χαρά ο κ. Γκιούλ να υποστηρίξει την ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, που έχει και πρακτική σημασία και για την περιοχή μας, τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Με αυτή την ευκαιρία θα συζητήσουμε και τη συνεργασία μας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το πώς θα αξιοποιηθεί η περιφερειακή συνεργασία ενόψει των Αγώνων του ερχόμενου Αυγούστου».

Ερωτηθείς σχετικά με την ατζέντα της επίσκεψης, ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Πάνος Μπεγλίτης, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο επίτευξης μιας συμφωνίας για την αποφυγή της διπλής φορολογίας. Το ζήτημα πάντως αναμένεται να τεθεί την Τρίτη, καθώς και μια σειρά άλλων θεμάτων, όπως αυτό της μεταφοράς φυσικού αερίου από την Τουρκία προς ευρωπαϊκές χώρες, η πορεία των διερευνητικών επαφών των δύο πλευρών, αλλά και ζητήματα που έχουν σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τη Σχολή της Χάλκης, τις ευρωτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.

«Ο Γ. Παπανδρέου» όπως εξήγησε ο εκπρόσωπος Τύπου, «πρόκειται να θέσει το θέμα των μαζικών παραβάσεων και παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά, ενώ θα γίνει συζήτηση και για τα στρατιωτικά και πολιτικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο χώρες». «Τα μέτρα αυτά ωστόσο δε θα αφορούν την Κύπρο», επισήμανε.

.