Με τα «δόντια» πασχίζουν ΟΗΕ και ΝΑΤΟ να διατηρήσουν το προτεκτοράτο που έχουν στήσει από το 1995 στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Η οικονομική υποδομή της χώρας έχει «αποκατασταθεί» μόνο επιφανειακά απ' τα λεγόμενα προγράμματα «ανοικοδόμησης» που επιχορηγούν ΕΕ, ΟΗΕ, ΗΠΑ και καμιά σαρανταριά οργανώσεις αρωγής και λοιποί «χορηγοί». Οι περισσότερες δημόσιες επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν ή ιδιωτικοποιούνται έναντι πινακίου φακής. Από το τέλος του πολέμου, μόνο δύο με τρία μεγάλα εργοστάσια άνοιξαν και λειτουργούν σε όλη την επικράτεια της χώρας. Με προγράμματα της ΕΕ δημιουργήθηκαν μόνον 3.000 θέσεις εργασίας. Αλλες 10.000 θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν τα τελευταία επτά χρόνια εξαιτίας πιστώσεων της ελεγχόμενης - από την κυβέρνηση των ΗΠΑ - οργάνωσης, USAID. Ομως, αυτά δεν είναι τίποτε σε σύγκριση με τις απολύσεις που έγιναν μετά τον πόλεμο.

Παρά τις εξουσίες «ζωής και θανάτου», που διαθέτει ο διορισμένος από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις Βρετανός έπαρχος (και επισήμως ύπατος διοικητής του ΟΗΕ) στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Πάντι Ασντάουν, το εύθραυστο εθνογεωγραφικό και πολιτικό οικοδόμημα που κτίζεται δεν αναπτύσσεται... Η κροατομουσουλμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο Σαράγεβο και η σερβοβοσνιακή αρχή στην Μπάνια Λούκα δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της πλειοψηφίας των πολιτών. Οχι ανεξήγητα...

«Πρόκειται για μία χώρα, που αποτελείται από δύο κρατικο-πολιτικές οντότητες και έχει δύο σημαίες, δύο στρατούς και μια υπέρογκη γραφειοκρατία» ...έλεγε προ ημερών, σε Ισπανό δημοσιογράφο, αξιωματούχος του ΟΗΕ στο Σαράγεβο. Ο ίδιος κατέληγε αμήχανα πως «έτσι είναι δύσκολο να οικοδομηθεί το μέλλον»...

Ομως, είναι αργά για κροκοδείλια δάκρυα... Εξαιτίας των εύθραυστων «στυλωμάτων» της συνθήκης «ειρήνης» που πέτυχε το Νοέμβρη του 1995 ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, οι μειονοτικές εθνότητες Κροατών και Σέρβων δε νιώθουν - παρά τον υποτιθέμενο στόχο του Ντέιτον - πολίτες της ίδιας χώρας, αλλά αποκομμένοι από τις μητροπόλεις σε Ζάγκρεμπ και Βελιγράδι. Γι' αυτό και κάνουν ό,τι μπορούν για να τονίσουν τις διαφορές τους... Μόνον οι Βόσνιοι μουσουλμάνοι μοιάζουν να έχουν πιστέψει στα «ιδανικά», που τους έχει πλασάρει από καιρό η Δύση. Ομως, οι περισσότεροι - ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικής καταγωγής - έχουν πέσει σε τέλμα...

Στο προτεκτοράτο της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, ένα σημαντικό κομμάτι του εργατικού δυναμικού είναι άνεργο. Πάνω από το 40%, λένε επίμονα τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων οκτώ χρόνων... Το 60% της νεολαίας (σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της ισπανικής εφημερίδας ΕΛ ΠΑΪΣ) ασφυκτιά, βλέποντας ως μόνη διέξοδο τη μετανάστευση...

Νέοι, μεσόκοποι και ηλικιωμένοι, το μόνο που κέρδισαν ουσιαστικά από τη Συνθήκη του Ντέιτον είναι πως οι σφαίρες του πολέμου σταμάτησαν να σφυρίζουν πάνω απ' τα κεφάλια τους. Ομως, ο άλλος πόλεμος, αυτός της στέρησης, της ανέχειας, της μιζέριας μαίνεται. Μέσα και έξω απ' τις πόρτες των σπιτιών. Κάθε μέρα... Οσο και εάν οι αξιωματούχοι ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ δίνουν «παρηγοριά» στον «άρρωστο», τάζοντας μια καλή θέση στην «πλατεία» της ενσωμάτωσης με οργανισμούς, όπως ΕΕ, ΝΑΤΟ...

«Σφιχτείτε λίγο ακόμη και θα ενταχθείτε», τους λένε στις Βρυξέλλες. «Είστε σχεδόν έτοιμοι...», τους λένε απ' την Ουάσιγκτον, ενώ αποσύρουν σχεδόν το ήμισυ των δυνάμεων κατοχής της SFOR (όπως αποφάσισε στις αρχές της βδομάδας το ΝΑΤΟ). Οχι, βεβαίως, γιατί η ειρήνη έχει γερά ποδάρια στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Ούτε γιατί η στρατηγική των ΗΠΑ στη βαλκανική ζώνη εκμηδενίζεται. Υπάρχουν, βλέπετε, και άλλα μέρη του κόσμου, όπου «πρέπει» να σφαχτούν γυναικόπαιδα για τα αιματοβαμμένα δολάρια μιας χούφτας εταιρικών μονοπωλίων...

Στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη η εργατική τάξη είναι σε αναβρασμό. Η ημιαπασχόληση και οι δουλιές του ποδαριού είναι «καθεστώς» για το μεγαλύτερο τμήμα της νεολαίας. Οι θέσεις πλήρους εργασίας είναι ελάχιστες και οι μισθοί πενιχροί. Απ' την άλλη, η ανεργία απειλεί ολοένα και περισσότερους. Ακόμη πενιχρότερες οι συντάξεις των απομάχων της δουλιάς (που κατά μέσον όρο δεν ξεπερνούν τα 60 ευρώ το μήνα). Ομως, παρά τη σιωπή των διεθνών ΜΜΕ, στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, γίνονται απεργίες, κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις...

Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, οι διεκδικήσεις εργαζομένων και συνταξιούχων έχουν εισέλθει σε πορεία σταδιακής έντασης. Ο κόσμος είναι σε αναβρασμό. Δεν ξέρει, όμως, πώς να κερδίσει τα αιτήματά του. «Δεν ξέρει ακόμη από στρατηγικές συσπείρωσης, αγωνιστικής διεκδίκησης», εξηγεί σε πρόσφατη ανακοίνωσή του το Σοσιαλιστικό Κόμμα Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Οπως αναφέρει το ενημερωτικό σημείωμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, οι σημερινοί σαραντάρηδες, πενηντάρηδες και εξηντάρηδες είχαν ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους (μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου) υπό την ασφάλεια της σοσιαλιστικής πρώην Γιουγκοσλαβίας. Δε χρειάστηκε ποτέ να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους...

Σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά. Εργαζόμενοι, άνεργοι, συνταξιούχοι αναγκάζονται εκ των πραγμάτων να διεκδικήσουν. Δεν έχουν, όμως, σύμμαχο την ηγεσία των συνδικαλιστικών ενώσεων. Το γιατί περιγράφεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης:

«Υπάρχει συνδικαλιστική ηγεσία δίχως καμία επιρροή στη βάση. Οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές ενώσεις δεν έχουν καμία πρακτική δραστηριότητα. Δε γνωρίζουν ποια είναι τα σχέδια για τους αγώνες και δεν μπορούν να επηρεάσουν την εκλογή και την καθημερινή δουλιά των ηγετών τους. Ο αριθμός των απεργών - εργαζομένων στον τομέα μιας βιομηχανίας είναι μικρός. Οι περισσότερες απεργίες διοργανώνονται σε επίπεδο μικρομεσαίας επιχείρησης. Μία απεργία είναι πιθανή σε εκείνες τις επιχειρήσεις, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι οι χείριστες και η συνδικαλιστική ηγεσία είναι ικανή»...

Ως εκ τούτου, η επικοινωνία μεταξύ των συνδικαλιστών και των εργαζομένων είναι μάλλον η χειρότερη...«Η ηγεσία της κεντρικής Εργατικής Ενωσης δεν απολαμβάνει της υποστήριξης και της εμπιστοσύνης των εργατών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ηγέτες των συνδικαλιστικών οργανώσεων συμβουλεύουν τα μέλη τους είτε να μην απεργούν ή τους αρνούνται βοήθεια κατά τη διάρκεια μιας απεργίας»... Συνεπώς, ο ρόλος των συνδικαλιστικών ενώσεων περιορίζεται στο αίτημα της ...τακτικής καταβολής των δεδουλευμένων!

Εντούτοις, όπως αναφέρεται στο πρόσφατο αναλυτικό σημείωμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, πλέον «ένας αριθμός συνδικαλιστών παρεκκλίνει της "πορείας" και δημιουργούνται ορισμένες ανεξάρτητες εργατικές ενώσεις». Τα προβλήματα οδήγησαν προ μηνών σε μαζικές και δυναμικές απεργίες νοσηλευτές και γιατρούς νοσοκομείων στην Μπάνια - Λούκα, μεταλλεργάτες, εργαζόμενους σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο Σαράγεβο, αλλά και σε πολλές περιοχές της χώρας. Σε κατάσταση αναβρασμού είναι και οι συνταξιούχοι, που βγαίνουν συχνά στους δρόμους και συγκρούονται με αστυνομικούς, ζητώντας υψηλότερες αποδοχές. Ομως, δεν έχουν τη σχετική εμπειρία και αδυνατούν προς το παρόν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, στο πλαίσιο μιας μαζικότερης συγκέντρωσης διαμαρτυρίας, ώστε να κάνουν ηχηρή την παρουσία τους...

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Βοσνίας - Ερζεγοβίνης προτείνει τη δημιουργία μιας ένωσης ανέργων και εργαζομένων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και γιατί, όπως αναφέρει, «οι άνεργοι δεν έχουν δικαιώματα, ενώ το 40% των εργαζομένων ημιαπασχολείται στον τομέα της παραοικονομίας».

Και η ανακοίνωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης καταλήγει σημειώνοντας: «Κατά τη γνώμη μας, αυτά τα γεγονότα είναι θετικά. Δείχνουν αποφασιστικότητα των εργατικών στρωμάτων να παλέψουν. Εξυπακούεται πως δεν έχουν μεγάλη αίσθηση για τη διεύρυνση των κοινωνικών προβλημάτων. Υπάρχουν άνθρωποι, που ποτέ δεν πάλεψαν για τα δικαιώματά τους, καθώς άνθρωποι, ηλικίας σαράντα έως εβδομήντα χρόνων, δεν είχαν έως πρότινος εμπειρία ταξικής πάλης... Τώρα κάνουν μόλις τα πρώτα τους βήματα...».