Στο πλαίσιο που διαμόρφωσαν Αμερικανοί και Τούρκοι θα κινηθούν οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, στις οποίες σύρεται πλέον φανερά η ελληνοκυπριακή πλευρά. Εδώ και μέρες ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν και οι ΗΠΑ πίεζαν να αναγνωριστούν στον πρώτο, χρέη επιδιαιτητή. Να μπορεί δηλαδή να αποφασίζει αυτός για τις παραμέτρους επίλυσης, όπου δε συμφωνούν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Προχτές το βράδυ, η τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία κατέθεσε με την αμερικανική στήριξη, «τουρκικής έμπνευσης πρόταση», που μεταξύ άλλων αναγνωρίζει στον Ανάν αυτόν ακριβώς το ρόλο. Πιεσμένη η ελληνοκυπριακή πλευρά και από την ελληνική κυβέρνηση, αναμενόταν να πει το τυπικό «ναι», στη συνάντηση που ξεκίνησε αργά χτες το βράδυ στη Ν. Υόρκη.

Ειδικότερα: Αργά το βράδυ της Τετάρτης, η τουρκοκυπριακή πλευρά κατέθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πρόταση για τη σύγκληση τετραμερούς συνάντησης με τη συμμετοχή της Ελλάδας και της Τουρκίας στις 26 Μάρτη, αν ως τότε Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δε συμφωνήσουν για την επίλυση του Κυπριακού με βάση το σχέδιο Ανάν. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του BBC η κίνηση αυτή «είχε φανερό αρωγό τις ΗΠΑ και έχει σαν μακροπρόθεσμο στόχο η όλη διαδικασία για την επίλυση του Κυπριακού να φύγει από τα χέρια του ΓΓ του ΟΗΕ με απρόβλεπτες όμως συνέπειες και για τις δύο κοινότητες».

Ο κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς, επικεφαλής της τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας στη Ν. Υόρκη, δήλωσε ότι υπέβαλαν «ενδιάμεση» πρόταση - έμπνευση της Τουρκίας. Οτι αρχικά προβλέπει τη διεξαγωγή συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο (16 Φλεβάρη - 20 Μάρτη οι δύο πλευρές θα διαπραγματεύονται στη Λευκωσία, υπό τον ειδικό σύμβουλο του Ανάν, Αλβάρο ντε Σότο). Ακολούθως (26 Μάρτη) θα συμμετάσχουν στις συνομιλίες οι εγγυήτριες δυνάμεις (Αθήνα και Αγκυρα) για να συζητήσουν και να συμφωνήσουν τα θέματα ασφαλείας. Οπου δε συμφωνήσουν τα μέρη, ο ΓΓ του ΟΗΕ θα συμπληρώσει τα κενά της συμφωνίας.

Σημειώστε εδώ το ρεπορτάζ της τουρκοκυπριακής εφημερίδας «Βολκάν» για τις «αρχές» από τις οποίες δεν υπαναχωρεί ο Ντενκτάς. Αξιώνει:

• Το τουρκοκυπριακό κρατίδιο να είναι κυρίαρχο, να ενισχυθούν η διζωνικότητα και οι εγγυήσεις.
• Ο τουρκικός στρατός να παραμείνει εσαεί στην Κύπρο.
• Να «ευθυγραμμιστούν» τα λεγόμενα σύνορα και να μετακινηθεί ο μικρότερος δυνατόν αριθμός Τουρκοκυπρίων.
• Η κατεχόμενη Μόρφου και ο κατεχόμενος Λιμνίτης να παραμείνουν στην τουρκική πλευρά.
• Να μειωθεί ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων που θα επιστρέψουν και το ποσοστό εδάφους που θα επιστραφεί γενικά στους Ελληνοκύπριους.

Ο υιός Ντενκτάς, Σερντάρ - μετέχει στις διαπραγματεύσεις ως υπουργός Εξωτερικών του ψευδοκράτους - υποστήριξε ότι η τουρκοκυπριακή πρόταση έγινε δεκτή από τον Ανάν. Πρόσθεσε ότι εάν η απάντηση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι θετική, οι συνομιλίες είναι δυνατό να αρχίσουν την ερχόμενη Δευτέρα στη Λευκωσία. Ακόμη ότι συνομιλίες πιθανόν να συνεχιστούν, είτε στη Γενεύη, είτε στη Νέα Υόρκη. Προεξόφλησε ότι μετά τη χτεσινοβραδινή συνάντηση η τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία θα αναχωρούσε από τη Ν. Υόρκη.

Αρχικά η ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία ζήτησε διευκρινίσεις επί της τουρκοκυπριακής πρότασης. Επέμεινε ότι προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών είναι: Βάση διαπραγμάτευσης να αποτελεί το σχέδιο Ανάν. Ολες οι διεργασίες να γίνονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και υπό τον ΓΓ Ανάν. Να υπάρχει εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ενωσης (πιθανά με αποστολή παρατηρητή). Οι Τουρκοκύπριοι λέγουν απλώς η διαπραγμάτευση να συγκληθεί από το ΓΓ χωρίς να διευκρινίζουν τα υπόλοιπα.

Ακολούθησαν έντονες παρασκηνιακές πιέσεις, και από την ελληνική κυβέρνηση, ώστε οι Ελληνοκύπριοι να ενδώσουν και να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις κατά πώς τις ορίζουν Αμερικανοί και Τούρκοι. Χτες στο Μέγαρο Μαξίμου συνεδρίασαν επί μακρόν ο πρωθυπουργός με τον υπουργό και τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών για την αναζήτηση της τακτικής που θα ακολουθήσει η Αθήνα. Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε η υιοθέτηση της αμερικανοτουρκικής πρότασης η οποία σε τελική ανάλυση, οδηγεί το Κυπριακό σε μια διαδικασία επιδιαιτησίας. Η μόνη αξίωση που προβάλλει η ελληνική κυβέρνηση είναι η παρουσία στις διαπραγματεύσεις παράγοντα της ΕΕ. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτήν την απόφαση η κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο να την ανακοινώσει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αλλά και στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τον οποίο είχε τηλεφωνική επικοινωνία ο πρωθυπουργός. Η τηλεφωνική επαφή απέδωσε τη συναίνεση και τη σιωπή της ΝΔ για τη μεθόδευση «κουκουλώματος» του Κυπριακού.

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε τις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ με τους ομολόγους του της Τουρκίας και της Ελλάδας, καθώς και με τον Ανάν. Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, τα τηλεφωνήματα Πάουελ στόχο είχαν να υποστηρίξουν την προσπάθεια του Ανάν και να ενθαρρύνουν όλα τα μέρη να πράξουν το ίδιο. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επικοινώνησε για το θέμα και με το Ρώσο ομόλογό του. Εξάλλου δεν αποκλείεται, εάν χρειαστεί, να ταξιδεύσει από την Ουάσιγκτον στη Νέα Υόρκη για να έχει συζητήσεις με τους εμπλεκόμενους.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αμπντουλάχ Γκιουλ αναφερόμενος στα τηλεφωνήματα Πάουελ δήλωσε: «Το να έχουμε τηλεφωνικές συνομιλίες με ξένους αξιωματούχους είναι πολύ φυσικό. Ολοι προσπαθούν να συμβάλλουν στη διαδικασία με καλή θέληση. Αλλά οποιαδήποτε πίεση προς την Τουρκία είναι εκτός συζήτησης».

«Η Κύπρος είναι πια μια ευρωπαϊκή χώρα και κανείς, μα κανείς, δεν μπορεί να εμποδίσει την ευρωπαϊκή της πορεία. Σε κάθε περίπτωση εμείς, στηρίζουμε όπως πάντα την κυπριακή κυβέρνηση και είμαστε δίπλα της». Μ' αυτή τη λακωνική δήλωση σχολίασε τις τελευταίες εξελίξεις ο πρόεδρος της ΝΔ, Κ. Καραμανλής.