Γρηγοριάδης Κώστας

Σαν έτοιμος από καιρό ο υφυπουργός Αθλητισμού ανταποκρίθηκε δημοσιοποιώντας την κατάθεση άμεσα νομοσχεδίου για τη ρύθμιση των χρεών και την εξυγίανση των ΠΑΕ και ΚΑΕ, καθώς και τη θεσμοθέτηση κινήτρων για να επωφεληθούν οι επιχειρηματίες από αυτά.

Φυσικά όλα αυτά δεν τα ακούμε για πρώτη φορά, ούτε λείπουν τα μέτρα από τον αθλητισμό - επιχείρηση της χώρας. Ηδη δύο φορές έχει γίνει γενικευμένη ρύθμιση χρεών και κάθε φορά ακούγαμε ότι ήταν η τελευταία ευκαιρία.

Κάθε λίγο και λιγάκι ψηφίζονται διατάξεις, αποφασίζονται χαριστικές πράξεις, καταστρατηγούνται διατάξεις για να εξυπηρετηθούν οι μεγαλοϊδιοκτήτες, θυσιάζονται συμφέροντα και λαϊκές ανάγκες στο βωμό των επιδιώξεων των επιχειρηματιών και της διαπλοκής τους με την κυβέρνηση και γενικότερα την κυρίαρχη πολιτική.

Δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί η επιμονή αυτή μεγάλων συγκροτημάτων του Τύπου και η κίνηση της κυβέρνησης. Η κατάσταση στο ποδόσφαιρο και στα περισσότερα ομαδικά αθλήματα δεν πάει άλλο. Ιδιαίτερα σε ορισμένες ιστορικές ομάδες. Αν δεν υπάρξουν μέτρα, μπορεί η κατάσταση να καταστεί ανεξέλεγκτη.

Η αντίδραση εκατοντάδων χιλιάδων φίλων του ποδοσφαίρου και οπαδών των ομάδων μπορεί να πάρει πολύ μεγαλύτερη έκταση και ένταση απ' ό,τι είδαμε μέχρι τώρα. Οταν τα κοινωνικά προβλήματα οξύνονται, όλοι αναμένουν να μπει η χώρα σε κρίση το επόμενο διάστημα, το ποδόσφαιρο στη λογική τους είναι να λειτουργήσει ως παράγοντας απορρόφησης των εντάσεων, παράγοντας αποπροσανατολισμού και απόσπασης από τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα και όχι παράγοντας που θα πυροδοτεί δυσαρέσκεια και κινητοποιήσεις.

Ας υποθέσουμε για μια στιγμή, παρά τις αμφιβολίες μας, ότι το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και άλλα αθλήματα μπαίνουν σε μια τάξη. Γίνεται μια εξυγίανση, εφαρμόζονται οι νόμοι, λιγοστεύουν οι τυχάρπαστοι στις διοικήσεις των ΠΑΕ, λιγοστεύουν οι ύποπτες διασυνδέσεις, επιστρέφουν και φίλαθλοι στα γήπεδα, τι θ' αλλάξει, θά 'ναι όλα καλά;

Οι τεράστιες λαϊκές ανάγκες για άθληση θα καλυφθούν; Ο αθλητισμός θά 'χει επανέλθει στον κοινωνικό ρόλο και την αποστολή του για τον οποίο πολλοί επαίρονται ότι η Ελλάδα έδωσε τα φώτα, το Ολυμπιακό πνεύμα κτλ.;

Η Εθνική στο EURO λοιπόν, πρέπει να γίνει το μοντέλο για το πρωτάθλημα των επαγγελματικών κατηγοριών, όπως λένε και οι τίτλοι των εφημερίδων.

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Η λύση δε βρίσκεται στην προσπάθεια εξυγίανσης του ποδοσφαίρου - επιχείρηση. Η ανάπτυξη της οικονομίας του αθλητισμού ως κλάδος της καπιταλιστικής οικονομίας που παράγει θέαμα, από ελάχιστους στους αγωνιστικούς χώρους για να το καταναλώνουν οι λαϊκές μάζες και η νεολαία και να τροφοδοτούνται τα κέρδη των μονοπωλίων, θα μεγιστοποιήσει τα λαϊκά προβλήματα και αδιέξοδα.

Η λύση είναι ο αθλητισμός να επανέλθει στη σωστή του βάση, να γίνει ερασιτεχνικός, υπόθεση της νεολαίας και του λαού, αυτοί να μπουν στους αγωνιστικούς χώρους και η ανάπτυξή του να υπηρετήσει τον εργαζόμενο άνθρωπο.

Πιο συγκεκριμένα: Η ζωή και η εξέλιξη δείχνουν ότι η μετατροπή του αθλητισμού σε επιχείρηση έχει καταστρεπτικές συνέπειες.

Ο αθλητής και η ομάδα αγωνίζονται για τη νίκη και το ρεκόρ. Η ίδια η συμμετοχή και η διάκριση δεν ισχύει πλέον, αλλά μόνο η νίκη, διακηρύσσει ο πρόεδρος της UEFA, Ζεπ Μπλάτερ. Στόχος, η νίκη και το ρεκόρ, αντί παντός τιμήματος.

Οι αθλητές καλούνται να ξεπεράσουν κάθε όριο ανθρώπινης και φυσικής αντοχής, να αποδώσουν πέρα από τα ανθρώπινα όρια.

Βιάζονται συστηματικά τα νεανικά σώματα. Γύμναση εξαιρετικά επίπονη, πολύωρη, φάρμακα, ορμόνες και συμπληρώματα διατροφής, τρομερό άγχος και πρεσάρισμα που διαλύει το ψυχικό και νευρικό σύστημα.

Κυριολεκτικά μετατρέπονται σε κινητό βιοχημικό εργαστήριο, αλλιώς, πώς θα ανταποκριθούν.

Πώς αλλιώς θα ανταποκριθούν οι ποδοσφαιριστές σ' ένα τόσο εξαντλητικό άθλημα, εκεί που έχει εξωθηθεί;

Οι μεγάλες ΠΑΕ της Ευρώπης δίνουν 70-80 επίσημα παιχνίδια τη σεζόν, σε κάθε παιχνίδι ο ποδοσφαιριστής καταναλώνει 40% περισσότερη μυική και πνευματική δύναμη, απ' ό,τι πριν 20 χρόνια.

Ενα εξαντλητικό πρωτάθλημα, κύπελλο, Τσάμπιονς Λιγκ, μια τουρνέ χρυσοφόρα σε Ασία και Β. Αμερική και για φέτος το EURO, ανά τρεις μέρες παιχνίδι και πολλές φορές παράταση. Πώς να τα βγάλει πέρα. Τα φάρμακα έχουν τον πρώτο ρόλο.

Η υπόθεση ντόπινγκ της Γιουβέντους την περίοδο 1994-1998 βλέπει τώρα το φως της δημοσιότητας. Του Euro 2004 θα το δει ποτέ;

Οι αθλητές δυστυχώς μεσουρανούν στο αθλητικό στερέωμα στα είκοσι - είκοσι πέντε, για να καταρρεύσουν και να πεθάνουν στα σαράντα χρόνια.

Ο τεράστιος ανταγωνισμός σε συνδυασμό με τις διαφοροποιημένες δυνατότητες, οδηγεί στη γιγάντωση ορισμένων ΠΑΕ και στη συρρίκνωση, στη φθορά και την καταστροφή της πλειοψηφίας τους.

Αυτή είναι η βάση των προβλημάτων ιστορικών ομάδων, όπως της ΑΕΚ, του Αρη, του Εθνικού και τόσων άλλων.

Στο μέλλον όλο και πιο δύσκολα θα φανεί Δόξα Δράμας, Φωστήρας ή και Λάρισα της 10ετίας του '80 που αναδείχτηκε πρωταθλήτρια, όταν το επαγγελματικό πρωτάθλημα ήταν στην αρχή του. Η ίδια η ανάδειξη πρωταθλητή θά 'ναι υπόθεση μιας, δύο, το πολύ τριών ομάδων.

Η συγκέντρωση του κεφαλαίου και της δύναμης σε λίγες ΠΑΕ και η διαμόρφωση τεράστιων επιχειρήσεων, απαιτεί και πολύ μεγαλύτερες αγορές. Σπάνε τα σύνορα των Εθνικών αγορών (των Εθνικών πρωταθλημάτων). Επιδιώκουν να διαμορφώσουν ευρύτερες αγορές. Το Ισπανικό πρωτάθλημα δυσκολεύει τη Ρεάλ Μαδρίτης. Το Αγγλικό τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Αρσεναλ. Για το Σκοτσέζικο και το Ολλανδικό, ήδη έχουν εκφραστεί οι πρόεδροι της Σέλτικ και του Αγιαξ.

Το Ελληνικό πρωτάθλημα είναι ήδη και στην πορεία θα γίνει πιο εμφανές, βάρος για Ολυμπιακό-Παναθηναϊκό κλπ.

Ετσι εξηγούνται οι κινήσεις για τη δημιουργία βαλκανικής λίγκας, αλλά και αντίστοιχες κινήσεις στην Ευρώπη.

Σκεφθείτε όμως τι θά 'χει απομείνει ως ελληνικό επαγγελματικό πρωτάθλημα με την ελάχιστη παρουσία ή την ολοκληρωτική αποχώρηση δύο, τριών ή τεσσάρων κορυφαίων ομάδων, όταν θα διεξάγονται μεγάλα παιχνίδια στην Αθήνα και η τηλεόραση θα αναμεταδίδει τα κορυφαία παιχνίδια που θα γίνονται στην Ευρώπη.

Ολα, πόροι, ενδιαφέρον, προβολή, αντιμετώπιση των προβλημάτων κατευθύνονται στο ποδόσφαιρο - επιχείρηση. 3,5 τρισ. δρχ. θα κοστίσει η Ολυμπιάδα, τα περισσότερα από αυτά θα πάνε σε υποδομές, που όμως καμιά σχέση δεν έχουν με τον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Δίπλα στο στέγαστρο Καλατράβα, στη χλιδή άλλων Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, υπάρχει, όπου υπάρχει, η άθλια υποδομή του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου και η μιζέρια και το γκρίζο των λαϊκών συνοικιών της Αθήνας.

Οι επιδοτήσεις ντροπής στις ΕΠΣ και τα ερασιτεχνικά σωματεία, ψίχουλα μπροστά στο ετήσιο κόστος λειτουργίας τους, έχουν τρία χρόνια να δοθούν. Ενώ η τηλεόραση, ιδιαίτερα τα ιδιωτικά κανάλια, τμήμα της ιδιοκτησίας των βαρόνων και των μεγαλοκεφαλαιούχων, δε διαθέτει δευτερόλεπτο για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, στρέφει τα μάτια του κόσμου στην εθνική κατηγορία και στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διοργανώσεις.

Οι δημόσιες εγκαταστάσεις είναι ανύπαρκτες και οι ελάχιστες που υπάρχουν ρημάζουν χωρίς συντήρηση και δίπλα τους ξεφυτρώνουν ολόκληροι κλάδοι της ιδιωτικής οικονομίας, που αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Χιλιάδες γυμναστήρια με εκατοντάδες χιλιάδες συνδρομητές λειτουργούν σ' ολόκληρη τη χώρα. Γεμίζει η χώρα με επιχειρήσεις, με γήπεδα 5Χ5, σχολές και ακαδημίες ποδοσφαίρων για παιδιά.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε βαθιές αλλαγές στις συνθήκες μόρφωσης, εργασίας, ζωής των εργαζομένων και της νεολαίας, που δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για την ενασχόληση με το ποδόσφαιρο πλατιά, όπως τις προηγούμενες δεκαετίες.

Λείπουν οι ελεύθεροι χώροι και οι αλάνες στις γειτονιές, που έπαιζε ποδόσφαιρο παλαιότερα η νεολαία. Λείπουν οι γηπεδικές εγκαταστάσεις για τις ομάδες, τα τμήματα υποδομής τους. Αυτό δυσκολεύει πολύ τα πράγματα.

Πολύ περισσότερο όμως λείπει ο χρόνος. Ο ελεύθερος χρόνος για να ασχοληθεί η νεολαία. Οι εξελίξεις διαφοροποιούν ραγδαία τα δεδομένα. Για τους μαθητές ο γολγοθάς, που αρχίζει το πρωί με το σχολείο, συνεχίζεται, αν προλάβουν με φαγητό το μεσημέρι, φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα μαθήματα και με διάβασμα όση ώρα εξοικονομήσουν, για να κοιμηθούν και να ξεκινήσει η επόμενη μέρα.

Η υπόλοιπη νεολαία με το 30% στην ανεργία και όσοι έχουν δουλιά, να ψάχνουν για δεύτερη, για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους, καθώς και το σύνολο των εργαζομένων να γυρίζουν κατάκοποι στο σπίτι κι αν μείνει ελάχιστος χρόνος να είναι για τηλεόραση, ποδόσφαιρο στο Video Game, στο γυμναστήριο της γειτονιάς ή ένα όργανο γυμναστικής στο σπίτι, όσοι μπορούν. Το ποδόσφαιρο στην αλάνα αντικαταστάθηκε με το Video Game και το ματς στην τηλεόραση.

Στο μέλλον και σε συνθήκες καπιταλιστικής κυριαρχίας οι εξελίξεις όλο και περισσότερο θα καταστρέφουν τις κοινωνικές σχέσεις, θα οδηγούν στην αποξένωση των ανθρώπων. Το ποδόσφαιρο μαζικό, λαϊκό άθλημα, βασιλιάς των σκορ, όπως δοξάστηκε στην Ελλάδα και σ' όλο τον κόσμο, δε θά 'χει θέση. Τη θέση του θα παίρνει το ποδόσφαιρο-καταναλωτικό προϊόν, θα παίζεται από ελάχιστους και ο λαός θα το παρακολουθεί από την εξέδρα και κυρίως από τον τηλεοπτικό δέκτη.

Ο ανεπτυγμένος καπιταλισμός καταστρέφοντας κάθε μορφή κοινωνικών σχέσεων, εκτός από τις σχέσεις εξάρτησης στην παραγωγή, στην κυκλοφορία των εμπορευμάτων και στις κρατικές υπηρεσίες, καταστρέφει τη βάση για οποιαδήποτε κοινωνικότητα.

Το πρόβλημα δεν είναι απλά ανάγκη άλλης πολιτικής και άλλων όρων ανάπτυξης του αθλητισμού. Διεκδίκησης πόρων και μέσων για να αθληθούν οι εργαζόμενοι και η νεολαία.

Ερχεται ορμητικά στο επίκεντρο η ανάγκη άλλου τρόπου κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, άλλου τρόπου ζωής, άλλων κοινωνικών και ατομικών σχέσεων.

Αλλο σχολείο, άλλες συνθήκες απασχόλησης χωρίς ανέργους και 2-3 δουλιές για την επιβίωση, ελεύθερο χρόνο και όρους δημιουργικής αξιοποίησής του, άλλες σχέσεις και κοινωνική ζωή, άλλο αθλητισμό αμιγώς ερασιτεχνικό. Αλλη κοινωνία. Ορμητικά μπαίνει η ανάγκη της κοινωνικής αλλαγής στη χώρα μας και η διαμόρφωση των προϋποθέσεών της.

Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να τα προσφέρει.

Ας κάνει όσους νόμους θέλει για το ποδόσφαιρο η κυβέρνηση. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο θα σκοτώνει το ποδόσφαιρο και τη νεολαία και ο επαγγελματικός αθλητισμός θα δηλητηριάζει τον αθλητισμό και την κοινωνία.

Σε κάθε περίπτωση η στάση του λαού θα κρίνει την πορεία.

Η ανάπτυξη ενός κινήματος για βαθιές αλλαγές στη χώρα, για αλλαγή του συσχετισμού υπέρ των αντιμονοπωλιακών, αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων είναι στην ημερήσια διάταξη. Κομμάτι του πρέπει να είναι μια μεγάλη συσπείρωση που θα διεκδικήσει ελεύθερο χρόνο και ανάπτυξη του αθλητισμού σε ερασιτεχνική βάση για όλο το λαό.