Στην ελληνική μεταποιητική βιομηχανία, σύμφωνα με στοιχεία του Απρίλη του 2004, δραστηριοποιούνται, σε 14 κλάδους, 5.964 επιχειρήσεις με τη νομική μορφή της Ανώνυμης Εταιρίας ή της ΕΠΕ. Από αυτές μόνον οι 244 επιχειρήσεις ή το 4,1% του συνόλου εμφανίζουν ενεργητικό άνω των 30 εκατ. ευρώ (10 δισ. δραχμές) και με το κριτήριο αυτό θεωρούνται μεγάλες. Οι υπόλοιπες 5.720 επιχειρήσεις, με ενεργητικό μικρότερο των 10 εκατ. ευρώ, κατατάσσονται στις κατηγορίες των μικρών ή των μεσαίων επιχειρήσεων.

Πρόκειται για στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ίδιος ο Σύνδεσμος Ελληνικής Βιομηχανίας (ΣΕΒ) την προηγούμενη Δευτέρα 21/6, από τα οποία προκύπτει ένα πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα: Μια πολύ μικρή μειοψηφία επιχειρήσεων δίνει τον τόνο στην αγορά, ελέγχει την παραγωγή, τις πωλήσεις, αλλά και τις τιμές συνολικά της ελληνικής βιομηχανίας. Οι 244 αυτές επιχειρήσεις, οι οποίες πληρούν τα κριτήρια, ώστε να χαρακτηριστούν μονοπωλιακές, είναι τα αφεντικά της βιομηχανίας. Οι υπόλοιπες 5.720 ή το 95,9% του συνόλου απλώς ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές των μεγάλων. Με λίγα λόγια, η ελληνική μεταποιητική βιομηχανία είναι μια πολύ οικογενειακή υπόθεση.

Τα ίδια συμπεράσματα, και σε πιο ενισχυμένη ακόμα μορφή, προκύπτουν και από το χώρο του εμπορίου και των υπηρεσιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP για το έτος 2002, 150 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε 25 κλάδους του εμπορίου, σε ένα σύνολο 8.488 εμπορικών επιχειρήσεων, παρουσίασαν ενεργητικό μεγαλύτερο των 30 εκατ. ευρώ. Πρόκειται μόλις για το 1,76% του συνολικού δείγματος. Και εδώ το συμπέρασμα είναι ότι μια ισχνή μειοψηφία επιχειρήσεων διαφεντεύει το ελληνικό εμπόριο, ελέγχει τον τζίρο, τις τιμές λιανικής, εφαρμόζει μονοπωλιακές πρακτικές.

Οσο για το χώρο των υπηρεσιών, αρκεί να παραθέσουμε τα ακόλουθα στοιχεία, για να γίνει κατανοητό πόσο στενά ελέγχονται οι διάφοροι κλάδοι. Στο τομέα των τεχνικών - οικοδομικών επιχειρήσεων, σε ένα δείγμα 1.629 τεχνικών εταιριών με τη μορφή ΑΕ και ΕΠΕ, μόνον 20 επιχειρήσεις ή το 1,2% του συνόλου εμφάνισαν το 2002 ενεργητικό μεγαλύτερο των 150 εκατ. ευρώ (στοιχεία ICAP). Στο χώρο της Πληροφορικής μόνον 7 επιχειρήσεις, από τις 392 του κλάδου (το 1,8% του συνόλου), είχαν το 2002 ενεργητικό μεγαλύτερο των 30 εκατ. ευρώ. Στο χώρο των διαφημίσεων, το κριτήριο αυτό το εκπλήρωναν 7 εταιρίες σε σύνολο 273 (το 2,6%), στο χώρο των ραδιοτηλεοπτικών μέσων οι 7 στις 149 (το 4,7%), στις ιατρικές υπηρεσίες (ιδιωτικός τομέας), ξεχωρίζουν 8 εταιρίες σε σύνολο 336 (το 2,4% του συνόλου). Τέλος, στο χώρο της ακίνητης περιουσίας ξεχωρίζουν 16 εταιρίες σε ένα σύνολο 532 εταιριών, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αγοραπωλησίας ακινήτων.

Η μεγάλη αυτή εισαγωγή έγινε για να καταδειχτεί ότι η υπόθεση «ελληνική οικονομία» βρίσκεται στα χέρια μια ελάχιστης μειοψηφίας επιχειρηματικών οικογενειών και ορισμένων ξένων πολυεθνικών, οι οποίες δραστηριοποιούνται κυρίως στο χώρο του λιανικού εμπορίου. Αυτό μας βοηθά να φωτίσουμε μια σειρά θέματα της τρέχουσας επικαιρότητας, όπου κυριαρχεί η πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση. Τέτοιο θέμα είναι ασφαλώς αυτό της ακρίβειας, όπου για χρόνια τώρα παρακολουθούμε ένα απίθανο θέατρο σκιών, στο παρελθόν από τους υπουργούς των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και σήμερα από τους υπουργούς της ΝΔ για το φαινόμενο της ακρίβειας, πώς αυτό εμφανίζεται, ποιοι το πυροδοτούν κλπ. Συναφές μ' αυτό είναι και το θέμα του ανταγωνισμού στην αγορά, όπου ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συμφωνούν από κοινού. Το πρόβλημα κατ' αυτούς είναι ότι ο ανταγωνισμός σε πολλούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας είναι ...ατελής και αν θέλουμε να πέσουν οι τιμές θα πρέπει να εφαρμοστούν πολιτικές ενίσχυσης του ανταγωνισμού, πολιτικές οι οποίες θα κατατείνουν στην απελευθέρωση των αγορών κλπ. Αυτά υποστήριζε ο Ν. Χριστοδουλάκης σαν υπουργός Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, αυτά λένε σήμερα ο Αλογοσκούφης και ο Παπαθανασίου, όταν καλούνται να ερμηνεύσουν το φαινόμενο ...ακρίβεια.

Βρισκόμαστε, φυσικά, μπροστά σε ακραία περίπτωση υποκρισίας και εμπαιγμού του ελληνικού λαού. Αν ήθελαν οι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να δώσουν μια πειστική απάντηση στο ερώτημα πώς δημιουργείται και ποιοι πυροδοτούν την ακρίβεια στην ελληνική αγορά, θα έπρεπε να καταδείξουν αυτούς που ελέγχουν την αγορά - αντί να μιλούν αόριστα για κερδοσκόπους - και, επομένως, ποιοι ελέγχουν και καθορίζουν τις τιμές. Ας πάμε, π.χ., στο χώρο των τροφίμων, τομέας όπου οι ανατιμήσεις είναι ιδιαίτερα αισθητές τα τελευταία χρόνια. Αν ανατρέξουμε στα στοιχεία του ΣΕΒ, διαπιστώνουμε ότι στον κλάδο «τρόφιμα - καπνός», δραστηριοποιούνται σήμερα 1.127 επιχειρήσεις. Με βάση τα κριτήρια του ΣΕΒ, μόνον οι 62 ή το 5,2% του συνόλου θεωρούνται μεγάλες. Και τίθεται το ερώτημα: Μπορεί κανείς στα σοβαρά να ισχυριστεί ότι οι 62 αυτές μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις τροφίμων δεν ελέγχουν και δεν καθορίζουν τις τιμές χονδρικής στην αγορά; Πρόκειται ακριβώς για τις επιχειρήσεις που έχουν τη μερίδα του λέοντος στις πωλήσεις, στα κέρδη, στις επενδύσεις, στην παραγωγικότητα, προνομιακές σχέσεις στο τραπεζικό σύστημα, στις κρατικές προμήθειες, αποσπούν τεράστιες επιχορηγήσεις, που, άμεσα ή έμμεσα (μέσω καταναγκαστικών συμφωνιών), ελέγχουν την αγορά. Τι πιο φυσιoλογικό για μια κυβέρνηση, αν πραγματικά ήθελε να ελέγξει την κερδοσκοπία στα τρόφιμα, να ελέγξει τις 62 αυτές επιχειρήσεις; Ομως, ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε η κυβέρνηση της ΝΔ το έκαναν, ούτε και θα το κάνουν. Αντιβαίνει, λένε, τις αρχές τις ελεύθερης αγοράς και της ελεύθερης οικονομίας, που και οι δύο πρεσβεύουν...

Αν περάσουμε τώρα στο χώρο του λιανικού εμπορίου, διαπιστώνουμε ότι στα είδη διατροφής δραστηριοποιούνται (στοιχεία 2002) 740 επιχειρήσεις και από αυτές μόνον οι 8 ή το 1,1% κατατάσσονται στην κατηγορία των μεγάλων. Στο χώρο των σούπερ μάρκετ, τα οποία αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία, το 2002 λειτουργούσαν 293 επιχειρήσεις, από τις οποίες μεγάλες, ήταν μόνο 15, ή το 5,1% του συνόλου. Σε ένα σύνολο 1.033 επιχειρήσεων, 23 μονοπωλιακές επιχειρήσεις ελέγχουν το λιανικό εμπόριο και, φυσικά, καθορίζουν τις τιμές. Αυτή είναι η απλή αλήθεια, την οποία μπορεί να κατανοήσει και ένα παιδάκι του δημοτικού, όχι όμως και οι νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ... Οι τελευταίοι αποκρύπτουν από τον ελληνικό λαό ότι το πρόβλημα της ακρίβειας είναι συνάρτηση: α) της μονοπωλιακής δομής της ελληνικής οικονομίας β) της λειτουργίας της «ελεύθερης» αγοράς προς οφελος των μεγάλων επιχειρήσεων. Ολόκληρο, δηλαδή, το οικονομικό και πολιτικό σύστημα πυροδοτεί την κερδοσκοπία, λεηλατεί τα λαϊκά νοικοκυριά. Επομένως, το πρόβλημα της ακρίβειας είναι πρόβλημα βαθιά πολιτικό.

Και δύο λόγια για τον ...ατελή ανταγωνισμό. Εχουμε και εδώ μια ακόμη περίπτωση υποκρισίας, συνυφασμένη με την αστική ανοησία, οι οποίες από κοινού οδηγούν σε αντιστροφή της πραγματικότητας. Ο ελληνικός καπιταλισμός, όπως και σε όλες τις άλλες καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου, πέρασε και αυτός, από το στάδιο του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ μικρών κατά βάση επιχειρήσεων, στο μονοπωλιακό στάδιο ανάπτυξης, στην εμφάνιση των μονοπωλίων. Τα τελευταία υπήρξαν το φυσιολογικό αποτέλεσμα του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, προϊόν και απότοκο της συγκέντρωσης και της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. Σήμερα, η ελληνική οικονομία είναι μια οικονομία με έντονη μονοπωλιακή δομή, όπου το 2,3 ή το 5% των επιχειρήσεων ελέγχουν ολόκληρους κλάδους. Αυτό το αναγνωρίζουν, από τη δική τους σκοπιά, και τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης και των βιομηχάνων. Οταν ο Αλογοσκούφης και ο Παπαθανασίου μιλάνε για ...ατελή ανταγωνισμό, τι εννοούν; Οτι θα γυρίζουν πίσω στο στάδιο του ελεύθερου ανταγωνισμού; Τι θα κάνουν, π.χ., στο χώρο της γαλακτοβιομηχανίας; Θα «σπάσουν» τα μονοπώλια της ΦΑΓΕ και της ΔΕΛΤΑ και θα ενισχύσουν τον ανταγωνισμό με τη δημιουργία πολλών μικρών επιχειρήσεων; Φυσικά, αυτό ανήκει στη σφαίρα του φανταστικού, γιατί ο κ. Αλογοσκούφης και ο κ. Παπαθανασίου είναι πολιτικοί εκπρόσωποι του κ. Φιλίππου και του κ. Δασκαλόπουλου. Αλλά ας μείνουμε στη σφαίρα του φανταστικού και ας υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ καταλαμβάνεται από αντιμονοπωλιακό μένος και «σπάει» τα δύο μονοπώλια του γάλακτος. Τι θα γίνει τότε; Μήπως ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός των μικρών γαλακτοβιομηχάνων, η ίδια η διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου, δε θα οδηγήσει σε χρεοκοπία ορισμένους από αυτούς και στην κυριαρχία των άλλων;

Τελικά, καταλήγουμε στη λενινιστική ρήση: Ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός οδηγεί στο μονοπώλιο.