Πριν λίγες ημέρες βρέθηκε στην Αθήνα αντιπροσωπεία του Κόμματος Εργασίας (ΕΜΕΡ) της Τουρκίας. Πρόκειται για έναν πολιτικό φορέα της τουρκικής Αριστεράς, οι απόψεις της οποίας είναι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αποκλεισμένες από τον Τύπο της γειτονικής χώρας, και οι αγώνες της οποίας αντιμετωπίζονται με πολιτικές βίαιης, συχνά απάνθρωπης καταστολής.

Ο «Ρ» είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον Λεβέντ Μπουζέλ, πρόεδρο του Κόμματος Εργασίας, τον Σαμπρί Τοργκού, αντιπρόεδρο του κόμματος και ενεργό συνδικαλιστή, τον Μουσταφά Γιαλτσίνερ, υπεύθυνο διεθνών σχέσεων του κόμματος, και τη Σενού Φατιμά Γκελίκ, στέλεχος του κόμματος.

Η συνέντευξη είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον, αφού ο σχολιασμός των ηγετικών στελεχών αυτών του ΕΜΕΡ για τρέχοντα, αλλά και γενικότερα, ζητήματα ξεφεύγει από τις πανομοιότυπες απόψεις των «κατεστημένων» τουρκικών πολιτικών κομμάτων.

-Θα θέλαμε κατ' αρχάς να ρωτήσουμε ποια είναι η άποψη του Κόμματος Εργασίας για την έναρξη μιας διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στις «Ευρωπαϊκές δομές», δηλαδή σε μια Ευρωπαϊκή Ενωση πλήρως ενταγμένη σε μιαν ακραία εκδοχή του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πρωταγωνίστρια σε διάφορα γεωπολιτικά «παιγνίδια».

- Η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι εύκολη υπόθεση. Υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν εμπόδια. Πέραν όμως αυτού, για εμάς προκύπτουν σημαντικά ζητήματα. Πρώτ' απ' όλα, ο λαός, οι εργαζόμενοι της Τουρκίας θα αντιμετωπίσουν οξύτατα προβλήματα, θα πληρώσουν βαρύ τίμημα για την «ένταξη» αυτή, για να γίνει η χώρα μέλος. Οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές βεβαίως πασχίζουν να βάλουν την Τουρκία σε ένα καλούπι, όπως τη θέλουν, και μόνο έτσι θα εισαχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Καλούπι» οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό.

Εχουμε πολύ πρόσφατη την εμπειρία της Τελωνειακής Ενωσης που συμφωνήσαμε με την Ευρωπαϊκή Ενωση (σ.σ. από το 1996, επί κυβερνήσεως Τσιλέρ). Η αγροτιά κυριολεκτικά εκμηδενίστηκε στην Τουρκία, όπως και οι κτηνοτρόφοι και οι παραγωγοί ζωοτροφών. Ηταν απλώς μια συνέπεια της Τελωνειακής Ενωσης, αλλά με τόσο φοβερό αντίκτυπο.

Η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα σημάνει την πλήρη μετατροπή της σε αποικία. Είμαστε εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης: είναι μια ιμπεριαλιστική ένωση των μονοπωλίων, επομένως βρισκόμαστε απέναντί της, όχι σύμμαχοί της.

-Για να εξειδικεύσουμε λίγο περισσότερο. Από το 1996 και εδώ υπάρχουν κάποιοι αριθμοί, κάποια στατιστική ένδειξη της αλλαγής του βιοτικού επιπέδου, της αλλαγής των παραγωγικών σχέσεων, της συμμόρφωσης της Τουρκίας προς τις απαιτήσεις της Ευρώπης; Καταγράφονται τέτοια στοιχεία;

- Βεβαίως υπάρχουν. Δεν τους θυμάμαι από μνήμης, αλλά μπορούμε να πούμε ότι ο αγροτικός και ο κτηνοτροφικός τομέας εκμηδενίστηκαν. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Τουρκίας δέχτηκαν συντριπτικά πλήγματα, χιλιάδες αναγκάστηκαν να κλείσουν, καθώς δεν μπορούσαν να αντέξουν τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, που είχε ως βασικό πλεονέκτημα τη μαζική, βιομηχανικού τύπου παραγωγή και προσφορά. Η ανεργία φθάνει το 20%, ο πληθωρισμός αυξάνει. Τα τελευταία δύο χρόνια η Τουρκία έχει μηδενική ανάπτυξη.

-Ο κύριος Ετσεβίτ, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, ισχυρίζεται πολύ διαφορετικά πράγματα. Μιλά για ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας που υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό, και προβλέπει ότι θα συνεχιστεί και εφέτος.

- Θεωρούμε αυτά τα μεγέθη που παρουσιάζονται ανακριβή. Χειρότερα, το εξωτερικό χρέος διαρκώς αυξάνεται, έχει φθάσει τα 80 δισ. δολάρια, και η Τουρκία έφθασε σε αυτόν τον προϋπολογισμό να μη μπορεί να πληρώσει τους τόκους του εξωτερικού της χρέους. Μέχρι εφέτος, ο πληθωρισμός ήταν τριψήφιο μέγεθος. Η Τελωνειακή Ενωση τον μεγάλωσε, ενίσχυσε την οικονομική κρίση, η οποία όσο πάει και βαθαίνει. Ο πληθωρισμός περιορίστηκε μόνο ονομαστικά, στην πραγματικότητα οι συνέπειες της ένωσης είναι πολλαπλασιαστικές.

-Κατάσταση που δε βλέπουμε πώς θα επιλύσει η κυβέρνηση του κ. Ετσεβίτ, η οποία διαρκώς αιτείται νέων δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), κάνοντας παραχωρήσεις σε επίπεδο «θεσμικών μεταρρυθμίσεων», συνήθως σε βάρος των εργαζομένων. Είναι έτσι;

- Πράγματι, πριν λίγο καιρό υπογράφτηκε μια νέα συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Συμφωνία η οποία εν πολλοίς καταργεί πολλές από τις κατακτήσεις των εργαζομένων, που είχαν γίνει με πολύχρονες, κοπιώδεις, αιματηρές θυσίες. Η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό είναι ίσως το πιο τρανταχτό παράδειγμα. Οι περικοπές των αυξήσεων για τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα είναι άλλο ένα παράδειγμα: είναι 20%, όταν ο πληθωρισμός είναι αρκετά πάνω από το 60 - 65%.

-Ας αλλάξουμε θέμα. Ας θυμηθούμε λίγο τι έγινε στους σεισμούς και ας δούμε τη σημερινή κατάσταση. Στον απολογισμό των θυμάτων των καταστροφικών σεισμών, η κυβέρνηση μίλησε για 17 χιλιάδες νεκρούς. Ωστόσο οι αγνοούμενοι, εξ όσων ανακαλούμε, ήταν πάνω από δέκα, ίσως δεκαπέντε, χιλιάδες. Πού πήγαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι;

- Τις πρώτες ημέρες του σεισμού επικράτησε πανικός. Εκτός αυτού, ήταν καλοκαίρι, και ο κρατικός μηχανισμός πιάστηκε εντελώς απροετοίμαστος. Καθένας, όσο προλάβαινε, έθαβε τους νεκρούς του. Και μετά άρχισε η καταμέτρηση. Η οποία ήταν και αυτή ελάχιστα οργανωμένη. Εμείς υπολογίζουμε 50 χιλιάδες νεκρούς, αν συνυπολογιστούν όλοι.

Στη συνέχεια επικράτησε μια πολιτική της μη αναζήτησης. Οι ειδικές ομάδες ήρθαν μετά από τρεις και τέσσερις ημέρες, όταν ελάχιστες ελπίδες υπήρχαν να βρεθούν επιζώντες. Βγήκαν όσοι βγήκαν ζωντανοί, και μετά ανέλαβαν οι μπουλντόζες, που φόρτωναν ολόκληρα κτίρια στα φορτηγά που μετέφεραν τα συντρίμμια, χωρίς να έχει προηγηθεί έρευνα για επιζώντες ή νεκρούς. Το είδαμε να επαναλαμβάνεται πάρα πολλές φορές. Η επιχείρηση ανάσυρσης των νεκρών δεν έγινε σε εκατοντάδες περιπτώσεις, ίσως χιλιάδες. Γι' αυτό υπολογίζουμε τους νεκρούς σε 50 χιλιάδες.

Η σημερινή κατάσταση των πληγέντων από τους σεισμούς, και τους πιο πρόσφατους ακόμη, είναι πολύ άσχημη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, έπρεπε να φροντίσουν οι ίδιοι για την επιβίωσή τους. Είναι χιλιάδες οι άνθρωποι που δεν έλαβαν επαρκή βοήθεια, και είναι ακόμη περισσότεροι εκείνοι που δεν έλαβαν καμία βοήθεια.

-Θα θέλαμε μια περιγραφή από εσάς, της πολιτικής κατάστασης και ατμόσφαιρας σήμερα στην Τουρκία. Κατ' αρχάς, έχουμε ορισμένες προδιαγραφές. Υπάρχει μια ετερόκλητη κυβέρνηση, που αποτελείται από τον Ετσεβίτ και το Κόμμα Δημοκρατικής Αριστεράς, που ξέρουμε ότι είναι μιας μορφής «κεντροαριστερά», με εθνικιστικές/ρεπουμπλικανικές αναφορές, τον Γιλμάζ και το Κόμμα Μητέρας Πατρίδας, που είναι μια εκδοχή συνεπούς Δεξιάς, και τον Μπαχτσελί και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του, ένα κόμμα με σχεδόν φασιστικές αναφορές. Το Κόμμα Εργασίας πώς αντιμετωπίζεται; Υπάρχει σε βάρος σας εκστρατεία βίας, όπως στο παρελθόν;

- Αυτή η κυβέρνηση προέκυψε από τις εκλογές του Απριλίου, που συνοδεύτηκαν από μια μεγάλη εκστρατεία προπαγάνδας για την «ενότητα» της Τουρκίας, για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει το έθνος, και άλλα ανάλογα. Ωστόσο, λίγο καιρό μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης, η εικόνα της ενότητας και της αξιοπρέπειας που ήθελαν να δημιουργήσουν οι κυβερνώντες καταρρίφθηκε. Βεβαίως, έπαιξε ρόλο στην καταστροφή της «εικόνας» της κυβέρνησης η οικονομική πολιτική που ακολουθήθηκε απέναντι στις λαϊκές μάζες.

Η μείωση των ημερομισθίων σε επίπεδο οικονομικής εξόντωσης των εργαζομένων, η αύξηση των φόρων και του πληθωρισμού, η συντριπτική ανεργία, ο καταστροφικός νόμος που ψηφίστηκε για το ασφαλιστικό, κυριολεκτικά καταστροφικός για τους εργαζόμενους, η ταχεία αποδόμηση και ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας, η καταστροφή της παιδείας. Ακόμη, πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν δικαίωμα απεργίας. Η αγροτιά υπέστη μεγάλες ζημιές, η παραγωγή τής έμεινε στα χέρια ή αναγκάστηκε να πουλά τα προϊόντα της σε εξευτελιστικές τιμές.

Ειδικά την περίοδο των εκλογών, υπήρξε μια έντονη προπαγάνδα και πολιτική υποσχέσεων, αλλά δεν υλοποιήθηκε καμία από αυτές. Δεν έγινε τίποτε. Στο σεισμό, ο λαός εξέλαβε την κατάσταση ως επιβεβαίωση του γεγονότος ότι η κυβέρνηση δεν υπάρχει εκεί γι' αυτόν, υπάρχει μόνο για να καταστέλλει τις λαϊκές κινητοποιήσεις και τα αιτήματα με βία και τρομοκρατία. Η κυβέρνηση και ο κρατικός μηχανισμός δεν υπήρχαν στους σεισμούς. Ο ρόλος του «πατέρα» του λαού, που ήθελε να προβάλλει η κυβέρνηση, δεν αντανακλάστηκε σε καμία περίπτωση.

Σήμερα η κυβέρνηση είναι αναξιόπιστη. Ο βαθμός αποδοχής της είναι μηδενικός.

-Ο στρατός;

- Βεβαίως ο σεισμός έβλαψε σημαντικά την εικόνα και του στρατού, αλλά μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι ο στρατός είναι ακόμη πιο «αξιόπιστο» τμήμα του κρατικού μηχανισμού από ό,τι είναι η γραφειοκρατία και η κυβέρνηση. Ο στρατός μπόρεσε να αποστασιοποιηθεί από την κατάσταση χάους που επικράτησε, μπόρεσε να περισώσει την εικόνα της σοβαρής και αποτελεσματικής οργάνωσης.

-Ο στρατός, βέβαια, φέρει πολύ βαριά ευθύνη για μερικά από τα πιο σημαντικά προβλήματα της σύγχρονης Τουρκίας. Αν καλά θυμόμαστε, κανένα στέλεχός του δεν πέρασε από δίκη για τα πραξικοπήματα που έγιναν. Ο στρατηγός Εβρέν, που αναρωτιόταν αν πρέπει να ταΐσει τους πολιτικούς κρατούμενους αντί να τους εξοντώσει, όπως ήθελε, είναι ακόμη σεβαστή μορφή στις τάξεις του στρατού.

- Και βέβαια δε δικάστηκε κανείς. Παρ' όλα τα εγκλήματα που έγιναν, παρ' όλο το πισωγύρισμα. Με την «κατανόηση» της Δύσης, φυσικά. Πάντα έτσι συμβαίνει. Πριν κάνουν κάποια κίνηση, οι στρατηγοί προετοιμάζουν το έδαφος. Ετοίμασαν το έδαφος για το πραξικόπημα του 1980, και το έκαναν. Δικαιολογώντας τους εαυτούς τους ότι το έκαναν για το έθνος, το λαό και την πατρίδα. Κάτι αντίστοιχο έγινε το 1998 με το πολιτικό Ισλάμ, όταν προετοιμάστηκε το έδαφος, στηρίχτηκαν οι «κοσμικοί» και έγινε ένα άτυπο πραξικόπημα. Στο οποίο συνετέλεσε μέρος των διανοούμενων, του Τύπου κ.ά., για την ανατροπή της κυβέρνησης Ερμπακάν και Τσιλέρ. Ας μην ξεχνάμε ότι στο παρόν σύνταγμα της Τουρκίας υπάρχει μια διάταξη που απαγορεύει να δικάζονται στρατιωτικοί πάνω από το βαθμό του συνταγματάρχη.

Χρόνια υπάρχει μια πολιτική εξαφανίσεων, δολοφονιών, πολιτικών διώξεων. Μια σωρεία εγκλημάτων επί χρόνια. Δεν τιμωρήθηκε κανείς. Η μόνη περίπτωση που καταφέραμε να δείξουμε ποιο είναι το πρόσωπο της σημερινού τουρκικού κράτους ήταν η περίπτωση της δολοφονίας του Μετίν Γκιόκτεπε, του δημοσιογράφου της δικής μας εφημερίδας « Εβρενσέλ», για την οποία προσήχθησαν αστυνομικοί στη Δικαιοσύνη. Αλλά επρόκειτο για μια εξαιρετική περίπτωση. Τα ίδια γίνονται τόσα χρόνια, και δεν έχει δικαστεί κανείς. Πόσο μάλλον να καταδικαστεί.

-Είδαμε την πλευρά του κρατικού μηχανισμού. Κυβέρνηση, γραφειοκρατία, κρατικός μηχανισμός ασφαλείας, στρατός. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει αντίδραση; Μάλιστα, καθώς απαγορεύονται οι απεργίες, και το κράτος δε διστάζει να επιδείξει ένα πρόσωπο ακραίας και απάνθρωπης βίας σε κάθε ευκαιρία, υπάρχει δυνατότητα αντιλόγου, που να μπορεί να αρθρώσει λαϊκά αιτήματα και διεκδικήσεις;

- Φυσικά. Οικοδομείται, και θέλουμε να το τονίσουμε αυτό, ένα μέτωπο της εργασίας. Το κόμμα μας, το Κόμμα της Εργασίας, θεωρεί ακριβώς αυτό το πιο σημαντικό του καθήκον. Η καταπίεση των εργαζομένων, η πολιτική της καταστολής, των εξαφανίσεων και των ταγμάτων θανάτου, ο επί 15 χρόνια συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ανατολία, συνιστούν μια πραγματικότητα που πρέπει ν' αντιπαλέψουμε. Πρέπει να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό.

Σήμερα, διάφορες κουρδικές και αριστερές οργανώσεις, που έλεγαν ότι αγωνίζονται για τη δημοκρατία, το σοσιαλισμό και άλλα πράγματα που ακούγονται ωραία, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις αποφάσεις στο Ελσίνκι άλλαξαν άρδην προσανατολισμό, και αναφωνούν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μας φέρει εκδημοκρατισμό, δικαιώματα, αληθινή δημοκρατία. Τάσσονται αναφανδόν υπέρ της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το κόμμα μας αγωνίζεται με όλους τους τρόπους, για τις τάξεις που έχουν συμφέρον ενάντια στη βαρβαρότητα, προσπαθεί να διαμορφώσει ένα αγωνιστικό μέτωπο.

-Πόση απήχηση έχει αυτή η προσπάθεια; Υπάρχει υποστήριξη ικανή να δημιουργήσει ένα ισχυρό μέτωπο;

- Βεβαίως και έχει απήχηση. Εφέτος το καλοκαίρι, σχηματίστηκαν δύο μέτωπα, τα οποία συγκρούστηκαν. Από τη μια το κεφάλαιο, το μέτωπο της βαρβαρότητας. Από την άλλη, το μέτωπο της εργασίας. Εργαζόμενοι, διανοούμενοι, δημοκράτες, σχημάτισαν το δικό τους μέτωπο. Εκαναν απεργίες, βγήκαν στους δρόμους.

Ο σεισμός ανέσχεσε τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Αναβλήθηκαν κινητοποιήσεις, οι αντιδράσεις στην κυβερνητική πολιτική κόπασαν μπροστά στην καταστροφή. Η ευαισθησία απέναντι σ' αυτό το θέμα ένωσε τον κόσμο. Αλλά σήμερα και πάλι ο λαός είναι έτοιμος να βγει στο δρόμο. Και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε γι' αυτό.

-Ποιο είναι το ιστορικό υπόβαθρο των εργατικών και συνδικαλιστικών αγώνων; Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ιστορικό υπόβαθρο που να στηρίζει τις προσπάθειες του Κόμματος της Εργασίας; Ακόμη, θα θέλαμε λίγα περισσότερα στοιχεία για το κόμμα σας.

- Στη χώρα μας, το εργατικό κίνημα έχει ιστορία. Το κόμμα μας παίρνει δύναμη από αυτό το κίνημα, αλλά και την παγκόσμια εμπειρία αγώνων. Στη χώρα μας οι σοσιαλιστικές δυνάμεις πάντοτε ήταν παράνομες, πάντα δρούσαν υπό ένα καθεστώς καταπίεσης. Από τις απαρχές του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας, πρώτη φορά εμφανιστήκαμε με σημαντική ισχύ το 1965. Κατήλθαμε νόμιμα στις εκλογές και είχαμε 15 βουλευτές στην εθνοσυνέλευση. Αλλά αυτό ήταν ένα σύντομο διάστημα, μετά το κόμμα απαγορεύτηκε, και με εξαίρεση αυτό το διάστημα πάντοτε οι δυνάμεις του σοσιαλισμού ήταν εκτός νόμου.

Στην πιο πρόσφατη χρονική περίοδο, μετά το πραξικόπημα του Κενάν Εβρέν, η Αριστερά και οι κομμουνιστές επλήγησαν με βάναυσο τρόπο. Στη χώρα μας δεν έλειψαν ποτέ τα στρατοδικεία, τα δικαστήρια κρατικής ασφαλείας, ξέρετε. Ούτε και σήμερα.

Βεβαίως, η εργατική τάξη δεν αντέχει τη διαρκή καταπίεση, και προσπάθησε να κάνει κάποια βήματα αγώνα. Οπως στη βιομηχανία του μετάλλου.

Το Κόμμα της Εργασίας τάσσεται υπέρ της προσπάθειας των εργαζομένων, για δικαιώματα, για αντίσταση. Σ' αυτήν τη βάση δημιουργήθηκε το κόμμα μας. Είναι βασισμένο στον αγώνα, είναι γέννημα των προσπαθειών των εργαζομένων, των συνδικαλιστών, των διανοούμενων για αληθινή δημοκρατία. Οσοι κινητοποιούνται βρίσκουν απέναντί τους το νόμο και το κράτος, αλλά δεν πτοούνται. Συνεχίζουν, σε σχεδόν όλες τις πόλεις της Τουρκίας. Οπως την 24 Ιούλη, όταν υπήρξε 24ωρη απεργία, παράνομη, και 500 χιλιάδες εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους.

-Στη δεκαετία του 1990, πάντως, το Κόμμα της Εργασίας απαγορεύτηκε και επανιδρύθηκε.

- Πράγματι, το 1996, με αφορμή το Κουρδικό. Ταχθήκαμε τότε υπέρ της αυτοδιάθεσης του κουρδικού λαού, γεγονός που αποτέλεσε καλή αφορμή για να μας δικάσουν και να μας κλείσουν, όπως συνηθίζεται και με εφημερίδες και περιοδικά. Αλλάξαμε τίτλο, γίναμε Κόμμα της Εργασίας, και είμαστε και πάλι ενεργοί την ίδια χρονιά.

-Σήμερα το Κόμμα της Εργασίας δεν είναι στη Βουλή. Είναι στόχος σας να μπείτε στην εθνοσυνέλευση, και πόσο βασικός;

- Βεβαίως και θέλουμε να μπούμε στη Βουλή, αλλά για εμάς δεν είναι στόχος πρωταρχικής σημασίας, ή πολιτικής επιβίωσης. Ο στόχος μας, μακροπρόθεσμα, είναι η επανάσταση. Αλλά θέλουμε να είμαστε στη Βουλή, και θα χρησιμοποιήσουμε διάφορες μεθόδους πολιτικής δράσης. Αλλά για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή πρέπει να έχει 10% σε ολόκληρη την Τουρκία. Είναι μια διάταξη του εκλογικού νόμου που ψηφίστηκε για χάρη της Αριστεράς. Για να μην μπορούν τα αριστερά κόμματα που είχαν ποσοστό λίγο πιο κάτω από το 10% να μπουν στη Βουλή. Ο νόμος αυτός πέρασε τη δεκαετία του 1960.

-Πώς βλέπετε τη δράση του ΝΑΤΟ στην περιοχή; Και ακόμη, πώς βλέπετε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην παρούσα φάση;

- Κανένας λαός δεν έχει να χωρίσει κάτι με κάποιον άλλο λαό, ούτε φυσικά ο ελληνικός με τον τουρκικό. Βέβαια, υπάρχει ένα ιστορικό παρελθόν. Πιστεύουμε ότι οι δύο λαοί θέλουν να ζήσουν ειρηνικά. Αλλά, οι ιμπεριαλιστές και οι εξουσιαστές δεν αφήνουν τους λαούς να συνεργαστούν, να αναπτύξουν σχέσεις πραγματικής ειρήνης. Οι αστικές τάξεις των δύο χωρών προσπαθούν να βγάλουν πάντα περισσότερο κέρδος, και γι' αυτό προκαλούν τεχνητό ανταγωνισμό και εντάσεις. Σ' αυτή τη βάση των συμφερόντων δημιουργούνται ο εθνικισμός, και η κατάσταση πλησιάζει στο να γίνει εμπόλεμη. Παράδειγμα ήταν η περίπτωση των Ιμίων. Για εμάς η ένταση αυτή ήταν τεχνητή, το θέμα των βραχονησίδων είναι επουσιώδες, κι όμως οδηγηθήκαμε πολύ κοντά σε πόλεμο. Πάντα υπάρχει η ανάγκη της δημιουργίας ενός «εξωτερικού εχθρού», ειδικά όταν το λαϊκό κίνημα εντείνεται.

Τις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν τις εννοούμε ως σχέσεις κυβερνήσεων. Αυτές τις θεωρούμε υπεργολάβους των ιμπεριαλιστών. Οι εντάσεις προαποφασίζονται αλλού. Τα προβλήματα δε θα εξαλειφθούν. Οι ιμπεριαλιστές θα τα ενισχύσουν αν χρειάζεται, προκειμένου να κυριαρχήσουν στην περιοχή.

Η δική μας άποψη είναι μόνο με το λαϊκό αγώνα ενάντια στις αστικές τάξεις και τους ιμπεριαλιστές μπορεί να οικοδομηθεί πραγματική φιλία και συνεργασία. Δεν υποστηρίζουμε καμία «λύση» στα εκκρεμή ζητήματα, που προτείνουν οι ιμπεριαλιστές.

Οσον αφορά το ΝΑΤΟ, είναι το πρώτο βιολί της ιμπεριαλιστικής ορχήστρας, στην περιοχή και παγκόσμια. Αποδείχτηκε περίτρανα ότι δεν είναι καμία αμυντική συμμαχία, αλλά επιθετική. Το είδαμε στη Γιουγκοσλαβία.

-Για να κλείσουμε αυτήν τη συνέντευξη, ποια ευχή θα δίνατε στους Ελληνες για το νέο χρόνο και τη νέα χιλιετία;

- Μια ευχή, λοιπόν; Ευχόμαστε να υπάρξει αληθινή ειρήνη στο Αιγαίο και τα Βαλκάνια, που θ' αγκαλιάσει τους λαούς. Αλλά αυτή η ειρήνη, όπως εμείς την εννοούμε, περνά από τους δρόμους του αγώνα.