ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 19 Σεπτέμβρη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Η ζάλη του πρωθυπουργού

1. Εξι μήνες αρκούν να καταλάβεις, είτε το θέλεις είτε όχι, ποια είναι η θέση σου στα πράγματα. Ενώ λοιπόν βαδίζεις αγέρωχος προς το μικρόφωνο της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης (που θυμίζει πάντα Φεστιβάλ Τραγουδιού), ο υπουργός Αμυνας δίπλα σου θυμάται ξαφνικά και στο λέει πως το πρωί έπεσε ένα ελικόπτερο τύπου «Σινούκ» με 17 ψυχές στη θάλασσα. Ετσι απλά. Ο εμπνευσμένος λόγος σου για το θρίαμβο της κυβέρνησής σου πάει - προς τέρψιν της Ιστορίας - περίπατο. Και εκ των υστέρων καλύτερα θα ήταν να είχες περιοριστεί στο: «Κυρίες και κύριοι, μια νέα μέρα ξημερώνει αύριο. Καλή σας νύχτα!».

2. Τι έγινε ο πάλαι ποτέ λαλίστατος Καραμανλής; Γιατί σιωπά σαν ζαλισμένη Πυθία; Ισως τώρα πια καταλαβαίνει πως η σκόνη που άφησε πίσω του το ΠΑΣΟΚ δεν έχει απολύτως καμία διαφορά από αυτήν της Νέας Δημοκρατίας. Με μεγάλη δυσκολία μπορεί να ξεχωρίζει τους υπουργούς του. Μοιάζει με τον θείο του, που κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να θυμηθεί πρόσωπα και ονόματα. Είναι γνωστή η απάντησή του σε μια κυρία που τον πλησίασε κάποτε: «Δυστυχώς, θυμάμαι μόνο ονόματα και ποτέ πρόσωπα». Οπως και στο θείο του, έτσι και σ' αυτόν, ο κόσμος του φαίνεται αφόρητος. Οποιαδήποτε απόπειρα προσέγγισης θυμίζει τα ραντάρ της Πολιτικής Αεροπορίας. Το στίγμα του κόσμου το εντοπίζουν ταυτόχρονα σε διάφορα σημεία, έπειτα το χάνουν κι εκεί που απελπίζονται, ο κόσμος κάνει την εμφάνισή του σε χώρους που δε συχνάζουν πρωθυπουργοί, δηλαδή πεζοδρόμια και διαδηλώσεις.

3. Η μεγάλη ιδέα του πως δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές στην κοινωνία και πως όλοι ενωμένοι πάμε για τα μεγάλα και τα σπουδαία αντιμετωπίστηκε όχι με καχυποψία, αλλά κάτι χειρότερο: με ειρωνεία, του στιλ «μα δεν έχουμε πει πως δεν παίζουμε μ' αυτά τα πράγματα;».

4. Ούτε οι κόλακες ούτε ο γελωτοποιός της Νέας Δημοκρατίας Αβραμόπουλος μπόρεσαν να αναχαιτίσουν τη ζάλη του πρωθυπουργού. Μάταια οι τεχνικοί της εξουσίας - οι μόνοι σοβαροί τέλος πάντων άνθρωποι δίπλα του - αναφέρονταν σε μια σειρά μεγάλους φιλοσόφους με μεγάλες ιδέες όπως η δική του, που αναγνωρίστηκαν όμως μετά θάνατον. Δεν κατάφεραν να πείσουν τον πρωθυπουργό ότι τα πράγματα είναι χειρότερα απ' ό,τι τα φαντάστηκε. Επιστημονικά, η αιφνίδια ζάλη του Καραμανλή ερμηνεύεται ως εξής: Είχε δηλώσει παλαιότερα πως, από τη στιγμή της ορκωμοσίας του κι έπειτα, θα υπάρχει μόνο παρόν δίχως κανένα παρελθόν και ως εκ τούτου ένα μαγευτικό μέλλον θα ανοίγεται για πάντα μπροστά μας. Αλλά επειδή η μεγάλη ιδέα ουδεμία ανταπόκριση βρήκε στο λαό, έμεινε μόνος ο πρωθυπουργός να φαντασιώνεται. Ετσι η προς ώρας τρικυμία εν κρανίω γέννησε μια ζάλη δίχως προηγούμενο.

5. Μας ενδιαφέρουν οι φαντασιώσεις του καθενός ή μας αφήνουν τρυφερά αδιάφορους; Εδώ πρέπει το αισθητήριό μας να μας αφήσει να επισημάνουμε μια λεπτή διαφορά: αν οι φαντασιώσεις αφορούν έναν πρωθυπουργό που σέρνει έντεκα εκατομμύρια ψυχές πίσω του, βεβαίως πρέπει να τις εξετάσουμε. Ανατρέχοντας στην Ιστορία, συναντάμε την περίπτωση του βασιλιά της Βαυαρίας «τρελού» Λούντβιχ μαζί με τον Βάγκνερ. Δυστυχώς, ο Καραμανλής δεν είναι Λούντβιχ ούτε ο Ρουσόπουλος Βάγκνερ κι όμως τους πληρώνουμε το ίδιο και περισσότερο (βλέπε Ολυμπιακούς). Το φιλοσοφικό δράμα του πρωθυπουργού και οι προθέσεις του είναι προσκοπικού χαρακτήρα ανακατεμένες με ιδεώδη επιπέδου κατηχητικών σχολείων, με δυο λόγια, ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα. Ως πολίτης μιας χώρας που θέλει να είναι αντάξια της εθνικής ποδοσφαιρικής της ομάδας, με σεβασμό και δίχως ίχνος συμπόνιας, προτείνω ομαδική ψυχανάλυση στον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του. Ισως τότε η ζάλη να δώσει τη θέση της σ' έναν πονοκέφαλο που - όσο να 'ναι- ένας πρωθυπουργός και υπουργός Πολιτισμού μπορεί να τα βγάλει πέρα.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ


Εργα δασκάλων στην ΑΣΚΤ

«Πεύκα στην Κέρκυρα», ελαιογραφία του Κ. Παρθένη
«Πεύκα στην Κέρκυρα», ελαιογραφία του Κ. Παρθένη
Η «ζωή» του ξεκινά το 1837. Το «Σχολείο των Τεχνών» ή «Πολυτεχνικό Σχολείο», πρόδρομος του σημερινού Πολυτεχνείου και της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, λειτουργεί μονάχα τις Κυριακές και εορτές και απευθύνεται σε όλους, ανεξάρτητα από ηλικία, επάγγελμα και γραμματικές γνώσεις. Φιλοδοξία του να επιμορφώσει τους λαϊκούς τεχνίτες που οικοδομούν τη νέα Αθήνα. Τρία χρόνια αργότερα, η Δούκισσα της Πλακεντίας προσκαλεί από τη Λυών τον ζωγράφο Πιερ Μπονιρότ να διδάξει ελαιογραφία σε δώδεκα μαθητές, ενώ το 1842 η πρόσληψη του Φ. Μαργαρίτη για τη διδασκαλία της στοιχειώδους ζωγραφικής, συμπίπτει με τον εγκαινιασμό Σχολείου καθημερινής φοίτησης. Η Σχολή Καλών Τεχνών έχει γεννηθεί.

Την ιστορία του ανώτατου αυτού εκπαιδευτικού ιδρύματος, μέσα από το έργο των δασκάλων της, έρχεται να φωτίσει η έκθεση που παρουσιάζεται έως τις 31 του Οκτώβρη στο «Εργοστάσιο» της ΑΣΚΤ (Πειραιώς 256, Αγ. Ιωάννης Ρέντης). Τίτλος της: «Διδάσκοντας την τέχνη: Η ιστορία της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών μέσα από το έργο των δασκάλων της. 1840-1974». Πρόκειται για μία αναδρομική παρουσίαση του έργου των καλλιτεχνών που δίδαξαν στη Σχολή από το έτος της ίδρυσής της, στα χρόνια του Οθωνα, έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Εκτίθενται δημιουργίες 51 συνολικά δασκάλων. Η ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση ξεκινά με δύο έργα του Πιερ Μπονιρότ και τελειώνει με δημιουργίες του μεγάλου γλύπτη Δημήτρη Καλαμάρα, ο οποίος εκλέχτηκε καθηγητής το 1969. Από τα έργα που φιλοξενούνται αναφέρουμε εκείνα των: Γεώργιου Φιτάλη, Σπυρίδωνα Προσαλέντη, Νικηφόρου Λύτρα, Κωνσταντίνου Βολανάκη, Γεωργίου Ροϊλού, Λάζαρου Σώχου, Θωμά Θωμόπουλου, Νικολάου Λύτρα, Κωνσταντίνου Παρθένη, Ουμβέρτου Αργυρού, Κώστα Δημητριάδη, Γιάννη Κεφαλληνού, Μιχάλη Τόμπρου, Γιάννη Μόραλη, Σπύρου Παπαλουκά, Ευθύμη Παπαδημητρίου, Γιώργου Μαυροΐδη, Κωνσταντίνου Γραμματόπουλου, Θανάση Απέργη, Νίκου Νικολάου κ.ά.

Ξυλογραφία του Γιάννη Κεφαλληνού
Ξυλογραφία του Γιάννη Κεφαλληνού
Η ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση διοργανώνεται από την ΑΣΚΤ με στόχο «να ανασυγκροτήσει την ιστορία του πρώτου εκπαιδευτικού καλλιτεχνικού θεσμού του νεοελληνικού κράτους, παρουσιάζοντας το έργο των δασκάλων της Σχολής. Το έργο αυτό έχει διπλό ενδιαφέρον. Από τη μια απηχεί όψεις της ίδιας της πορείας της νεοελληνικής τέχνης κι από την άλλη συνδέεται με ζητήματα που αφορούν στην εκπαιδευτική, αλλά και τη θεσμική εμπλοκή των καλλιτεχνών. Αυτός ο διπλός άξονας διαμορφώνει και την οπτική που υιοθετεί η έκθεση. Το χρονολογικό της εύρος καλύπτει την περίοδο που ξεκινά με την τοποθέτηση του πρώτου ζωγράφου στο Σχολείο των Τεχνών για τη διδασκαλία της ελαιογραφίας και ολοκληρώνεται στο πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 1960, όταν η Σχολή είναι πλέον έτοιμη να επιχειρήσει ένα συστηματικότερο διάλογο με τα διεθνή καλλιτεχνικά ρεύματα».

Η παρουσίαση του έργου των καλλιτεχνών της έκθεσης είναι χρονολογική και λαμβάνει υπόψη το έτος ανάληψης της διδακτικής τους δραστηριότητας στη Σχολή. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει δημιουργίες, που σπάνια, ή και ποτέ, έχουν εκτεθεί στο κοινό, διαμορφώνοντας μια συνολική και ίσως «αναπάντεχη» άποψη τόσο για το έργο όσων δίδαξαν στη Σχολή, όσο και για τις ιδιαιτερότητες της θεσμικής καλλιτεχνικής εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η έκθεση οργανώνεται, κυρίως, με έργα που ανήκουν σε τέσσερις δημόσιους ή μουσειακούς φορείς: την Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, το Μουσείο Μπενάκη, τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Παράλληλα, εκτίθενται και έργα που ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές (συλλογή χαρακτικών της τράπεζας Alpha Bank, συλλογή του Ιδρύματος Δημήτρη Καλαμάρα, συλλογή Πάνου Γραμματόπουλου κ.ά.). Σημειώνουμε ότι στο έργο των καλλιτεχνών που αναλαμβάνουν διδακτικά καθήκοντα μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, θα είναι αφιερωμένο το επόμενο, ανάλογο, εκθεσιακό εγχείρημα της ΑΣΚΤ.


«Αυτοπροσωπογραφία» του Σπ. Παπαλουκά
«Αυτοπροσωπογραφία» του Σπ. Παπαλουκά

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ