ΚΙΕΒΟ. --

Η πολιτική κρίση στην Ουκρανία πολώθηκε χτες περισσότερο, με τον «δυτικόφιλο» Βίκτορ Γιούστσενκο να αυτοανακηρύσσεται, «συμβολικά», Πρόεδρος στη μισοάδεια Βουλή - χωρίς να έχει καν υπάρξει επίσημη ανακοίνωση του αποτελέσματος - και δεκάδες χιλιάδες οπαδούς του στους δρόμους. Η πλευρά του Βίκτορ Γιανούκοβιτς, ανθρώπου του Λέονιντ Κούτσμα και «σύμμαχου» του Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν έμοιαζε να έχει καταλήξει στο πώς θα χειριστεί την κατάσταση. Το περιοδικό Economist στη διαδικτυακή του έκδοση αναρωτιόταν, με τον χαρακτηριστικό κυνισμό που το διακρίνει, αν οι διαδηλώσεις θα κλιμακωθούν σε «επανάσταση» (βλ. αντεπανάσταση), «είτε της "βελούδινης", είτε της αιματηρής ποικιλίας». Οντως, το βασικό ερώτημα είναι αν τα πράγματα θα κινηθούν προς την κατεύθυνση όξυνσης της σύγκρουσης ή θα υπάρξει «συμβιβασμός».

Οποιαδήποτε πρόβλεψη μοιάζει επισφαλής. Είναι χαρακτηριστικό το ότι χτες το απόγευμα, οι οπαδοί του Γιούστσενκο «διέσπασαν», κατά το Ιντερφάξ, για λίγη ώρα, την αλυσίδα των αστυνομικών μπροστά στο κτίριο του Κοινοβουλίου. Πάντως, η κίνηση αυτή - που είναι ένα ερώτημα κατά πόσον ήταν «τυχαία» ή «αυθόρμητη» - δεν εξελίχθηκε σε σύγκρουση ανάμεσα στους φρουρούς και τους χιλιάδες συγκεντρωμένους.

Εντός Βουλής, ο Γιούστσενκο έδωσε μια πολιτική παράσταση σχεδιασμένη, απ' ό,τι φαίνεται, για να προκαταληφθούν οι εξελίξεις. Αφού αυτοανακηρύχτηκε «νικητής» του δεύτερου γύρου των εκλογών της Κυριακής - παρά το γεγονός ότι επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δεν έχει υπάρξει από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, που έχει προθεσμία έως την 6η Δεκεμβρίου για να τα δημοσιοποιήσει - και αξίωσε «διεθνή αναγνώριση» του ίδιου ως εκλεγμένου προέδρου, ο Γιούστσενκο «εκφώνησε συμβολικά τον όρκο του προέδρου» μπροστά σε 191 βουλευτές του κόμματός του, σύμφωνα με ανταποκρίσεις των Ιντερφάξ και Ασοσιέιτεντ Πρες από το Κίεβο. Βέβαια, η συγκέντρωση στη Βουλή δεν είχε δεσμευτικό χαρακτήρα, αφού βρέθηκαν εκεί μόλις 191 βουλευτές. Θα απαιτούνταν η ψήφος τουλάχιστον 226 βουλευτών από τους συνολικά 450 για να «μετρήσει» αυτή η «έκτακτη σύγκληση» του Σώματος που κάλεσε ο υποψήφιος της λεγόμενης «δημοκρατικής αντιπολίτευσης».

Η πλευρά του Γιανούκοβιτς, εκπροσώπου της ομάδας περί την ολιγαρχία υπό τον Λεονίντ Κούτσμα, επέμενε και αυτή ότι κατήγαγε νίκη. Σε υποστήριξή του έστερξε - απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς και στις «καταγγελίες» του Αμερικανού γερουσιαστή Λούγκαρ και του απεσταλμένου του ΟΑΣΕ Μπρους περί «νοθείας» - για άλλη μια φορά ο Ρώσος Πρόεδρος. Από τη Λισαβόνα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε τον ΟΑΣΕ και τους Δυτικούς παρατηρητές «να είναι πιο προσεκτικοί και υπεύθυνοι», στο τι λένε σχετικά με τις εκλογές, αφού δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα αποτελέσματα.

Αμφιλεγόμενη στάση τήρησε ο Γερμανός ΥπΕξ, Γιόσκα Φίσερ. Κάλεσε «όλες τις πλευρές» να χειριστούν το θέμα «χωρίς χρήση βίας», επικαλέστηκε τις περί «νοθείας» αναφορές του ΟΑΣΕ, χωρίς να είναι σαφές αν τις υιοθετεί πλήρως, μίλησε περί «αμφιβολιών» της γερμανικής κυβέρνησης, και εξέφρασε τη θέση ότι «τα αποτελέσματα των εκλογών θα πρέπει να αντανακλούν τη βούληση του ουκρανικού λαού». Κάλεσε, τέλος, την ουκρανική κυβέρνηση και τον ΟΑΣΕ να «επανεξετάσουν» τα δεδομένα. Η Ολλανδική Προεδρία της ΕΕ έμοιαζε να τείνει περισσότερο υπέρ του Γιούστσενκο, όπως και αρκετοί ακόμη Ευρωπαίοι. Πολύ πιο ξεκάθαρη ήταν η αμερικανική θέση, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να κραδαίνει απειλές «κυρώσεων», η φύση των οποίων δε διευκρινίστηκε, αν «δε διερευνηθούν οι καταγγελίες περί νοθείας».

Μπορεί, όμως, τα πράγματα να μη φθάσουν ποτέ έως εκεί. Ο Γιούστσενκο προειδοποίησε ότι «η χώρα βρίσκεται στο χείλος της εμφύλιας σύρραξης». Τα Δημοτικά Συμβούλια του Κιέβου, του Χμελνίτσκι, του Λβιβ και του Λουτσκ - οι δύο τελευταίες πόλεις θεωρούνται προπύργια των εθνικιστών - διαμήνυσαν ότι «λαμβάνουν πλέον διαταγές μόνο από τον Γιούστσενκο». Από την άλλη, η προειδοποίηση του Κούτσμα την Κυριακή και των δυνάμεων ασφαλείας τη Δευτέρα, ότι δηλαδή αν χρειαστεί «θα συντριβεί» οποιαδήποτε προσπάθεια ανατροπής της «έννομης τάξης» κάθε άλλο παρά είχε αναιρεθεί. Ανεπιβεβαίωτες δημοσιογραφικές πληροφορίες έκαναν λόγο για «μεταφορά ειδικών δυνάμεων» της Ρωσίας στη μεθόριο, ώστε αν «παραστεί ανάγκη» να «βοηθήσουν». Οι επόμενες ώρες θα κρίνουν πολλά.

Η - κοινή σε όλα τα διεθνή ΜΜΕ - σύνδεση με τα γεγονότα της Γεωργίας, ένα χρόνο πριν, όταν ο Σαακασβίλι ανέτρεψε τον Σεβαρντνάτζε, είναι μάλλον ατυχής. Ο Σεβαρντνάτζε αναγκάστηκε να παραιτηθεί επειδή είχε ήδη απολέσει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων, πράγμα που δε μοιάζει να συμβαίνει στην ουκρανική περίπτωση, όπου ο Κούτσμα είναι πολύ ισχυρότερος. Το τι θα επιλέξει να κάνει ο απερχόμενος Πρόεδρος, το αν δηλαδή θα κηρύξει ή όχι κατάσταση έκτακτης ανάγκης, θα είναι καθοριστικό.