Eurokinissi

Το μήνυμα ότι βάζει τη Ρωσία ως «εταίρο» και μάλιστα στρατηγικού χαρακτήρα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής θέλησε να στείλει ο Κ. Καραμανλής με τις συνομιλίες που είχε χτες στο Κρεμλίνο με τον Βλ. Πούτιν. Τα «φτωχά», ωστόσο, αποτελέσματα της ελληνορωσικής συνάντησης κορυφής αδυνατίζουν αισθητά το παραπάνω μήνυμα και δημιουργούν επιφυλάξεις για τη μελλοντική πορεία.

«Εχετε χαρακτηρίσει την Ελλάδα στρατηγικό εταίρο της Ρωσίας», είπε χαρακτηριστικά ο Ελληνας πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στο Ρώσο Πρόεδρο. Αποδεχόμενος ουσιαστικά αυτό το ρόλο συμπλήρωσε ότι «αυτό ανταποκρίνεται στο επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και αποτελεί σταθερή παράμετρο της εξωτερικής μας πολιτικής».

Η αναζήτηση ερεισμάτων στη Ρωσία ερμηνεύεται ως προσπάθεια του Κ. Καραμανλή να αντιμετωπιστούν μια σειρά θέματα εξωτερικής πολιτικής, αλλά και να ενισχυθεί ο ρόλος και η θέση της εγχώριας άρχουσας τάξης στην ευρύτερη περιοχή. Παράλληλα, βέβαια, αποτελεί και ένα μήνυμα προς τις ΗΠΑ που επιμένουν να αγνοούν επιδεικτικά την κυβέρνηση της ΝΔ στη διευθέτηση μιας σειράς θεμάτων (Μακεδονικό, Κυπριακό, Ελληνοτουρκικά).

Προσδιορίζοντας τη βάση αυτής της πολιτικής συνεργασίας, ο Κ. Καραμανλής τόνισε ότι «οι χώρες μας έχουν κοινό συμφέρον για σεβασμό της τήρησης της διεθνούς νομιμότητας και των διεθνών συνθηκών», αφήνοντας έτσι αιχμές για τη «συμπεριφορά» των ΗΠΑ. Η Ελλάδα και η Ρωσία, σύμφωνα με τον Ελληνα πρωθυπουργό, μπορούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στα Βαλκάνια και την Ανατ. Μεσόγειο. «Οι απόψεις μας πλησιάζουν ή ταυτίζονται στα διεθνή ζητήματα», σημείωσε. Δεν είναι τυχαίο, από την άποψη αυτή, ότι για τις εξελίξεις στην Ουκρανία η θέση της ελληνικής κυβέρνησης κινείται στη λογική της ΕΕ, αλλά, όπως τόνιζαν στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, «αντιλαμβανόμαστε πλήρως τις ευαισθησίες της Ρωσίας». Παράλληλα, διαφοροποιήθηκε από τη γραμμή της ΕΕ και στο θέμα της Τσετσενίας με τον Κ. Καραμανλή να δηλώνει την ολόπλευρη συμπαράστασή του στη Ρωσική Ομοσπονδία και να καταδικάζει απερίφραστα «τη διάπραξη όλων αυτών των απεχθών και απάνθρωπων εγκλημάτων».

Από την πλευρά του, ο Ρώσος Πρόεδρος φάνηκε να ανταποκρίνεται, δηλώνοντας ότι θεωρεί την Ελλάδα τον «πιο στενό συνεργάτη και συνεταίρο στην Ευρώπη», αλλά και πλέκοντας το εγκώμιο του Κ. Καραμανλή στην αναθέρμανση των διμερών σχέσεων. «Οι σχέσεις μας καλυτερεύουν από την ανάληψη της εξουσίας από σας και τη ΝΔ», είπε. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί σε πολλά κρίσιμα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής «οι θέσεις μας με την Ελλάδα συμπίπτουν πλήρως». Εκανε, μάλιστα, ειδική αναφορά στην κατάσταση στα Βαλκάνια, με έμφαση στο Κόσσοβο, καθώς και στο Κυπριακό, όπου επανέλαβε τη θέση του για λύση στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του «σχεδίου Ανάν», ενώ θα λαμβάνει υπόψη της «τις θέσεις των ίδιων των κοινοτήτων στην Κύπρο». Σχολιάζοντας τη στάση της Ρωσίας στο Κυπριακό ο Κ. Καραμανλής επισήμανε ότι «δείχνει συνέπεια και σεβασμό έναντι των αποφάσεων του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαίου, στοιχεία που αποτελούν βασικούς κανόνες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής». Αυτό συμπλήρωσε θα είναι και το πνεύμα της συνεργασίας με τη Ρωσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου η Ελλάδα θα είναι μη μόνιμο μέλος από την 1η Γενάρη του 2005.

Γενικότερα περίσσεψαν οι εκατέρωθεν προσωπικές φιλοφρονήσεις και η επίδειξη βούλησης για βελτίωσης των ελληνορωσικών σχέσεων, αλλά που δεν οδήγησαν σε ανάλογα απτά και συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Ο αγωγός, για παράδειγμα, Μπουργκάς -Αλεξανδρούπολης παραμένει ακόμα στα χαρτιά, ενώ οι δύο ηγέτες περιορίστηκαν να επαναλάβουν την πολιτική τους απόφαση να στηρίξουν το έργο, χωρίς όμως να προσδιοριστεί και συγκεκριμένη ημερομηνία για την υπογραφή του σχετικού μνημονίου. Ο Βλ. Πούτιν επανέλαβε την ετοιμότητα της ρωσικής κυβέρνησης «να αυξήσει την προμήθεια της Ελλάδας με φυσικό αέριο», ενώ εκδήλωσε ενδιαφέρον για συμμετοχή και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ενδεικτική για το ενδιαφέρον της ρωσικής κυβέρνησης είναι η παρουσία στις συνομιλίες του προέδρου της κρατικής εταιρίας «Γκάζπρομ» καθώς και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης υπεύθυνου για τον τομέα της ενέργειας.

Λύση δε βρέθηκε ούτε στο ζήτημα των αντισταθμιστικών για την αγορά των ρωσικών αντιαεροπορικών όπλων TOR M1, καθώς η ρωσική πλευρά επέμεινε ότι είναι αρκετή και νόμιμη η σχετική κυβερνητική επιστολή για το θέμα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση επιμένει στην τραπεζική εγγυητική επιστολή. Ωστόσο, πληροφορίες από την ελληνική πλευρά έλεγαν ότι καταβάλλονται προσπάθειες για κοινά αποδεκτή λύση στη βάση μιας «ενδιάμεσης λύσης» που θα συμβιβάζει τις διαφορετικές θέσεις των δύο κυβερνήσεων. Κυβερνητικά στελέχη έκαναν λόγο για μια τραπεζική εγγύηση με πολιτική συμφωνία, ώστε να λήξει το θέμα των εγγυήσεων. Στις δηλώσεις τους, ωστόσο, οι δύο ηγέτες δεν έκαναν καμία αναφορά στο θέμα, ενώ δεν επιτράπηκε στους δημοσιογράφους να κάνουν ερωτήσεις.

Οι συνομιλίες στη Μόσχα κατέληξαν στην υπογραφή τριών γενικόλογων κειμένων και διακηρύξεων: Μία «κοινή δήλωση για την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων φιλίας και πολυμερούς συνεργασίας», «κοινό πρόγραμμα δράσης για τα έτη 2005 - 2006» και «κοινή δήλωση για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Στις δηλώσεις που έκαναν μετά το πέρας των συνομιλιών τους οι Κ. Καραμανλής και Βλ. Πούτιν διαπίστωσαν το υψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεων και εκτίμησαν ότι με τις επαφές τους δημιούργησαν το κατάλληλο περιβάλλον και πλαίσιο, για να ενισχυθούν περαιτέρω οι ελληνορωσικές σχέσεις.

«Η Ελλάδα πρέπει να ενεργοποιηθεί και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες για οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία», τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός, αναγορεύοντας την οικονομική συνεργασία ως έναν «από τους πρώτιστους στόχους μας στη Ρωσία στη νέα, ευρύτερη προοπτική των διμερών σχέσεών μας».