ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τρίτη 11 Γενάρη 2005
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο σκοταδισμός ξαναχτύπησε...

Δόμνα Σαμίου

Motion Team

Δόμνα Σαμίου
Ο σκοταδισμός ξαναχτύπησε. Αυτή τη φορά στο στόχαστρο της Εκκλησίας βρίσκεται η παραδοσιακή μας μουσική και ένα πρόσωπο, που επί δεκαετίες την υπηρετεί, η Δόμνα Σαμίου. Πριν καλά - καλά περάσει μισός χρόνος από τον εξοστρακισμό των παραστάσεων του Αριστοφάνη από τις Σέρρες, με υποδείξεις του Μητροπολίτη και απόφαση του δημάρχου, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια απόπειρα να ποινικοποιηθούν οι πολιτιστικές παραδόσεις και τα έθιμα του λαού μας. Ο πρωτοψάλτης Θεόδωρος Ακρίδας κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά κατά της Δόμνας Σαμίου στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Μεσολογγίου, για εκπομπή της ET3 τον περασμένο Φλεβάρη, στην οποία η επί δεκαετίες σκαπανέας της παράδοσής μας τραγουδούσε «τολμηρά» αποκριάτικα παραδοσιακά τραγούδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τραγούδια της εκπομπής (μαγνητοσκοπημένη παράσταση του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης) περιλαμβάνονται στο διπλό άλμπουμ «Αποκριάτικα», που κυκλοφόρησαν το 1994 και μάλιστα με το «πράσινο φως» της επιτροπής λογοκρισίας, που ήταν ακόμα εν ισχύ. Στην αναφορά του ο ψάλτης «αγανακτεί, αισχύνεται, θλίβεται και εξοργίζεται» με «τα αποτρόπαια φαινόμενα που διασύρουν και χυδαιοποιούν τον μουσικό και λογοτεχνικό μας πολιτισμό». Οι παραπάνω χαρακτηρισμοί είναι βέβαιο ότι σε κάθε λογικό άνθρωπο προκαλούν αν μη τι άλλο το γέλιο. Κι αν το πράγμα περιοριζόταν εκεί, ίσως και να μην υπήρχε και λόγος να δοθεί μεγαλύτερη διάσταση. Ούτε η Δόμνα Σαμίου, ούτε πολύ περισσότερο η παραδοσιακή μας μουσική έχουν ανάγκη από συνηγόρους, από προστασία. Η δύναμη των τραγουδιών, σεμνών και «άσεμνων», που γέννησε ο λαός μας, βρίσκεται ακριβώς στην άρρηκτη σχέση του με αυτά (ανεξάρτητα από τις όποιες προσπάθειες προγραφών) και στην επιβίωσή τους μέσα στους αιώνες.

Υπό τη σκέπη του Χριστόδουλου

Εκείνο όμως που εξοργίζει και αποκαλύπτει το μέγεθος του σκοταδισμού είναι η απάντηση του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου στην επιστολή - αναφορά του Θ. Ακρίδα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Πάλκο». Ο αρχιεπίσκοπος ευχαριστώντας τον ψάλτη «για την αποστολή της προς ενημέρωσίν μου διά τα φοβερά και απαράδεκτα που ακούστηκαν στην εκπομπή της κ. Δ. Σαμίου» δηλώνει: «Εχετε απόλυτο δίκαιο. H χυδαιότητα ξεχειλίζει και χωρίς καμία αιδώ παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία. Ολα αυτά είναι νόσος του πνεύματος, σκότος, μωρία και αφροσύνη, είναι πώρωσις συνειδήσεως. Θα πρέπει να καταλάβουν όσοι θέλουν να μολύνουν την πατρίδα μας με τέτοιου είδους χυδαιότητες, ανηθικότητες, βωμολοχίες και ανομίες ότι θα βρουν μπροστά τους τους υγιώς σκεπτόμενους συνανθρώπους μας» (!!!). Μάλιστα, ο κ. Χριστόδουλος σπεύδει να ορίσει την πορεία και την ηθική του έθνους: «H Ελλάδα», αναφέρει, «πρέπει να ζήσει και πρέπει να προσφέρει στην οικουμένη αληθινό πολιτισμό ήθους, ανθρωπιάς, αξιοπρέπειας, αξιών υψηλών».

Φαίνεται ότι κατά τον αρχιεπίσκοπο ο αληθινός πολιτισμός, δεν έχει σχέση με τη μουσική μας παράδοση, στο σύνολό της. Ομως είτε το θέλει είτε όχι τ' αποκριάτικα τραγούδια, και ιδιαίτερα τα άσεμνα, αντιπροσωπεύουν μια πτυχή του λαϊκού μας πολιτισμού. Μια πτυχή που ελάχιστα έχει ανιχνευτεί και μελετηθεί, μια που «επί δεκαετίες, ίσως και αιώνες - όπως παρατηρούσε ο καθηγητής Μ. Μερακλής - η υποκριτικά επίπεδη αστική ηθική και σεμνοτυφία των διανοούμενων συλλογέων την αποσιώπησε και την αγνόησε, παραποιώντας την αλήθεια κάποιων συγκεκριμένων πολιτισμικών φαινομένων». Σημειώνουμε, ότι ο διπλός δίσκος - έκδοση του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνας Σαμίου, φιλοδοξούσε να καλύψει αυτό το κενό, με τραγούδια από τη Μ. Ασία και τη Μακεδονία, την Ηπειρο και τη Στερεά Ελλάδα, τη Νάξο, την Κάρπαθο, την Πάτμο κ.ά. Πέρα από την επιχείρηση ποινικοποίησης και φίμωσης, που επιχειρεί η Εκκλησία, εκείνο που φαίνεται ότι τελικά την εξοργίζει είναι ότι η Αποκριά παρέμεινε η μόνη καθαρά εξωεκκλησιαστική λατρευτική ψυχαγωγική γιορτή, που τυπικοί μόνο δεσμοί τη συνδέουν με το χριστιανικό εορτολόγιο. Περιλαμβάνοντας ένα ευρύ φάσμα παμπάλαιων εθίμων, είναι μια γιορτή με ψυχαγωγική, αλλά και κοινωνική διάσταση. Οπως έχει σημειώσει η εθνομουσικολόγος Μιράντα Τερζοπούλου, «με τη συνειδητοποίηση του παράλογου κάθε κοινωνικής διάκρισης και του αυταπόδεικτου της πανανθρώπινης ισότητας, η ανατροπή προκύπτει σαν φυσικό και εύλογο επακόλουθο».

Στο θέμα παρενέβη και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Θ. Ρουσσόπουλος, ο οποίος σημείωσε ανάμεσα σε άλλα: «Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θα συνεχίσει να παρακολουθεί και να συμμετέχει, ανά την Ελλάδα, σε τέτοιου είδους έθιμα».

Η ανατρεπτική διάθεση της Αποκριάς είναι και αυτό που την κατέστησε υπό διωγμόν από την Εκκλησία, ενώ παράλληλα της χάρισε αυτήν την αξιοθαύμαστη μακροζωία ανά τους αιώνες. Στην Αποκριά, όπου όλα επιτρέπονται, και στα τραγούδια της περιλαμβάνεται και η διακωμώδηση της εξουσίας. Για ευνόητους λόγους, αυτή την ελευθεριότητα δεν την άντεχαν ούτε οι δικτατορίες που λάβωσαν την Ελλάδα τον περασμένο αιώνα. Και η μεταξική δικτατορία και η χούντα των Απριλιανών απαγόρευσαν τα φαλλικά σύμβολα του Μπουρανιού, τα τραγούδια και όσες εκδηλώσεις του είχαν το «σπέρμα» της «ακολασίας», δηλαδή όλες. Μάλιστα, όπως έχει αναφέρει ο Αλ. Ζούκος, ο αστυνομικός Μπαθρέλος «σακάτεψε αρκετούς Τυρναβίτες στο ξύλο προκειμένου να "επιστρέψουν στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη"»... Τώρα το «ρόπαλο» του σκοταδισμού βρίσκεται στα χέρια της Εκκλησίας.


Ρ.Σ

Διανοουμένων «χρέος»

«Σύγχρονη επαναστατική διανόηση», τιτλοφορεί το νέο, άκρως επίκαιρο βιβλίο του ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και συγγραφέας Γιώργος Ρούσης. Το βιβλίο θα παρουσιαστεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη, σε ειδική εκδήλωση, στις 21 του Γενάρη, στις (7μμ), στη Στοά του Βιβλίου. Στην εκδήλωση - παρουσίαση του βιβλίου θα παραστεί και θα κάνει παρέμβαση η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα. Ομιλητές θα είναι οι: Κώστας Καζάκος, Στάθης Κουβελάκης (καθηγητής του «King's College» του Λονδίνου) και Αλέξανδρος Χρύσης (καθηγητής του Παντείου και συγγραφέας). Την παρουσίαση θα συντονίσει ο δικηγόρος Θεόδωρος Θεοδωρόπουλος.

ΚΚΕ
Στο στόχαστρο η αυθεντική λαϊκή παράδοση

Σε χτεσινή ανακοίνωσή του το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ τονίζει:

«Η παραπομπή της Δόμνας Σαμίου σε δίκη συνιστά απόπειρα να ποινικοποιηθούν οι πολιτιστικές παραδόσεις του λαού και τα έθιμά του. Στην ουσία αποτελεί σινιάλο κινδύνου, να μπει στο στόχαστρο, σήμερα, κάθε ιδέα μη αρεστή σε αυτά και σε παρόμοια κέντρα. Αλλού να ψάξει για μολύνσεις η ηγεσία της Εκκλησίας και άλλοι, και όχι στην αυθεντική λαϊκή παράδοση και δημιουργία».

Λάμπρος Λιάβας

Εθνομουσικολόγος, πανεπιστημιακός

Μιλώντας στο «Ρ», ο Λ. Λιάβας μας είπε για το θέμα: «Αν πει κανείς ότι ποινικοποιεί αυτά τα τραγούδια, πράγμα αδιανόητο, θα πρέπει να κυνηγήσει όχι μόνο τη Δόμνα Σαμίου, αλλά κάθε δημόσια εκτέλεσή τους στην πλατεία Κοζάνης, στον Τύρναβο, στην Αγιάσο Λέσβου, στην Ελασσόνα, σ' όλη την Ελλάδα. Παντού, όπου μόνο σ' αυτές τις μέρες ο κόσμος συμμετέχει σ' αυτή την ελληνική ιεροτελεστία της Ανοιξης. Είναι μια γιορτή της γονιμότητας, όπου ο άνθρωπος έχει ανάγκη να επανασυνδέεται με τη φύση του και να επικοινωνεί με το διπλανό του, με διάθεση περιπαιχτική και γιατί όχι και ερωτική».

Χρήστος Λεοντής

Συνθέτης, πρόεδρος της Ενωσης Μουσικοσυνθετών - Στιχουργών Ελλάδας

Σε δήλωσή του στην εφημερίδα μας ο Χρ. Λεοντής σημείωσε: «Δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε να απαγορεύει στον ελληνικό λαό να εκφράζεται όπως επιθυμεί. Αυτά τα τραγούδια, που η Δόμνα Σαμίου επέλεξε, είναι δημιουργήματα του ελληνικού λαού. Τα ήθη και τα έθιμα είναι πολύ ψηλά στην ψυχή του ανθρώπου. Δεν είναι δυνατόν να απαγορεύονται δημιουργήματα ενός λαού. Και καλό θα είναι η Εκκλησία να βλέπει μπροστά και να βοηθάει το κοινωνικό σύνολο και όχι να αλληθωρίζει προς το Μεσαίωνα».



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ