-- Ποια είναι η δική σου περιπέτεια με την ποίηση;
-- Ποίηση άρχισα να γράφω πολύ νωρίς, ωστόσο η δημιουργική μου πορεία επηρεάστηκε από τα γεγονότα που όρισαν τη ζωή μου. Από το 1985 άρχισα να ζω μόνιμα στη Μόσχα. Μόλις αποκόπηκα από το ελληνικό περιβάλλον, χάθηκα και πέρασα μια βαθιά δημιουργική κρίση. Χρειάστηκαν 24 ολόκληρα χρόνια για να ξαναδημοσιεύσω ποιήματα. Ηταν μια δειλή και μουδιασμένη προσπάθεια που περισσότερο θυμίζει ξόρκι, προσευχή ή τραγικά παραμύθια για μεγάλους. Δεν ανέχομαι τη φλυαρία στον ποιητικό λόγο. Εάν το ποίημα δεν καταρρέει άμα του αφαιρέσεις οποιαδήποτε λέξη ή οποιοδήποτε σημείο στίξης, αυτό είναι παθολογία. Δεν έχω γράψει ποιήματα χαράς ή αγάπης, πίστης ή κοινωνικών διεκδικήσεων. Η ποίηση δεν μπορεί να έχει στόχο. Είναι η πολυτέλεια του περιττού. Ο Σαχτούρης έχει πει ότι οι ερωτευμένοι ποιητές γράφουν κακά ποιήματα. Εχει δίκιο. Η ποίηση δεν αποτυπώνει αισθήματα. Καταγράφει το πέρασμα του χρόνου. Το έντεχνο τραγούδι είναι άλλο πράγμα. Εδώ επιτρέπονται πολλά, που στην ποίηση δεν έχουν θέση. Ο πόνος είναι κοινός, η τεχνική άλλη. Πριν φύγω από την Ελλάδα, έγραψα πολλά τραγούδια, κυρίως με το μουσικό σχήμα «Δυνάμεις του Αιγαίου». Πάντα ονειρεύομαι να ξαναρχίσω να γράφω τραγούδια, αλλά φαίνεται ότι δεν ήρθε ακόμα η ώρα.
-- Ποιες άλλες τέχνες σε επηρεάζουν;
-- Η μουσική. Ο άνθρωπος πρώτα τραγούδησε και κατόπιν μίλησε. Αγαπώ τη μουσική της Ανατολής: Τη βυζαντινή, την «καθ' ημάς» ανατολική μουσική, αλλά και τα μακάμια. Ακούω ρεμπέτικα. Αγαπώ τη μουσική της Δύσης πριν από τον Μπαχ και μετά τον Σένμπεργκ. Εχετε ακούσει τις 10 Inventions σε ποίηση τον Κ. Π. Καβάφη του Μητρόπουλου; Μου είχαν πει τα χειρότερα λόγια, αλλά μόλις άκουσα το έργο συγκλονίστηκα! Λατρεύω τον Γιάννη Χρήστου. Μου προκαλούν αβάσταχτη δυσφορία οι Γερμανοί συνθέτες, κυρίως ο Βάγκνερ. Το ίδιο με βαρύνει και η κλασική ζωγραφική. Λατρεύω τη Ρωσική Πρωτοπορία στις εικαστικές τέχνες και στην ποίηση. Ο Χλέμπνικοφ, π.χ., υπήρξε ο σημαντικότερος ίσως «μοντέρνος» ποιητής. Αγαπώ πολύ το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, κυρίως τον Χατζιδάκι και τον Σαββόπουλο.
-- Ποιες είναι οι αγαπημένες φωνές;
-- Ο μεγάλος ποιητής Μίλτος Σαχτούρης, ο Γιώργος Σαραντάρης, ο πρωτοπόρος Γιάννης Χρήστου, ο κλασικός Ιάνης Ξενάκης, ο Ιερώνυμος Μπος, ο αδικημένος Δημήτρης Μητρόπουλος, ο δάσκαλός μου Μάνος Ελευθερίου, ο μοναχός Ιερόθεος από τις Καρυές, ο άγιος της τέχνης Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, η Μάρλεν Ντίντριχ, ο στρατάρχης της ελληνικής παράδοσης Σίμων Καράς, η Ελλη Λαμπέτη, ο Δανιήλ Χαρμς, ο παμμέγιστος ποιητής της ορθοδοξίας Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο «εφευρέτης ήχων» Ιγκορ Στραβίνσκι, ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ, ο θείος Πλάτων, ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο μέγας άγνωστος της ρωσικής λογοτεχνίας Νικολάι Λεσκόφ, ο Μαρίνος Αντύπας, ο απόκρυφος συνθέτης Σέλσι, ο ποιητής των ποιητών Αρθούρος Ρεμπώ, η Ρόζα Εσκενάζυ, ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος, ο Αγιος Σεραφείμ του Σαρώφ, ο Μπελίνι, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Μπαγιαντέρας, η αγαπημένη φωνή των παιδικών μας χρόνων ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο συγκλονιστικός μουσουργός Πέτρος Πελοποννήσιος, ο Καρλ Μαρξ, ο Γκούσταφ Μάλερ, ο τραγωδός Αισχύλος, η προαιώνια φωνή ο διακο-Διονύσιος Φυρφυρής, ο πρίγκιπας Κροπότκιν, ο Ρώμος Φιλύρας και η κατασυκοφαντημένη συνείδηση του γένους μου ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, η πολιτική διαθήκη του οποίου είναι το μόνο ποίημα που μ' έκανε να κλάψω.
«Διανυκτέρευση», «Καταυλισμός», «Περιβόλι», «Παλίρροια», «Επιστροφή», «Η αυλή μου», «Αμπωτις», «Παραδείσιο», «Ανατολή» και «Δύση», «Βορράς» και «Νότος»... είναι μερικά από τα τριάντα τέσσερα παρουσιαζόμενα έργα. Δημιουργίες, «πλημμυρισμένες» από το άγγιγμα και τις «ευωδιές» της ανθρώπινης ζωής, από τη μνήμη και τα βιώματα της ζωγράφου. Η Φανή Μιχαηλίδη πιστεύει πως ο κόσμος είναι έτσι όπως τον ζωγραφίζει, ένας κόσμος αυτονόητα ρεαλιστικός. «Το έργο της», σημειώνεται στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση, «ειλικρινές και τίμιο, όπου η μνήμη καταγράφεται σε εικόνες, πλούσιες χρωματικά, με πολύπλοκη δράση στη σύνθεση, χωρίς να διαχωρίζεται το πραγματικό από το ονειρικό».
Θάλασσες με καράβια, δέντρα και σπίτια, πουλιά και κύματα, βάζα με λουλούδια, αλλά και ανθρώπινες φιγούρες χωρίς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, συνθέτουν ένα γοητευτικό μικρόκοσμο, που κάθε φορά σου ανακαλύπτει κάτι καινούριο. Εικόνες και τοπία «βυθισμένα» στη σιωπή, καταστάλαγμα γλυκό από όλα όσα τη συγκίνησαν, από όλα όσα ζήσαμε και ζούμε. Οι μικρές ιστορίες από το μαγικό ταξίδι σ' αυτόν τον «κόσμο το μικρό, το μέγα», ξεδιπλώνονται μπροστά μας όταν ο χρόνος σταματά. Σαν τμήματα της ίδιας λήψης, απαθανάτιση της ίδιας στιγμής, που όμως δεν προλαβαίνεις να επαναλάβεις.
«Τα τριαντάφυλλα ανθίζουν το Γενάρη», είναι ο τίτλος της έκθεσης έργων της Αλεξάνδρας Μουτούση, που εγκαινιάζεται στις 28 του Γενάρη (8 μ.μ.) στο χώρο τέχνης «Αιγόκερως» (Ξενοκράτους 45). Στην ενδιαφέρουσα αυτή εικαστική παρουσίαση, εκτίθενται επιλεγμένα έργα από την προηγούμενη δημιουργία της ζωγράφου. Ακόμη, παρουσιάζεται μία μεγάλη ενότητα από την πρόσφατη δουλιά της, 50 περίπου έργα (λάδια) της τελευταίας διετίας, που κινούνται στο χώρο ενός σύγχρονου ιμπρεσιονισμού.
Οπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης Χριστίνα Πρέκα: «Η Αλ. Μουτούση αφουγκράζεται το τοπίο πριν το γευτεί η ματιά της, γι' αυτό το χρώμα της κυλά χυμώδες και αισθησιακό», ενώ ο τεχνοκριτικός Μ. Γκοτιέ γράφει «...η Αλεξάνδρα πετυχαίνει μια θαυμαστή λαμπρότητα στο χρώμα, που κάνει ακόμα πιο υπέροχο κάθε τι που βρίσκεται κάτω από τον ουρανό της πατρίδας της...».
Η Α. Μουτούση μαθήτευσε κοντά στον Σπύρο Παπαλουκά, τον Γιάννη Μόραλη και τον Παναγιώτη Τέτση. Μετά τις σπουδές της στην Ελλάδα, συνέχισε στο Παρίσι, με δάσκαλο τον Brianchon. Η εκθεσιακή της δραστηριότητα ξεκίνησε στην Αθήνα το 1962, με σημαντικές ατομικές παρουσιάσεις (γκαλερί «Νέες Μορφές», παλαιός «Ζυγός» κ.ά.). Την ίδια εποχή, δραστηριοποιείται με ατομικές εκθέσεις και στο Παρίσι, όπου εκθέτει δημιουργίες της σε μεγάλους πολιτιστικούς χώρους και σημαντικές γκαλερί (Gallerie Montmonrency). Η έκθεση έργων της στον «Αιγόκερω» θα διαρκέσει έως τις 12 του Φλεβάρη.