Αμύθητη περιουσία και μπίζνες πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων σε όλη τη χώρα. Μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια και καταθέσεις. Διαμερίσματα, υπαίθρια γκαράζ, καταστήματα, πρατήρια βενζίνης. Ανώνυμες εταιρίες που έχουν συσταθεί από την Εκκλησία για να ασκήσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Τα παραπάνω αποτελούν κομμάτια του παζλ που λέγεται εκκλησιαστική περιουσία. Από τα στοιχεία, που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ρ», φαίνεται πως τη ρήση της Καινής Διαθήκης «ο έχων δύο χιτώνας να δίδει τον έναν», οι ηγήτορες της Εκκλησίας τον έχουν φέρει στα μέτρα τους, μετατρέποντάς τον σε «ο έχων δύο χιτώνας, τους κάνει τρεις»... Τις επόμενες μέρες, η έρευνα του «Ρ» θα συνεχιστεί με ιδιαίτερα σημαντικές αποκαλύψεις για τα δισεκατομμύρια της εκκλησιαστικής περιουσίας.

* * *

Ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει το ακριβές ύψος της εκκλησιαστικής περιουσίας. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτή η περιουσία αποτιμάται στα 15 δισ. ευρώ (περίπου 5 τρισ. δρχ.). Ωστόσο, το «ιερό» θησαυροφυλάκιο είναι τόσο βαθύ που αρκεί μία και μόνο αναφορά. Οι πέντε μονές που προσέφυγαν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια εναντίον του νόμου Τρίτση αποτιμούσαν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο αστρονομικό ποσό των 8 τρισ. δρχ. (!!!). Και μάλιστα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τους επιδίκασε το ποσό των 3 τρισ. δρχ. Μπορεί να φανταστεί κανείς ότι εάν η περιουσία των 5 μονών άγγιζε πριν μια 20ετία τα 3 ή 8 τρισ. δρχ., τότε πώς μπορεί κανείς να υπολογίσει την περιουσία των 2.500 μοναστηριών και ναών σε όλη τη χώρα;

Ολη αυτή η περιουσία που υπάρχει, τα στελέχη της Εκκλησίας, προσπαθούν να πείσουν ότι αξιοποιείται στην κατεύθυνση του φιλανθρωπικού έργου. Επιχείρημα που βέβαια κλονίστηκε αρκετά το τελευταίο διάστημα, αφού, όπως αποκαλύπτεται, πλειάδα μητροπολιτών κατηγορούνται για τεράστιες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Υπεράκτιες εταιρίες, περιουσίες δισεκατομμυρίων, τραπεζικές καταθέσεις, προφανώς δεν είναι το αποτέλεσμα του ...μόχθου των ιεραρχών.

Αυτός ο τρελός χορός δισεκατομμυρίων, τη στιγμή μάλιστα που οι Ελληνες εργαζόμενοι βιώνουν την πιο άγρια αντιλαϊκή επίθεση, έχει μετατρέψει την Εκκλησία σε μια εμπορική επιχείρηση. Που σκοπό έχει τον πολλαπλασιασμό των κερδών της, ώστε να παίξει ακόμα πιο αποτελεσματικά το ρόλο της ως δεκανίκι της κυρίαρχης πολιτικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ηγεσία της σχεδιάζει ακόμα και την ίδρυση εκκλησιαστικών πανεπιστημίων, ενώ οι προθέσεις της για επενδυτικά προγράμματα ανέγερσης ξενοδοχειακών μονάδων είναι δεδηλωμένες.

Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν τα στελέχη της Εκκλησίας μιλούν για την εκκλησιαστική περιουσία. Για παράδειγμα, ο Κ. Πυλαρινός Γενικός Διευθυντής Οικονομικών και Τεχνικών Υπηρεσιών της Εκκλησίας της Ελλάδος σε σχετικό του πόνημα με τίτλο: «Μαρτυρία για το επίκαιρο θέμα της αξιοποιήσεως της εκκλησιαστικής περιουσίας» (Αθήνα 2002) αναφέρει: «Η περιουσία της Εκκλησίας ως προερχόμενη από δωρεές και κληρονομίες πιστών, είναι ιερή. Εχει προέλευση, αξία τιμής, προστασίας και σεβασμού». Οσο κι αν φαίνεται παράξενο, αυτό είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα που ξεχωρίσαμε, διαβάζοντας τις 18 σελίδες του κειμένου, με το οποίο απαντά η Εκκλησία στο εύλογο ερώτημα «γιατί πρέπει να έχει η εκκλησία περιουσία;»...!

Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν φροντίσει να βοηθήσουν με τον τρόπο τους, ώστε να ενισχύσουν το ...φιλόπτωχο ταμείο της Εκκλησίας. Πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Μάρτη του 2004, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κατήργησε την υποχρέωση της Εκκλησίας να εισφέρει στον κρατικό προϋπολογισμό το 25% των ακαθάριστων εσόδων για την κάλυψη της μισθοδοσίας των κληρικών από το κράτος, όπως το όριζε ο νόμος 536 του 1945. Η συγκεκριμένη τροποποίηση πέρασε στο ίδιο νομοσχέδιο στο οποίο υπήρχε η διαβόητη τροπολογία Πάχτα. Ταυτόχρονα, αυτή η απόφαση συνοδεύτηκε από τη θέσπιση και άλλων φοροαπαλλαγών υπέρ της Εκκλησίας, όπως η κατάργηση φόρου για εισοδήματα από ακίνητα.

Με τη σειρά της, η ΝΔ με το νέο φορολογικό που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβρη φρόντισε να επεκτείνει τη φοροασυλία για ναούς, μητροπόλεις, μοναστήρια για τα εισοδήματα που αποκτούν από την κάθε είδους ακίνητη περιουσία τους. Ετσι, χαρίζεται ολόκληρος ο φόρος εισοδημάτων από ακίνητη περιουσία από το συμβολικό 10% που ίσχυε στο μηδέν (0%) σταδιακά μέχρι το 2007...!

Συνολική έκταση 855.730 στρεμμάτων δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων ανά την επικράτεια έχει στην κατοχή της η Εκκλησία, σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Ιδιωτικής Δασοπονίας του υπουργείου Γεωργίας (σ.σ. ο πιο πρόσφατος έλεγχος των στοιχείων έγινε το 1995). Από αυτά, το σύνολο των αναγνωρισμένων εκτάσεων ανέρχεται στα 432.880 στρέμματα και το αντίστοιχο σύνολο των διακατεχόμενων εκτάσεων στα 422.850 στρέμματα. Σημειώνεται ότι διακατεχόμενες είναι οι εκτάσεις για τις οποίες η Εκκλησία είτε δε διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας, είτε διέθετε παλιότερα και τους έχασε. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται και οι εκτάσεις που καταπατήθηκαν.

Από τις αναγνωρισμένες εκτάσεις τα 276.880 στρέμματα είναι δάση, τα 69.550 στρέμματα είναι δασικές εκτάσεις, ενώ σε 86.450 στρέμματα εκτείνονται οι χορτολιβαδικές εκτάσεις. Από το σύνολο των διακατεχόμενων εκτάσεων δάσος είναι τα 218.910 στρέμματα, 88.020 οι δασικές εκτάσεις και 115.920 στρέμματα είναι οι χορτολιβαδικές εκτάσεις.

Οπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, η Εκκλησία έχει στην κατοχή της 52 δάση. Συνολικά, από αυτά, έχει προχωρήσει σε εκμετάλλευση και τα έχει διαχειριστεί ή τα διαχειρίζεται ακόμα με διάφορους τρόπους (κόψιμο δέντρων, κατασκευή κτισμάτων, κ.ά.) σε συνολική έκταση 490.882 στρεμμάτων.

Ο πίνακας με τις καταγραμμένες εκτάσεις που διαθέτει το υπουργείο Γεωργίας δεν περιλαμβάνει τα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία όλων των μητροπόλεων της Ελλαδικής Εκκλησίας, αλλά ούτε και ορισμένα δασοτεμάχια κάτω των 50 στρεμμάτων. Τα αριθμητικά δεδομένα γι' αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχουν διότι απλούστατα κανείς ποτέ δεν τα κατέγραψε, κάτι που πρόκειται να γίνει με το πρόγραμμα του Εθνικού Κτηματολογίου αν και εφόσον προχωρήσει το έργο.

Σημαντικές είναι οι απολαβές της Εκκλησίας από την εκμετάλλευση των ακίνητων κτισμάτων της Αττικής. Συνολικά διαθέτει 57 καταστήματα, 146 γραφεία και 155 διαμερίσματα, συνολικής έκτασης 55.554 τετραγωνικών μέτρων.

Το «φιλέτο» των ακινήτων βρίσκεται στη Βουλιαγμένη. Εκεί υπάρχουν 6 καταστήματα, 3 γραφεία και 73 διαμερίσματα. Η εμπορική αξία των συγκεκριμένων ακινήτων υπερβαίνει κατά πολύ τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής. Σημαντικό αριθμό γραφείων διαθέτει η Εκκλησία τόσο στο κέντρο της Αθήνας (43 γραφεία επί της οδού Ακαδημίας), όσο και στον Πειραιά, 23 γραφεία στην οδό Τσαμαδού. Στον Πειραιά, επίσης, διαθέτει άλλα 17 γραφεία, στην οδό Χαρ. Τρικούπη.

Οπως προκύπτει από την αναλυτική κατάσταση ακινήτων της Αττικής, υψηλά έσοδα αποσπά η Εκκλησία από τα καταστήματα σε διάφορες περιοχές. Εκείνα που ξεχωρίζουν λόγω εμπορικότητας της περιοχής όπου βρίσκονται είναι τα τρία καταστήματα στην Ερμού, τα έξι καταστήματα στην πλατεία Κλαυθμώνος (στη συμβολή Σταδίου και Δραγατσανίου), και τα άλλα έξι καταστήματα στη Βουλιαγμένη.

Το μεγαλύτερο εμβαδόν από τα ακίνητα καταλαμβάνουν δύο υπουργεία, στην οδό Μητροπόλεως και στην πλατεία Κλαυθμώνος. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Παιδείας (ολόκληρο το ακίνητο) εκτείνεται σε ένα κτίριο 7.000 περίπου τ.μ. ενώ το υπουργείο Εσωτερικών καταλαμβάνει χώρο 3.000 τ.μ. περίπου. Εντυπωσιακά σε έκταση είναι επίσης τα γραφεία και τα καταστήματα στην οδό Ακαδημίας 95 (συνολικό εμβαδόν 1.900 τ.μ.) αλλά και στην οδό Βεντήρη, όπου τα δύο καταστήματα και τα δεκατρία γραφεία καταλαμβάνουν χώρο 3.000 περίπου τ.μ.

Η Εκκλησία αποτελεί έναν από τους βασικούς μετόχους της Εθνικής Τράπεζας, αφού έχει στην κατοχή της περίπου 4 εκατομμύρια μετοχές. Το ποσοστό που της αντιστοιχεί ανέρχεται περίπου στο 1,8% του συνόλου των μετοχών. Η κατανομή έχει ως εξής: Τα μοναστήρια κατέχουν ποσοστό 1,10% και τα κληροδοτήματα ποσοστό 0,7%. Σημειώνεται ότι στο ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας συμμετέχουν μόνιμα ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, Θεόκλητος, και ο Κ. Πυλαρινός.