ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας Βησ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Επιτυγχάνονται οι διαδικασίες των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (10/11 Δεκέμβρη 1999), που αφορούν την «ευρωπαϊκή πορεία» της Τουρκίας, και στο χτεσινό Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου επανέφερε στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) την πρόταση για «επιτροπή σοφών», ελληνοτουρκικής προσέγγισης, ενώ επιβεβαίωσε ότι θα δημιουργηθούν δύο νέοι μηχανισμοί «συνεργασίας» στα Υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Τουρκία. Από πλευράς της ΕΕ, οι 15 ΥΠΕΞ ενέκριναν ομόφωνα και χωρίς συζήτηση τη «στρατηγική ενισχυμένου πολιτικού διαλόγου», με την Αγκυρα, ενώ προωθείται «ενιαίο πλαίσιο για το συντονισμό όλων των πηγών κοινοτικής προενταξιακής χρηματοδοτικής ενίσχυσης» της ΕΕ προς την Τουρκία, που θα έχει τεθεί σε ισχύ μέχρι το Σεπτέμβρη του 2000. Η ελληνική πλευρά, στα πλαίσια του «νέου πρίσματος του Ελσίνκι» (Γ. Παπανδρέου) επιτυγχάνει τις διαδικασίες για ελληνοτουρκικό διάλογο εφ' όλης της ύλης, αφού οι «νέοι μηχανισμοί» που θα πλαισιώνουν την «επιτροπή σοφών» θα «υποδαυλίσουν» το διάλογο, τόσο για θέματα εξωτερικής πολιτικής (Κυπριακό) όσο και για θέματα Αμυνας (Αιγαίο).

Ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου είχε και ανάλογες διμερείς επαφές με τον αρμόδιο για τη διεύρυνση Γερμανό επίτροπο Γκ. Φερχόγκεν και τον στρατοκράτη της ΕΕ Χ. Σολάνα, πρώην ΓΓ του ΝΑΤΟ. Οσον αφορά τη στρατιωτικοποίηση της ΕΕ, χτες οι 15 ΥΠΕΞ αποφάσισαν ομόφωνα τη σύγκληση της πρώτης ξεχωριστής συνεδρίασης των 15 υπουργών Αμυνας της ΕΕ, τέλη Φλεβάρη στη Λισαβόνα (Πορτογαλία).

Αντίθετα με τα λεγόμενα στην Αθήνα, ο Γ. Παπανδρέου αναγνώρισε χτες ότι η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ αποτελεί βασικό στόχο της εξάμηνης πορτογαλικής προεδρίας της ΕΕ, αφού «θα εστιάσουμε την προσοχή μας στην άμυνα της ΕΕ που αποτελεί πρώτη προτεραιότητα». Ο Ελληνας ΥΠΕΞ εκτιμά ότι η στρατιωτικοποίηση «θα ξεπερνά τις εντολές του Αμστερνταμ», αλλά «αυτό δεν είναι εμπόδιο, αφού, μετά από κάποια εμπειρία, οι νέες ρυθμίσεις θα μπορούσαν να αποτυπωθούν στα κείμενα της νέας Διακυβερνητικής Διάσκεψης (ΔΔ)», η οποία θα ολοκληρωθεί εντός του 2000. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις επιταγές του Ελσίνκι «θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί, έως το Μάρτη του 2000, τα συμφωνηθέντα μεταβατικά όργανα και ρυθμίσεις», μηχανισμός που θα τελεί υπό την ξεχωριστή αρμοδιότητα του στρατοκράτη πολυθεσίτη της ΕΕ Χ. Σολάνα.

Το Συμβούλιο επανήλθε χτες στην «ανάγκη» ύπουλης χρηματοδότησης της σερβικής αντιπολίτευσης, η οποία όμως θα πρέπει να «ενοποιηθεί», ενώ ο Γ. Παπανδρέου έκανε λόγο για «καθυστέρηση» από πλευράς ΕΕ, της περιβόητης «βαλκανικής ανασυγκρότησης», που είχε χρησιμοποιηθεί ως δόλωμα την εποχή του ΝΑΤΟικού πολέμου κατά της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας. Τέλος, εκκρεμής παραμένει και μετά το χτεσινό Συμβούλιο η υπόθεση εμπορικής κατοχύρωσης του ελληνικού ούζου και της ρετσίνας καθώς και της ιταλικής γκράντας, αφού η Ν. Αφρική επιδεικνύει «υπερήφανη αδιαλλαξία» (Γ. Ανωμερίτης), και επιμένει, με την «επιτήδεια ουδετερότητα» της Κομισιόν, στη μονομερή απαίτηση παραγωγής και διεθνούς εμπορίας των ανωτέρω προϊόντων.

Ο Γ. Παπανδρέου απέφυγε να οξύνει την έντονη διαμάχη για τα ελληνοτουρκικά, που έχει ξεσπάσει με τον πρώην ΥΠΕΞ Θ. Πάγκαλο, ιδίως μετά την κυριακάτικη συνέντευξη του τελευταίου στην εφημερίδα «Απογευματινή» και, ερωτηθείς, δήλωσε ότι καλύπτεται από τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, προσθέτοντας ότι «όλες οι εποικοδομητικές προτάσεις από κόμματα και πρώην υπουργούς θα αξιολογηθούν καταλλήλως» και ότι «τα όργανα του ΠΑΣΟΚ λειτουργούν». Αντ' αυτού έβγαλε ένα εκτενές λογύδριο για τα πλεονεκτήματα του «μετά το Ελσίνκι νέου πορίσματος και νέου κλίματος», που έχει δημιουργηθεί στην ελληνοτουρκική «συνεργασία» και την «επαναπροσέγγιση» των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο. Η ελληνική πλευρά εκτιμά ως «πλεονέκτημα» γι' αυτήν την ευρωπαϊκή προενταξιακή πορεία της Τουρκίας, την οποία, μάλιστα, χαρακτηρίζει «νέο εργαλείο» υπέρ των ελληνικών συμφερόντων. Γι' αυτό το λόγο υπερψήφισε, χωρίς καν συζήτηση, τη χτεσινή απόφαση για «ενισχυμένο πολιτικό διάλογο» ΕΕ - Τουρκίας, που περιλαμβάνει επαφές σ' όλα τα επίπεδα, πολυμερείς και διμερείς, από πολιτικούς διευθυντές μέχρι υπουργικές συνεδριάσεις, με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα, καθώς και κανονική και απρόσκοπτη επαναλειτουργία του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ - Τουρκίας που θα «εποπτεύει» της όλης διαδικασίας. Ταυτόχρονα, η ελληνική πλευρά έχει προαναγγείλει την άρση όλων των επιφυλάξεών της, άνευ όρων, στην κοινοτική χρηματοδότηση της Αγκυρας ύψους δύο δισ. Ευρώ (700 δισ. δραχμές) σε «βοήθεια» και δάνεια για την επόμενη πενταετία. Σε επίπεδο ΕΕ, η Ελλάδα δεν έχει εμφανή και άμεσα οφέλη, αφού ενδεχόμενος διάλογος εφ' όλης της ύλης, προωθείται με ξεχωριστούς, διμερείς, «νέους μηχανισμούς», που «θα» αποδώσουν, αν αποδώσουν, μη αντισταθμιστικά στις ελληνικές υποχωρήσεις «καλής θέλησης» στις Βρυξέλλες. Ο Γ. Παπανδρέου είχε διμερή συνάντηση με τον Χ. Σολάνα, τόσο για την Τουρκία όσο και για την Κύπρο, και σύμφωνα με μια σιβυλλική δήλωση του Ελληνα ΥΠΕΞ «ο Χ. Σολάνα έχει ιδιαίτερο ρόλο για την Κύπρο»(!!!)

Τα Κυπριακά συζητήθηκαν και στη διμερή συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον αρμόδιο επίτροπο Γκ. Φερχόγκεν, όπου η ελληνική πλευρά επανέλαβε την πρόταση Κληρίδη για συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, επέστησε «προσοχή για μη αναγνώριση του ψευδοκράτους» (Γ. Παπανδρέου) και πρότεινε «χρηματοδότηση της ειρηνευτικής διαδικασίας με κοινοτικά κονδύλια» στα πλαίσια της νέας «εταιρικής σχέσης» ΕΕ - Κύπρου που δρομολογείται μετά το Ελσίνκι.

«Πυρά», μάλλον άσφαιρα, για την πολιτική που ακολουθεί απέναντι στην Τουρκία δέχεται ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου από στελέχη «πρώτης γραμμής» του ΠΑΣΟΚ, με πρώτο απ' όλους τον Θ. Πάγκαλο.

Ο Θ. Πάγκαλος σε χτεσινές συνεντεύξεις του στην εφημερίδα «Απογευματινή» και το ραδιοφωνικό σταθμό «ΦΛΑΣ» υποστήριξε ότι δίνουμε πολλά στην Τουρκία, χωρίς να λάβουμε κανένα αντάλλαγμα. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών καταφέρθηκε επίσης κατά των συμβούλων του νυν υπουργού Εξωτερικών, αφήνοντας υπονοούμενα για τις «συμβουλές» που δίνουν στον υπουργό. Επιφυλακτικός για την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση απέναντι στην Τουρκία εμφανίστηκε και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Κ. Παπούλιας, επισημαίνοντας ότι μια «συνομοσπονδιακή» λύση θα είναι η «ταφόπετρα» για τον κυπριακό ελληνισμό.

Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Δ.Ρέππας, πάντως, φρόντισε να καλύψει τον Γ. Παπανδρέου, δηλώνοντας ότι «η εξωτερική πολιτική έχει αποφασιστεί στα κυβερνητικά όργανα και τηρείται στο πλαίσιο της απόφασης του Ελσίνκι». Ο Δ. Ρέππας, σημείωσε επίσης ότι όλοι έχουν αναγνωρίσει ότι το Ελσίνκι αποτελεί θετική εξέλιξη και ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πρέπει να προχωρήσουν σε στέρεη βάση. Φόβοι και κατηγορίες, πρόσθεσε ο κ. Ρέππας, δεν ανταποκρίνονται στο πραγματικό υπόβαθρο. Οι δηλώσεις Ρέππα έγιναν σε απάντηση πληθώρας ερωτήσεων με αφορμή τη συνέντευξη του πρώην υπουργού Εξωτερικών, Θεόδωρου Πάγκαλου στην «Απογευματινή». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος που ρωτήθηκε αν ο πρωθυπουργός προτίθεται να λάβει μέτρα κατά του κ. Πάγκαλου ή ποια μέτρα πρόκειται να λάβει, επανέλαβε ότι οι αποφάσεις για την εξωτερική πολιτική έχουν ληφθεί στα κυβερνητικά όργανα και εφαρμόζονται σύμφωνα με τα όσα έχουν συζητηθεί και αποφασιστεί.

Πάντως, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατέβαλε συντονισμένη προσπάθεια να κρατήσει χαμηλά τους τόνους σε ό,τι αφορά τη συνέντευξη του Θ. Πάγκαλου, στην οποία ο πρώην υπουργός Εξωτερικών τονίζει ότι θα απαιτήσει από τα όργανα του κόμματός του, το Εκτελεστικό Γραφείο και την Κεντρική Επιτροπή, να υπάρξει άμεση συζήτηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο κ. Πάγκαλος δηλώνει ότι αν «κάναμε την επιλογή να εξευμενίσουμε τους Τούρκους και να υποτασόμεθα στα εκάστοτε σχέδιά τους, έχουμε διαπράξει ένα κολοσσιαίο ιστορικό λάθος». Κατά τον πρώην υπουργό στις συνομιλίες του κ. Παπανδρέου στην Τουρκία δεν πήραμε «τίποτε. Απολύτως τίποτε», ενώ σημείωσε ότι ενώ στο Αιγαίο η Τουρκία «δεν εδέχθη να προσθέσει τίποτε σε όσα πάντοτε έλεγε (...) άκουσα να τα επαναλαμβάνει ο κ. Τζεμ παρουσία του κ. Παπανδρέου, τον οποίο δεν άκουσα να διαμαρτυρηθεί, να διαφωνήσει και ξέρετε ότι πολλές φορές στις διεθνείς διαδικασίες, όταν κανείς σιωπά, δίνει την εντύπωση ότι συναινεί». Ο θ. Πάγκαλος χαρακτήρισε πολύ επικίνδυνη πρόταση την πρόταση της Τουρκίας για κάποιας μορφής στρατιωτική συνεργασία στο Αιγαίο και έκανε λόγο «για γραφικότητες που έγιναν στη διάρκεια της επίσκεψης». Ο Θ. Πάγκαλος είπε ακόμη ότι επιβάλλεται να γίνει συζήτηση ανοιχτή για όλα τα θέματα, διότι υπάρχουν ζητήματα όπως αυτή η πρόταση για στρατιωτική συνεργασία στο Αιγαίο, η οποία πρόκειται να ασκήσει συνδιαχείριση του εναέριου χώρου».

Με χαρακτηριστική καθυστέρηση και επί της διαδικασίας τοποθετήθηκε η ΝΔ για τις εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά μετά και το ταξίδι του Γ. Παπανδρέου στην Τουρκία. Ο εκπρόσωπος του κόμματος σε χτεσινή του δήλωση και αφού είχαν προηγηθεί οι συνεντεύξεις του Θ. Πάγκαλου αναφέρθηκε σε «σειρά ζητημάτων που εγείρονται στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων». Ως τέτοια ανέφερε τη μη ενημέρωση της Βουλής και της «κοινής γνώμης» για τις προθέσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών, καθώς και ότι δεν απορρίφθηκε η πρόταση της Αγκυρας για στρατιωτική συνεργασία στο Αιγαίο, «πρόταση που προφανώς αποβλέπει σε συνδιαχείριση και εμμέσως σε συγκυριαρχία».

Επίσης, χαρακτηρίζει ανησυχητικές και επικίνδυνες τις απόψεις που προβάλλονται από το πρωθυπουργικό περιβάλλον για το Κυπριακό, με τις οποίες «προφανώς επιχειρείται η καλλιέργεια κλίματος νέων υποχωρήσεων και παραχωρήσεων». Στο «διά ταύτα» καλεί τον Κ. Σημίτη να πάρει θέση στις επικρίσεις του Θ. Πάγκαλου για «ουσιαστικές παραχωρήσεις χωρίς κανένα ουσιαστικό αντάλλαγμα» και επαναφέρει τη γνωστή πρόταση για σύσταση συμβουλίου εξωτερικής πολιτικής.

«Στήριξη» ζήτησε ο υπουργός Εξωτερικών από τον πρωθυπουργό, προκειμένου να αντιμετωπίσει την «επίθεση» που δέχεται από τον Θ. Πάγκαλο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, χτες ο υπουργός Εξωτερικών, από τις Βρυξέλλες όπου βρισκόταν για να λάβει μέρος στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, μίλησε τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη στην Αθήνα και του ζήτησε «προστασία» από τον Θ. Πάγκαλο. Την «προστασία» αυτή ανέλαβε να τη «διακηρύξει» ο υπουργός Τύπου Δ. Ρέππας, ο οποίος με τις δηλώσεις του κάλυψε τον υπουργό Εξωτερικών.

Σύμφωνα με πληροφορίες από «κύκλους» που περιβάλλουν το Μέγαρο Μαξίμου, ο πρωθυπουργός είναι εξοργισμένος με την τακτική που ακολουθεί ο Θ. Πάγκαλος, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο τους, έτσι κι αλλιώς, δύσκολους χειρισμούς της πολιτικής της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Αυτή, η πολιτική, όπως λένε οι ίδιοι κύκλοι, είναι πολιτική που έχει χαράξει και προωθεί ο πρωθυπουργός. Για το λόγο, αυτό, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, στο Μέγαρο Μαξίμου εκφράζεται και μια δυσαρέσκεια για τον «προσωπικό» τόνο που αποδίδει στην πολιτική έναντι της Τουρκίας ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου.