Με ταχύτατες διαδικασίες, μέσα στους πρώτους εννιά μήνες του 2004, χιλιάδες εντάλματα εκδόθηκαν στη μαγική επικράτεια που λέγεται ΕΕ. Εγιναν εκατοντάδες συλλήψεις και πάνω από εκατό άτομα παραδόθηκαν από τη μια χώρα στην άλλη, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του «ευρωεντάλματος» σύλληψης και παράδοσης.

Του διαβόητου «Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης» (ΕΕΣ), με το οποίο μια χώρα της ΕΕ «δικαιούται» να ζητήσει από μια άλλη, να συλλάβει και να της παραδώσει ακόμα και ένα πρόσωπο που εκείνη θεωρεί απλά και μόνο ύποπτο για κάποιο ποινικό αδίκημα. Του ΕΕΣ, με το οποίο Ελληνας υπήκοος μπορεί να εκδοθεί σε άλλη χώρα για μία πράξη που εδώ δεν τιμωρείται ποινικά. Π.χ. αν χριστεί ύποπτος στις ΗΠΑ για ενέργεια που στην Ελλάδα δε διώκεται, μπορεί να εκδοθεί και σε συνδυασμό με τη συμφωνία δικαστικής συνδρομής ΗΠΑ - ΕΕ, να καταλήξει στο ...φιλόξενο Γκουαντανάμο...

Επισήμως, και όπως αρέσκονται να παρουσιάζουν την πραγματικότητα οι Βρυξέλλες - π.χ. η αντιπροσωπεία της Κομισιόν στην Ελλάδα - η εφαρμογή του ΕΕΣ αποτελεί «επιτυχία» και «είναι το πρώτο και περισσότερο συμβολικό μέτρο που εφαρμόζει την αρχή αμοιβαίας αναγνώρισης. Στις περισσότερες περιπτώσεις καθιστά δυνατή την παράδοση ενός υπόπτου ή ενός προσώπου που καταδικάζεται λόγω αδικήματος, από ένα κράτος - μέλος σε άλλο μέσα στο χώρο της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, ο οποίος αποκτά έτσι προστιθέμενη αξία» (όλο το σχετικό κείμενο διαβάζεται και στην ιστοσελίδα http://europa.eu.int/hellas/2forall/last.htm).

Μάλιστα, η Κομισιόν παρουσίασε στις 23 Φλεβάρη 2005 μια «έκθεση» που αξιολογεί την εφαρμογή του «ευρωεντάλματος» τον προηγούμενο, πρώτο χρόνο ισχύος του στην ΕΕ των «25». «Παρά τις όποιες αρχικές καθυστερήσεις, το ΕΕΣ λειτουργεί τώρα στις περισσότερες από τις περιπτώσεις που εμφανίζονται», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Franco Frattini, υπεύθυνος για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, «και ο αντίκτυπός του είναι θετικός, από την άποψη της απουσίας εμπλοκής της πολιτικής, της αποδοτικότητας και της ταχύτητας στη διαδικασία παράδοσης ατόμων, τα οποία καταζητούνται στα κράτη - μέλη, ενώ τα θεμελιώδη δικαιώματα γίνονται σεβαστά (σ.σ: τι λες;!). Αυτή η γενική επιτυχία δεν πρέπει να αποκρύψει το γεγονός ότι μερικά κράτη - μέλη πρέπει ακόμα να καταβάλουν προσπάθεια να ευθυγραμμιστούν με την απόφαση - πλαίσιο».

Η Κομισιόν δίνει ορισμένα χρήσιμα στοιχεία: «Αν και τα χρονικά όρια έγιναν σεβαστά μόνο στις μισές περιπτώσεις, το ΕΕΣ εφαρμόζεται τώρα σε όλα τα κράτη - μέλη εκτός από την Ιταλία. Αλλά η έκθεση δίνει έμφαση στις δυσκολίες που παραμένουν όσον αφορά στην εφαρμογή της απόφασης πλαισίου σε ορισμένα κράτη - μέλη. Η παρουσίαση της έκθεσης πρέπει να παρέχει μια ευκαιρία να παρακινηθούν όλα τα κράτη - μέλη να εφαρμόσουν πλήρως και κατάλληλα τις υποχρεώσεις τους».

Παρακινεί, δηλαδή, συνεχώς τους κατά τόπους κυβερνώντες, να απαρνηθούν ακόμα και τα τελευταία ψήγματα δημοκρατικής ευαισθησίας και προοδευτισμού, που ίσως τους διακρίνουν.

Και η Εκθεση συνεχίζει: «Η αποτελεσματικότητα του ΕΕΣ μπορεί να αξιολογηθεί προσωρινά από τα 2.603 εντάλματα που εκδόθηκαν, τα 653 πρόσωπα που συνελήφθησαν και τα 104 πρόσωπα που παραδόθηκαν μέχρι το Σεπτέμβρη του 2004. Η παράδοση των υπηκόων, μια σημαντική καινοτομία στην απόφαση - πλαίσιο, είναι τώρα ένα γεγονός, αν και τα περισσότερα κράτη - μέλη έχουν επιλέξει να εφαρμόσουν τον όρο ότι στην περίπτωση των υπηκόων τους η ποινή πρέπει να εκτελεστεί στο έδαφός τους».

Οι της Κομισιόν σημειώνουν ακόμα ότι «από τη στιγμή που η απόφαση - πλαίσιο ετέθη σε ισχύ, ο μέσος χρόνος που απαιτείται για να εκτελεστεί ένα ένταλμα υπολογίζεται προσωρινά να έχει μειωθεί από πλέον των εννέα μηνών σε 45 μέρες. Αυτό δεν περιλαμβάνει τις περιπτώσεις όπου το πρόσωπο συγκατατίθεται να παραδοθεί, για τις οποίες ο μέσος χρόνος που απαιτείται είναι 18 μέρες».

Πάντως, η Κομισιόν θεωρεί αυτήν την πρώτη αξιολόγηση ως προσωρινή και «διατηρεί το δικαίωμα να υποβάλει προτάσεις τροποποίησης της απόφασης - πλαισίου, λαμβάνοντας υπόψη την περαιτέρω εμπειρία», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Δηλαδή, ακόμα και αν έχει μείνει ανοιχτό κάποιο «παραθυράκι», για να αποφεύγουν απλοί «ύποπτοι» τα χειρότερα, να το «τροποποιήσει» σφαλίζοντάς το...

Καλό είναι να θυμίσουμε ορισμένα σημεία του «ευρωεντάλματος», ενδεικτικά του γιατί χαίρονται τόσο οι κυρίαρχες σήμερα πολιτικές δυνάμεις:

- Το ΕΕΣ καθιερώθηκε με την απόφαση - πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ, της 13ης Ιούνη 2002. Ο αντίστοιχος ελληνικός νόμος (3251) επικυρώθηκε στην ελληνική Βουλή στις 9 Ιούλη 2004, με τις ψήφους των βουλευτών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.

- Αντικατέστησε τις προηγούμενες αυστηρές διαδικασίες έκδοσης προσώπων, που ίσχυαν σε κάθε χώρα ή που καθιερώνονταν με διακρατικές συμφωνίες, με ακόμη χειρότερες.

- Ανοιξε το δρόμο για την παράδοση, σε άλλη χώρα, Ελλήνων πολιτών για πράξεις που τελέστηκαν στη χώρα μας. Ρύθμιση που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το Σύνταγμα (άρθρο 5, παρ. 2 εδ. γ), η οποία απαγορεύει κάθε έκδοση ημεδαπού για πράξη που τελέστηκε στην Ελλάδα.

- Παράλληλα, καταργήθηκε η σχετική και μέχρι πρότερα αναγκαία πολιτική απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης. Δε θα έχει, δηλαδή, δικαίωμα να αρνηθεί την έκδοση όταν υπάρχει θετική απόφαση των δικαστηρίων. Η παράδοση θα γίνεται απλώς και μόνο με απόφαση των δικαστικών αρχών.

- Επίσης, καταργήθηκε για μια σειρά αδικημάτων ο έλεγχος του διττού αξιόποινου (η πράξη να διώκεται και στις δύο χώρες). Ο γενικός αυτός κανόνας παρακάμπτεται για τα εγκλήματα που περιέχονται σε ειδική λίστα και τα οποία τιμωρούνται με ανώτατη ποινή τουλάχιστον τριών χρόνων. Ετσι, η Ελλάδα οφείλει να εκδώσει κάποιον ο οποίος κατηγορείται σε μια χώρα για μια πράξη, ακόμα κι αν αυτή δε θεωρείται έγκλημα στη χώρα μας.

- Οι υπέρμαχοι του ΕΕΣ και της ΕΕ υποστηρίζουν ότι διασφαλίζονται τα ατομικά δικαιώματα και οι κοινωνικές ελευθερίες. Πράγματι, στο σχετικό ελληνικό νόμο περιλαμβάνεται διάταξη που απαγορεύει την παράδοση προσώπου, την οποία ζητά άλλη χώρα, όταν διαπιστώνεται ότι ο πραγματικός σκοπός της παράδοσης είναι η δίωξη και τιμωρία του για «τη δράση του υπέρ της ελευθερίας». Ομως, όταν στις αντιτρομοκρατικές νομοθεσίες της ΕΕ, η δράση, π.χ., των Κούρδων αγωνιστών καταγράφεται ως τρομοκρατία και οι αγωνιστές σαν τρομοκράτες, τότε είναι εύκολο να αποφασιστεί η έκδοσή τους. Π.χ. θυμόμαστε όλοι την περιπέτεια του Κούρδου αγωνιστή Ταϊλάν, όταν αρχικά τα ελληνικά δικαστήρια αποφάσισαν την έκδοσή του στη Γερμανία, καθώς κατηγορούνταν εκεί ότι με άλλα μέλη αντιστασιακής κουρδικής οργάνωσης πέταξαν μπροστά σε τράπεζα, στη Γερμανία, ένα μπουκάλι με στουπιά και βενζίνη, που, μάλιστα, έσβησε χωρίς να προκληθεί εμπρησμός. Ο Ταϊλάν αρνείται ότι συμμετείχε σ' αυτό το επεισόδιο.

- Με άλλη διάταξη του νόμου απαγορεύεται η εκτέλεση του εντάλματος, δηλαδή να παραδοθεί στην άλλη χώρα της ΕΕ Ελληνας υπήκοος, αλλά μόνον αν διώκεται και στην Ελλάδα για την ίδια πράξη που τέλεσε στη χώρα που τον ζητάει. Ωστόσο, όπως τονίζουν έμπειροι και έγκριτοι νομικοί αυτό είναι απίθανο να συμβαίνει, ώστε το πιθανότερο είναι ότι και αυτή η εύνοια θα μείνει στα χαρτιά.

- Μια τρίτη ψευδοευνοϊκή διάταξη του νόμου είναι ότι το ζητούμενο πρόσωπο παραδίνεται μόνον αν η πράξη για την οποία τον ζητάει η άλλη χώρα τιμωρείται και κατά το ελληνικό Δίκαιο. Αλλά, όπως τονίζουν επιστήμονες της Νομικής, με την ομοιομορφία των ποινικών διατάξεων και των διαδικασιών που οικοδομείται στον ενιαίο ευρωενωσίτικο «Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης», σίγουρα ο εκζητούμενος ύποπτος θα τιμωρείται και κατά τον ελληνικό νόμο. Ετσι είναι απίθανη η περίπτωση να μην εκδοθεί, είτε είναι Ελληνας υπήκοος είτε αλλοδαπός.