ΔΙΕΘΝΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΔΙΕΘΝΗ

ΗΠΑ

Το δόγμα της «μεταμορφωτικής διπλωματίας»

Eurokinissi

Ουκρανία: Το «πορτοκαλί» που άνοιξε την όρεξη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ

«Εργαζόμαστε να ισχυροποιήσουμε τις διεθνείς δυνατότητες, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες σε χώρες που βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία ή στο στάδιο μετά τις συγκρούσεις... Ο Πρόεδρος Μπους ήδη έχει αναθέσει στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ το συντονισμό των ενεργειών της χώρας μας για την ανοικοδόμηση» (Κοντολίζα Ράις, 17 Φλεβάρη).

Νέα κατεύθυνση, λοιπόν; Εγκατέλειψαν οι ΗΠΑ το διαβόητο δόγμα τους περί προληπτικών πολέμων; Προφανώς, όχι.

Εντούτοις, το νέο δόγμα που διέπει την αμερικανική εξωτερική είναι πιο σύνθετο. Κινείται σε δύο βασικούς άξονες, με κοινό στοιχείο των δύο την «πρόληψη».

Το Πεντάγωνο σε κυβέρνηση Ρεπουμπλικανών είναι, παραδοσιακά, το πρώτο βιολί στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, εν αντιθέσει με τους Δημοκρατικούς όπου το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει τον πρώτο λόγο. Ετσι, η παραμονή του Ντόναλντ Ράμσφελντ στην κεφαλή του Πενταγώνου για δεύτερη θητεία σήμανε και την ισχυροποίηση του δόγματος «προληπτικής δράσης».

Μάλιστα, το νέο πρόσταγμά του διατάσσει την αναδιαμόρφωση του αμερικανικού στρατεύματος, ώστε να ενισχυθεί και να προωθηθεί η ικανότητα «προληπτικής δράσης», για να προλαμβάνει τυχόν επιθετικές ενέργειες, και να υπηρετήσει επιτυχώς το διευρυμένο σκοπό της αναβάθμισης της αμερικανικής επιρροής παγκοσμίως. Από την άλλη πλευρά, η Κοντολίζα Ράις, που εποφθαλμιούσε τη θέση του υπουργού Αμυνας και μόνον αυτή, τελικά, «συμβιβάστηκε» με τη θέση της υπουργού Εξωτερικών. Ουδείς μπορεί κατά διάνοια να ισχυριστεί ότι πρόκειται για συμβιβασμό.

Παραδόξως(;) το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει πλέον ισάξιο λόγο στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, αφού η αναδιαμόρφωση του στρατεύματος και η διεύρυνση της δράσης του σε μυστικές επιχειρήσεις με μικρές ευέλικτες ειδικές επιχειρησιακές μονάδες απαιτεί και την «προληπτική ανοικοδόμηση χωρών», που ακόμη δεν έχουν ...αποδομηθεί στην πορεία προς τη «δημοκρατία και την ελευθερία».

Στόχος, δηλαδή, αυτού του σχεδίου είναι η εφαρμογή εκ των προτέρων, και προληπτικώς, πολύπλοκων προγραμμάτων πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης χωρών που βρίσκονται σε περιόδους κοινωνικών εντάσεων ή εξεγέρσεων, οικονομικών δυσχερειών και πολιτικών κρίσεων. Με τον τρόπο αυτό, υπό το σκεπτικό του Λευκού Οίκου, προλαμβάνεται η δημιουργία νέων απειλών κατά της αμερικανικής και διεθνούς ασφάλειας.

«Μεθοδευμένη εθνογένεση»

Και το ρόλο αυτό έχει αναλάβει το Γραφείο Ανοικοδόμησης και Σταθεροποίησης (S/CRS), που εγκρίθηκε από το Κογκρέσο στα τέλη του Ιούλη του 2004 επί ημερών του Κόλιν Πάουελ, του ίδιου που είχε επιφορτιστεί να σχηματίσει και το ειδικό γραφείο «Αρωγής για τη μετάβαση στη Δημοκρατία της Κούβας»! Σ' αυτό συμμετέχουν στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, της USAID, της κεφαλής του Πενταγώνου, της CΙΑ, των Ενόπλων Δυνάμεων και του υπουργείου Οικονομικών, ενώ στην κεφαλή του βρίσκεται ένας διπλωμάτης καριέρας και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, ο Κάρλος Πασκουάλ.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις της Ράις, διεκπεραιώνει τη «μεταμορφωτική διπλωματία» των ΗΠΑ, τη διπλωματία που με βαθμιαίες μεταβολές παράγει καθεστώτα «δημοκρατίας και οικονομίας της αγοράς». Ηδη, το S/CRS, με τη βοήθεια της CIA και του υπουργείου Οικονομικών, έχει συντάξει προς το παρόν μια «λίστα παρατήρησης» και μια άλλη «λίστα υψηλού κινδύνου» για 25 χώρες, τα ονόματα των οποίων ακόμη δεν έχουν διαρρεύσει στη δημοσιότητα.

Κατά τον Πασκουάλ, το γραφείο έχει τη δυνατότητα να συντονίζει τρεις πλήρεις επιχειρήσεις ανοικοδόμησης σε διαφορετικές χώρες «ταυτοχρόνως», με κάθε μία από αυτές να έχει διάρκεια «από πέντε έως επτά χρόνια», ενώ σε δηλώσεις του στο CSIS πρόσθεσε πολύ χαρακτηριστικά ότι προωθούνται ριζικές αλλαγές «στην καρδιά του κοινωνικού ιστού μιας χώρας». Ετσι, βασικός στόχος του S/CRS δεν είναι η ανοικοδόμηση ενός παλαιού κράτους, αλλά η δημιουργία «δημοκρατικών και προσανατολισμένων στην ελεύθερη αγορά κρατών», αφού καμιά φορά ανοικοδόμηση σημαίνει ...να «διαλύσεις το παλαιό»...

Κατά την εφημερίδα «Christian Science Monitor», η υπόθεση είναι σοβαρή, μια και διαπιστώνεται ότι, με τη σύσταση του S/CRS, «κάτι νέο γεννιέται στην πολιτική σκέψη στις ΗΠΑ», που περιλαμβάνει και την αντίληψη της «μεθοδευμένης εθνογένεσης».

Φυσικά, το ότι δεν έχει διαρρεύσει δε σημαίνει ότι τα σχέδια δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Μήπως όλες αυτές οι επαναστάσεις, πορτοκαλί ή της τουλίπας ή των ρόδων, είναι τυχαίες τάχα; Κατά τη Ναόμι Κλάιν (σε σχετικό άρθρο της, στο περιοδικό The Nation), ήδη έχει γίνει η «προ-υπογραφή» συμβολαίων για ανάληψη εργασιών ανοικοδόμησης μεταξύ ιδιωτικών εταιριών και κυβερνήσεων, ώστε να επιταχυνθεί κατά 3-6 μήνες η γραφειοκρατική δουλιά της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, χωρίς ακόμη να έχει εκδηλωθεί πόλεμος. Στο προληπτικό «φαγοπότι» συμμετέχουν «ιδιωτικές επιχειρήσεις, μεγα-Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και μέλη δεξαμενών σκέψης».

Παίζοντας το χαρτί της «δημοκρατίας»

Associated Press

Κολομβία, ο «Δούρειος Ιππος»

«Ελευθερία και δημοκρατία». Το πρόσφατο μότο του Προέδρου Μπους. Ολος ο πλανήτης, σοκαρισμένος, γνωρίζει τη σημαίνει ελευθερία και δημοκρατία» αλά αμερικάνα... και ο Πρόεδρος εξακολουθεί να σοκάρει καθημερινά.

Παραμονές της Αντιφασιστικής Νίκης και ενόψει της μετάβασής του στη Ρωσία για τους επίσημους γιορτασμούς, ο Μπους «θυμήθηκε» ότι «για τη Δυτική Ευρώπη το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου σήμανε την απελευθέρωση. Για την Κεντρική κι Ανατολική Ευρώπη το τέλος του πολέμου σήμανε τη σοβιετική κατοχή, την επιβολή του κομμουνισμού και την προσάρτηση της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας». Το καμπανάκι χτυπά και πάλι. Το είχε πρωτοχτυπήσει η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όταν προσφάτως και προσερχόμενη στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ είχε κάνει δηλώσεις για τη «δημοκρατία» στη Ρωσία.

Ο κλοιός γύρω από τη Ρωσία σφίγγει, δεδομένου ότι η Λευκορωσία είναι στο πρόγραμμα «μεταμορφωτικής δημοκρατίας», όπως πριν είχαν βρεθεί η Ουκρανία, η Γεωργία, το Κιργιστάν.

Η Λευκορωσία δεν είναι η μόνη... όλες οι χώρες που ανήκουν στον άξονα της «τυραννίας» πρέπει να εξαλειφθούν λίαν συντόμως. Ο «άξονας της τυραννίας», που είναι πιο σικ, θεωρήθηκε ενδεδειγμένο να αντικαταστήσει τον «άξονα του κακού». Σύμφωνα με τις πληροφορίες, χώρες, όπως το Σουδάν, η Αλγερία, πιθανώς η Τυνησία, χώρες της Νοτιανατολικής Ασίας, όλες οι χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, ανήκουν και αυτές σ' αυτόν τον περιβόητο άξονα όπου δεσπόζει το Ιράν. Για το Ιράν η μάχη είναι σκληρή και, ήδη, οι ΗΠΑ πιέζουν σκληρά στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την αναθεώρηση της Συνθήκης Διάδοσης των Πυρηνικών Οπλων. Τα σχέδια έχουν εκπονηθεί ήδη και, όπως μας έχει τονίσει πολλάκις ο Μπους, «μία στρατιωτική επίθεση πάντα υπάρχει στο τραπέζι». Στο όνομα της δημοκρατίας, φυσικά!

Πώς μπορεί να ξεχάσει κανείς και δύο άλλα «πολύ κακά παιδιά»: Την Κούβα, το «τελευταίο προκεχωρημένο φυλάκιο της τυραννίας στο αμερικανικό ημισφαίριο», και τη Βενεζουέλα, του «λαϊκιστή Ούγο Τσάβες», που κατά την Κοντολίζα Ράις «κυβερνά αντιδημοκρατικά»;

Στραγγαλίζοντας

Η επιλογή της Κοντολίζα Ράις, ως επικεφαλής του «αναβαθμισμένου» Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σήμανε και την αλλαγή πλεύσης της πολιτικής προς τη Λατινική Αμερική, αφού κρίνεται πια «εξαιρετικά κρίσιμη». Ολη η περιοχή - με τα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης στραμμένα στη Μέση Ανατολή - είναι ανοιχτή για ad hoc επεμβάσεις, με πρώτες την Κούβα και την Κολομβία από διαφορετικές αφετηρίες, στην πρώτη για να χτυπηθεί ο σοσιαλισμός, στη δεύτερη για να ενισχυθεί το αυταρχικό σύστημα του Ουρίμπε. Και όλη περιοχή είναι κατάλληλο έδαφος για «προληπτική ανοικοδόμηση», όπως στην περίπτωση της Αϊτής.

Προς το παρόν, η Κοντολίζα Ράις προσπαθεί να ξεμπερδέψει το απίστευτο κουβάρι της περιοχής. Τα ανδρείκελα της Ουάσιγκτον αποκαθηλώνονται το ένα μετά το άλλο. Οι λαϊκές εξεγέρσεις στο Εκουαδόρ και τη Βολιβία κρίθηκαν «ανησυχητικές», ενώ οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στην ιστορία του Μεξικού, εξαιτίας της ποινικής δίωξης του δημάρχου Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, «εκνευριστικές». Η καρέκλα του Αλεχάντρο Τολέδο στο Περού και του Ενρίκε Μπολάνιος στη Νικαράγουα τρίζει. Βραζιλία, Ουρουγουάη και, φυσικά, Βενεζουέλα έχουν κυβερνήσεις, που επιχειρούν να σπάσουν τα ιμπεριαλιστικά δεσμά.

Το «προληπτικό» έργο της Ουάσιγκτον δύσκολο. Αυτά που ζουν οι άλλες χώρες - πόλεμοι, πραξικοπήματα, βελούδινες επαναστάσεις, εμφύλιοι, ανατροπές, οικονομίες της αγοράς - σήμερα, η αμερικανική υποήπειρος τα έχει βιώσει με τον πιο αιματηρό τρόπο στις δεκαετίες '70 και '80.

Το συνειδητοποίησε και η Κοντολίζα Ράις στην πρόσφατη περιοδεία της σε Χιλή, Βραζιλία, Κολομβία και Ελ Σαλβαδόρ, με ατζέντα το τρίπτυχο «ελευθερία, δημοκρατία και καταπολέμηση της φτώχειας». Και μπορεί τη διαγραφόμενη ήττα της για την εκλογή του ΓΓ του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών με «μαγικές υποχωρήσεις» να τη μετέτρεψε σε εν δυνάμει νίκη, αφού στήριξε τελικά τον Χοσέ Μιγκέλ Ινσούλσα με αντάλλαγμα τη δήλωση υποταγής του: Ο Οργανισμός πρέπει να διευρύνει την αποστολή του, ξεκινώντας από το «να καθιστά υπεύθυνες κυβερνήσεις που δεν κυβερνούν δημοκρατικά»...

Ομως, τίποτα δεν έχει τελειώσει και το ξέρει. Ετσι, η επιθετική πολιτική έναντι της Βενεζουέλας μεταλλάσσεται προς τον παρόν σε πολιτική «αναχαίτισης». Αλλαγή που συνοδεύτηκε από προχθεσινές «ειρηνικές» δηλώσεις του Ράμσφελντ περί «μη επέμβασης», οι οποίες μόνον ανησυχία προκαλούν,αφού περιλάμβαναν αναφορές περί στραγγαλισμού της «μπολιβαριανής διαδικασίας» αργά και βασανιστικά, ώστε να μην υπάρχει επιστροφή.

Κείμενα:
Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Στο Αφγανιστάν των λιντσαρισμάτων γυναικών

Associated Press

Φαντάσματα κάτω από μπούργκες: Η πρακτική της δημόσιας εκτέλεσης γυναικών διά λιθοβολισμού στο «ελεύθερο και δημοκρατικό» Αφγανιστάν καλά κρατεί

«Ο φιλιππικός των μουλάδων, που ακούγεται από κάμποσα μεγάφωνα, αντηχεί στα γύρω χαλάσματα. Το πλήθος συνεχίζει να 'ρχεται από κάθε γωνιά της πόλης. Παρά τις ενισχυμένες γραμμές των δυνάμεων διατήρησης της τάξης, μια ασυγκράτητη αναταραχή (...) στο γρασίδι, οπλισμένοι Ταλιμπάν δουλεύουν με ζήλο και υπερβολικό ενθουσιασμό. Τα λιγοστά κορμιά που ταλαντεύονται εδώ κι εκεί στην άκρη ενός σχοινιού, μαρτυρούν πως οι εκτελέσεις ξεκίνησαν». Γιασμίνα Χάντρα (Μοχάμεντ Μολεσεχούλ), «Τα χελιδόνια της Καμπούλ», «Καστανιώτης», 2004, σελ. 141-142.

***

Ο Μπεν Αρνολντι περιγράφει από τις στήλες της «Christian Science Monitor» μια «ασυνήθιστη σκηνή» σε ένα γωνιακό υπόγειο της Καμπούλ, δίπλα σε ένα κουρείο: Από αυτό βγαίνουν κραυγές - ήχοι κοριτσιών που ασκούνται σε λαβές, γροθιές και κλοτσιές καράτε. Μιλά για μια πλειάδα νέων fitness clubs στην πρωτεύουσα πόλη του Αφγανιστάν, που λειτουργούν για γυναίκες. Σημειώνει πως τα σχολεία έχουν αρχίσει να κάνουν μαθήματα γυμναστικής στα μικρά κορίτσια. Αυτά, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, είναι σημάδια προόδου, «αργής», αλλά πάντως «αλλαγής», στη διχασμένη ανάμεσα στο φεουδαρχικό σύστημα και στον εκσυγχρονισμό χώρα όσον αφορά στη μεταχείριση των γυναικών. Αναφέρει ότι δύο Αφγανές νέες έλαβαν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ωστόσο, παραδέχεται και ο ίδιος ότι το Αφγανιστάν εξακολουθεί να είναι μια «επικίνδυνη» κοινωνία για τις γυναίκες. Ενώ του ξεφεύγει ότι οι περισσότερες νέες που αθλούνται ανήκουν στη «μεσαία τάξη», και είναι, στην πλειοψηφία τους, μέλη οικογενειών που επέστρεψαν από το εξωτερικό - τις ΗΠΑ, το Ιράν, το Πακιστάν, χώρες με πιο «φιλελεύθερη», σε διαφορετικούς βέβαια βαθμούς, νοοτροπία όσον αφορά στην απόδοση κοινωνικών ρόλων στις γυναίκες. Η ανάθεση θέσης κυβερνήτη στην επαρχία Μπαμιάν σε γυναίκα είναι μάλλον η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.

Καταγράφεται όντως μια προσπάθεια αλλαγής, λέει η Παρουίν Χακίμ, της Επαναστατικής Ενωσης Γυναικών του Αφγανιστάν (Revolutionary Association of the Women of Afghanistan- RAWA). Αλλά τα επιτεύγματά της είναι απειροελάχιστα. Και σημειώνει κάτι πολύ απλό: «Δεν μπορούμε να περιορίσουμε το χάρτη του Αφγανιστάν στην Καμπούλ. Ολα αυτά σχετίζονται μόνο με την Καμπούλ».

Στο Αφγανιστάν έχουν ανοίξει 1.600 σχολεία. Αλλά, σύμφωνα με τη «Γιούνισεφ», το 60% των κοριτσιών κάτω από τα 11 έτη - πάνω από 1 εκατομμύριο - δεν πάνε ποτέ σ' αυτά. Από τα 5 εκατομμύρια παιδιά που παρακολουθούν μαθήματα, τα κορίτσια μόλις και μετά βίας φθάνουν το 35%, σύμφωνα με μάλλον υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Την ίδια ώρα, η κοινωνική καθυστέρηση και η σχεδόν καθολική απαγόρευση παροχής ιατρικής εκπαίδευσης σε γυναίκες στο Αφγανιστάν οδηγούν στα χειρότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας στον κόσμο: 160/10.000, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

***

Στα μέσα Απρίλη, στην περιοχή Ουργκού της επαρχίας Μπανταχσάν η 29χρονη Αμίνα εκτελέστηκε διά λιθοβολισμού μέχρι θανάτου. Το έγκλημά της: Περπάτησε με έναν άνδρα που δεν ήταν ο σύζυγός της στο δρόμο. Ενας μουλάς αποφάσισε ότι αυτό συνιστά μοιχεία και την καταδίκασε με διάταγμά του σε θάνατο. Ο ίδιος της ο άντρας και μια ομάδα τοπικών αξιωματούχων την έσυραν κυριολεκτικά έξω από το σπίτι της και την οδήγησαν στον τόπο του μαρτυρίου της. Η αστυνομία της κυβέρνησης Καρζάι ανέφερε ότι «ερευνά» το περιστατικό. Μόνο που δεν ήταν το πρώτο - σημειώθηκε τουλάχιστον άλλο ένα στην ίδια περιοχή, πέρσι.

Η Διεθνής Αμνηστία καταδίκασε την εκτέλεση και έκανε λόγο για την «ευθύνη της αφγανικής κυβέρνησης να προστατεύει τις γυναίκες από τη βία, όχι μόνο την κρατική αλλά και από πλευράς ιδιωτών και ομάδων» - η τελευταία λέξη περιγράφει τις συμμορίες των πολέμαρχων/συμμάχων του «συνασπισμού» των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, που λυμαίνονται τη χώρα.

Η λαθροχειρία που επιχείρησαν τόσο μη κυβερνητικές οργανώσεις όσο και ειδησεογραφικά πρακτορεία και ΜΜΕ ήταν η σύνδεση της συγκεκριμένης πρακτικής μόνο με τους Ταλιμπάν - αφού η επαρχία Μπανταχσάν δεν είχε πέσει ποτέ στη δική τους κυριαρχία: Την έλεγχαν οι μουλάδες και πολέμαρχοι που τους πολεμούσαν. Οι σημερινοί επικυρίαρχοι όλης της χώρας. Είναι μέλη κι επίγονοι της δύναμης των μουτζαχεντίν που ανδρώθηκαν στον τζιχάντ, τον «ιερό πόλεμο» εναντίον των άπιστων Σοβιετικών, με αμερικανική, σαουδαραβική, βρετανική και πακιστανική χρηματοδότηση.

Κατά τα λοιπά, εν μέσω άγριων μαχών με δεκάδες νεκρούς, κι ενώ το εμπόριο ναρκωτικών κυριαρχεί απόλυτα στην οικονομική σφαίρα, το Αφγανιστάν πορεύεται «δημοκρατικά»...

Μπ. Γ.