Αρκετή και ενδιαφέρουσα ήταν η συζήτηση που έγινε γύρω από το θέμα της ενότητας των εργαζομένων αλλά και των κομμάτων.

--Δε θα ήταν καλύτερα όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και όλα τα κόμματα που διεκδικούν, να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι στις επιλογές της κυβέρνησης ενωμένα; Το λέω αυτό γιατί συνεχώς γίνονται διαφορετικές συγκεντρώσεις.

-- Δηλαδή τι; Να πάω εγώ με τον Γιώργο Παπανδρέου και με τον Αλαβάνο και να συζητάμε για το εργατικό κόστος; Να συζητάμε πώς είναι δυνατόν από τη μια μεριά να μιλάμε για την απελευθέρωση πλήρως του κεφαλαίου και από την άλλη να έχουμε ένα δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα; Τι να συζητήσουμε; Μέσα στη Βουλή είμαστε, στις Επιτροπές της Βουλής. Κάνουμε και τίποτε άλλο από το να συζητάμε; Οι εκπρόσωποι των κομμάτων συζητάνε και μέσα στο κίνημα.

Αυτό που κάνω κι εδώ είναι μία συζήτηση. Τι να συζητήσουμε δηλαδή;

Η βάση, παραδείγματος χάριν, του ΠΑΣΟΚ είναι η υπεράσπιση του νόμου Ρέππα. Τι να συζητήσουμε; Αφού εμείς την αντιπαλέψαμε στους δρόμους. Λένε, παραδείγματος χάριν, «κάτω τα χέρια από τα κεκτημένα των εργαζομένων», δηλαδή το νόμο Ρέππα. Εμείς λέμε «όχι» στο νόμο Ρέππα. Δηλαδή τι να συζητήσουμε; Για να πούμε ότι διαφωνούμε;

Βεβαίως, γίνεται συζήτηση και υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις, δε λέω. Εδώ ομονοούμε σ' ένα θέμα και ο άλλος πιάνει επιμέρους πλευρές και πρέπει να τις συζητήσεις, αλλά τι συζήτηση; Ομως, να κάνουμε ένα μέτωπο με τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας, με το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας κατά της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας;

Να πάμε με το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή με το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, κατά της Νέας Δημοκρατίας;

Ας πάρουμε την περίπτωση του Συνασπισμού. Αν ήθελε να βοηθήσει το συνδικαλιστικό κίνημα, έπρεπε να διαχωρίσει τη θέση του απ' αυτό που γίνεται.

Ο δρόμος της ενότητας του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος περνάει μέσα από την ανατροπή του συσχετισμού δύναμης.

Αν εσείς θεωρείτε ενότητα να κάθονται οι εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών παρατάξεων και να κοροϊδεύουν τον κόσμο, εμείς αυτήν την ενότητα δεν τη θέλουμε. Υπάρχουν ταξικές δυνάμεις μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, αλλά αυτό που εμποδίζει το Συνασπισμό είναι η γενική του πολιτική. Και ξέρετε γιατί; Γιατί το κίνημα το εργατικό συνδικαλιστικό σε όλη του την ιστορία δυσκολεύτηκε να έχει αποτελεσματικότητα από τέτοια ρεύματα. Ετσι είναι, τι να κάνουμε δηλαδή;

Τι να συζητήσουμε; Να συμφωνήσουμε μόνο στο ενιαίο Ταμείο το Επικουρικό; Αυτό φτάνει; Δε φτάνει αυτό. Οταν λέγαμε εμείς το '92, ούτε μία μετοχή στους ιδιώτες, όλα τα άλλα κόμματα έλεγαν ότι είναι δογματικό, ότι το θέμα δεν είναι να μπουν οι ιδιώτες, αλλά ποιος θα έχει το μάνατζμεντ. Και μετά είπαν «δεν έχει σημασία ποιος έχει το μάνατζμεντ, σημασία έχει πώς λειτουργεί η επιχείρηση».

Για πάρτε όλη τη δεκαπενταετία. Πώς οι εργαζόμενοι αποπροσανατολίστηκαν; Κρατική, αλλά το μάνατζμεντ ας το έχουν οι ιδιώτες που έχουν μεγαλύτερη εμπειρία, γιατί το κράτος είναι διεφθαρμένο. Το 10% είναι που χαλάει η σούπα; Είναι το πρόγραμμα της επιχείρησης. Το 10% έγινε 15%, έγινε 20-25%. Και λοιπά.

Ολα αυτά τα χρόνια, λοιπόν, το συνδικαλιστικό κίνημα όχι μόνο δεν προετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει την επίθεση, αλλά αφοπλίστηκε και απλώς μερικές δυνάμεις θέλουν να υπάρχουν κάποια ξεσπάσματα για να πηγαίνουν μερικοί μπροστά να βγάζουν λόγους και να λένε στους εργαζόμενους ότι είναι με τα κινήματα.

-- Είπατε, αναφορικά με το διάλογο με τα υπόλοιπα κόμματα, ότι δεν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο να επιτευχθεί, γιατί δεν έχετε κάτι να συζητήσετε.

-- Μέσα στη Βουλή κάνουμε διάλογο, αλλά να μαζευτούμε τα κόμματα για να λύσουμε πώς η Τράπεζα της Ελλάδος ή η Αγροτική και η Εμπορική θα μπουν μέσα στο χορό των συγχωνεύσεων; Τέτοιο διάλογο δεν κάνουμε.

-- Κάτι που ενδεχομένως θα οδηγούσε και σε μία κοινή δράση. Βλέπουμε, λοιπόν, και εσείς μας το είπατε, ότι αυτό δε γίνεται.

-- Ε, δεν μπορώ να κλαίω πόσα θα είναι τα κέρδη του «Χ», «Ψ» και «Ω», να συζητάω πώς θα αυγατίσουν τα κέρδη του.

-- Ωραία. Κάτι το οποίο συμβαίνει και σε επίπεδο συνδικαλιστικό. Ωστόσο και σήμερα ζητάτε κοινή δράση και ενότητα από τους εργαζόμενους.

-- Βεβαίως.

-- Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει ενότητα των εργαζομένων και κοινή δράση όταν σε επίπεδο συνδικαλιστικό και επίπεδο κομματικό δεν υπάρχει διάλογος;

-- Με συγχωρείς, η ενότητα του λαού ντε και καλά πρέπει να υλοποιείται όταν πας με τον Παπανδρέου; Η ενότητα στο συνδικαλιστικό κίνημα πραγματοποιείται όταν πάω με τον «Χ-Ψ» συνδικαλιστικό ηγέτη; Η ενότητα των εργαζομένων θα πραγματοποιηθεί όταν και οι αντιπρόσωποί τους κρατούν αγωνιστική στάση.

Δηλαδή, πώς εξασφαλίζεται η ενότητα του λαού; Ολα τα κόμματα στη Βουλή και οι αρχηγοί να συμφωνούν; Αυτή δεν είναι ενότητα. Αυτό μετατρέπει το λαό σε υποζύγιο. Στο συνδικαλιστικό επίπεδο κριτήριο της ενότητας είναι αν εγώ συμφωνώ μ' αυτόν που έχει συμφωνήσει με την κυβερνητική πολιτική;

Η ενότητα των εργαζομένων είναι αυτή που θα φέρει και αντιπροσώπους στα ηγετικά όργανα που θα τους εκπροσωπούν, που θα είναι συνεχώς κάτω από έλεγχο και που θα αλλάζουν κιόλας. Δεν κατάλαβα δηλαδή, βγάλαμε πέντε ανθρώπους και η ενότητα πρέπει να γίνει κάτω απ' αυτά τα πρόσωπα;

Η ενότητα θα γίνει πάνω σε θέσεις.

-- Πολλές φορές οδηγούνται σε διάσπαση οι αγώνες, υπάρχουν, ας πούμε, ξεχωριστές κινητοποιήσεις, το είδαμε αυτό την Πρωτομαγιά...

-- Οι αγώνες ποτέ δε δημιουργούν διάσπαση. Οι ηγεσίες δημιουργούν διάσπαση.

-- Ναι, ακριβώς αυτό λέω κι εγώ. Και ταυτόχρονα ζητάμε και ενότητα σε επίπεδο δράσης.

-- Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δε φοβάται ούτε αυθόρμητα ξεσπάσματα, ούτε αγώνες που γίνονται με τη θέληση των εργαζομένων και είναι αβαθείς και αν θέλεις μπορεί να μην έχουν και πάντα πολύ καλά αιτήματα. Εμείς εκεί μέσα προσπαθούμε να πείσουμε τους εργαζόμενους ότι τα αιτήματα πρέπει να είναι πιο αιχμηρά, ας πούμε. Αλλο πράγμα αυτό και άλλο αγώνες που είναι μέσα σε ένα παιχνίδι.

Να μου φέρετε μια σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας, έστω μια στιγμή που καταργήθηκε η εσωτερική διαπάλη και στους κόλπους του κινήματος. Οταν ζεις σε μια ταξική κοινωνία και γίνεται πολιτική διαπάλη, αυτή είναι απόλυτα φυσιολογικό να περάσει και μέσα στο κίνημα. Η ενότητα των εργαζομένων θα γίνει με την ανάπτυξη των αγώνων και θα γίνεται πάνω σε συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ενότητα γενικά δε λέει τίποτα, δεν είναι ενότητα. Είναι κοπάδια. Πάνε τα κοπάδια, μπροστά οι ηγέτες οι οποίοι, αν θέλουν να αντιπολιτευτούν την κυβέρνηση για άλλους λόγους, την αντιπολιτεύονται. Οταν έρθει το δικό τους κόμμα στην κυβέρνηση δεν την αντιπολιτεύονται. Αυτό είναι ενότητα του κινήματος; Θα πάμε με αυτούς που έκαναν το νόμο Ρέππα ή με αυτούς που συμφωνούν τώρα με την πολιτική της κυβέρνησης;

Δε μιλάμε για τους εργαζόμενους, μιλάμε για ηγεσίες οι οποίες έχουν μια συγκεκριμένη γραμμή. Με το Νεοδημοκράτη, με τον ΠΑΣΟΚο, με οποιονδήποτε άλλον, με τον «Χ», «Ψ», βεβαίως πρέπει να πάμε. Δεν το συζητάμε. Δεν μπορώ να του φορτώσω ευθύνες. Αλλά τώρα μιλάμε για κεντρικά συνδικαλιστικά όργανα, δε μιλάω για ένα τόπο δουλιάς που είναι ένα σωματειάκι κάτω από την πίεση της εργοδοσίας και υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να υποκύπτουν.

Τώρα μιλάμε για ηγεσίες συνδικαλιστικές, οι οποίες μετέχουν και σε ευρωπαϊκά όργανα, συναποφασίζουν. Τώρα οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι μέσα στα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη και παντού. Διαχειρίζονται κονδύλια - δε βάζουμε θέμα κλοπής - δηλαδή είναι μέσα στο σύστημα. Δε μιλάμε για μια Επιτροπή αγώνα από τα κάτω που μπορεί να κάνει χίλια λάθη από απειρία ή και από φόβο ακόμα. Μιλάμε τώρα για ηγεσίες οι οποίες είναι ενταγμένες μέσα στο σύστημα.

Μια φωνή και μια γροθιά είναι ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία, ΣΕΒ, ηγεσίες και από δίπλα έχουν αυτούς οι οποίοι πάνε με το ρεύμα, αλλά αυτοί είναι μια φωνή και μια γροθιά. Μια φωνή και μια γροθιά είναι και ας κάνουν κριτική ο ένας στον άλλον σε ορισμένα ζητήματα. Πώς θα πάμε να συνδιαλλαγούμε με αυτούς; Η «συνδιαλλαγή» με αυτούς τι είναι; Αντιπάλεμα;

Η δική μας θέση είναι συσπείρωση δυνάμεων. Σε αυτή τη συσπείρωση θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, ο καθένας κουβαλάει τις εμπειρίες του. Αν οι πάνω δεν μπορούν, από τα κάτω πρέπει να παρθούν οι πρωτοβουλίες. Και υπάρχουν τέτοιες πρωτοβουλίες. Υπάρχει το ΠΑΜΕ. Και σε κάθε χώρο υπάρχει πρωτοβουλία και θέλει σχέδιο.

Εναν αγώνα, όταν τον ξεκινάς, θέλει προετοιμασία. Αυτοί οι αγώνες έπρεπε να είχαν προετοιμαστεί πριν χρόνια. Δεν πατάς κουμπιά. Επρεπε να ήταν προετοιμασμένο το συνδικαλιστικό κίνημα. Τώρα δε σημαίνει ότι θα καθίσουμε να κλαίμε. Αφού δεν προετοιμάστηκε, ας ξεκινήσουμε τώρα. Γι' αυτό λέμε εμείς είναι μία βολή αυτό που έρχεται, αργότερα θα έρθουν κι άλλες. Πάνε τώρα οι ηγεσίες να αρχίσουν τις διαπραγματεύσεις. Επομένως αυτά που συζητάμε σήμερα δεν είναι μόνο γι' αυτές τις μέρες τι θα γίνει, είναι και για το αύριο. Θέλει πραγματικά προετοιμασία.

Είπαμε από την αρχή - και το ΚΚΕ έχει μεγάλη εμπειρία - ότι μπορεί να κάνεις και 50 απεργίες και να κάνεις μια τρύπα στο νερό και να κάνεις και 40 αποκλεισμούς στο δρόμο και να είναι μια τρύπα στο νερό. Γιατί; Πρέπει να έχεις σχεδιασμό. Θα σχεδιάσεις, θα έχεις πλαίσιο, θα δεις μέχρι πού το πας, θα κάνεις και υποχώρηση στη διάρκεια του αγώνα, θα πετύχεις κάτι, αλλά θα προετοιμάσεις την επίθεση. Εδώ μιλάμε για υποχωρήσεις που γίνονται σε καίρια ζητήματα και σε συνδυασμό με το αδυνάτισμα από τα πάνω του ίδιου του κινήματος.

Είναι άλλο πράγμα να εξαντλήσω τα όρια της δύναμής μου και να πω μέχρι εδώ μπορώ να πάω, ετοιμάζω όμως το επόμενο διάστημα. Εχει υπονομευτεί το συνδικαλιστικό κίνημα εδώ και πολλά χρόνια. Είχε κουσούρια πάντα, δεν ήταν τέλειο, αλλά υπονομεύτηκε συστηματικά και μακροπρόθεσμα. Και γι' αυτό εμείς λέμε ότι πρέπει να φτιάξουν τα του οίκου τους οι εργαζόμενοι, για να μπορούν να παλεύουν από καλύτερες θέσεις. Γι' αυτό λέμε, Γενικές Συνελεύσεις, συζητήσεις.

Στο Κόμμα πολλά βασικά θέματα συζητούνται και κάνουν το γύρο όλου του Κόμματος. Μας απασχολούν καμιά φορά οι συζητήσεις στις Κομματικές Οργανώσεις Βάσης. Τις θέλουμε πιο ουσιαστικές. Διότι και κάποιος που θα ψηφίσει ένα ντοκουμέντο, άμα δεν έχει πειστεί και δε μετάσχει στην υλοποίησή του, σε κάποια φάση θα χάσει και την ικανότητά του και το ενδιαφέρον του και την πίστη του.

Επομένως αυτό το κίνημα δεν έχει ετοιμαστεί συνειδητά να αντιμετωπίσει μια τέτοια σκληρή αναμέτρηση. Αλλά κάτι πρέπει να κάνουμε και σε κάθε χώρο και από τα κάτω. Οι εργαζόμενοι πρέπει να σκεφτούν - εμείς δε θα δώσουμε συνταγές - μέχρι πού το πάνε, πώς θα το πάνε, πού θα υποχωρήσουν.

Τα «ρετιρέ» και τα «υπόγεια» δεν μπορούσαν φυσικά να λείψουν από τη συζήτηση με τους δημοσιογράφους

-- Κυρία Παπαρήγα, εσείς λέτε, ότι απορρίπτετε τη λογική των ρετιρέ, αλλά η κυβέρνηση λέει, ένας από τους σκοπούς ή τα αποτελέσματα της προωθούμενη ρύθμισης για το Ασφαλιστικό των τραπεζών θα είναι να εξαλειφθούν οι αδικίες και τα προνόμια που υπάρχουν στο χώρο των εργαζομένων. Και λέει συγκεκριμένα, υπάρχουν δύο κατηγορίες εργαζομένων: οι τραπεζοϋπάλληλοι εν προκειμένω, οι προνομιούχοι οι οποίοι βγαίνουν στη σύνταξη 10 και 15 χρόνια νωρίτερα από τους άλλους και με συντάξεις μεγαλύτερες από τους μισθούς τους και υπάρχουν όλοι οι υπόλοιποι.

-- Γιατί δεν ανεβάζει τις συντάξεις των υπολοίπων; Δεν κατάλαβα. Γιατί δεν ανεβάζει τις συντάξεις των 500 ευρώ στα 1.500 ευρώ;

-- Πέραν όμως της κυβέρνησης υπάρχουν και οι εργαζόμενοι. Μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης και των εργαζομένων λένε, ότι είναι ιδιοτελές και άδικο να συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, δεδομένων και των οικονομικών δυσκολιών, διότι εμείς φέρ' ειπείν δουλεύουμε στα εργοστάσια και δουλεύουμε σκληρότερα από τους τραπεζοϋπαλλήλους και περιμένουμε να πάμε 65 και 60 για να πάρουμε μια σύνταξη. Και το ερώτημα είναι και καταλήγω, τι απαντάτε σ' αυτούς τους εργαζόμενους και πώς μπορείτε, επειδή είπατε για κοινή δράση των εργαζομένων μαζί με τους τραπεζοϋπαλλήλους, πώς θα πειστούν να έρθουν να συνταχθούν με τον αγώνα των τραπεζοϋπαλλήλων, όταν δεν πιστεύουν στο δίκαιο αυτού του αγώνα;

-- Κατ' αρχήν, μία τέτοια προσπάθεια δεν την κάνουμε τώρα, την κάνουμε χρόνια και πάμε ακριβώς κόντρα στο ρεύμα. Γιατί, κοιτάξτε, σε ορισμένα πράγματα πρέπει να παίρνεις υπόψη σου το ρεύμα, αλλά σε μερικά δεν πρέπει να το παίρνεις καθόλου, ακόμα και αν μείνεις μόνος σου. Και ένας να μείνει, θα γίνουν πολλοί στην πορεία.

Λοιπόν, ξέρεις τι λέμε σ' αυτούς τους εργαζόμενους; Κάτσε φίλε μου, δε σου φταίει ο τραπεζοϋπάλληλος. Και αυτός παίρνει λιγότερα απ' ό,τι προσφέρει. Δεν υπάρχει εργαζόμενος που παίρνει παραπάνω από ό,τι προσφέρει.

Λέγεται, π.χ. ο Γερμανός εργάτης που παίρνει λεφτά και ο Ελληνας δεν παίρνει. Ο βαθμός εκμετάλλευσης του Γερμανού εργάτη μπορεί να είναι μεγαλύτερος από του Ελληνα, γιατί εκεί είναι μεγαλύτερη η παραγωγικότητα εργασίας. Εδώ έχει χαθεί αυτό το θέμα της ταξικής εκμετάλλευσης. Εμείς, λοιπόν, του λέμε του εργάτη, ότι πρέπει να δεις το θέμα απ' αυτή τη σκοπιά.

Δεύτερον, γι' αυτό αυτοί οι εργάτες ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία, γιατί δεν έχουν καταλάβει τα δικαιώματά τους, την ουσία της αδικίας που υφίστανται. Γιατί ο εργάτης δε βλέπει πώς τη βγάζει η πλουτοκρατία στη χώρα και την πολυτελή της διαβίωση. Τον πειράζει ο τραπεζοϋπάλληλος που έχει κάτι παραπάνω!

Να πάει μαζί με τον τραπεζοϋπάλληλο και ο τραπεζοϋπάλληλος μαζί με τον εργάτη για να χτυπήσουν τον κοινό αντίπαλο.

Υπάρχουν ηθοποιοί που πεινάνε σήμερα και υπάρχουν άλλοι που δεν ξέρουν τι βγάζουν. Υπάρχουν τραγουδιστές στις πίστες που παίρνουν εκατομμύρια και άλλοι δεν παίρνουν τίποτα. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που παίρνουν εκατομμύρια το μήνα και άλλοι που δεν παίρνουν τίποτα ή παίρνουν λιγότερα. Υπάρχουν επιστήμονες που πεινάνε και υπάρχουν και επιστήμονες που πουλάνε και την επιστήμη τους και δεν ξέρουν τι έχουν. Υπάρχουν άνθρωποι με το ίδιο επάγγελμα και ο ένας έχει κότερο και ο άλλος είναι στο νοίκι. Υπάρχουν οι μηχανισμοί που εξαγοράζουν, υπάρχουν, υπάρχουν, υπάρχουν.

Εμείς ξεκινάμε, ότι ο εργάτης και ο υπάλληλος, οι εργατοϋπάλληλοι, έχουν κοινά συμφέροντα. Μετά σε ορισμένα πράγματα, ας πούμε στο ζήτημα της Υγείας, λέμε ίσες υπηρεσίες σε όλους, διότι εάν εγώ έχω καρκίνο ή έχω εγκεφαλικό ή έχω πνευμονοπάθεια, είτε είμαι δημόσιος, είτε ιδιωτικός πρέπει να έχω την ίδια υπηρεσία, όχι διαφορετική.

Δεν μπορεί να είναι άλλη η γέννα της αγρότισσας, άλλη αυτής που έχει ένα μαγαζί και άλλη της τραπεζοϋπαλλήλου. Επομένως πλήρη εξίσωση των κοινωνικών υπηρεσιών. Εξειδικεύσεις θα υπάρχουν, αν υπάρχουν επαγγελματικές ασθένειες, υπάρχουν αυτές που είναι στα κομπιούτερ. Αλλά θα είναι ίδια. Η μητρότητα δεν έχει την ίδια απολαβή. Αλλη άδεια στον έναν κλάδο, άλλη στον άλλον, λες και η γέννα είναι κάτι το διαφορετικό.

Επομένως και στις σημερινές συνθήκες υπάρχουν λύσεις και προγράμματα, που αμβλύνουν τέτοιες διαφορές ιδιαίτερα στον κοινωνικό τομέα. Γιατί να υπάρχει διαφορά στη γέννα, στην περίθαλψη, σε τέτοια πράγματα; Ενα ταμείο δε χορηγεί γυαλιά, άλλο χορηγεί, το ένα ταμείο κάνει εκείνο, το ένα αφαιρεί. Πρέπει να υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια και όλοι να έχουν τα ίδια στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών και της Υγείας.

Τέτοιος διάλογος δε γίνεται, δε θέλουν τέτοιο διάλογο τα κόμματα, άλλο διάλογο θέλουν.