«Ο αγώνας για την ισοτιμία πρέπει να συνδεθεί με τον αγώνα για τη χειραφέτηση από την ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση, να συνδεθεί με τον αγώνα για τη γενική κοινωνική ισότητα. Αρα πρέπει να συνδεθεί με το πολιτικό πρόβλημα, με το πρόβλημα "ανάπτυξη από ποιον και για ποιον", με το πρόβλημα τελικά της εξουσίας. Σήμερα το γυναικείο κίνημα οφείλει, από τα ίδια τα πράγματα και τις εξελίξεις, να αναπτύξει δεσμούς κοινωνικής συμμαχίας με το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με το κίνημα των αυτοαπασχολουμένων στην πόλη και στην ύπαιθρο, με το κίνημα της νεολαίας».

Τα παραπάνω τόνισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, στην ανοιχτή συζήτηση που οργάνωσε χτες η Παγκύπρια Ομοσπονδία Γυναικείων Οργανώσεων (ΠΟΓΟ), με την ευκαιρία των 60 χρόνων από την ίδρυση της Παγκόσμιας Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών (ΠΔΟΓ). Το θέμα της συζήτησης ήταν: «Για την "παγκοσμιοποίηση", τη "νέα τάξη πραγμάτων" και το ρόλο του διεθνούς γυναικείου κινήματος». Παραθέτουμε στη συνέχεια την ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Με συγκίνησε και με ευχαρίστησε ιδιαίτερα η πρόσκληση να μιλήσω στη σημαντική αυτή εκδήλωσή σας», σημείωσε η Αλ. Παπαρήγα στην αρχή της ομιλίας της. «Μου δώσατε την ευκαιρία να βρεθώ μαζί σας για ένα θέμα πολύ σοβαρό όπως είναι το γυναικείο κίνημα. Μας δίνεται επίσης η ευκαιρία να ενημερωθούμε και να ανταλλάξουμε σκέψεις για την πορεία του Κυπριακού. Για δύο λόγους: Ο ένας είναι μόνιμος, διεθνιστικός, ιστορικός μαζί, με δεδομένη τη στενή σχέση των δύο λαών, των κινημάτων και των κομμάτων. Ο άλλος είναι ότι το Κυπριακό παραμένει άλυτο και με αμφίβολες ακόμα προοπτικές, σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ προωθούν το γνωστό σχέδιο για τον λεγόμενο εκδημοκρατισμό της Μέσης Ανατολής. Σχέδιο που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Λίβανο, στο Ιράν και όχι μόνο, ενώ το Παλαιστινιακό καρκινοβατεί. Το θέμα λοιπόν της επίλυσης του Κυπριακού το βλέπουμε και ως ζήτημα που θα δεχτεί την επίδραση αυτής της στρατηγικής που έχει αφυπνίσει και την ΕΕ. Με την έννοια ότι της ανοίγει την όρεξη, ιδιαίτερα ορισμένων ηγετικών της δυνάμεων, να παρέμβουν πιο ενεργά στην περιοχή για τη διανομή της λείας, με τη λογική των ανταλλαγμάτων.

Το ΚΚΕ επιμένει πως δίκαιη λύση του Κυπριακού θα υπάρξει με την εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ, που καταδικάζουν την εισβολή και κατοχή του νησιού, καταδικάζουν και δεν αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος. Για μια Κύπρο ενιαία, ανεξάρτητη, χωρίς ξένες βάσεις και στρατεύματα, ομόσπονδη, δικοινοτική, διζωνική, κοινή πατρίδα Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, χωρίς ξένους "εγγυητές και προστάτες".

Παρακολουθούμε την πορεία του Κυπριακού σε συνδυασμό με τις όποιες πιέσεις φαίνονται ότι ασκούνται στην Τουρκία, που βρίσκεται σε πορεία έναρξης των ενταξιακών διαδικασιών. Ακόμα περισσότερο το θέμα γίνεται περίπλοκο, καθώς στην ΕΕ οξύνονται οι εσωτερικές αντιθέσεις, και η στάση των ηγετικών δυνάμεων απέναντι στην Τουρκία δε γίνεται από στάση αρχών, αλλά καιροσκοπικά, μεταβάλλεται εύκολα προς μια ή άλλη κατεύθυνση».

«Ο όρος αυτός», τόνισε η ομιλήτρια, «γεννήθηκε στις αρχές της 10ετίας του '80 στις σχολές διοίκησης των ΗΠΑ, η χρήση του όμως ως ένα βαθμό γενικεύτηκε την τελευταία 10ετία. Εμείς τον όρο "παγκοσμιοποίηση" τον κατατάσσουμε στα σύγχρονα ιδεολογήματα, που χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο από τους ιμπεριαλιστές ώστε να προκαλούν συγχύσεις στους λαούς.

Προσπαθούν να πείσουν τους λαούς ότι η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση είναι ταξικά ουδέτερη. Οτι αυτή ενώνει όλους τους λαούς και απλά υπάρχουν προβλήματα που γεννά το καινούριο, ή προβλήματα που προέρχονται από κάποιους κακούς πολιτικούς, ανίκανους, ανέντιμους, ή που έχουν ηγεμονική νοοτροπία. Εμφανίζεται σκόπιμα ως ζήτημα διαχείρισης. Αρα οι λαοί πρέπει να συμβάλουν στην καλή διαχείριση και να ξεχάσουν την ταξική πάλη, να μη σκέπτονται ανατρεπτικά αλλά με όρους συναίνεσης.

Αυτή η συναινετική νοοτροπία κολλάει - ας με συγχωρήσετε γι' αυτήν την έκφραση - πιο πολύ στην καλλιεργημένη νοοτροπία της γυναίκας, που τάχα από τη φύση της θέλει να λύνονται τα προβλήματα "με το μαλακό".

Αυτό που παρουσιάζεται ως "παγκοσμιοποίηση" είναι ο σύγχρονος καπιταλιστικός κόσμος, το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα που έχει γίνει στο σύνολό του πιο βάρβαρο και επιθετικό. Από τη μια μεριά δείχνει εξαιρετική συνοχή στην επίθεση ενάντια στα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα, στη βία του πολέμου, στη στρατιωτικοποίηση, στην καταστροφή του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Από την άλλη δείχνει τις αντιθέσεις του όσον αφορά στο μοίρασμα των αγορών, των κερδών που προέρχονται από την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Η τελευταία σύνοδος της ΕΕ στο φόντο του γαλλικού και ολλανδικού ΟΧΙ είναι αδιάψευστος μάρτυρας.

Ως νέο στοιχείο εμφανίζεται η μεγάλη ευκολία με την οποία τα κεφάλαια κινούνται έξω από τα όρια μιας εσωτερικής αγοράς. Οι αλλαγές όσο και αν εντυπωσιάζουν δεν παύουν να είναι ποσοτικές, εδράζονται πάνω στην ακόρεστη δίψα για υπερκέρδος.

Αλλο στοιχείο που προκαλεί επίσης ένα είδος δέους και μια αίσθηση πρωτόγνωρου είναι το μεγάλο μέγεθος και η ταχύτητα με την οποία κινείται το πλασματικό κεφάλαιο, η κερδοσκοπία δηλαδή μέσω της χρηματικής κυκλοφορίας. Και αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο, περιγράφεται και με τον ίδιο όρο, πλασματικό χρήμα, στο "Κεφάλαιο" του Μαρξ. Σήμερα βέβαια παίρνει τεράστιες διαστάσεις.

Αλλο στοιχείο που προβάλλεται είναι η πολυεθνικότητα των εταιριών. Οτι αυτές έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο των εθνικών κρατών, άρα το εθνικό πεδίο πάλης δεν έχει αξία και κατά συνέπεια ή όλα θα αλλάξουν παγκόσμια ταυτόχρονα, ή δεν μπορεί να γίνει τίποτε στο εθνικό πεδίο, σε μια ή άλλη χώρα, σε έναν κύκλο χωρών.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί τα σύγχρονα μεγαθήρια να έχουν τα πλοκάμια τους σε πολλές χώρες, όμως παραμένει το γεγονός ότι υπάρχει μητρική χώρα, υπάρχει μητρικό κράτος γι' αυτές τις πολυεθνικές, και η σύμφυση μεταξύ τους.

Υπάρχει μια πλευρά που επίσης αφορά και άμεσα και έμμεσα τις γυναίκες, που συνδέεται με το ιδεολόγημα της παγκοσμιοποίησης».

«Οι γυναίκες και η νεολαία είναι τα πιο μεγάλα θύματα της σύγχρονης αντεργατικής πολιτικής», σημείωσε στη συνέχεια η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, «της πολιτικής των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που προωθούνται με την ομπρέλα της "παγκοσμιοποίησης".

Στις σημερινές συνθήκες, που ο καπιταλισμός σε ένα μεγάλο μέρος της Γης υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τα τυπικά δικαιώματα για τις γυναίκες, να τους δώσει τη δυνατότητα να αποκτήσουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από πριν, εκεί ακριβώς αποδεικνύεται η ταξική φύση της γυναικείας ανισοτιμίας και η φυλετική της διάσταση που διαπλέκεται στενά με την ταξική.

Η ταξικότητα του γυναικείου προβλήματος φαίνεται και από το γεγονός ότι η καθημερινή ζωή της γυναίκας καθορίζεται κυρίως από το σε ποια τάξη ή κοινωνικό στρώμα ανήκει. Η φυλετική προκατάληψη μπορεί να είναι γενική, όμως διαφορετική είναι η ζωή της γυναίκας της αστικής τάξης και διαφορετική είναι της εργατικής, της αγρότισσας.

Κάθε θετικό βήμα στον αναπτυγμένο καπιταλισμό που κατέκτησαν οι γυναίκες, το πλήρωσαν και το πληρώνουν με μεγάλο κόστος, γιατί όσο περισσότερα δικαιώματα παίρνει τόσο μεγαλώνει και ο φόρτος των υποχρεώσεων.

Η ΕΕ σήμερα έχει βάλει σε δεύτερη μοίρα τις διακηρύξεις της για ισοτιμία και χειραφέτηση της γυναίκας. Η ισοτιμία μετατράπηκε σε "ίσες ευκαιρίες", σε παρατεταμένη ανεργία για τις γυναίκες ή σε εναλλασσόμενη εργασία με ανεργία. Αναπαράγει μάλιστα την παραδοσιακή νοοτροπία για το ρόλο της γυναίκας, ισχυριζόμενη ότι στη γυναίκα ταιριάζει η μερική και εποχιακή απασχόληση, γιατί έτσι μπορεί να τα βγάλει πέρα και στο ρόλο της συζύγου και μητέρας. Υπάρχει λόγος γι' αυτή την επιλογή. Σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα οι κοινωνικές υπηρεσίες μειώνονται και εμπορευματοποιούνται.

Τα ειδικά προγράμματα για τη δημιουργία γυναικών επιχειρηματιών απευθύνονται κυρίως σε πολύ λίγες και μάλιστα σε εκείνες που έχουν χρηματικές προϋποθέσεις. Τα προγράμματα γυναικείας απασχόλησης στις πόλεις και στην ύπαιθρο που πλήττονται από τη γυναικεία ανεργία δεν είναι σε θέση να ανακόψουν τη γυναικεία ανεργία, που αυξάνεται ανάμεσα και στον αστικό πληθυσμό αλλά και στον αγροτικό, εξαιτίας της ΚΑΠ. Οταν οι γυναίκες δεν έχουν δικά τους κεφάλαια, το πολύ που πετυχαίνουν είναι να ανοίξουν μια μικρή επιχείρηση με μικρό κύκλο ζωής, ή να βουτηχτούν στα δάνεια.

Ηδη στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 5 χρόνια το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για τη γυναίκα, έχει καταργηθεί η απαγόρευση της νυχτερινής δουλιάς. Σε ορισμένους τομείς η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης είναι πάνω από 7 χρόνια. Ενώ σύντομα θα εφαρμοστεί νέο ωράριο στα εμπορικά καταστήματα, που απασχολούν κυρίως γυναίκες. Το νέο ωράριο θα είναι από 9 το πρωί ως το βράδυ. Στην πραγματικότητα οι γυναίκες θα φεύγουν μετά τις 10 το βράδυ. Σε λίγα χρόνια θα αυξηθεί δραματικά ο αριθμός των γυναικών που αν και θα έχουν δουλέψει κάποια χρόνια δε θα έχουν τις προϋποθέσεις σύνταξης. Οσο για τη νέα κοπέλα, η επαγγελματική απασχόληση είναι Γολγοθάς».

«Οι εξελίξεις που ζούμε σήμερα», τόνισε η Αλ. Παπαρήγα, «θέτουν νέα προβλήματα για το οργανωμένο γυναικείο κίνημα αλλά και για το γενικότερο λαϊκό, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνικό επίπεδο.

Σήμερα δεν είναι δυνατόν η πάλη για την ισοτιμία της γυναίκας να περιορίζεται στενά στα ίδια δικαιώματα με τον άνδρα. Ισοδυναμεί με ίδια δικαιώματα στην ανεργία, στη φτώχεια, στην ταξική καταπίεση. Η θέση της γυναίκας επιδεινώνεται και από άλλους δείκτες, από τη γενική γραμμή έντασης της εκμετάλλευσης ανδρών και γυναικών. Από τη συγκέντρωση του κεφαλαίου που σημαίνει συγκέντρωση και ισχυροποίηση των αντιδραστικών αντιλήψεων και των μηχανισμών καταστολής. Από τη γιγάντωση των μονοπωλίων, από τις αποφάσεις του Μπέργκεν, που βάζουν νέους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων. Από τη νέα απόφαση της ΕΕ να διαχωρίσει την απασχόληση σε "ενεργό και ανενεργό". Από το κυκλοφοριακό και το συγκοινωνιακό, από την υποβάθμιση και ληστεία του περιβάλλοντος. Ολα αυτά τα προβλήματα έχουν και γυναικεία διάσταση.

Ο αγώνας για την ισοτιμία πρέπει να συνδεθεί με τον αγώνα για τη χειραφέτηση από την ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση, να συνδεθεί με τη γενική κοινωνική ισότητα. Αρα πρέπει να συνδεθεί με το πολιτικό πρόβλημα, με το πρόβλημα "ανάπτυξη από ποιον και για ποιον", με το πρόβλημα τελικά της εξουσίας.

Σήμερα το γυναικείο κίνημα οφείλει, από τα ίδια τα πράγματα και τις εξελίξεις, να αναπτύξει δεσμούς κοινωνικής συμμαχίας με το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με το κίνημα των αυτοαπασχολουμένων στην πόλη και στην ύπαιθρο, με το κίνημα της νεολαίας.

Αυτό που ακόμα περισσότερο χρειάζεται, και αυτό μπορεί να γίνει με τη συνεργασία, είναι κάθε κίνημα να συμπεριλάβει θέσεις, αιτήματα, επιχειρήματα για τη ζωή και τα δικαιώματα της γυναίκας. Και όχι μόνο. Οι σύγχρονες ανάγκες να συνδεθούν με τη ζωή ολόκληρης της λαϊκής οικογένειας.

Δεν υπάρχει πρόβλημα, λόχου χάρη, της Παιδείας, της Υγείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού, της δημοκρατίας και της ειρήνης που να μην έχει και γυναικεία διάσταση. Επομένως χρειάζεται και ειδική δράση στις γυναίκες και εξειδικευμένη πολιτική στα πλαίσια της γενικής δράσης.

Στο συγκεκριμένο ζήτημα καλό είναι να υπολογιστεί πώς η ΕΕ εξειδικεύει την αντιλαϊκή της πολιτική στις γυναίκες. Σε κάθε γενικό πρόγραμμα εντάσσει και τα ειδικά μέτρα για τη χρησιμοποίηση της γυναικείας εργασίας ή και της νοοτροπίας που έχουν οι γυναίκες. Σε κάθε γενικό πρόγραμμα επεξεργάζεται μεθόδους χειραγώγησης του γυναικείου πληθυσμού.

Κατά τη γνώμη μας, στο ευρωπαϊκό επίπεδο η γραμμή δράσης του γυναικείου κινήματος, του αγώνα για τα δικαιώματα της γυναίκας πρέπει να ξετυλίγεται ως μια εφ' όλης της ύλης αντιπαράθεση προς την πολιτική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και του ιμπεριαλιστικού πολέμου, των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Να μην περιορίζεται στην άμυνα, αλλά να θέτει ως γενικό άξονα πάλης το σύνολο των σύγχρονων και πραγματικών αναγκών της γυναίκας, του νέου ζευγαριού, της νέας κοπέλας, και ως μελών της εργατικής και γενικότερα της λαϊκής οικογένειας».

«Η ανάπτυξη της παγκόσμιας δράσης του γυναικείου κινήματος, που εκφράζεται από την ΠΔΟΓ», σημείωσε η ομιλήτρια, «εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δράση στο εθνικό επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα απαιτούνται συντονισμένες διεθνείς δραστηριότητες και πρωτοβουλίες. Η διεθνοποίηση του γυναικείου κινήματος δε βρίσκεται ακόμα σε ικανοποιητικό βαθμό, με την έννοια ότι δεν είναι αντίστοιχη με τις δυνατότητες.

Βεβαίως η ΠΔΟΓ έχει μια τεράστια πείρα από τη μακρόχρονη δράση της και το θετικό ρόλο που έχει παίξει. Αυτή η πείρα δε φθάνει σήμερα, λόγω των αλλαγών που έχουν συμβεί αλλά και εξαιτίας της υποχώρησης που το γυναικείο κίνημα παρουσιάζει στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Είναι γεγονός ότι, με τα σημερινά δεδομένα, δεν είναι εύκολο να διαμορφωθεί ένα ενιαίο πλαίσιο πάλης που να αγκαλιάζει το σύνολο των γυναικών που ζουν σε διαφορετικές ηπείρους και περιοχές της Γης, σε διαφορετικά επίπεδα καπιταλιστικής ανάπτυξης. Το πλαίσιο πάλης σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν μπορεί να είναι το ίδιο με το πλαίσιο πάλης, π.χ., στην Αφρική, στη Νοτιοανατολική Ασία, ακόμα και στη Λατινική Αμερική, παρά το γεγονός ότι η βάση του προβλήματος και η φύση του γυναικείου προβλήματος είναι παντού η ίδια.

Παρ' όλα αυτά πρέπει να βοηθήσουμε στην κοινή δράση. Με αφετηρία ένα κοινό πλαίσιο πάλης που να έρχεται σε αντίθεση με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Να έρχεται σε ριζική εναντίωση με τη γενική πολιτική όσο και την ειδική στις γυναίκες την οποία ασκούν διεθνείς ενώσεις και οργανισμοί, όπως είναι οι ΗΠΑ, το G8, το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ, αλλά και οι περιφερειακές διακρατικές ενώσεις.

Μέσα στο γυναικείο κίνημα, όπως και παντού, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις. Αυτό που έχει σημασία είναι να μη χειραγωγηθεί το κίνημα από δυνάμεις που επιδιώκουν οι αντιδράσεις των λαών να αναπτύσσονται εντός των τειχών, να είναι ελεγχόμενες. Επίσης, θέλει προσοχή να μη χρησιμοποιείται κανένα κίνημα στον ανταγωνισμό που εμφανίζεται για τη διανομή της λείας.

Να υπολογίζονται, όσο είναι δυνατόν, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κατά περιοχή, ακόμα και κατά χώρα, ακόμα και τα ζητήματα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, το πολιτιστικό επίπεδο. Ιδιαίτερη δουλιά χρειάζεται με τις γυναίκες μετανάστριες που είναι στο έλεος των διακρίσεων, αλλά και των δικτύων πορνείας, των δικτύων κοινωνικής εγκληματικότητας.

Προσαρμογή χρειάζεται ο τρόπος επικοινωνίας αλλά και αιτήματα πάλης για τις νέες κοπέλες.

Πιστεύω ότι οι όποιες διαφορές υπάρχουν και οι οποίες βασικά προέρχονται από την ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού και τη συγκεκριμένη θέση μιας χώρας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, δεν είναι απαγορευτικές για κοινές δράσεις. Αρκεί να συμφωνούμε ότι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και η ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα στις διεθνείς σχέσεις πλήττουν με ιδιαίτερη δριμύτητα τις γυναίκες. Ο αγώνας του γυναικείου κινήματος πρέπει να αποκτήσει και πολιτιστική διάσταση. Υπάρχει πολλή σκουριά και πέτρωμα, δηλαδή λαθεμένες απόψεις και προκαταλήψεις, για τη θέση και το ρόλο της γυναίκας παντού, και στη λεγόμενη πολιτισμένη Δύση και σε χώρες που υστερούν σε οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Απλά οι προκαταλήψεις έχουν διαφορετικό ρούχο.

Εχοντας μπροστά μας το ζήτημα της ανάπτυξης ενός ισχυρού διεθνούς γυναικείου κινήματος που στρέφεται κατά του ιμπεριαλισμού, ας δώσουμε προσοχή στους δρόμους μέσα από τους οποίους θα υπηρετήσουμε αυτήν την υπόθεση.

Νομίζω ότι πρέπει να δώσουμε βάρος στις διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις κατά περιοχή, ήπειρο, με βάση τα κοινά ζητήματα, και από αυτή τη σκοπιά να δυναμώσουμε τη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο. Δηλαδή, κοινή δράση και από τα κάτω και από τα πάνω.

Σήμερα από καλύτερες θέσεις μπορούμε να δούμε τα ζητήματα. Στις αρχές της 10ετίας του '90 υπήρξε πολλή σύγχυση και θολούρα, πολλές αυταπάτες. Σήμερα μπορεί να είναι τα πράγματα δύσκολα, όμως πολλά πράγματα στη συνείδηση, τουλάχιστον των πρωτοπόρων δυνάμεων, έχουν αρχίσει να ξεκαθαρίζουν. Αρα σήμερα είμαστε πιο έτοιμοι να περάσουμε στην αντεπίθεση και όσον αφορά στον αγώνα για τα δικαιώματα της γυναίκας, για τη χειραφέτηση της γυναίκας, που είναι δεμένη με τη χειραφέτηση των λαών από την ταξική εκμετάλλευση και την κοινωνική ανισότητα».