Associated Press

Το δικομματικό δίπολο κυριαρχεί και στις προεκλογικές αφίσες

Οι δημοσκοπήσεις άφησαν να διαφανεί ότι η σημερινή επανάληψη της τυπικής αναμέτρησης ανάμεσα στο κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα του Φάτος Νάνο και το Δημοκρατικό του δόκτορα Σαλί Μπερίσα θα είναι «αμφίρροπη»: έδιναν, τη βδομάδα που πέρασε, 35% στους λεγόμενους Δημοκρατικούς και 34% στους λεγόμενους Σοσιαλιστές, σύμφωνα με το Reuters. Ο πολιτικός αναλυτής Λουτφί Ντερβίσι δήλωσε στο Balkan Crisis Report του IWPR ότι αντιδρώντας στην αβεβαιότητα, πολλοί υποψήφιοι επιχειρούν «να αγοράσουν ψήφους, αντί να τις κερδίσουν». Η πόλωση, τα καταγγελθέντα κρούσματα προεκλογικής βίας και οι φόβοι νοθείας είναι επίσης σταθερά χαρακτηριστικά του αποσαθρωμένου, για πολλούς, πολιτικού σκηνικού της γειτονικής χώρας.

Ο Μπερίσα, η προσωπική εικόνα του οποίου είχε τρωθεί ανεπανόρθωτα από το σκάνδαλο της κατάρρευσης των «πυραμίδων» το 1997, εξακολουθεί να αυτοπροβάλλεται ως ο «καταλληλότερος» πολιτικός για να οδηγήσει τη χώρα στην ΕΕ και να ενισχύσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Αλλά δε μοιάζει να έχει μάθει από τις πολιτικές γκάφες οι οποίες τόσο του κόστισαν στο παρελθόν: την τελευταία βδομάδα πριν ανοίξουν οι κάλπες κάλεσε τις ΗΠΑ να «πάρουν ξεκάθαρη θέση» όσον αφορά το «ποιον υποστηρίζουν». Φυσικά, η πρέσβειρα της Ουάσιγκτον στη χώρα Μάρσι Ράις τον φιλοδώρησε με τη συνήθη επίσημη απάντηση. «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δε στηρίζει κανένα συγκεκριμένο κόμμα... όποιος υποστηρίζει ή παριστάνει ότι συμβαίνει κάτι άλλο κάνει λάθος», δήλωσε, σύμφωνα με το AlbanianBulletin. Ωστόσο, η περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα αφήνει να εννοηθεί κάτι άλλο.

Ο Νάνο δήλωσε την 27η Ιούνη, σύμφωνα με το Radio Free Europe/Radio Liberty, ότι είχε συνάντηση με τον επικεφαλής της CIA Πόρτερ Γκος δύο βδομάδες πριν τις εκλογές στα Τίρανα, στο περιθώριο μιας συνάντησης ανώτατων περιφερειακών αξιωματούχων των υπηρεσιών πληροφοριών, και του είπε πως η κυβέρνηση της Αλβανίας έχει «αναντικατάστατο» ρόλο να διαδραματίσει στην «περιφερειακή σταθερότητα». Η απόφανση του Γκος μάλλον σιβυλλική μοιάζει, με δεδομένο ότι παραμένει ανοιχτό το μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου και ελλοχεύουν πάντοτε κίνδυνοι στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Αυτή η συνάντηση μπορεί να δίνει την εντύπωση αμερικανικής «στήριξης» του Νάνο, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο - μάλλον αφορά όχι τα πρόσωπα αλλά το επίπεδο της γεωπολιτικής, καθώς η Ουάσιγκτον επιδιώκει την παραμονή των Τιράνων στη σφαίρα της άμεσης επιρροής της έναντι της ΕΕ (μέλη της οποίας, όπως οι Ιταλία, Ελλάδα, Γερμανία, χρησιμοποιούν οικονομικά μέσα με τον ίδιο, πρακτικά, στόχο).

Μια σημαντική παράμετρος όσον αφορά το αποτέλεσμα των εκλογών είναι το πώς θα τα πάνε τα μικρότερα κόμματα, όπως οι Νέοι Δημοκράτες του Γκένσι Πόλο, που έχουν «συμμαχήσει» με τον Μπερίσα (από τους κόλπους του Δημοκρατικού Κόμματος προέρχονται), και ακόμα περισσότερο το Κίνημα Σοσιαλιστικής Ολοκλήρωσης του Ιλίρ Μέτα, που αποσκίρτησε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Νάνο το 2004 και φέρεται να έχει ποσοστό όσον αφορά την πρόθεση ψήφου 10%. Αν όντως καταλάβει τέτοιο ποσοστό και αποτελέσει kingmaker, εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, θα μπορούσε να συμμαχήσει με το Σοσιαλιστικό κόμμα, αλλά θα έθετε τον όρο «να μην είναι πρωθυπουργός ο Νάνο», με τον οποίο έχει κάτι σαν προσωπική πολιτική βεντέτα. Πιθανό διεκδικητή του πρωθυπουργικού θώκου πολλοί θεωρούν τον δήμαρχο των Τιράνων Εντι Ράμα, ο οποίος έφτιαξε το πολιτικό του «προφίλ» με διάφορες, διακοσμητικές κι εντυπωσιοθηρικές κύρια, πρωτοβουλίες στο δήμο της αλβανικής πρωτεύουσας.

Το κατά πόσον όλα αυτά έχουν καμία σημασία για τη ζωή των Αλβανών, είναι άλλο θέμα. Βασική πηγή προσόδων για τη χώρα παραμένουν οι πάνω από 1 εκατ. μετανάστες, αλλά και το οργανωμένο έγκλημα που εξακολουθεί να έχει αόρατη, αλλά πολύ μεγάλη, πολιτική επιρροή - και ασφαλώς ενδύεται πολλές φορές «εθνικιστικό» και «μεγαλοϊδεατικό» μανδύα. Κατά τα λοιπά, ένα στα τρία παιδιά στην Αλβανία, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της UNICEF, ζει μέσα στη φτώχεια, και είναι τα φτωχότερα παιδιά που πέφτουν συνήθως θύματα του εμπορίου σάρκας. Οι περιλάλητες «επενδύσεις», τόσο από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο - πολλές από την Ελλάδα - όσο και από το αμερικανικό κεφάλαιο (η Αλβανία «είναι μια χώρα στην οποία ξέρω ότι οι αμερικανικές επενδύσεις είναι πολύ καλοδεχούμενες», δήλωνε πέρυσι ο υφυπουργός Εμπορίου Ουίλιαμ Λας) αφορούν απλώς την υφαρπαγή όσων δημόσιων πόρων έχουν κάποια αξία και την εκμετάλλευση ενός κλίματος υπερκαταναλωτισμού των λίγων. Η κυβέρνηση Νάνο«φιλελευθεροποίησε» το πλαίσιο για τις επενδύσεις ως εκεί που δεν παίρνει, τα «κόστη εργασίας» είναι χαμηλά, όπως διαλαλούσαν υπουργοί του, και υπάρχουν «πολλές ευκαιρίες»: όπως δήλωνε τον Σεπτέμβρη του 2004 υπουργός της κυβέρνησης: «καλούμε το αμερικανικό κεφάλαιο να λάβει πολύ επιθετικά μέρος στις ιδιωτικοποιήσεις»!..

Η πολιτική μάχη λοιπόν αφορά κατ' εξοχήν τη νομή της εξουσίας και της (όποιας) οικονομικής λείας. Και θα είναι σκληρή. Οι φήμες ότι μπορεί να ξεσπάσουν επεισόδια βίας από ακροδεξιούς, όπως στα επεισόδια μετά το βίαιο θάνατο του Αντέμ Χαϊνταρί, ώθησαν τις αρχές να αναπτύξουν 6.400 αστυνομικούς και στρατό στα εκλογικά τμήματα για να «προληφθούν επεισόδια». Οι Χαβιέρ Σολάνα της ΕΕ και Γιαπ ντε Χόοπ Σέφερ, στο μεταξύ, παρουσίασαν τις εκλογές ως ένα είδος εξετάσεων της «πολιτικής ωριμότητας» της χώρας, συναρτώμενες με την ένταξή της στις ευρωατλαντικές δομές.

Στις εκλογές δίνει τη μάχη και το ΚΚ Αλβανίας, που στελέχη του εκφράζουν την αισιοδοξία ότι με βάση τη δουλιά που έχουν αναπτύξει, μέσα σε ομολογουμένως συνθήκες πόλωσης, είναι εφικτός ο στόχος να πιάσει το αναγκαίο ποσοστό για την είσοδό του στη Βουλή.