Υστερα από πρόταση του ΚΚΕ, έγινε πρόσφατα συζήτηση προ ημερήσιας διάταξης σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων στη Βουλή για το πρόβλημα της απασχόλησης των γυναικών.

Η συζήτηση στη Βουλή, αν και περιορισμένη, ήταν ενδεικτική ως προς την αποκάλυψη της ταξικής ουσίας της πολιτικής των κομμάτων του δικομματισμού, αλλά και του ΣΥΝ. Πέρα από επιμέρους διαφορές στην άσκηση της πολιτικής, ο ΣΥΝ κινείται στην ίδια ρότα με την πολιτική των κομμάτων του δικομματισμού.

Επιμένει με την πολιτική του στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), την οποία θεωρεί ως μονόδρομο για την ανάπτυξη, έχει αποδεχτεί τη στρατηγική του ευρωπαϊκού κεφαλαίου - τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, ανοίγοντας το δρόμο για τη χειροτέρευση της θέσης των γυναικών. Το 1992 ψήφισε στη Βουλή, μαζί με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που υλοποιεί την ελεύθερη δράση του κεφαλαίου, δηλαδή την αφαίρεση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση των κεφαλαίων και της παραγωγής σε λίγα χέρια - που οδηγεί στην καταστροφή μέρους των παραγωγικών δυνάμεων, με πρώτη απ' όλες την εργατική δύναμη, οξύνοντας την ανεργία και τη φτώχεια.

Λέει ότι τάσσεται «υπέρ» της σταθερής απασχόλησης των γυναικών και «κατά» της ελαστικοποίησης. Ομως ο ΣΥΝ έχει ψηφίσει τη «Λευκή Βίβλο» που προωθούσε τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, τις ανατροπές στην ασφάλιση. Δεν τάσσεται υπέρ της κατάργησης της μερικής απασχόλησης, ανοίγει δρόμο μέσω της συνδικαλιστικής του παράταξης θέτοντας ένα όριο 10% για μερική απασχόληση, τη στηρίζει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσω των Τοπικών Συμφώνων Απασχόλησης. Προτείνει για την ενίσχυση της απασχόλησης τα προγράμματα επιδότησης της μερικής απασχόλησης, η οποία απευθύνεται κυρίως στις γυναίκες.

- Δηλώνει «κατά» της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, όμως έχει υπογράψει σε επίπεδο ΓΣΕΕ και Ομοσπονδιών το σημερινό αντιλαϊκό - εξοντωτικό ωράριο των καταστημάτων και των σούπερ μάρκετ, αποδεχόμενος την ελαστικοποίηση της εργασίας σ' αυτά. Αφήνει ανοιχτό το παράθυρο της παραβίασης του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου όταν μέσω της συνδικαλιστικής του παράταξης αναφέρει ότι αυτός μπορεί να ρυθμίζεται ύστερα από έγκριση του Σωματείου. Ανοίγοντας έτσι και το δρόμο ανατροπής νόμων και Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων που κατοχυρώνουν δικαιώματα. «Ελευθερία» ν' αποφασίζουν οι εργάτριες με το πιστόλι στον κρόταφο. Για ποιο ελεύθερο χρόνο, για ποια δικαιώματα μιλά, όταν δένει με αλυσίδες τις νέες γυναίκες;

- Εμφανίζεται να «ανησυχεί» για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των γυναικών, που κινδυνεύουν όντως να μη συνταξιοδοτηθούν - ιδιαίτερα λόγω της υποαπασχόλησης. Και στηρίζει τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, και προτείνει τα όρια συνταξιοδότησης να μείνουν ως έχουν στα 60 χρόνια, και με την 35ετία χωρίς όριο ηλικίας. Ετσι η πλειοψηφία των γυναικών σχεδόν δε θα συνταξιοδοτηθεί. Παραγνωρίζει στην πράξη τα διπλά φορτία που επιφορτίζονται οι γυναίκες - παρότι φωνασκεί γι' αυτά - και είναι ένας επιπρόσθετος λόγος για να συνταξιοδοτηθεί η γυναίκα σήμερα στα 50, μιας και αναγκάζεται να φτιάχνει οικογένεια στα 30-35.

Τάσσεται «υπέρ» της διατήρησης των θετικών ρυθμίσεων των γυναικών στο συνταξιοδοτικό στις τράπεζες, αλλά αρνείται τη γενίκευση αυτών των θετικών μέτρων και στον ιδιωτικό τομέα. Η εργάτρια στο σούπερ μάρκετ, που είναι σε τραγική θέση, γιατί να μη δικαιούται να βγαίνει στα 50 στη σύνταξη; Γι' αυτό είναι υποκριτική και η στάση του στις εργαζόμενες στις τράπεζες, όταν δε θέτει τη γενική τροποποίηση του ασφαλιστικού υπέρ των γυναικών, που θα είναι και μια βάση διασφάλισής τους.

Ο ΣΥΝ διαμαρτύρεται για την ανεργία των γυναικών και ιδιαίτερα για τις εργάτριες των εργοστασίων του ιματισμού που κλείνουν. Ομως δημαγωγεί.

- Η ελεύθερη κίνηση των κεφαλαίων, που έχει ψηφίσει ο ΣΥΝ μέσω της Συνθήκης του Μάαστριχτ, γίνεται κάτω από οξύτατο ανταγωνισμό για την κυριαρχία και τον έλεγχο και την τοποθέτηση κεφαλαίων εκεί που υπάρχει μέγιστο κέρδος. Αλλά αυτό έχει συμβολή στην άνοδο της ανεργίας. Την ίδια στιγμή που «οδύρεται» για τις απολυμένες, στη Βουλή τάσσεται υπέρ της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, της οποίας αφετηρία είναι η αύξηση της υπεραξίας, με το να γίνει πιο φτηνή και ελαστική η εργατική δύναμη.

- Υπεραμύνεται του Συμφώνου Σταθερότητας στα Βαλκάνια, δεν αντιτάσσεται στη διείσδυση των ελληνικών κεφαλαίων σ' αυτά. Οι «φωνές» του ΣΥΝ δεν είναι στο ότι φεύγουν οι επιχειρήσεις, αλλά για τον προκλητικό τρόπο που το κάνουν οξύνοντας τη λαϊκή κατακραυγή. Αυτή θέλει να μειώσει ο ΣΥΝ, διασφαλίζοντας στο ακέραιο την πολιτική του κεφαλαίου.

Π.χ. στις απολυμένες αυτών των επιχειρήσεων πρότεινε: Να αποζημιώνονται οι εργάτριες διπλά, να παίρνουν αποζημίωση υπαλλήλων και να περνάνε σε προγράμματα «κατάρτισης».

Για την αντιμετώπιση της ανεργίας, προτείνει τη «σοβαρή αναπτυξιακή προσπάθεια» και την «αξιοποίηση κοινοτικών προγραμμάτων» (κατάρτισης, επιδότησης θέσεων εργασίας, επιχειρηματικότητα) για τις γυναίκες.

Τα προγράμματα αυτά είναι επιδότηση ανατροπής της σταθερής απασχόλησης, αφού με τη λήξη τους δε διασφαλίζεται η σταθερή απασχόληση. Επιδοτούν τους εργοδότες με μεγαλύτερα ποσά για προσλήψεις γυναικών για να δουλεύουν μερική απασχόληση και να απαλλάσσονται οι εργοδότες από ασφαλιστικές εισφορές. Είναι θέσεις απασχόλησης που προτιμούνται οι γυναίκες για να ρίξουν την τιμή της εργατικής δύναμης.

Τα προγράμματα κατάρτισης κινούνται στη λογική της διαμόρφωσης μιας ευέλικτης και φτηνής εργατικής δύναμης που εναλλάσσεται με γρήγορους ρυθμούς από το ένα επάγγελμα στο άλλο, ακολουθώντας τις μετακινήσεις του κεφαλαίου.

Στις αγρότισσες που καταστρέφονται από τη συγκέντρωση της παραγωγής σε λίγα χέρια και τις άνεργες των πόλεων, ο ΣΥΝ αντί της διασφάλισης της σταθερής δουλιάς για όλες, τάσσεται υπέρ της επιχειρηματικής δράσης των γυναικών. Τα προγράμματα αυτά στον αγροτικό τομέα πηγαίνουν κυρίως στην ενίσχυση της μεγάλης ιδιοκτησίας. Οι λίγες επωφελούνται και όχι οι πολλές, που η πλειοψηφία τους κατευθύνεται στον αγροτο-τουρισμό, για να συνθλιβούν μετά από λίγο κάτω από την πίεση του ανταγωνισμού των μονοπωλίων, όπως και η γυναίκα της πόλης που θ' ανοίξει ένα μαγαζάκι.

Η ανεργία είναι ενδογενές πρόβλημα του καπιταλισμού και έχει τη βάση του στην ύπαρξη της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Η καπιταλιστική ανάπτυξη συντελείται μέσα από τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής και του κεφαλαίου, δημιουργώντας ανεργία και φτώχεια.

Τα «κίνητρα» επιδότησης θέσεων απασχόλησης στις γυναίκες δε διασφαλίζουν ούτε την εργασία, ούτε δημιουργούν θέσεις απασχόλησης. Ζήτημα είναι να δημιούργησαν 7-8 χιλιάδες σε όλη την Ελλάδα. Ο καπιταλισμός δημιουργεί και θέσεις απασχόλησης, όμως το κύριο είναι ότι αυτές που χάνονται θα είναι περισσότερες από αυτές που δημιουργούνται.

Είναι γνωστό ότι η γυναίκα της λαϊκής οικογένειας σηκώνει το κύριο βάρος της φροντίδας των μελών της. Η εμπορευματοποίηση των κοινωνικών παροχών, η ανατροπή της σταθερής απασχόλησης, η αύξηση της φτώχειας επιδρούν καθοριστικά ώστε σήμερα η γυναίκα να γεννά τα παιδιά σε ηλικία 30-35 χρονών. Επειδή η πολιτική των αναδιαρθρώσεων έχει ενιαίο - συνδετικό χαρακτήρα και τα κοινωνικά δικαιώματα - παροχές συνδέονται με τις αλλαγές και στις εργασιακές σχέσεις, γι' αυτό προβάλλουν στις γυναίκες ότι η μερική απασχόληση είναι βολική γι' αυτές ώστε να συνδυάζουν απασχόληση - φροντίδα των παιδιών, φέρνοντας ως πρότυπο τις σκανδιναβικές χώρες.

Το κεφάλαιο, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στη ζωή της σύγχρονης γυναίκας, που θεωρεί φυσική και αναγκαία την εργασία, είναι πιο ελεύθερη στην προσωπική της ζωή κλπ., αξιοποιεί τον καταμερισμό ανάμεσα στα δυο φύλα προς όφελός του. Χρησιμοποιεί τη γυναίκα ανάμεσα στην παραγωγή και στο σπίτι, χρεώνοντας με διάφορα ιδεολογήματα αυτό το «καθήκον», π.χ. «συγκερασμός οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων» ή το μοίρασμα αυτών των ευθυνών ανάμεσα στα δυο φύλα «ισοκατανομή των ρόλων των δυο φύλων».

- Αντί της διασφάλισης του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών στην υγεία, την πρόνοια και την κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης, ώστε να απαλλαχτεί η γυναίκα και να βοηθηθεί η λαϊκή οικογένεια στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών τους, ο ΣΥΝ:

• Είναι υπέρ της συνύπαρξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην υγεία. Ομως είναι γνωστό ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να λειτουργεί, αν δεν υπολειτουργεί ο δημόσιος.
• Εχει συμβάλει στην προώθηση της εμπορευματοποίησης - ιδιωτικοποίησης της υγείας, πρόνοιας, μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, π.χ. παιδικοί σταθμοί, ΚΑΠΗ, Δημοτικά Ιατρεία, προγράμματα φροντίδας ηλικιωμένων στο σπίτι, κλπ. Υπηρεσίες που ακριβοπληρώνει ο εργαζόμενος. Ποια άνεργη, εργαζόμενη μπορεί να πληρώνει τροφεία των 130-150 ευρώ το μήνα; Η πρότασή του για «κάλυψη των δήμων στην οφειλόμενη χρηματοδότησή τους» από το κράτος είναι ενταγμένη στο πλαίσιο της πολιτικής της εμπορευματοποίησης της πρόνοιας, για την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. Οταν, λοιπόν, μιλά για «επάρκεια και λειτουργία δομών κοινωνικής φροντίδας, παιδικών σταθμών, κέντρων δημιουργικής απασχόλησης, στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης», εννοεί αυτή την αναιμική υποδομή που θα πληρώνει η λαϊκή οικογένεια - είτε άμεσα μέσω των δήμων, είτε έμμεσα μέσω του κράτους.

- Στην ίδια λογική στήριξης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και στη διαχείριση των αποτελεσμάτων τους, στοχεύει η πρόταση του ΣΥΝ για τη θεσμοθέτηση του «ελάχιστου εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος» για την ακραία φτώχεια των γυναικών.

Η πρόταση αυτή είναι ένα μέσο εξαγοράς της σιωπής και της ανοχής των γυναικών των λαϊκών στρωμάτων στο να μην απαιτήσουν δικαιώματα, να μην παλέψουν ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική. Π.χ. αντί μιας στοιχειώδους προστασίας της άνεργης, από τη στιγμή που δε βρίσκει δουλιά, απολύεται - άσχετα από το χρόνο εργασίας και για όλο το διάστημα της ανεργίας της - να επιδοτείται με το 80% του κατώτερου μισθού, ο ΣΥΝ μέσω της συνδικαλιστικής του παράταξης υπονομεύει αυτή τη διεκδίκηση, προτείνοντας να ισχύει η δίχρονη επιδότηση και να παίρνουν τα ψίχουλα του «εγγυημένου εισοδήματος» όσες δεν καλύπτουν προϋποθέσεις επιδότησης, ή όσες παραμένουν άνεργες με τη λήξη της δίχρονης επιδότησης.

Ο ΣΥΝ θέτει θέμα «διασφάλισης» των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων των γυναικών μέσω της «υγιούς» λειτουργίας των επιχειρήσεων και του ελέγχου τους από τους αστικούς θεσμούς και τη συμμετοχή των γυναικών σ' αυτούς. Ποιες κατακτήσεις ζητά να προστατευτούν; Αυτές που συνέβαλε για ν' ανατραπούν ή αυτές που πρόκειται να συμβάλει για ν' ανατραπούν; Και το ερώτημα δεν είναι φιλολογικό. Γιατί:

- ΕΕ και λαϊκά συμφέροντα δε συμβαδίζουν. Υγιής ταξική εκμετάλλευση δεν υπάρχει. Ποιος εργοδότης έχει κάτσει στο σκαμνί όταν αναγκάζει τη νέα κοπέλα να υπογράφει «ιδιωτικό συμβόλαιο» για να μη μείνει έγκυος όσο θα δουλεύει στην επιχείρησή του; Το αστικό δίκαιο θεωρεί νόμιμη την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, γι' αυτό θεωρεί νόμιμο το χαρτί που «υπέγραψε» η άνεργη. Οι αστικοί θεσμοί είναι μηχανισμοί του κράτους που υλοποιούν την αντιλαϊκή πολιτική και οι γυναίκες σ' αυτούς εκφράζουν την πολιτική των κομμάτων τους.

Σε αυτούς τους θεσμούς αναδεικνύονται οι λίγες, οι αστές, οι οποίες είναι στη διεύθυνση της καπιταλιστικής παραγωγής και του αστικού κράτους. Η εργάτρια θα κερδίσει και πρέπει να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στο εργατικό και λαϊκό κίνημα που αντιπαλεύει αυτή την πολιτική.

Ο ΣΥΝ έχει αυτή τη θέση γιατί θεωρεί ότι το σύστημα, μέσω της εξυγίανσης των αστικών θεσμών, μπορεί να λειτουργήσει θετικά υπέρ των εργαζομένων, αλλά χωρίς να θίγεται η βάση της ταξικής εκμετάλλευσης. Γι' αυτό, εξειδικεύοντας την πολιτική του στις γυναίκες, στηρίζεται στην αρχή της «Ισότητας», θέτει ως αιτία της γυναικείας ανισοτιμίας τις πατριαρχικές αντιλήψεις, που στις σημερινές συνθήκες ορίζεται με την πολιτική των λεγόμενων Ισων Ευκαιριών στην πρόσβαση, της εξίσωσης στην ταξική εκμετάλλευση μεταξύ ανδρών - γυναικών. Αφαιρούνται οι θετικές διακρίσεις, π.χ. η 5ετής διαφορά συνταξιοδότησης, οι θετικές ρυθμίσεις στο προσυνταξιοδοτικό καθεστώς στις τράπεζες, καταργήθηκε η απαγόρευση της βραδινής απασχόλησης γυναικών στη βιοτεχνία. Προωθούνται ειδικές ρυθμίσεις για «μείωση» της διαφοράς στην ίση πρόσβαση, π.χ. να επιδοτούνται περισσότερο οι γυναίκες στην εργασία, με αποτέλεσμα όμως να αυξάνεται και να μοιράζεται η ανεργία σε περισσότερες, στις ποσοστώσεις για την αλλαγή της «αντρικής» εξουσίας προς όφελος των γυναικών.

Γι' αυτό ο ΣΥΝ πρωτοστατεί στη συγκρότηση γυναικείων κομμάτων - κινήσεων, στην ανάδειξη της φυλετικής αιτίας των προβλημάτων των γυναικών, συμβάλλοντας έτσι στον αποπροσανατολισμό των γυναικών από την αιτία των προβλημάτων: Το κεφάλαιο και τον εγκλωβισμό τους στην πολιτική του.

Η αρχή των «Ισων ευκαιριών» είναι η εξειδικευμένη πολιτική του κεφαλαίου για να περάσουν πιο γρήγορα, μαζικά και «ανώδυνα» οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Είναι οι ανάγκες του κεφαλαίου για ελεύθερη διακίνηση της γυναικείας εργατικής δύναμης. Οχι στη βάση της διασφάλισης δουλιάς σε όλες, αλλά στη βάση να μπορεί να την εκμεταλλεύεται με καλύτερους όρους, ισοπεδώνοντας τις ιδιαίτερες ανάγκες στη βάση της φυλετικής εξίσωσης.

Για παράδειγμα, αυτό που θέτει ουσιαστικά η ΕΕ και ο ΣΥΝ με τη θέση «για ίση πρόσβαση και ίσες ευκαιρίες στην εργασία», υποδηλώνει δυο πράγματα:

• διεκδικεί τη δουλιά ως «δυνατότητα πρόσβασης» και όχι ως δικαίωμα,
• λειτουργεί ισοπεδωτικά και δε λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες του γυναικείου οργανισμού και το επίπεδο των παραγωγικών μέσων σε ορισμένους τομείς, που παρά τις θετικές εξελίξεις στην άρση των μυϊκών εμποδίων, ακόμα δεν έχουν λύσει όλες τις βλαπτικές συνέπειες στην παραγωγική διαδικασία. Βλαπτικές συνθήκες που απαιτούν θετική διάκριση υπέρ της εργασίας της γυναίκας π.χ. η συνεχής έκθεση σε χημικές ουσίες που απαιτεί μικρή παραμονή σ' αυτή τη θέση και αλλαγή της σε μια άλλη μέσα στην επιχείρηση, ιδιαίτερα στην αναπαραγωγική της ηλικία και διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας για άρση αυτών των βλαπτικών συνεπειών.

Ενώ το αίτημα «Δουλιά για όλες και όλους» θεωρεί ως κοινωνικό δικαίωμα την εργασία, λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες ώστε να τις αξιοποιεί προς όφελος των γυναικών στην εργασία.

Ο ΣΥΝ υπονομεύει τη γραμμή σύγκρουσης με τη στρατηγική του κεφαλαίου, τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Από το '90 προτείνει τη διαμόρφωση μιας «εθνικής στρατηγικής και συνεννόησης» μέσα από τον κοινωνικό διάλογο, τους θεσμούς. Η πολιτική του είναι το καλύτερο στήριγμα της σοσιαλδημοκρατίας - ανεξάρτητα αν θα συνεργάζεται ή όχι μαζί της.

Γι' αυτό θεωρεί ως στρατηγικό του καθήκον, μέσω της συνδικαλιστικής του παράταξης, την ήττα του ΠΑΜΕ στο εργατικό κίνημα, άρα κατ' επέκταση όλο το αντιμονοπωλιακό - αντιιμπεριαλιστικό λαϊκό κίνημα. Η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΝ με την «ενότητα στο πρόβλημα», το «αντινεοφιλελεύθερο» μέτωπο, αποσυνδέει τη στρατηγική της πάλης ενάντια στην αιτία που δημιουργεί τα προβλήματα, στη στρατηγική του κεφαλαίου. Υπονομεύει τα συμφέροντα και την προοπτική επίλυσης των προβλημάτων των γυναικών, γιατί είναι μια μορφή διαχείρισης του συστήματος με την εξασφάλιση της ταξικής συνεργασίας. Στρέφεται ενάντια στην αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική πάλη του λαού που θα διεκδικεί τις ανάγκες των γυναικών, του λαού, θα αμφισβητεί το σύστημα και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς που το στηρίζουν, που θα διεκδικεί την κατάκτηση της λαϊκής εξουσίας και την αποδέσμευση από όλους τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς.

Κριτήριο στάσης των λαϊκών γυναικών απέναντι στο ΣΥΝ είναι τα συμφέροντά τους, οι ανάγκες τους, οι οποίες υπονομεύονται από την πολιτική του ΣΥΝ.

Ομως και τίποτα από όλα αυτά να μην υπήρχε, κριτήριο στάσης θα έπρεπε να αποτελεί και μόνο ένα στοιχείο: Η δήλωση του προέδρου του ΣΥΝ ότι το ΚΚΕ «εκκολάπτει το αυγό του φιδιού».

Αυτό και μόνο αρκεί για να κατανοηθεί ο ρόλος του ΣΥΝ στην υπονόμευση των λαϊκών συμφερόντων.