Eurokinissi

Ούτε 750 ευρώ δεν είναι αρκετά για να παραθερίσουν δυο άτομα μια βδομάδα σε ένα νησί, με το χαμηλότερο δυνατό ενοίκιο (30 ευρώ), με μηχανάκι και ξοδεύοντας 50 ευρώ την ημέρα για φαγητό, διασκέδαση και μετακινήσεις. Οι μισθοί καθηλωμένοι στα 600 και 700 ευρώ, και μια τετραμελής οικογένεια χρειάζεται το λιγότερο 1.600 ευρώ για εφτά ημέρες ανάπαυσης. Το πλοίο, που κάποτε θεωρούνταν φθηνό, λαϊκό μέσο μαζικής μεταφοράς, είναι πια «απλησίαστο». Η τιμή της βενζίνης καθημερινά ανεβαίνει, ενώ «σε κάθε στροφή» των εθνικών οδών ξεφυτρώνουν συνεχώς διόδια, η τιμή των οποίων αυξάνεται σταδιακά. Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι πλέον εφικτές, μόνο στην περίπτωση που αποφευχθεί το υψηλό κόστος του ενοικίου.

Οι υποσχέσεις και οι «κορόνες» για ανάπτυξη και για σημαντική άνοδο του εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού μετά την ανάληψη και διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων από την Ελλάδα «έδιναν και έπαιρναν». Μόνο που οι υποσχέσεις αυτές κάθε άλλο παρά αφορούν τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τους εργαζόμενους και τη νεολαία της χώρας. Οι υποσχέσεις αυτές αφορούν όσους από τους μεγαλοεπιχειρηματίες βρίσκονται στην τουριστική βιομηχανία και επιθυμούν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Τουρισμού ζήτησε από τη βιομηχανία του θεάματος στο Χόλιγουντ να... «βοηθήσει» τον ελληνικό τουρισμό. Από αυτή τη «βοήθεια» κέρδος θα έχουν μόνο οι μεγαλοεπιχειρηματίες με την περαιτέρω αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων που θέλουν να παραθερίσουν.

Eurokinissi

Ποια διαφήμιση και ποια καμπάνια είναι σε θέση να πείσει για οποιοδήποτε προορισμό, αν η «τσέπη είναι άδεια»; Οι μόνες διαφημίσεις που «πιάνουν τόπο», στην προκειμένη, είναι μάλλον αυτές που αναφέρονται σε καταναλωτικά δάνεια και δάνεια διακοπών. Με δανικά χρήματα, για «δανικές» διακοπές και καθόλου «ιδανικές», όπως συνηθίζεται να λέγεται στα διαφημιστικά σλόγκαν...

Η φιλοεφοπλιστική πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, έχει οδηγήσει στην κατακόρυφη άνοδο των τιμών των εισιτηρίων των ακτοπλοϊκών γραμμών και στην ξέφρενη αύξηση των εφοπλιστικών κερδών. Τα μειωμένα εισιτήρια για φοιτητές, συνταξιούχους, ΑμΕΑ, πολύτεκνους και άλλες κοινωνικές ομάδες καταργήθηκαν. Επιπλέον, ενώ αρχικά είχε ανακοινωθεί αύξηση των εισιτηρίων της τάξεως του 3%, τελικά επιβλήθηκε αύξηση 6,8%! Ενδεικτικά αναφέρουμε πόσο κοστίζει η μετακίνηση από το λιμάνι του Πειραιά για ορισμένα ελληνικά νησιά (σ.σ. οι τιμές είναι χαμηλότερες δυνατές, πρόκειται για την οικονομική θέση, μονή διαδρομή):

• Κρήτη (Χανιά): 22 ευρώ το άτομο, 58 ευρώ για ΙΧ, 11 ευρώ για μηχανάκι μικρού κυβισμού. Με έκπτωση 50% για παιδιά μέχρι 8 ετών (δεν προβλέπεται από όλες τις εταιρίες), το κόστος για μια τετραμελή οικογένεια (μετ' επιστροφής και με ΙΧ) είναι, το λιγότερο, 250 ευρώ.
• Ρόδος: 35,50 ευρώ το άτομο, 95,60 ευρώ για ΙΧ και 14,30 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο για τετραμελή οικογένεια με αυτοκίνητο: το λιγότερο 400 ευρώ.
• Σαντορίνη: 27,90 ευρώ το άτομο, 91,10 ευρώ για ΙΧ και 18,10 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο: 345,60 ευρώ.
• Λέσβος: 27,90 ευρώ το άτομο (παιδικό 14,30 ευρώ), 88,90 ευρώ για ΙΧ και 17,60 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο: 346 ευρώ.
• Χίος: 22,50 ευρώ το άτομο (παιδικό: 11,60 ευρώ), 77,30 ευρώ για ΙΧ, 15,30 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο: 291 ευρώ.
• Κέρκυρα (με πλοίο από Πάτρα): 29 ευρώ το άτομο (15 ευρώ το παιδικό), 85 ευρώ για ΙΧ, 17 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο: 346 ευρώ.
• Νάξος: 23,20 ευρώ το άτομο, 73,50 ευρώ για ΙΧ και 13 ευρώ για μηχανάκι. Σύνολο: 288 ευρώ.

Eurokinissi

Για να παραθερίσει μια τετραμελής οικογένεια στο Ρέθυμνο, για παράδειγμα, θα δαπανήσει σε ένα ξενοδοχείο Γ' κατηγορίας και χωρίς πρωινό, γύρω στα 60-80 ευρώ τη βραδιά. Στις Κυκλάδες οι τιμές είναι πιο «τσιμπημένες». Ενα δίκλινο δωμάτιο στη Μήλο ή στην Πάρο (Γ' κατηγορίας) κυμαίνεται από 50 μέχρι και 75 ευρώ, ενώ τα τετράκλινα - ίδιας κατηγορίας - από 65 μέχρι και 100 ευρώ. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που ένα δίκλινο δωμάτιο κοστίζει 35 - 40 ευρώ και μόνο σε ξενοδοχεία Δ' ή Ε' κατηγορίας. Σε ξενοδοχείο Β' κατηγορίας στην Κέρκυρα ένα δίκλινο δωμάτιο κοστίζει γύρω στα 90 ευρώ και ένα τετράκλινο περίπου 150 ευρώ.

Eurokinissi

Eurokinissi

Ο τουρισμός, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της σημερινής και της προηγούμενης κυβέρνησης, είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς οικονομικής ανάπτυξης για την τρέχουσα δεκαετία στη χώρα μας. Η εκμετάλλευση της φυσικής ομορφιάς της χώρας για τη δήθεν «προσέλκυση επενδύσεων», είναι ένας από τους κύριους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους. Δεν είναι τυχαίο, συνεπώς, ότι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη αυτού του τομέα.

Εκείνο, όμως, που δεν αναφέρει είναι: τουριστική ανάπτυξη για ποιον, με ποιο σκοπό και σε ποια κατεύθυνση. Σε τελική ανάλυση, το ερώτημα που τίθεται είναι: τι είναι τουρισμός και πώς τον αντιμετωπίζουμε; Μόνο το ΚΚΕ έχει βγει ανοιχτά στο λαό, κάνοντας γνωστές τις θέσεις του, όχι για τον τουρισμό γενικά και αόριστα, αλλά απαντώντας και στα παραπάνω ερωτήματα.

Πριν προχωρήσουμε, πρέπει να διευκρινίσουμε, τι ακριβώς είναι τουρισμός και πώς προέκυψε. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού θεωρεί τον τουρισμό σαν μια δραστηριότητα που περιλαμβάνει κάθε είδους μετακινήσεις, είτε διαμέσου διεθνών συνόρων (αλλοδαπός), είτε όχι (ημεδαπός), για πάνω από 24 ώρες και για διάφορους λόγους, εκτός της μετανάστευσης και της τακτικής ημερήσιας απασχόλησης.

Δεν πρόκειται, όμως, απλά για μια «δραστηριότητα». Ο τουρισμός προέκυψε από την ανθρώπινη ανάπτυξη, την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της κοινωνικής εργασίας και της βιομηχανικής παραγωγής, η οποία οδήγησε στη μείωση του κοινωνικά αναγκαίου χρόνου εργασίας, μείωσε το χρόνο μετακίνησης και αύξησε τις δυνατότητες επικοινωνίας διαφορετικών λαών και πολιτισμών.

Ιδιαίτερα στις καπιταλιστικές κοινωνίες, άρχισε να μετατρέπεται από πολυτελή ανάγκη της πλουτοκρατίας σε λαϊκή ανάγκη, μόνο σαν προϊόν και κάτω από τους αγώνες της ταξικής πάλης. Συνεπώς, ο τουρισμός, δεν είναι μια «χάρη» που κάνει η άρχουσα τάξη στα εργατικά λαϊκά στρώματα. Αντιθέτως, είναι δικαίωμα των τελευταίων που κατακτήθηκε με αγώνες και αντικατοπτρίζει - σε ένα βαθμό - την κοινωνική εξέλιξη και την εξέλιξη της κοινωνικοποίησης της εργασίας.

Η υπέρμετρη αλλοδαπή τουριστική ανάπτυξη, σε σχέση με τις ανάλογες υποδομές, χαρακτήρισε την ελληνική οικονομία στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Μέχρι και σήμερα, καταλυτικός είναι ο ρόλος του καπιταλιστικού κράτους για την ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου στον τουρισμό.

Παραδοσιακά, ο τουρισμός στην Ελλάδα στηρίχτηκε στην οικογενειακή επιχείρηση, μέσα από την αξιοποίηση της ιδιοκτησίας και της χρήσης γης. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπτυχθεί πληθώρα μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Κατά την τελευταία δεκαετία, όμως, επιταχύνθηκε ο ρυθμός συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στον τουριστικό τομέα της οικονομίας. Παρατηρείται μια μεγέθυνση της κεφαλαιοποίησης, κύρια των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, μέσα από τη δημιουργία ομίλων. Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, σε συνεργασία με τους «tour-operators», προσφέρουν πακέτα ολοκληρωμένα που πλήττουν ανταγωνιστικά τις μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις του κλάδου. Αυτές υποτάσσονται στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς και σιγά-σιγά «εξολοθρεύονται» ή είναι οι πρώτες που αντιμετωπίζουν την τουριστική κρίση.

Η κυβερνητική πολιτική (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) όλα αυτά τα χρόνια είχε ως στόχο την επιτάχυνση αυτής της συγκεντροποίησης: Η δημιουργία της ΕΤΑ ΑΕ, η ιδιωτικοποίηση των ακτών, των μαρίνων, των «Ξενία» κλπ., δηλώνουν αυτό ακριβώς. Την ίδια στιγμή, ιδιωτικοποιεί την τουριστική εκπαίδευση, ενώ εντείνει το βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης με τη στήριξη των εργοδοτών στην πλήρη καταπάτηση των εργασιακών σχέσεων μέσα στις τουριστικές επιχειρήσεις.

Το ΚΚΕ υποστηρίζει ότι η σχέση των εργατικών και λαϊκών μαζών με τον τουρισμό περιορίζεται από τις εκμεταλλευτικές σχέσεις του συστήματος. Η ικανοποίηση της ανάγκης για αναπλήρωση της εργατικής δύναμης είναι πλήρως εμπορευματοποιημένη. Ολα, ο ήλιος, η θάλασσα, το περιβάλλον κλπ., έχουν μετατραπεί σε εμπόρευμα. Δεν είναι τυχαίο ότι η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού δεν μπορεί να κάνει διακοπές (το 2005 τέσσερις στους δέκα δε θα πάνε καθόλου διακοπές).

Από την άλλη, οι εξαντλητικές συνθήκες εργασίας και οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης στα αστικά κέντρα, διαμορφώνουν νέες ανάγκες για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης.

Και αυτή η κοινωνική ανάγκη είναι κατάκτηση της εργατικής τάξης, κατάκτηση που μαζί με άλλες (π.χ. 8ωρο, πενθήμερο, σύνταξη, κοινωνική ασφάλιση κλπ.) το κεφάλαιο παίρνει πίσω μέσα από την προώθηση των αναδιαρθρώσεων. Οι εργασιακές άδειες και η δυνατότητα τουριστικής αξιοποίησής τους, είναι δικαίωμα των εργαζομένων και όχι προνόμιο και αγαθό της αστικής τάξης και ορισμένων καλοπληρωμένων μεσαίων στρωμάτων.

Το ΚΚΕ αντιμετωπίζει το σχεδιασμό και την ανάπτυξη της τουριστικής κοινωνικής εργασίας, ως αναπόσπαστο στοιχείο της λαϊκής οικονομίας και κοινωνικής ανάπτυξης, στην οποία οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής έχουν γίνει λαϊκή κρατική περιουσία.

Απαραίτητη προϋπόθεση, θεωρεί τη λύση του πολιτικού προβλήματος, την κατάκτηση της λαϊκής, της εργατικής εξουσίας. Μόνο με αυτή την προϋπόθεση μπορεί η τουριστική οικονομική δραστηριότητα να σχεδιαστεί και να αναπτυχθεί.

Οι φορείς οργάνωσης και διεύθυνσης της τουριστικής δραστηριότητας θα υπάγονται σε γενική διεύθυνση, περιφερειακά διακλαδωμένη, αρμόδια για τον εσωτερικό - εγχώριο και αλλοδαπό - και εξωτερικό τουρισμό.

Το ΚΚΕ καλεί και τους μικρούς επιχειρηματίες στον τουρισμό, να αγωνιστούν μαζί με την εργατική τάξη για την αλλαγή των συσχετισμών, αφού η πολιτική που εξυπηρετεί το μεγάλο κεφάλαιο οδηγεί στον αφανισμό τους.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο τουρισμός, μπορεί να παίξει θετικό ρόλο στην ευρύτερη επικοινωνία, στη γνωριμία με άλλους λαούς, ήθη, έθιμα και πολιτισμούς. Να συμβάλει στην ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και αλληλεγγύης ανάμεσα σε λαούς και χώρες και κύρια να ικανοποιήσει την ανάγκη για ουσιαστική αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης...

• Πηγή: «Οι εξελίξεις στον Τουρισμό και οι Θέσεις του ΚΚΕ» του Ν. Καραθανασόπουλου. Εισηγητική ομιλία σε εκδήλωση - συζήτηση για τον τουρισμό που διοργάνωση η ΚΟΑ του ΚΚΕ, στις 5.11.2003.