Associated Press

Στα νερά του Τίγρη ποταμού, αναζητώντας επιζώντες...

Ανθρώπου νους δεν μπορεί να το χωρέσει. Οσα διαδραματίστηκαν, χθες το πρωί, ξεπερνούν τα εσκαμμένα, ακόμη και για μια ρημαγμένη χώρα, όπως είναι το κατεχόμενο Ιράκ. Τα πιο ακραία σενάρια, οι χειρότεροι εφιάλτες ωχριούν μπροστά στην πραγματικότητα. Τους 1.000 εκτιμάται ότι θα φθάσουν, με συντηρητικές εκτιμήσεις, οι άνθρωποι που έχασαν, χθες, τη ζωή τους, εξαιτίας, εκ πρώτης τουλάχιστον όψης, του πανικού που προκλήθηκε σε πλήθος σιιτών, όταν φέρονται να κυκλοφόρησαν φήμες ότι ανάμεσα στον κόσμο βρίσκονται καμικάζι αυτοκτονίας.

Το εφιαλτικό σκηνικό είχε αρχίσει να στήνεται, ήδη, από το πρωί. Κανείς φυσικά δεν μπορούσε να φανταστεί την αδιανόητη κατάληξη. Χθες, περίπου ένα εκατομμύριο σιίτες βάδισαν ξυπόλυτοι, όπως ορίζει η παράδοση, προς το τέμενος της συνοικίας Καντιμίγια, όπου είναι και το μαυσωλείο του ιμάμη Μούσα αλ Κάζεμ. Η τελετή σηματοδοτεί το πένθος για το θάνατο του ιμάμη το 799 μ.Χ.

Ενώ ο κόσμος συνέρρεε στο τέμενος, οβίδες έπληξαν τη γύρω περιοχή, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 7 άνθρωποι και να τραυματιστούν 35. Την ευθύνη γι' αυτήν την επίθεση ανέλαβε η οργάνωση «Τζάις αλ Τάιφα αλ Μανσούρα», με ανακοίνωση στην ηλεκτρονική σελίδα που χρησιμοποιεί και η «αλ Κάιντα». Αλλοι 6 σιίτες τραυματίστηκαν, όταν δέχτηκαν τα πυρά ενόπλων ενώ βάδιζαν προς το τέμενος, περνώντας μέσα από τη γειτονική σουνιτική συνοικία Αζαμίγια. Αξίζει, πάντως, να υπενθυμιστεί ότι εθνικιστικές και ισλαμικές οργανώσεις που συμμετέχουν στην ιρακινή αντίσταση, με ανακοίνωση, έχουν καταδικάσει κάθε επίθεση κατά αμάχων και προσκυνητών, χαρακτηρίζοντας αυτού του είδους τις επιθέσεις «προβοκάτσιες».

Τα νεύρα ήταν, ήδη, εξαιρετικά τεντωμένα. Η ένταση μεταξύ σουνιτών και σιιτών, με επίκεντρο το «σχέδιο συντάγματος», έχει, ήδη, αρχίσει να λαμβάνει διαστάσεις. Τα μέτρα ασφαλείας, όπως διαβεβαίωναν οι ιρακινές αρχές, ήταν δρακόντεια, ακριβώς επειδή «στο παρελθόν έχουν γίνει επιθέσεις κατά πλήθους σιιτών κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών».

Παρ' όλα αυτά, η τελετή ολοκληρώθηκε ομαλά. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι αμερικανικά ελικόπτερα πετούσαν διαρκώς πάνω από την περιοχή. Ο Ιρακινός υπουργός Αμυνας, σουνίτης, Σααντούν αλ Ντουλάιμι, δήλωνε ότι είχαν ενισχυθεί οι δυνάμεις της ιρακινής αστυνομίας, έτσι ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα λόγω της γειτνίασης της σουνιτικής συνοικίας Αζαμίγια με τη σιιτική Καντιμίγια. Γι' αυτό και είχαν στηθεί πολλά σημεία ελέγχου, που προκάλεσαν μεγάλη καθυστέρηση στην αποχώρηση του πλήθους λόγω των εξονυχιστικών ελέγχων.

Από το σημείο αυτό και μετά, χάνεται κάθε ψήγμα λογικής. Σύμφωνα με μιαν αρχική εκδοχή, το πυκνό πλήθος αποχωρούσε από το τέμενος, χρησιμοποιώντας τη μεγάλη γέφυρα που συνδέει τις δύο συνοικίες, όταν κάποιες φωνές έκαναν λόγο για καμικάζι αυτοκτονίας, προκαλώντας ασύλληπτο πανικό. Σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή, πιο πρόσφατη, μία κραυγή από το πλήθος ήταν αυτή που έδωσε το έναυσμα στο απόλυτο χάος, χωρίς να γίνει αναφορά για ύπαρξη καμικάζι.

Γυναίκες, ηλικιωμένοι, άνδρες και παιδιά, άρχισαν να πηδούν πανικόβλητοι από τη γέφυρα, που έχει ύψος 10 μέτρα, στον ποταμό Τίγρη. Το πλήθος μετακινήθηκε προς τα άκρα της γέφυρας. Εκατοντάδες προσκυνητές ποδοπατήθηκαν, ή πνίγηκαν, αφού δεν ήξεραν να κολυμπούν. Τα κιγκλιδώματα της γέφυρας φέρονται να υποχώρησαν, τουλάχιστον από τη μία πλευρά.

Ο τελικός απολογισμός των νεκρών δεν μπορούσε να οριστικοποιηθεί, μέχρι χθες βράδυ, καθώς συνεχιζόταν η ανάσυρση των σορών από το ποτάμι, αλλά και από τους δρόμους. Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν τουλάχιστον 719 νεκρούς και περισσότερους από 383 τραυματίες. Οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν με ιδιωτικά αυτοκίνητα στα νοσοκομεία ή ανασύρθηκαν από συγγενείς και περαστικούς. Οπως μετέδιδαν οι ανταποκριτές, στα νοσοκομεία της Βαγδάτης, αργά το βράδυ, επικρατούσε το αδιαχώρητο, καθώς πτώματα, τραυματίες και αλλόφρονες συγγενείς συνωστίζονταν από τους διαδρόμους μέχρι τις αυλές και τα νεκροτομεία. Εικόνες κόλασης.

Σαν να μην έφτανε αυτό, μια ακόμη «φήμη» κυκλοφόρησε στην ιρακινή πρωτεύουσα και καταγράφηκε από τα διεθνή πρακτορεία. Σύμφωνα με αυτήν, 50 σιίτες προσκυνητές είχαν πεθάνει πριν από το ποδοπάτημα πανικού, εξαιτίας δηλητηριασμένου φαγητού που αγόρασαν από υπαίθριους πωλητές. Η «φήμη» αυτή, μάλιστα, υποστηρίζει ότι οι ιρακινές αρχές κλίνουν, ήδη, προς την άποψη ότι «επρόκειτο για οργανωμένο έγκλημα».

Ο Ιρακινός υπουργός Υγείας, Αμπντέλ Μουτάλεμπ Μουχάμαντ Αλι, υποστηρικτής του σιίτη ηγέτη Μουκτάντα Σαντρ, κατηγόρησε τους συναδέλφους του στα υπουργεία Εσωτερικών (σιίτης) και Αμυνας (σουνίτης) για την τραγωδία, τονίζοντας ότι όφειλαν να έχουν οργανώσει πολύ καλύτερα το προσκύνημα του εκατομμυρίου. Αλλοι αυτόπτες μάρτυρες επέρριπταν την ευθύνη στις κατοχικές δυνάμεις και τους συνεργάτες τους, υποστηρίζοντας ότι «για λόγους ασφαλείας, είχαν αποκλείσει όλους τους δρόμους, με αποτέλεσμα το πλήθος να μην μπορέσει να κινηθεί όταν προκλήθηκε ο πανικός».

Η μεγαλύτερη σιιτική πολιτική οργάνωση, το «Ανώτατο Συμβούλιο για την Επανάσταση στο Ιράκ», έσπευσε να επιρρίψει ευθύνες για τη διασπορά φημών με στόχο την πρόκληση πανικού «στους τρομοκράτες, οπαδούς του Σαντάμ, και ριζοσπάστες σουνίτες». Η απάντηση ήρθε άμεσα από την επιφανέστερη σουνιτική οργάνωση, την «Ενωση Μουσουλμάνων Διδασκάλων», που εξέφρασε βαθιά θλίψη για το μακελειό, μιλώντας για «μία ακόμη ανείπωτη τραγωδία που πλήττει το Ιράκ, το οποίο σπαράσσεται ήδη από την τραγωδία της κατοχής».

Οπως και να έχει το, αναμφίβολα, εξαιρετικά «περίεργο» περιστατικό της διασποράς φημών και η πανικόβλητη αντίδραση του πλήθους (που είχε διατηρήσει την ψυχραιμία του στην επίθεση με τις οβίδες λίγες ώρες νωρίτερα), ρίχνει ακόμη περισσότερο νερό στο μύλο του διχασμού μεταξύ σουνιτών και σιιτών.

Ακόμη και νοσοκομεία φέρονται να έχουν γίνει στόχος των κατοχικών δυνάμεων, που σφυροκοπούν από εδάφους και αέρος την ευρύτερη περιοχή γύρω από την πόλη Κάιμ, στο δυτικό Ιράκ κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Σύμφωνα με τις ελάχιστες πληροφορίες που δίνονται από ιρακινές ανθρωπιστικές οργανώσεις, δεκάδες είναι οι νεκροί άμαχοι, πολλαπλάσιοι οι τραυματίες, ενώ οι γιατροί έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά, μην μπορώντας να προσφέρουν πλέον βοήθεια λόγω των βομβαρδισμών και της έλλειψης ιατροφαρμακευτικού υλικού. Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι ολόκληρες περιοχές έχουν βυθιστεί στο σκοτάδι.

Παράλληλα, σε νέες ανταρτικές επιθέσεις, σκοτώθηκαν 2 Αμερικανοί στρατιώτες και τραυματίστηκαν 4.