ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 30 Οχτώβρη 2005
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ - ΠΑΙΔΕΙΑ Υποταγή στους μηχανισμούς της αγοράς

Η απαξίωση των εικαστικών δημιουργών και του φορέα τους, η κυνική αγνόηση στοιχειωδών αιτημάτων και προτάσεών τους σε σοβαρά και καυτά προβλήματα που μαστίζουν δεκαετίες το χώρο, η κυριαρχία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και η εναρμόνιση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το παγκόσμιο χρηματιστήριο της τέχνης, σηματοδοτούν την κυβερνητική πολιτική ως προς τα εικαστικά. H έκθεση «Outlook» αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη της αυθαίρετης, και εκτός θεσμών, λειτουργίας αυτών, που διαχειρίζονται τα πολιτιστικά πράγματα και ασκούν μέχρι σήμερα εξουσία. Μια εξουσία, που υπηρετεί οικονομικά συμφέροντα, εκφράζει την αισθητική της κυρίαρχης τάξης και υποτάσσεται, ως προς τη διακίνηση και προβολή, στους μηχανισμούς της αγοράς.

Το «καυτό» πρόβλημα, του Ασφαλιστικού - Συνταξιοδοτικού των εικαστικών καλλιτεχνών, που παραμένει δεκαετίες άλυτο, είναι άρρηκτα δεμένο με την κυβερνητική αντίληψη (τόσο του ΠΑΣΟΚ, όσο και της ΝΔ), για το πολιτιστικό δημιούργημα και τον πολιτισμό στο σύνολό του. Η άρνηση των μέχρι τώρα κυβερνήσεων να το λύσουν οριστικά, έχει ως βάση την άρνησή τους να δεχτούν αυτό που το Σύνταγμα κάνει σαφές: Οτι το έργο τέχνης και ο πολιτισμός δεν είναι εμπόρευμα. Και, ως εκ τούτου, ο καλλιτέχνης δεν είναι εμπορευματοπαραγωγός. Ευθύνη της κυβερνητικής πολιτικής είναι το γεγονός ότι ο εικαστικός καλλιτέχνης, ως τέτοιος, είναι χωρίς συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πεθαίνει ανασφάλιστος. Ο θεσμός των τιμητικών συντάξεων έχει ξεπέσει πλέον σε κρατικό επίδομα προς αναξιοπαθούντες άπορους καλλιτέχνες. Οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ προτιμούν, μέχρι τώρα, να «παίζουν» με την αξιοπρέπεια των δημιουργών, παραλλάσσοντας το νόμο για τις τιμητικές συντάξεις, παρά να λύσουν συνολικά το Συνταξιοδοτικό τους, όπως αντιστοιχεί στη φύση της τέχνης που υπηρετούν. Η κυβερνητική πολιτική απέναντι στους ανασφάλιστους καλλιτέχνες διαμορφώνει και διατηρεί ένα αρνητικό τοπίο, εχθρικό, εν τέλει, συνολικά για την τέχνη και την κοινωνία.

Ο εξοστρακισμός και η φθίνουσα πορεία που ακολουθεί το μάθημα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες αποτελεί ένα χρόνιο πρόβλημα. Οι μεγαλόστομες κυβερνητικές εξαγγελίες για «αναμόρφωση», «εκσυγχρονισμό», «αναβάθμιση», αλλά και «κοινωνικό πρόσωπο προς τους εργαζόμενους γονείς» με τα «ολοήμερα σχολεία», έρχονται σ' αντίθεση με το «γκρίζο τοπίο» που επικρατεί στην εκπαίδευση. Πίσω από τη βιτρίνα, υπάρχει η σκληρή πραγματικότητα. Κομμάτι της και η καλλιτεχνική παιδεία, όπου παραλείψεις, αντιφάσεις και ανακολουθίες του υπουργείου Παιδείας οδηγούν στην «κλίνη του Προκρούστη» τα καλλιτεχνικά μαθήματα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ωθώντας, μάλιστα, τους μαθητές των τελευταίων τάξεων του Λυκείου, σε ιδιωτικές σχολές για τα μαθήματα «Ελεύθερο σχέδιο» και «Γραμμικό», αφού στην πράξη αποκλείονται από τα δημόσια σχολεία.

Ενα ακόμη σημαντικό ζήτημα, το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί, είναι ο νόμος του 1997 (αντικατέστησε το νόμο του 1989), που προβλέπει ότι το 1% του προϋπολογισμού για τα δημόσια κτίρια θα διατίθεται για την καλλιτεχνική τους διακόσμηση. Το 1% συνδέεται άμεσα με την πολιτιστική αναβάθμιση των πολιτών και τη διαμόρφωση ενός πιο υγιούς περιβάλλοντος για την εικαστική δημιουργία στη χώρα μας. Θα μπορέσει, όμως, να λειτουργήσει ευνοϊκά προς την κατεύθυνση αυτή για όλους (κοινό και καλλιτέχνες) μόνον εάν συνδεθεί με τις θεσμικές διαγωνιστικές διαδικασίες, ώστε να μην ισχύουν οι αποκλεισμοί των δημιουργών από το δικαίωμά τους να διαγωνίζονται, και τα αποτελέσματα να είναι τα καλύτερα δυνατά. Σε σύνδεση με τα παραπάνω, είναι και η ενίσχυση του νομικού πλαισίου των διαγωνιστικών διαδικασιών για την Τέχνη στο δημόσιο χώρο, σ' όλα τα επίπεδα της Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να μην παραβιάζονται διαρκώς, πράγμα που γίνεται σήμερα.

Στο κεφάλαιο και η πολιτιστική κληρονομιά

Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει καταστήσει σαφές ότι η πολιτιστική κληρονομιά, κυρίως τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι, αποτελούν πεδία άσκησης «επιχειρηματικής δραστηριότητας», δηλαδή κερδοσκοπίας.

Οι «ασκοί» άνοιξαν, ήδη, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Δεν πάει πολύ καιρός από τα «πονήματα» περί «πολιτιστικών βιομηχανιών», που κατέθεταν οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο της αντιδραστικής πολιτικής για τον πολιτισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλωστε, το πρώτο μεγάλο «κύμα» εδραίωσης της ιδιωτικοοικονομικής αντίληψης για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς έγινε με τη δημιουργία ΝΠΙΔ «παρά» και «υπό» του υπουργείου Πολιτισμού επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ.

Το «κύμα» παραχωρήσεων σημαντικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων για «τραπεζώματα» ή για διαφημιστικό «υλικό» πολυεθνικών εταιριών (Ακρόπολη, Στοά Αττάλου, Ναός Ποσειδώνα στο Σούνιο κ.ά.), που γνωρίσαμε πριν από μερικούς μήνες από την κυβέρνηση της ΝΔ, αποτελεί, δυστυχώς, μόνο την αρχή για την πλήρη εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ηδη, το κεφάλαιο, που δραστηριοποιείται στον τουριστικό τομέα, «αξιώνει»(!) τη χρήση αρχαιολογικών περιοχών για την ανάπτυξη του λεγόμενου «συνεδριακού» τουρισμού, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας και το αρχαίο στάδιό της έχει παραδοθεί και επισήμως στις πολυεθνικές - «χορηγούς» του στίβου για την οργάνωση επαγγελματικών αθλητικών συναντήσεων.

Τα παραπάνω είναι μόνο τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα, αφού στο εξής τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο επικίνδυνα, δεδομένου ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να ενισχύσει και νομοθετικά αυτήν την πολιτική. Το σχέδιο νόμου για το νέο Οργανισμό του υπουργείου Πολιτισμού αποσπά από την Αρχαιολογική Υπηρεσία «φιλέτα» για το κεφάλαιο, όπως τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα μουσεία της χώρας, τα οποία τα μετατρέπει, προς το παρόν, σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, αλλά οι πάντες γνωρίζουν πως αυτό είναι το πρώτο «βήμα» της πλήρους ιδιωτικοποίησής τους. Αλλωστε, με τον ίδιο Οργανισμό, γιγαντώνεται η «χορηγία» και καθίσταται σαφές πως τα μουσεία αυτά θα έχουν «πλήρη οικονομική αυτοτέλεια». Δηλαδή, πλήρη παράδοση στο κεφάλαιο. Ολα αυτά, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη «αποψίλωση» της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, μέσω των μαζικών απολύσεων συμβασιούχων.

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Ατενίζοντας το μέλλον μετά βδελυγμίας

1. Είχε δίκιο ο Οσκαρ Ουάιλντ όταν έγραφε πως αυτό που κρύβεις μια ζωή θα αναγκαστείς να το φωνάξεις κάποτε από το μπαλκόνι σου. Ετσι ακριβώς έγινε με το θλιβερό ανθρωπάκι Χρήστο Σαρτζετάκη. Οι γνωστές ευγενικές ψυχές, που αναστατώνονται με το παραμικρό, τα έχασαν με τον όψιμο αντικομμουνισμό του πρώην Προέδρου. Μα, καλά δεν έβλεπαν τόσα χρόνια αυτή τη ραχιτική φυσιογνωμία που η λόρδωση και πνευματική πλατυποδία την έχουν αφανίσει; Τι περίμεναν από έναν μεγαλομανή χωρίς αντίκρισμα; Και τέλος πάντων φταίει αυτός ή εμείς, που, ελέω του Ανδρέα, θεωρήσαμε πως ήταν κάποιος, επειδή έκανε καλά τη δουλιά του κάποτε; Μέχρι πότε θα πληρώνουμε τα αυτονόητα, για να αποδειχθούν εκ των υστέρων ως ανόητα; Νομίζω πως όλη η ιστορία με τον αντικομμουνισμό του Σαρτζετάκη πρέπει να σταματήσει διά παντός, γιατί αλλιώς φοβάμαι πως οι ψυχίατροι θα διαγνώσουν λανθάνουσα νεκροφιλία.

2. Πόσο με συγκινούν οι αντιεξουσιαστές δημοσιογράφοι που ακολουθούν το ναπολεόντειο γνωμικό: «Ασε τους άλλους να τα κάνουν όλα, εσύ μόνο επωφελήσου». Φιλισταίοι παντός καιρού, που τώρα χασμουριούνται σε βραδινές εκπομπές, μιλώντας για τον Γαλλικό Μάη και τα οδοφράγματα, πουλώντας τα επαναστατικά τους παράσημα. Πόσο με συγκινούν οι αντιεξουσιαστές δημοσιογράφοι, κυρίως μετά το δεύτερο ουίσκι, τότε που έρχονται οι ενοχές, και να το δάκρυ κορόμηλο. «Επρεπε, σου λένε, να γράψω ένα πολιτικό μυθιστόρημα, που θα τους τινάξει όλους στον αέρα... Αλλά πού χρόνος; Είναι και το εξοχικό, οι σπουδές των παιδιών στο εξωτερικό, η γκόμενα, και μέσα σε όλα αυτά - πώς να το κάνουμε - ξεπεράστηκε και ο Μαρξ, κι εσύ κακομοίρη μου κοίταξε να την κάνεις, γιατί τα χρόνια περνάνε και η ψάθα είναι κοντά...». Πόσο με συγκινούν οι αντιεξουσιαστές δημοσιογράφοι. Ο Θεός να μας κόβει χρόνια και να τους τα χαρίζει, γιατί πρέπει να ζουν μαζί μας, για να νιώθουμε κάθε στιγμή από τι κινδυνεύουμε.

3. Σε Ρομπέν των χαζών εξελίσσεται ο πρωθυπουργός. Παλεύει για τα δικαιώματά τους την ώρα που τους ενταφιάζει με δικά τους έξοδα. Οι χαζοί, που πρέπει προφανώς να τον ψήφισαν, δεν πιστεύουν όχι αυτά που βλέπουν, αλλά αυτά που πληρώνουν. Με ύφος Ρομπέν σε σώμα Καρδινάλιου, περιφέρεται ο Κωστάκης και αντί για βέλος, τραβά ακαταπαύστως τα αυτιά των υπουργών του μπας και ψηλώσουν, αλλά πού αυτοί...

4. Και ανάμεσα σε όλα αυτά, να και η εκδίκηση της Γυφτιάς. Οι νέοι (που δεν είναι και τόσο νέοι) σε ηλικία Ελληνες ηθοποιοί, αφού έβριζαν τη «Φίνος Φιλμ» και τον ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του '60, τώρα κάνουν τα ίδια και χειρότερα. Συμμετέχουν σε κάθε τηλεοπτικό σκουπίδι, και δεν τους αρκεί ούτε αυτό... Μιλάνε συνέχεια για όλα, από το πεντικιούρ μέχρι την Αλ Κάιντα και τον πόλεμο στο Ιράκ! Ελεος!

5. Παρ' όλα αυτά ας προσπαθήσουμε, μέσα σε αυτή τη λαίλαπα, για λίγο να ησυχάσουμε, κι έπειτα σεμνά και ταπεινά ας μπούμε στην αίθουσα όπου διδάσκει ο Ανδρέας Κάλβος και ειρωνεύεται: «Εχετε την γνώμην ότι ο πλούτος συμβάλλει εις την ανάπτυξιν των διανοητικών ιδιοτήτων. Η θεωρία επί της οποίας βασίζεστε είναι αληθέστατη! Ολοι εκείνοι οι άνθρωποι των αρχαίων και νεωτέρων χρόνων οίτινες εν πλήρει πτωχεία εθεράπευσαν τας επιστήμας, τα γράμματα, τας τέχνας και κατέστησαν αθάνατοι δεν είναι παρά ασήμαντοι εξαιρέσεις εις τον κανόνα σας. Ο Σωκράτης, ο Ρουσώ και τόσοι άλλοι υπήρξαν πτωχοί και ανόητοι! (...) Ως απ' ένα βουνό ο αετός εις άλλο πετάει, κι εγώ τα δύσκολα κρημνά της αρετής ούτω επιβαίνω».


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ