ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 9 Νοέμβρη 2005
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«Οι ουρανοί είναι δικοί» του

Ο άνθρωπος που μας έχει χαρίσει το γέλιο και τη συγκίνηση μέσα από δεκάδες ταινίες και αμέτρητα θεατρικά έργα, ο Αλέκος Αλεξανδράκης δεν υπάρχει πια. Μετά από πολύμηνη σκληρή μάχη με τον καρκίνο άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 77 χρόνων, χτες στις 7.15 το βράδυ, στο νοσοκομείο «Σωτηρία» όπου νοσηλευόταν. Η επίγεια «συνοικία» θα στερηθεί τη ματιά του, θα αγκαλιάζει όμως το «όνειρο» που μένει πάντα επίγειο.

Ο Αλέκος Αλεξανδράκης διακρινόταν για την ευγένεια και το ήθος, όχι μόνο στην πλούσια επαγγελματική του δραστηριότητα, αλλά και στη ζωή του. Σεμνός, γενναιόδωρος, ευγενικός, λένε όσοι τον γνώρισαν από κοντά, ταλαντούχος, ευρηματικός, με θερμή ακτινοβολία υποστηρίζουν οι θαυμαστές του έργου του και όχι τυχαία.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928 και σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου. Η πρώτη θεατρική του εμφάνιση ήταν το 1949, με το θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, στο έργο «Φθινοπωρινή παλίρροια». Στο θέατρο συνεργάστηκε με όλους τους σπουδαίους ηθοποιούς, Κοτοπούλη, Μυράτ, Ζαβιτσιάνου, Βαλάκου, Συνοδινού, Φέρτη, Καλογεροπούλου, σε μια μεγάλη γκάμα έργων από Ευριπίδη, Σοφοκλή και Αισχύλο, μέχρι Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Πιραντέλο, Μίλερ, Κοκτώ, Γκολντόνι, Ανούιγ, Αλμπυ, αλλά και Γιαλαμά - Πρετεντέρη, κ.ά. Από το 1971 μέχρι το 1992 συγκροτεί θίασο με την Νόνικα Γαληνέα και παρουσιάζουν έργα όπως «Ο γλάρος» του Τσέχωφ, «Παράξενο ιντερμέντζο» του Ο' Νιλ, «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» του Σιλλ, κ.ά. Το 1993 με τον Δάνη Κατρανίδη παρουσίασαν τη «Γυναίκα με τα μαύρα», το 1996 με τον Παπαμιχαήλ έπαιξαν το «Θείο Βάνια», κ.ά. Κορυφαία στιγμή του για πολλούς ήταν στο «Εγκλημα και τιμωρία» που παρουσίασε το 1965, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά σε σκηνοθεσία Γιώργου Σεβαστίκογλου.

Ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο Μάνος Κατράκης στην ταινία «Συνοικία το όνειρο»
Ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο Μάνος Κατράκης στην ταινία «Συνοικία το όνειρο»
Η αφοσίωσή του στο θέατρο και οι αξιοθαύμαστες ερμηνείες του σε κλασικά έργα που αφήνουν εποχή, συμβαδίζουν με τη μεγάλη επιτυχία των ταινιών που πρωταγωνιστεί. Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1949 στην ταινία «Δύο κόσμοι» και ακολούθησαν «Οι ουρανοί είναι δικοί μας», «Το νησί των γενναίων», «Δάκρυα για την Ηλέκτρα», «Η Μαρία της σιωπής», «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο», «Εύα», «Τα παιδιά της χελιδόνας» και πολλές άλλες. Ξεχώρισε στη «Στέλλα» δίπλα στην Μελίνα, ενώ εκπληκτικός ήταν και στις ταινίες «Δεσποινίς διευθυντής» και «Μια τρελή - τρελή οικογένεια» με την Τζένη Καρέζη, «Η σοφερίνα» και το «Δόλωμα» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, «Μια Ιταλίδα από την Κυψέλη» με την Μάρω Κοντού, «Η κόμισσα της Κέρκυρας» με την Ρένα Βλαχοπούλου.

Σκηνοθέτησε πολλά θεατρικά έργα και τις ταινίες «Θρίαμβος» (σε συνεργασία με τον Καρύδη - Φουκς, 1960) και «Συνοικία το όνειρο» δική του παραγωγή το 1961, για την οποία μάλιστα διακρίθηκε με το βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Επαιζαν ο Μάνος Κατράκης και η Αλέκα Παΐζη. Ενα έργο σταθμός για τον ελληνικό κινηματογράφο, που συνάντησε τη μήνιν της αυταρχικής εξουσίας αλλά την αγάπη του κόσμου. Η μουσική της ταινίας ευτύχησε να είναι του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μαζί με τον Τάσο Λειβαδίτη έγραψαν μερικά από τα καλύτερα τραγούδια τους όπως το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» που με τα φτερά της φωνής του Γρηγόρη Μπιθικώτση και την παρουσία του Αλέκου Αλεξανδράκη ταξίδεψε και εξακολουθεί να ταξιδεύει στις καρδιές των ανθρώπων του μόχθου που έδωσαν και την έμπνευση στον Αλέκο Αλεξανδράκη.

Μαζί με την Αλίκη Γεωργούλη, ανέβασαν δεκάδες έργα, αλλά οι αριστερές και προοδευτικές για την εποχή ιδέες από τις οποίες εμπνέονταν τους δημιουργούσαν προβλήματα. Μια συνέντευξή του τα Χριστούγεννα του 1960 γίνεται αφορμή για να του κηρύξουν «πόλεμο». Τότε αποφασίζει να γυρίσει την ταινία «Συνοικία το όνειρο», μαζί με την Αλίκη Γεωργούλη, μια ταινία που δημιούργησε πολιτική θύελλα στην κυβέρνηση Καραμανλή και απαγορεύεται. Μόνο μετά από έντονες διαμαρτυρίες από τον Τύπο επιτράπηκε η προβολή και μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα, κόβοντας όμως κάποιες σκηνές. Παρ' όλα αυτά, έξω από τους κινηματογράφους βρίσκεται η αστυνομία και σημειώνει κάθε θεατή. Ανθρωπος αριστερών πεποιθήσεων ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο οποίος συνυπέγραψε την Ιδρυτική Διακήρυξη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, ενώ στην περίοδο της χούντας στερήθηκε το διαβατήριό του, πεισμώνει με την κατάσταση και αποφασίζει να κάνει μια δεύτερη ταινία κωμωδία με Αυλωνίτη, τον Κατράκη, κ.ά. Το σενάριο φτάνει στα χέρια του Φίνου και λέει στον Αλεξανδράκη «δεν έβαλες μυαλό»; Εκείνος του απαντά «πρέπει να αγωνιστούμε». Ο Φίνος αμετάπειστος. Ο Αλεξανδράκης μαζί με την Γεωργούλη προσπαθούν τότε μέσα από το θέατρο, με έργα που περνούν πολιτικά μηνύματα να δώσουν τον αγώνα τους συναντώντας πάλι την αντίδραση της κυβέρνησης και με αφορμή τη συμμετοχή τους στην πορεία Ειρήνης τους συλλαμβάνουν. Αφήνουν ελεύθερο τον Αλεξανδράκη, αλλά κρατούν την Γεωργούλη, ώστε να μη συνεχιστεί η παράσταση.

Μαχητής της ζωής και της πένας

O Τζον Φάουλς, ο προοδευτικός διάσημος, αληθινά φιλέλληνας Βρετανός συγγραφέας του «Μάγου», της «Ερωμένης του Γάλλου ανθυπολοχαγού» και άλλων σημαντικών μυθιστορημάτων, ο διωγμένος, λόγω των προοδευτικών του ιδεών, από τη διδασκαλική θέση του στην Ελλάδα, στη δεκαετία του 1950, πέθανε στα 79 του χρόνια, μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. Ο Φάουλς, που σιχαινόταν «τη βασιλεία και την μπουρζουαζία» και πίστευε πως «ο κομμουνισμός δεν πέθανε», υπήρξε λάτρης της Ελλάδας, την οποία πρωτοεπισκέφθηκε στα «πέτρινα» χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του '50.

Γεννημένος στο Εσεξ της Αγγλίας, σπούδασε στο Εδιμβούργο και την Οξφόρδη. Μετά τις σπουδές του εγκαταλείπει την Αγγλία και ως καθηγητής των αγγλικών διδάσκει αρχικά στη Γαλλία και μετά στην Ελλάδα (1952-53, στην Αναργύρειο Σχολή Σπετσών). «Ενα απαίσιο σχολείο απ' όπου γρήγορα με έδιωξαν», όπως έλεγε. Το νησιώτικο ελληνικό τοπίο τον μάγεψε και του ενέπνευσε τον «Μάγο» του, που το θεωρούσε ως το καλύτερο έργο του. Λάτρης της Ελλάδας, ο συγγραφέας λάτρεψε τους ποιητές της - Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Τσίρκα, κ.ά. - και υποστήριζε την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Πίστευε ότι καθήκον του συγγραφέα είναι «να ενδιαφέρεται για τα πάντα, να διδάσκει...».



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ