Το θέμα της «τιτλοποίησης» ληξιπρόθεσμων οφειλών για το 2005 και το 2006, συνολικού ύψους 3,5 δισ. ευρώ, που κυριαρχεί τις μέρες αυτές στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ηθελημένα ή αθέλητα, μοιραία έχει επικαλύψει την ουσία του Κρατικού Προϋπολογισμού του επόμενου έτους, τον οποίο παρουσιάζει αύριο η κυβέρνηση της ΝΔ. Ενας Προϋπολογισμός πολλών αντιλαϊκών μποφόρ. Και αυτό ανεξάρτητα από την τύχη της τιτλοποίησης...

Και ο νέος Κρατικός Προϋπολογισμός είναι «χτισμένος» από τα γνωστά και δοκιμασμένα υλικά του παρελθόντος. Με απροκάλυπτο τρόπο μεταφέρει τα φορολογικά βάρη στα λαϊκά στρώματα, συνεχίζεται η σκληρή πολιτική λιτότητας σε μισθούς και συντάξεις, κλιμακώνεται η υποχρηματοδότηση των κοινωνικών τομέων της Παιδείας, Υγείας και Πρόνοιας και υπονομεύεται ακόμα περισσότερο ο δημόσιος χαρακτήρας τους, προς όφελος των επιχειρηματικών συμφερόντων που λεηλατούν τους συγκεκριμένους χώρους. Κάτι αντίστοιχο γίνεται βέβαια και με τα ασφαλιστικά ταμεία, η υποχρηματοδότηση των οποίων προετοιμάζει το έδαφος για την εισβολή του ιδιωτικού τομέα στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Αντίθετα, στο χώρο των επιχειρήσεων και με δεδομένο το δημοσιονομικό πρόβλημα, η κυβέρνηση της ΝΔ, συνεχίζοντας τις αντίστοιχες πρακτικές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, δεν υπήρξε καθόλου φειδωλή. Να υπενθυμίσουμε απλώς ότι για το 2006 μειώνεται η φορολογία των επιχειρηματικών κερδών (των ΑΕ και των ΕΠΕ) στο 29% (από 32% το 2005), ενώ νέα μείωση, στο 25%, θα ισχύσει για το 2007. Το νέο έτος θα τεθούν σε πλήρη ανάπτυξη οι λεγόμενες Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), μέσω των οποίων παραδίνονται η δημόσια υποδομή και οι υπηρεσίες του δημοσίου στους επιχειρηματίες, ενώ ισχυρά κίνητρα αποσπούν οι επιχειρηματίες και με τον αναπτυξιακό νόμο που ψηφίστηκε το 2005. Σε αυτόν και για πρώτη φορά προβλέπεται η κρατική χρηματοδότηση και του εμπορίου, κάτι που στην πράξη σημαίνει την επιτάχυνση των διαδικασιών συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στο χώρο του λιανικού εμπορίου, όπου ξένα πολυκαταστήματα και μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ καταβροχθίζουν συνεχώς όλο και νέα μερίδια αγοράς, εκτοπίζοντας τις μικρές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις. Στο χώρο των ιδιωτικοποιήσεων, το 2006 την «τιμητική» του έχει ο χώρος των τραπεζών, καθώς, σύμφωνα με το κυβερνητικό πρόγραμμα, ιδιωτικοποιείται πλήρως η Εμπορική Τράπεζα, εισάγεται το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στο Χρηματιστήριο, ενώ θα πωληθεί σε ιδιώτες και ένα σημαντικό πακέτο μετοχών της Αγροτικής Τράπεζας. Η κυβέρνηση είχε φροντίσει προηγούμενα να προλειάνει το έδαφος, διαλύοντας τα επικουρικά ταμεία των τραπεζοϋπαλλήλων, μεταφέροντας έτσι στο ΙΚΑ νέα οικονομικά βάρη. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνουν τις διαδικασίες για ένα νέο κύκλο εξαγορών στο χώρο των τραπεζών. Η εικόνα στο χώρο των ιδιωτικοποιήσεων συμπληρώνεται με την επικείμενη ιδιωτικοποίηση της «Ολυμπιακής Αεροπορίας», την είσοδο του αεροδρομίου της «Χόχτιφ» στο Χρηματιστήριο και την ιδιωτικοποίηση των μεγάλων (ΟΛΠ, ΟΛΘ) αλλά και μικρότερων λιμανιών της χώρας. Μετά την προώθηση προς ψήφιση στη Βουλή των νομοσχεδίων για την «απελευθέρωση» των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, εξελίξεις αναμένονται και στο χώρο αυτό, με την επερχόμενη εισβολή του ιδιωτικού κεφαλαίου.

Ολες αυτές οι εξελίξεις «τρέχουν» ανεξάρτητα από το θέμα της ...«τιτλοποίησης», για το οποίο τόσο μελάνι έχει χυθεί. Αν σε όλα τα προηγούμενα προσθέσουμε και την ανεξέλεγκτη και αχαλίνωτη ακρίβεια, η οποία υπονομεύει τους μισθούς και τις συντάξεις, τις αλλεπάλληλες διατροφικές κρίσεις, που, ελέω «απελευθέρωσης» των αγορών, έχουν αποκτήσει στοιχεία μονιμότητας, τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση των μικρών αγροτικών νοικοκυριών και την επιταχυνόμενη επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, είναι εμφανές ότι το πεδίο που θα αντιμετωπίσουν και το 2006 εκατομμύρια μισθοσυντήρητων, συνταξιούχων, ανέργων και μικρών επιχειρηματιών είναι ιδιαίτερα καταθλιπτικό.

Εχουμε να αντιμετωπίσουμε μια οικονομική και κοινωνική πολιτική, η οποία οξύνει στο έπακρο το σύνολο των προβλημάτων της λαϊκής οικογένειας. Μια βαθιά ταξική πολιτική, η οποία στο όνομα των μονόδρομων του Μάαστριχτ, της Λισαβόνας, ενεργοποιεί όλους τους μηχανισμούς σύνθλιψης των λαϊκών εισοδημάτων, ενώ παράλληλα εγγυάται την απρόσκοπτη κερδοφορία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, οι οποίοι νομιμοποιούνται πλήρως, τη στιγμή που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να εξαγγείλει με την εισοδηματική πολιτική αυξήσεις της τάξης του 2,5%- 3%, να εμφανίζουν αυξήσεις κερδών 50% και 70%. Οταν οι μισθοί αυξάνονται με ονομαστικό ρυθμό 3% και τα επιχειρηματικά κέρδη με 20%, 30% και 70%, αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του παραγόμενου χρονιάτικου προϊόντος, με τη μορφή κερδών, τόκων και μερισμάτων, καταλήγει στην αστική τάξη και ένα συνεχώς μικρότερο κομμάτι από το προϊόν αυτό το καρπώνονται, με τη μορφή μισθών, ή άλλων εισοδημάτων, τα λαϊκά στρώματα. Ομως, μια τέτοια ετεροβαρής διανομή και αναδιανομή του εθνικού προϊόντος προϋποθέτει την ένταση στο έπακρο όλων των μηχανισμών καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, είτε στο χώρο της παραγωγής, είτε στο χώρο της κυκλοφορίας του κεφαλαίου.

Γίνεται επομένως κατανοητό ότι έχοντας να προωθήσει ένα τόσο βαρύ πρόγραμμα ανατροπών, η κυβέρνηση της ΝΔ επιδίωξε να αντιμετωπίσει το θέμα της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος όχι με τον ...«ορθόδοξο» τρόπο, τον οποίο πιεστικά απαιτούν οι Βρυξέλλες, αλλά διά της πλαγίας οδού, με τη χρήση του εργαλείου της τιτλοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο. Ισως και στην επιλογή αυτή να προσέφυγε και για λόγους κομματικής αυτοσυντήρησης, έχοντας υπόψη και την παταγώδη αποτυχία του πορτογαλικού εγχειρήματος. Γιατί το σκηνικό που ζούμε στην Ελλάδα το 2005, είχε επαναληφθεί στην Πορτογαλία το 2002, όταν το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα υπό τον Μ. Μπαρόζο, το οποίο κέρδισε τις εκλογές, προχώρησε σε δημοσιονομική απογραφή, η οποία και κατέδειξε δημοσιονομικό έλλειμμα 4,5% του ΑΕΠ. Με πρόσχημα τα αποτελέσματα της απογραφής, η νέα κυβέρνηση εξήγγειλε ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας, με αύξηση του ΦΠΑ, απολύσεις δημόσιων υπαλλήλων, κατάργηση οργανισμών, που την οδήγησε σε ήττα στις εκλογές που έγιναν το 2004. Νικητές αναδείχτηκαν οι σοσιαλιστές, οι οποίοι με τη σειρά τους διαπίστωσαν τον εκτροχιασμό του δημοσιονομικού ελλείμματος και αποφάσισαν την επιβολή νέου προγράμματος λιτότητας, πάντα με στόχο την ...εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Κάτι ανάλογο, αλλά σε ευρύτερη κλίμακα και με νέα ποιοτικά στοιχεία, γίνεται σήμερα στη Γερμανία, από τη νέα κυβέρνηση συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατών.

Στους σχεδιασμούς όμως της κυβέρνησης της ΝΔ αντέδρασε η ΕΕ, η οποία, διά στόματος Χ. Αλμούνια, διαμήνυσε με νόημα στο τελευταίο ΕΚΟΦΙΝ πως - για την περίπτωση της Ελλάδας - θα πρέπει να υλοποιηθεί ό,τι έχουμε προ καιρού συμφωνήσει... Τι αλήθεια ήθελε να πει ο ποιητής; Τι έχει συμφωνήσει μαζί του προ καιρού ο Γ. Αλογοσκούφης, που το τονίζει με έμφαση ο κοινοτικός επίτροπος; Απλώς οι Βρυξέλλες ζητούν επιτάχυνση των ρυθμών λιτότητας, χωρίς να τους πολυενδιαφέρει ότι το εσωτερικό περιβάλλον για την κυβέρνηση της ΝΔ (όξυνση των λαϊκών προβλημάτων, μικρά και μεγάλα σκάνδαλα) δεν είναι το καλύτερο δυνατό. Για τις Βρυξέλλες δεν έχει σημασία αν στην κυβέρνηση βρίσκεται η ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ. Οι στόχοι να προχωρούν...

Η περιβόητη τιτλοποίηση είναι γνωστή από τη δεκαετία του '70. Εμφανίστηκε πρώτα στο χώρο των τραπεζών στις ΗΠΑ και στη Δ. Ευρώπη, με απώτερη επιδίωξη την επέκταση και εμβάθυνση των μορφών εμπορευματικοποίησης στοιχείων του Ενεργητικού, τα οποία για μακρύ χρονικό διάστημα παρέμεναν «παγωμένα» σε κάποιο λογαριασμό. Ο όλος μηχανισμός δουλεύει ως εξής: Η τράπεζα συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο σύνολο στοιχεία του Ενεργητικού της, τα οποία μπορεί να είναι υποθηκευμένα στεγαστικά δάνεια, δάνεια για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών (π.χ., αγορά αυτοκινήτων), τα οποία, αντί να περιμένουν τη σταδιακή και μακροχρόνια εξόφλησή τους, τα εμπορευματικοποιούν. Τα χρησιμοποιούν, δηλαδή, ως βάση για την έκδοση ομολογιακών δανείων, έχουν το στοιχείο της εγγυοδοσίας. Ετσι, η τράπεζα πουλά το ομολογιακό δάνειο στην αγορά, με εγγύηση τα δάνεια που διατηρεί στο Ενεργητικό της. Αν στην περίπτωση λήξης του ομολογιακού δανείου δεν είναι σε θέση να πληρώσει το κεφάλαιο και τους τόκους, τότε ο αγοραστής των ομολογιών αναλαμβάνει να εισπράξει τις οφειλές από τους αγοραστές των κατοικιών ή των αυτοκινήτων. Στην πράξη, οι τελευταίοι δε μεσολαβούν καν, απλώς τα χρήματα που καταθέτουν στην τράπεζα για την πληρωμή των τοκοχρεολυτικών δόσεων δεσμεύονται για την πληρωμή των κατόχων των ομολογιών. Κατ' επέκταση η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται και από τα εθνικά κράτη, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία επιδιώκει να συνάψει ομολογιακά δάνεια με εγγύηση τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο. Στην ουσία, δηλαδή, έχουμε να κάνουμε με έναν τύπο δανεισμού, μέσω του οποίου προβλέπεται η εξασφάλιση πρόσκαιρων εσόδων, τα οποία σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να εισρεύσουν με άλλους τρόπους, κύρια διαρθρωτικού χαρακτήρα, με στόχο την παγιοποίησή τους και για επόμενες χρονικές περιόδους. Κάτι που η κυβέρνηση Καραμανλή εκτιμά ότι δεν είναι στις άμεσες προτεραιότητες, αφού μπορεί με άλλους, λιγότερο επώδυνους τρόπους, όπως η τιτλοποίηση, να καλύψει τις δεσμεύσεις που έχει για το ύψος των ελλειμμάτων. Μια κίνηση τακτικής που σε καμιά περίπτωση δεν αλλάζει το ταξικό περιεχόμενο της οικονομικής πολιτικής, η οποία καλείται και το 2006 να ενισχύσει παραπέρα το μεγάλο κεφάλαιο, ενισχύοντας την πολιτική λιτότητας σε βάρος του λαού.