Του άρεσε αντί για παραμύθια, όπως όλοι οι παππούδες στα εγγόνια τους, να μου διηγείται ιστορίες από το Μακρονήσι, τη Γυάρο και τις φυλακές. Με έναν τρόπο, που έμαθα να αγαπάω αυτά τα μέρη. Να τα νιώθω σαν τα ιερά προσκυνήματα του κόσμου μου. Μέρη ποτισμένα από αίμα και ιδρώτα δικών μου ανθρώπων και γι' αυτό καθαγιασμένα. Οι άγιοι τόποι του λαού. Επρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να μάθω με συγκλονιστικές λεπτομέρειες τη φρίκη που έζησε η γενιά του και ο ίδιος σ' αυτά τα κολαστήρια. Γιατί τότε, στα πολύ παιδικά μου χρόνια, εκείνος μου μίλαγε για τις «θητείες» του με έναν τρόπο μαγικό, που δε με τρόμαζε, αλλά αντίθετα μου προκαλούσε μια ανεξήγητη ψυχική ανάταση, μια περηφάνια πρωτόγνωρη και ένα καταλυτικό δέος για το σθένος αυτών των Ανθρώπων. Μαζί και μια μικρή ζήλια, καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που ευχόμουν, όχι βέβαια να περάσω τα ίδια, αλλά να καταφέρω να φτάσω το μπόι τους, να αποκτήσω τη δύναμή τους, την πίστη τους σε εκείνα τα μεγάλα και τα σπουδαία που τους κράταγε ζεστούς στην παγωνιά, όρθιους μετά τις φάλαγγες. Αυτή την πίστη που χόρταινε την πείνα τους, που τους δρόσιζε στη δίψα, που τους απάλυνε τις πληγές. Δεν ξέρω αν το έκανε επίτηδες. Μάλλον όχι. Φαίνεται πως στο μυαλό και την ψυχή του δεν είχε χώρο για θύμησες φρίκης. Κάτι η ικανοποίηση που ως τα στερνά του έμεινε όρθιος, όπως και πολλοί άλλοι. Που το Κόμμα κράτησε, άντεξε και έμεινε Κόμμα της εργατικής τάξης. Κάτι οι αναμνήσεις απαράμιλλης συντροφικότητας και αλληλεγγύης από τις εξορίες και τις φυλακές... Αυτά είχε διαλέξει να κρατήσει στη μνήμη του από εκείνα τα χρόνια, αυτά μου εξιστορούσε.

Πριν λίγες μέρες, διαβάζοντας την αντικομμουνιστική έκθεση, το εκτρωματικό μνημόνιο, δέχτηκα την αιφνίδια επίσκεψή του, πρώτη φορά αφότου «έφυγε». Στις σελίδες του κειμένου καθρεφτίστηκε ολοκάθαρα το πρόσωπό του, χαμογελούσε με εκείνο το καταπληκτικά σπινθηροβόλο βλέμμα του και ήταν σαν να έβγαζε περιπαικτικά τη γλώσσα. Ηταν ακριβώς τη στιγμή που είχα οργιστεί πολύ απ' όσα διάβαζα και λίγο φοβηθεί. Ηταν τη στιγμή που μονολογούσα, «αχ βρε παππού αν ζούσες θα μάθαινες από κάποιον Σουηδό πως δεν ήσουν τίποτα καλύτερο από τους φασίστες που πολέμησες με νύχια και με δόντια, εγκληματίας ήσουν κι εσύ». Τότε ήρθε... Μου συνέστησε να θυμηθώ τις ιστορίες που μου έλεγε, την ιστορία του Κόμματός μας, να μη θυμώνω ούτε να φοβάμαι, αλλά να κατανοώ το πώς, το γιατί... Ο πόλεμος, μου είπε, δεν τελείωσε τότε, συνεχίζεται, χωρίς Μακρονήσια αλλά με ιμπεριαλιστικά Συμβούλια, Συνελεύσεις, Ενώσεις και Επιτροπές. Τους πολεμάμε και με τα όπλα τους. Σφίγγουμε τη γροθιά και προχωράμε ως τη νίκη... Θυμήθηκα και τότε που μου 'λεγε «μας δείξανε τα δόντια τους, Γερμανοί και γερμανοτσολιάδες, για να φοβηθούμε, αλλά εμείς τους ξεδοντιάσαμε».

Ο παππούς μου, οι κομμουνιστές παππούδες όλου του κόσμου, κοιμούνται ήσυχοι. Ξέρουν πως η νίκη δε θα είναι των Λίντμπλαντ... Μια ματιά στην ιστορία που έγραψαν, αρκεί να το θυμηθούμε κι εμείς. Σ' ευχαριστώ παππού!