Διάλεξε να συναντηθεί με την ανώτερη κοινωνία της Αθήνας, αυτήν που κινείται από τα Χαυτεία μέχρι την Πλατεία Βάθης. Η παρουσία του είναι ασκητική, σκαμμένα μάγουλα και γκρίζα μάτια. Παράξενο, πολύ παράξενο να βρίσκεται ο Τολστόι εδώ, ανάμεσα σε πρεζόνια, ζητιάνους, εργαζόμενους και πόρνες.

Είχε δίκιο ο Τουργκένιεφ όταν έγραφε πως δεν είχε νιώσει ποτέ τίποτε πιο οδυνηρό από το οξύ βλέμμα του Τολστόι. Ωστόσο τον πλησιάζεις με την ευκολία και το δικαίωμα του απλού ανθρώπου, όπως κάποτε σ' αυτούς τους δρόμους πλησίαζες τον ίδιο τον Σωκράτη.

-- Μου φαίνεται παράξενο να σας βλέπω εδώ ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους.

-- Οι άνθρωποι αυτοί είναι δάσκαλοι όσον αφορά τη γλώσσα. Αλλοτε, όταν κουβέντιαζα μαζί τους, σημείωνα με προσοχή μερικές εκφράσεις τους που τις άκουγα για πρώτη φορά, εκφράσεις συχνά ξεχασμένες, που δεν υπήρχαν πια στη σύγχρονη φιλολογική μας γλώσσα. Το πνεύμα της γλώσσας ζει στους ανθρώπους αυτούς. Αλλαξα ακόμη και τον τρόπο της γλώσσας μου και της γραφής μου. Η γλώσσα του λαού έχει ήχους για να εκφράσει ό,τι μπορεί να πει ο ποιητής. Αν θέλει κανείς να πει κάτι υπερβολικό ή ψεύτικο, η γλώσσα αυτή δεν το ανέχεται.

-- Ποια θεωρείτε μειονεκτήματά σας;

-- Ελλειψη αποφασιστικότητας, αυταπάτη, βιασύνη, σύγχυση στις πεποιθήσεις και στις ιδέες, τάση προς μίμηση, αστάθεια και απερισκεψία.

-- Ζείτε σύμφωνα με τις αρχές που πρεσβεύετε;

-- Πεθαίνω από ντροπή. Δεν έκανα ούτε το χιλιοστό απ' ό,τι έπρεπε να κάνω, όχι γιατί δεν το θέλησα, αλλά γιατί δεν το μπόρεσα. Καταλογίστε μου πολλά, αλλά μην κατηγορείτε το δρόμο που ακολουθώ. Αν ξέρω το δρόμο που οδηγεί στο σπίτι μου και τον ακολουθώ τρεκλίζοντας σαν ένας μεθυσμένος, αυτό σημαίνει πως ο δρόμος είναι κακός; 'Η δείχτε μου έναν άλλον ή υποστηρίξτε με στον αληθινό δρόμο, όπως κι εγώ είμαι πρόθυμος να σας υποστηρίξω. Αλλά μη με σπρώχνετε, μην αγαλλιάζετε με την απελπισία μου, μη φωνάζετε με έξαλλη χαρά: «Κοιτάξτε, λέει πως πάει στο σπίτι του και πέφτει μέσα στο λάκκο με τις βρωμιές!» Η καρδιά μου σπαράζει από απελπισία, γιατί όλοι έχουμε χάσει το δρόμο μας. Κι όταν καταβάλλω όλες μου τις δυνάμεις για να βγω από το λάκκο όπου έπεσα, εσείς σε κάθε μου προσπάθεια, αντί να με συμπονέσετε, με δείχνετε με το δάχτυλο φωνάζοντας; «Κοιτάξτε, σωριάζεται μαζί μας μέσα στις ακαθαρσίες!»

-- Πείτε κάποιον άνθρωπο που σας έχει εντυπωσιάσει.

-- Ο Ρουσό. Τον λάτρευα σαν θεό. Φορούσα στο λαιμό ένα μενταγιόν με το πορτρέτο σαν μια άγια εικόνα.

-- Από τους ήρωές σας, ποιος είναι πιο κοντά σας;

-- Ο αρχιστράτηγος Κουτούζόφ, Ο γέρος αυτός - που δεν είχε πια πάθη παρά μονάχα την πολύτιμη πείρα (αποτέλεσμα των παθών) και που αυτόν η διάνοια, προορισμένη να μαζεύει τα γεγονότα και να βγάζει από αυτά συμπεράσματα, είχε αντικατασταθεί από μια φιλοσοφική θεώρηση αυτών που συνέβαιναν - δεν εφευρίσκει τίποτε, δεν επιχειρεί τίποτε, αλλά ακούει τα πάντα και θυμάται τα πάντα και, ξέροντας να τα χρησιμοποιεί την κατάλληλη στιγμή, δεν εμποδίζει τίποτε το ωφέλιμο, δεν επιτρέπει τίποτε το βλαβερό. Ψαχουλεύει να δει πάνω στην όψη των στρατευμάτων του την ασύλληπτη αυτή δύναμη που ονομάζεται θέληση της νίκης, νίκη μελλοντική. Παραδέχεται ότι υπάρχει κάτι δυνατότερο από τη δική του θέληση: η αναπόφευκτη πορεία των γεγονότων που ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια του^. τα βλέπει, τα παρακολουθεί και ξέρει να αφαιρεί από τη μέση το άτομο του.

Ευχαρίστησα τον Λέοντα Τολστόι και τον άφησα μέσα στον κόσμο του. Στη συνέχεια, περνώντας από ένα παλαιοπωλείο, ανακάλυψα σαν κρυμμένο μυστικό ένα παλιό βιβλίο του Ρομέν Ρολάν με τίτλο «Λέων Τολστόι, η ζωή και το έργο του», Εκδοτικός Οίκος Αθηνών. Οποιος θέλει να θέσει κι άλλες ερωτήσεις στον Ρώσο συγγραφέα ας γίνει λαγωνικό και ας βρει το βιβλίο αυτό, φυσικά στο Μοναστηράκι.